Marleen De Vry

Lokale daadkracht

mobiliseren

Provinciale dagen kostenbeheersing KBS

Jan., febr., maart 2010

Marleen De Vry

Goede praktijk

Participatied kansarmenAalst: Charter „Onderwijs en Kansarmoede‟ – activiteiten aan kansenpastarief

Beerse, Eeklo, Geel, Izegem, Roeselare: Vrijetijdspas

Brugge: Participatiekaart voor culturele, sportieve en jeugdwerkactiviteiten, vakanties, bioscoop, aankoop

tweedehands computer

Gent: lokale afsprakennota coherent en omvattend kortingsysteem vrijetijdsparticipatie

Hechtel-Eksel: Cultuurclub voor armen

Herzele:Convenant tegen maatschappelijke, culturele en sportieve uitsluiting van leerlingen op school + kansenpas

Lier: Project Kunst-proeven + Gomorgazet voor Gomoractiviteiten

Mechelen: Uitpas

Meetjesland: Grondrechtenboom + uitzicht op vrijetijdsbemiddelaar

Oostende: de Wegwijzer, Open huis voor onderwijs en vrije tijd; systeem “sociale criteria” voor deelname kinderopvang, onderwijs- en vrijetijdsactiviteiten

Oudenaarde: OK-pas (zie verderop) en engagementsverklaring van de school

Sint-Niklaas: Kansenpas

Turnhout: Vrijetijdspas + aanbod en affiches herwerkt i.s.m. BaEd + promotie i.s.m. zorgcoördinatoren

Willebroek: Afsprakennota vrijetijd m.m.v. scholen

Menen, Geel, Eeklo, Erpe-Mere, Ninove: cfr. Aalst

Marleen De Vry

Goede aanpak

armoede in onderwijsWegwijs in armoede: vorming schoolteams, leraren in

opleiding, OCMW-medewerkers

Charter „Onderwijs en Kansarmoede‟ Aalst, Erpe-Mere,…

Subsidies– Ondersteuning school- en studietoelagen

– Project schoolrekeningen, sociaal fonds

– Laptop-uitleenproject

– Kansenpas, vrijetijdspas, OK-pas

Maar met subsidie alleen is het kansarmoedeprobleem verre van opgelost!

Marleen De Vry

Armoede staat niet los van

kansarmoede

•Gelijkekansenbeleid enkel in onderwijs lukt niet.

•(Kans)armoede vraagt een veel bredere aanpak: samenwerking lokale beleidssectoren en externe partners: onderwijs, huisvesting, bedrijven…

•Lokaal bestuur kan deze samenwerking aanmoedigen, regisseren (externe regie) en ook de eigen dienstverlening naar onderwijs toe coördineren en verbeteren (interne regie)

Marleen De Vry

Netoverschrijdend beleid, waarom?

Complexe problematiek van kansarmoede, taalachterstand,

schooluitval vraagt net- en sectoroverschrijdende aanpak.

OESO slaat alarm: maatschappelijke kost ongekwalificeerd

schoolverlaten groter dan kost financiële crisis!!!

Thema‟s als mobiliteit, milieu, sport, cultuur, preventie,

Noord-Zuid en integratie stimuleerden eerder al lokale,

netoverschrijdende actie.

Marleen De Vry

Ondersteuning lokale scholen

tot 1 jan. 2008 in feite verboden

Uitzondering

- vijf sociale voordelen in het BaO

- in theorie ook drie voordelen in het SO

Marleen De Vry

De “sociale voordelen”

Welke zijn de sociale voordelen? (Decreet BaO, 13/07/2001)1. het ochtend- en avondtoezicht: voor- en naschoolse opvang

2. het middagtoezicht

3. het ter beschikking stellen van sportinfrastructuur en ruimtes voor culturele evenementen

4. de kosten voor de toegang tot het zwembad, uitgezonderd de kosten voor één jaar gesubsidieerd zwemmen

5. het leerlingenvervoer, i.e. het woonschoolvervoer, niet het 'intern' vervoer.

Let op! De sociale voordelen worden lineair toegekend aan een school voor

alle leerlingen. Ze zijn niet gekoppeld aan kansarmoede.

