Woord en Daad Daadkracht #2

www.woordendaad.nl

daadKRACHT

WeemoedEnige tijd geleden las ik een interview met een

succesvolle ondernemer. Hij was goed in zijn

vak, bouwde een groot bedrijf op, verkocht

dit en startte een nieuw bedrijf. ‘Wat is de

grootste leerervaring?’ wilde de interviewer

weten. ‘Ik ben ondernemer en geen manager’,

was zijn antwoord. Geregeld kom ikzelf

ook ondernemers tegen die met weemoed

terugdenken aan de goede oude tijd toen ze

nog echt bezig waren met hun vak.

Niet alle mensen die een vak leren, worden

ondernemer. Het opleidingscentrum OVG-

Genemuiden bijvoorbeeld leidt jongeren op

tot timmerman, metselaar of tegelzetter

die aan de slag gaan bij bouwbedrijven uit

de omgeving. Hier, maar ook in Ethiopië

is behoefte aan vaklui. Woord en Daads

partnerorganisatie MKC–RDA leert kansar-

men een vak dat aansluit bij de behoeften

daar. En zij die ondernemersgeest bezitten,

worden gestimuleerd een eigen bedrijf te

starten. In deze Daadkracht leest u hoe

Genemuider ondernemers en Mathewos

Belissa van MKC–RDA met elkaar in gesprek

gaan over beroepsonderwijs. Verder in dit

nummer onder andere: ‘Talenten ontwikkelen

en een vak leren is ook nog eens een Bijbelse

opdracht’, aldus Pukuta Mwanza uit Zambia.

Veel leesplezier!

Gideon Davidse | Hoofd unit Bedrijven

JOhN aLeXaNDeR,eeN VaKmaN met PaSSIe!

Vaktrainingen: belangrijk in Ethiopië

en GenemuidenPaGINa 2

werk en zelfredzaamheid

PaGINa 5

Ondernemers mee op werkbezoek

PaGINa 6

COLUMN

ONDERNEMEN DOORGEVEN

John is drie als zijn vader bij zijn

moeder wegloopt. Na drie maanden

vertrekt moeder ook. Ze laat haar

zoontje alleen achter. De buurvrouw

vindt John en neemt hem mee. Johns

vader en moeder keren niet meer terug.

Na anderhalf jaar is John te veel in het

gezin van de buurvrouw. Ze brengt hem

naar het huis waar de gezinnen van zijn

zeven stiefbroers samenwonen.

John: ‘Ik kende ze niet en voelde me

onveilig. Het was vaak ruzie. Eén

schoonzus zorgde goed voor me en nam

mij mee naar de kerk. Op mijn twaalfde

stapte ik de zwarte bladzijde van mijn

levensboek binnen. Ik werd verkracht

door een van mijn broers. Verscheurd

en verdrietig vluchtte ik naar mijn beste

schoolvriend Junior. Zijn familie wilde

tijdelijk voor me zorgen. Ik had die tijd

ook contact met mijn nicht Christina.

Ze is christen en naaister. Ik sprak veel

met haar. Ze bracht me de liefde voor

het kleermakersvak bij. Met succes.

In een reclamefolder las ik over de

christelijke vakschool van CDA, waar je

tegen lage kosten het kleermakersvak

kon leren. Ik begon eraan, maar na een

paar maanden liet Juniors familie mij

vriendelijk weten dat ik voor mijzelf

moest zorgen. Geld had ik niet. Ik moest

mijn opleiding stoppen. Ik kon niet

anders dan teruggaan naar het huis van

mijn stiefbroers. Ik was bang. Gelukkig

viel het mee. Ik kreeg een gratis kamer

maar moest zelf koken. Ik spaarde die

tijd geld en besloot naar de vakschool

terug te gaan.

Binnen een jaar had ik mijn diploma

op zak! Nu werk ik in een naaiatelier.

Samen met mijn collega Jenifer naai ik

schorten, EHBO-tasjes en mitella’s. Een

droombaan! Hoewel… een eigen zaak

zou nog mooier zijn. Maar daarvoor

moet ik eerst werken en in deeltijd

doorleren. Ik zie een mooie toekomst.

Eén ding in mijn leven is onveranderd:

Gods trouw. Hij is mijn Vader, mijn

Vriend en mijn Alles. Veel mensen

lieten me in de steek. Hij nooit.’