2002-2004 GOK-decreet

• InschrijvingsrechtBeginselen, voorrangsregeling, weigering, procedure

• LOP‟sOprichting, samenstelling, bevoegdheid, werking

• Commissie inzake leerlingenrechtenOprichting, samenstelling, bevoegdheid, werking

• Geïntegreerd ondersteuningsaanbod

Gelijkekansenindicatoren, middelen

• Uren zorgbeleid

• Tijdelijk project kunstinitiatie

Marleen De Vry

Marleen De Vry

Taken LOP

•Afspraken over en opvolgen van inschrijvingsbeleid

bemiddelen bij problemen

•Opvang anderstalige nieuwkomers

•Lokale initiatieven ter bevordering van gelijke onderwijskansen

– Omgevingsanalyse

– Kleuterparticipatie

– Ouderbetrokkenheid / engagementsverklaring

– Spijbelen

– Onderwijskosten

Marleen De Vry

Decreet FOB = subsidiedecreet

• Hfdst 1: Algemene bepalingen en definities

• Hfdst 2: Sociale & Andere Voordelen

• Hfdst 3: Leerplicht en kleuterparticipatie

• Hfdst 4: Projectsubsidies centrumsteden: voorwaarden

• Hfdst 5: Projectsubsidies andere gemeenten: voorwaarden

• Hfdst 6: Flankerend onderwijsbeleid in Brussel

• Hfdst 7: Slotbepalingen

Marleen De Vry

Decreet Praktijk Wie voert dit decreet uit?

Waarmee?

Hoe?

Welk beleid? Inhoud?

• Sociale of andere voordelen?

• De drie decretale thema‟s

• Projecten en projectsubsidies

• 10 beleidssporen als houvast

Marleen De Vry

Wie? Waarmee? Hoe?

• Neutrale, netoverschrijdende regisseur

• Aparte middelen FOB

• Regierol FOB: overleg met gemeentelijke en autonome

partners om samen een beleid uit te werken

• Integraal beleid: samenwerken met vele partners – kansenpas: OCMW, cultuur, jeugd, sport, belangenverenigingen

– spijbelen: lokale politie, parket, artsen, CLB…

• Overleg- en adviesstructuur: GD Art.200

• Onderwijsplan(ning) + bekrachtiging door de

gemeenteraad; verplicht voor Vlaamse subsidie

Marleen De Vry

Welk beleid?

• Vertrekken van omgevingsanalyse: indicatoren en schets onderwijsveld

• (Stapsgewijze) rekening houden met alle onderwijsniveaus: BaO, SO, HO, DKO, CVO, BaEd

• Hoe decretale verplichtingen aanpakken?

• Hoe omgaan met de sociale en andere voordelen?

• Nadenken welk beleid nodig is; tien beleidssporen als houvast

Marleen De Vry

Decretale verplichtingen

1. Medewerking leerplichtcontrole = onderzoek restdossiers niet ingeschreven leerplichtigen

2. Bevorderen algemene kleuterparticipatie

3. Spijbelbeleid

Marleen De Vry

Kleuterparticipatie

• Gemeenten verlenen medewerking aan maatregelen tot veralgemeende deelname kleuters aan onderwijs

– in samenwerking met LOP

• Vier mogelijke strategieën

– Ontbrekende kinderen opsporen = af te raden wegens niet conform wet op privacy en wegens probleem vrije schoolkeuze

– Doelgroepen bereiken via intermediairen (K&G, OCMW, CAW, moedergroepen …): Sensibilisering, geen controle!

– Promotiecampagne naar alle kinderen of gezinnen: verjaardagskaartje, speelse actie, boekje

– Structurele werking: taal- en opvoedingsondersteuning, vorming over achterstandsproblematiek, afspraken met Basiseducatie…

Marleen De Vry

Spijbelactieplan

• Probleemdetectie: scholen, CLB‟s, welk meldpunt?

• Probleemanalyse: alle betrokkenen

• Preventie • toezicht en controle door politie, aanpak steaming, druggebruik, geweld

• Scholen ondersteunen bij beleid rond school- en klasklimaat

• Structurele preventie uitval bij risicogroepen (taalprogramma‟s, opvoedingsondersteuning, brugfiguren, training in sociale weerbaarheid…)

• Overleg over kwalitatief goede leerwerkplekken, stages, voortrajecten e.d.

• Interventie• Scholen, CLB‟s, politie, jeugdparket, artsen, horeca…

• Time-outprojecten, rondetafel, Hergo

• Evaluatie

Marleen De Vry

10 beleidssporen

1. ondersteunen van leerlingen en ouders

2. begeleiden van risicojongeren

3. ondersteunen van schoolteams en schoolbeleid

4. creëren van leerkrachtige, brede schoolomgevingen

5. creëren van vlot bereikbare en veilige schoolomgevingen

6. beleid voeren t.a.v. de “sociale voordelen”

7. uitbouwen van een sociaal onderwijsbeleid met oog voor armoede en sociale uitsluiting

8. wegwijs maken in leer- en studietrajecten

9. stimuleren van levenslang en levensbreed leren

10. werken aan een betere aansluiting van onderwijs en arbeidsmarkt

Marleen De Vry

1.Ondersteunen van leerlingen en ouders

Voor- en vroegschoolse taalstimulering, taalaanbod in

schoolvakanties, opvoedingsondersteuning, NT2 voor ouders, studieondersteuning aan huis, brugfiguren, voorleesmiddagen (Nederlands en moedertaal van het kind), kleuterparticipatie en aandacht voor leerplicht horen hierbij.

2. Focus op risicojongerenCentraal meldpunt voor spijbelaars, time-outprojecten, project probleemgedrag op school, samenwerking onderwijs-politie-parket, HERGO, rondetafel, jongerencoaches…

Marleen De Vry

3. Schoolteams en -beleid ondersteunen

agressie en probleemgedrag op school, pestactieplan, spijbelpreventie: ondersteunend schoolklimaat, opvoeden tot tolerantie en sociale weerbaarheid, drugspreventie

4. Stimulerende leeromgeving organiserenBredeschoolprojecten

– Brede school ingebed in de buurt

– Samenwerkingsprojecten met DKO-scholen en met lokaal vrijwilligerswerk

Brede vorming, vaak i.s.m. stedelijke diensten

– Projecten onderwijs en cultuureducatie, milieueducatie, stadsklas, plattelandsklas, educatieve koffers, afvalpreventie, multiculturele wandeling

Marleen De Vry

5. Veilige schoolomgeving & duurzame mobiliteit

Schoolvervoersplannen, veilig-naar-schoolacties, STOP-acties, verkeerseducatie, fiets- en bromfiets-behendigheidsparcours, fiets-en bromfietscontrole

6. Keuzes t.a.v. sociale en andere voordelen• De reglementering sociale voordelen blijft behouden

• In het SO bestaan sociale voordelen (1-3) alleen in theorie

• In het BaO worden buitenschoolse kinderopvang en vervoer zelden als sociaal voordeel georganiseerd wegens te duur

• STOP in de plaats van gratis leerlingenvervoer

• Blijft over als sociaal voordeel: middagtoezicht, ter beschikking stellen infrastructuur sport en cultuur, toegang tot het zwembad

Marleen De Vry

Andere voordelen

• Voorheen verboden

• Nu mogelijk (art 9 - 11), ook voor DKO, VWO, Syntra e.a.!

• niet verplicht

• gelijk voor alle scholen die aan de criteria voldoen

• WAT IS HET NIET?

• Bijspringen voor extra middelen nastreven/bereiken ODET of verlevendiging schoolgebeuren

• Onderhouden, verfraaien infrastructuur andere schoolbesturen

• WAT WEL? Voorwaarden:

• Context van lokaal flankerend onderwijsbeleid

• Schoolbesturen verzoeken erom

• Gemeente bepaalt criteria; specifieke doelgroep mag indien netoverschrijdend

Marleen De Vry

7. Sociaal onderwijsbeleid• Wegwijs in armoede: vorming schoolteams, leraren in opleiding,

OCMW-medewerkers

• Charter Onderwijs & Kansarmoede

• Ondersteuning school- en studietoelagen

• Project schoolrekeningen, sociaal fonds

• Laptop-uitleenproject

• Kansenpas, OK-pas

8. Wegwijs in leer- en studietrajecten• netneutraal overzicht van het lokale onderwijsaanbod + trajectadvies

• methodieken voor traject- en studiekeuzebegeleiding

Marleen De Vry

9. Levenslang en levensbreed leren

• Doelgroepenbeleid volwassenenonderwijs i.s.m. consortium

• Lessen BaEd en VWO op de werkvloer

• EVC-portfolio‟s, ervaringsattesten, Vlaamse kwalificatiestructuur

• DKO

10. Aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt• Project Alternerend Leren i.s.m. Resoc

• Deeltijds@work

• Werkplekleren, stage- en startbaanprojecten

• Internationale stages

Marleen De Vry

Regeerakkoord

• Prioriteit = ongekwalificeerde uitstroom terugbrengen tot 12%, liefst tot minder dan 10%