INHOUD

nummer 2 | september 2012Daadkracht is een uitgave van Stichting Woord en Daad voor betrokken ondernemers.

John Alexander (19), een enthousiaste kleermakersvakman. zijn baas kan op hem rekenen. En omgekeerd. Vertrouwen is het sleutelwoord. Iets wat de Colombiaanse John in zijn jeugd heeft gemist. Juist daarom schat hij het nu op waarde. (Tekst: Rina Molenaar)

www.twitter.com/woordendaad#wdondernemers

meer weten over john of zijn

CoLLega jenifer? ga naar

www.woordendaad.nL/ondernemers

partnerorganisatie Cda

CDA (Corporación Dios es Amor,

Corporatie God is Liefde) werkt al

meer dan 15 jaar met Woord en

Daad samen. CDA wil bijdragen aan

het verminderen van de armoede in

Colombia via verschillende program-

ma’s waarin talent, bekwaamheid en

verantwoordelijkheid samengaan

met ontwikkeling.

bijdrage woord en daad

2011 CoLombia:

Basisvoorzieningen: € 135.393

Onderwijs: € 1.837.222

Vakonderwijs en

arbeidsbemiddeling: € 401.400

Bedrijfsontwikkeling: € 82.358

Capaciteitsopbouw: € 30.974

tOtaaL: € 2.487.347

www.twitter.com/rinamolenaar

Woord en Daad Daadkracht 2-2012 DEF.indd 1 06-09-12 11:02

2 | DAADKRACHT 2 | JAARGANG 12 | SEPTEMBER 2012

Vakonderwijs is belangrijk. Daarom

sloegen in Genemuiden negen bouw-

bedrijven in 1983 de handen ineen en

begonnen een regionaal opleidingscen-

trum: ‘OVG Genemuiden’. H. Pleijsier en

B. van der Steeg beiden leden van het

OVG-bestuur en Business Platformlid:

‘Het aantal goede vaklui nam af, ook de

kwaliteit van het bouwonderwijs schoot

tekort.’ Doel van het OVG: bedrijven te

voorzien van voldoende goed opgeleide

vaklieden. Centraal hierin staat het

opleiden van met name jonge leerlingen

tot gecertificeerde werknemers met

een opleiding mbo timmeren, metselen

en tegelzetten. Het OVG treedt hierbij

op als werkgever en biedt de leerlingen

een leer- en werkgarantie tijdens de

opleiding. OVG Genemuiden heeft op

dit moment 62 jongens in dienst, zegt

directeur F. Buitenhuis. ‘Nog steeds is

het opleidingscentrum van groot belang

voor de bouwsector.’

Leemte opvuLLen

In de werkloods van OVG staan moderne

machines waarmee de jongens trappen,

kozijnen en meubels kunnen maken. De

directeur van de Ethiopische ontwikke-

lingsorganisatie MKC-RDA, Matthewos

Belissa, krijgt tekst en uitleg bij de

projecten in uitvoering. In een kantoortje

achter glas heeft de leermeester zicht

op iedereen die aan het werk is. Met een

grote rode knop, die pontificaal boven het

bureau hangt, kan hij in noodgevallen met

één druk alle machines uitschakelen.

In Ethiopië is vakonderwijs minstens zo

belangrijk als in Genemuiden. Belissa:

‘Onderwijs is van levensbelang. De

Ethiopische regering biedt wel onderwijs,

maar vooral in en rond steden.’ Buiten

een straal van 50 kilometer rondom de

stad bereikt de overheid vrijwel niemand.

MKC-RDA vult die leemte op. MKC-RDA

werkt daarvoor samen met Woord en

Daad in vijftien onderwijsprojecten ver-

spreid over het hele land. In totaal bereikt

Woord en Daad via MKC-RDA zo’n 1000

leerlingen en studenten in Ethiopië.

Vaktrainingen: belangrijk in Ethiopië

en Genemuiden

2 thema

Drie bestuurders van een vakschool in

Genemuiden zitten aan tafel met de directeur

van een Ethiopische ontwikkelingsorganisa-

tie. Alle vier betrokken bij vakonderwijs en

-trainingen. Alle vier onderstrepen ze het

grote belang ervan, in zowel Nederland als

Ethiopië. Is samenwerking mogelijk? (Tekst: Gijsbert Bouw)


DAADKRACHT 2 | JAARGANG 12 | SEPTEMBER 2012 | 3

geen sLuitstuk

Naast regulier onderwijs doet MKC-RDA

ook aan vakonderwijs. Daarin is ze, samen

met Hope Enterprises (eveneens partner

van Woord en Daad) uniek in Ethiopië,

aldus Belissa. ‘Bij de overheid zijn vak-

trainingen een sluitstuk op het reguliere

onderwijs, een opvangbak voor hen die

falen in het onderwijs.’ De vaktrainingen

die MKC-RDA biedt, zijn bedoeld voor

mensen die geen of heel weinig onder-

wijs hebben ontvangen. ‘Zij krijgen zo

weer een kans om te participeren in de

samenleving.’ De heren uit Genemuiden

knikken instemmend. Van der Steeg, die

ook actief is binnen RegioOndernemers

Genemuiden: ‘In Nederland is een goede

opleiding en een diploma al van groot

belang. In Ethiopië is de noodzaak nog

groter, van levensbelang zelfs.’

Eén van de projecten die Woord en

Daad samen met MKC-RDA uitvoert,

wordt gesteund door RegioOnderne-

mers Genemuiden. Via het vaktrain-

ingsprogramma in het district Jeldu,

waar veel werklozen en analfabeten

wonen, krijgt de bevolking trainingen.

Ook worden jongeren en volwassenen

begeleid bij het zoeken naar werk.

kLein sChaap

Belissa doet uit de doeken hoe de

trainingen werken: ‘Deelnemers aan

de vaktrainingen krijgen eerst lees-,

schrijf- en rekenvaardigheden via een

alfabetiseringsprogramma. Tijdens die

training ontdekken we wat de interesses

van de deelnemers zijn. Vervolgens

krijgen ze een training in metaal- of

houtbewerking, handwerken, bijen

houden, dieren mesten of haarknippen.

In totaal duurt deze zo’n drie maanden.’

Doel van de trainingen? Beter gebruik

maken van natuurlijke bronnen, kansen

verbeteren voor jongeren en ouderen,

en helpen aan inkomen. Of MKC-RDA

ook in de bouwsector iets doet, wil

Genemuidenaar Pleijsier, eigenaar van

een bouwbedrijf, graag weten. Belissa:

‘Momenteel hebben we alleen een train-

ing houtbewerking.’

Eén van de trainingen, dieren mesten,

wordt vooral door vrouwen gevolgd.

Belissa: ‘Die zijn vaak rond hun huis

aan het werk, in tegenstelling tot de

mannen. En zij zorgen ervoor dat de

kinderen naar school gaan en dat ze

kleding hebben. We leren de vrouwen

hoe de dieren te houden. Ze kunnen

een klein schaap kopen voor 100 birr

(omgerekend zo’n 4,50 euro/GB); na

twee of drie maanden verkopen ze die

voor 500 birr.’

domino-effeCt

Hoewel het vakonderwijsprogramma

van MKC-RDA nog jong is (gestart in

2011), deden 198 mensen mee aan de

trainingen in 2011. Die hebben effect,

ziet Belissa. ‘Veel mensen beginnen

een klein bedrijf, waardoor er brood

op de plank komt. Vaak vormen ‘afge-

studeerden’ met elkaar een associatie,

waarmee ze gezamenlijk investeringen

doen, in machines bijvoorbeeld. Ook

zien we veel dat zij die de training heb-

ben gevolgd, vervolgens anderen gaan

opleiden.’

werkLoze mannen

Kunnen de heren uit Genemuiden

nog iets leren van de vaktrainingen

in Ethiopië? Pleijsier: ‘We kunnen de

situatie nu goed begrijpen maar direct

leerpunten noemen is lastig.’ Zouden

Belissa en de Genemuidenaars wel iets

voor elkaar kunnen betekenen? Belissa:

‘Het zou mooi zijn als we één of twee

werkloze mannen uit het programma

van MKC-RDA naar de vakschool in

Genemuiden kunnen sturen waar

ze leren over machines, ontwerpen,

materialen en technieken. En over inno-

vatieve producten en ontwerpen, zoals

de houten tuinstoel die in de werkloods

staat. Zij kunnen hun opgedane kennis

dan weer overdragen aan anderen in

Ethiopië.’ Directeur Buitenhuis hoeft

geen moment na te denken: ‘Laat ze

maar komen.’ Van der Steeg knikt

instemmend. Een deal is bijna rond.