• OESO wijst op maatschappelijke kost van deze ongekwalificeerde uitstroom: hoger dan kost financiële crisis

• Aanpak: wachten op plannen van minister Smet

• Enige echte weg = preventie van schoolse achterstand

• Hoe? Taalstimulering, kloof tussen school- en thuismilieu overbruggen, studiekeuze en overgang leren-werken goed begeleiden, financiële drempels slechten, participatie aanmoedigen aan sociale, culturele, sportieve leven

Marleen De Vry

Marleen De Vry

Concept kansenpas

- Sterke prijsreductie op socio-culturele activiteiten: automatisch, onmiddellijk en voor een ruim aanbod

- Als zodanig is het een preventieve en structurele maatregel• die beter het recht op cultuurparticipatie vertolkt dan een

subsidie achteraf en ad hoc

• die ingebed is in een lokaal beleid, in samenspraak met alle relevante partners

- Toeleiding en begeleiding blijft zeker nodig:

- niet alleen een financiële drempel maar ook laaggeletterdheid, statusverlegenheid, gebrek aan kennis van cultuur…

Marleen De Vry

Kansenpas concreet

Middelen: Fonds(en) cultuurparticipatie– Federaal fonds: via POD Maatschappelijke Integratie,

rechtsreeks aan OCMW, jaarlijks aan te vragen

– Vlaams participatiefonds: via gemeenten of samenwerkingsverbanden, mits afsprakennota vrijetijdsparticipatie

Verdeelsleutel:– Gebruikers: minimum 20%

– OCMW/gemeente

– Eventueel ook de aanbieders van activiteiten

Marleen De Vry

Kansenpas in het onderwijsUitbreiding kansenpas naar onderwijs

• Voorbereid in het LOP

• Werking schoolkosten, leidend tot een schoolkostencode

• Begeleiding vzw Schulden op School

• Resulterend in

• Convenant tussen OCMW en relevante welzijnsorganisaties

• Engagementsverklaring tussen OCMW en scholen

– Financieel engagement

– Engagement rond kostenbewust schoolbeleid

Concrete werking– Verdeelsleutel: gebruikers 25% - scholen 25% - OCMW 50%

– Activiteiten: voorlopig 1 of 2 dagdelen

– Toeleiding & informatie: scholen in samenwerking met OCMW

Belang van discretie op school!

– Administratie: OCMW betaalt terug aan de school

Marleen De Vry

OK-pas =

Oudenaardse Kansenpas

1. Werkgroep Kansen voor Cultuur

– Opzet en organisatie

– Informatie, toeleiding en begeleiding

– Creëren en uitbreiden netwerk van partners

2. Werking

– Aanbieders

– Gebruikers

– Verdeelsleutel

– Toeleiding & informatie

3. Uitbreiding– Budget

– Aantal gebruikers

– Onderwijsactiviteiten

Marleen De Vry

Schoolkosten, cultuurparticipatie

en kansenpasInteresse vanuit de scholen

– Vermijden van niet-participatie van kinderen in kansarmoede

– Vermijden van onbetaalde schoolrekeningen

Gekaderd in beleid kostenbeheersing voor kansarme doelgroep– Vlaamse overheid

• Schooltoelagen

• Verhoging werkingsmiddelen gekoppeld aan maximumfactuur (basisonderwijs)

• Sensibilisering kostenbewust schoolbeleid

– Lokale overheid• Kansenpas als sluitstuk

• Gekoppeld aan sensibilisering kostenbewust schoolbeleid

De kansenpas in de school is ook een stimulans– De school heeft hoe dan ook een aanbod rond cultuur en sport, en bereikt hoe dan ook alle

kinderen en jongeren

– De school maakt de kansenpas bekend bij kinderen en ouders, zodat de kans

groter wordt dat er ook buitenschools gebruik van gemaakt wordt