3

het werk van mkC-rdaHet ontwikkelingswerk dat Belissa leidt, valt onder de

Meserete Kristos Church (MKC) – één van de grootste

kerken in Ethiopië met meer dan 640.000 leden. De grote

missie van MKC is het brengen van de goede boodschap van

het evangelie van Jezus, vertelt Belissa. ‘Maar dat is niet de

enige taak van de kerk. Een kerk die het belang van de ziel

op het oog heeft, moet ook bijdragen aan het lichamelijke,

economische en sociale.’ Daarom heeft de MKC ook een

onderdeel ‘Ontwikkeling’, onder de naam Relief and Devel-

opment Association (RDA). Belissa is daar directeur van. De

missie van MKC-RDA*? Strijden tegen armoede en onrecht

en positief bijdragen aan een vreedzame en rechtvaar-

dige Ethiopische maatschappij, waarbij mensen in vrede

met God en hun naasten leven en zich met de ontvangen

talenten inzetten ten dienste van elkaar. MKC richt zich op

de programma’s basisvoorzieningen, alfabetiserings-, basis-

en vakonderwijs en arbeidsbemiddeling in zes regio’s in

Ethiopië. Er werken 300 mensen bij MKC-RDA. Sinds 2007

steunt woord en Daad de organisatie. Naast MKC-RDA

werkt woord en Daad in Ethiopië ook samen met ontwikke-

lingsorganisatie Hope Enterprises.

bestedingen woord en daad mkC–rda 2011:Onderwijs: € 103.765

Vakonderwijs en arbeidsbemiddeling: € 84.898

woord en Daad heeft een groeifocus op Afrika. Voor MKC–

RDA is een groei van fondsen gepland, mits de organisatie

zich verder blijft ontwikkelen. Behalve met woord en Daad

werkt MKC–RDA ook samen met andere donoren, zoals Tear

fund UK en Ethiopian Inter Faith Dialogue for Action.

*Meserete Kristos Church – Relief and Development Association

eigen bedrijf

De vakscholen draaien met de reguliere

programma’s naar tevredenheid. Maar

partners van Woord en Daad bieden

de afgelopen jaren meer. Zo worden

studenten met ondernemersbloed

uitgedaagd en getraind om hun vaar-

digheden hierop meer te ontwikkelen.

Bij het runnen van een eigen zaak komt

heel wat kijken. Business Incubation

gaat een stap verder dan de lessen

basisvaardigheden voor ondernemen.

Leerlingen oefenen de praktijk van

het ondernemersvak met hun eigen

mini-onderneming. Ze schrijven een

businessplan, starten hun bedrijf in een

veilige omgeving en worden begeleid

naar zelfstandigheid. Op dit moment

wordt Business Incubation opgezet in

Ethiopië, Sierra Leone en de Filippijnen.

kansen in agrarisChe seCtor

De partners van Woord en Daad vinden

het ook belangrijk goed in te spelen op

de ontwikkelingen in de wereld. Voor

veel gezinnen op het platteland in Afrika

geldt: landbouw is voedselzekerheid.

De agrarische sector biedt kansen. Niet

alleen gewassen verbouwen, maar ze ook

verwerken tot consumptieproducten.

Daar is vaktraining voor nodig. Maar hoe

weet je welke trainingen nuttig zijn om

mensen echt aan werk te helpen? Kennis

van de situatie in een gebied is van groot

belang. Gesprekken met de lokale be-

volking en professioneel marktonderzoek

brengen de mogelijkheden in kaart. In

Benin bleek uit onderzoek dat er behoef-

te is aan training, gericht op landbouw,

inclusief veeteelt en voedselverwerk-

ing. In reactie op deze behoeften zette

partner DEDRAS* in 2011 korte train-

ingsmodules op. Boeren participeerden

hierin. De trainingen zijn fl exibel. Dit

betekent voortdurend kijken en luisteren

naar de behoeften van de markt en de

doelgroep. De trainingen worden daar

dan weer op afgestemd. In Parakou,

Nikki en Pèrèrè volgden in 2011 al 95

boeren een opleiding in gewasproductie,

oogsten, conservering, opslag en handel

van soja. Vijftien boeren werden getraind

in de verwerking van soja in diverse plat-

telandsartikelen.

winstgevend

Na zijn opleiding wil elke student graag

aan het werk als boer, metselaar of

automonteur. Een belangrijke schakel

in het koppelen van studenten aan een

plek op de arbeidsmarkt, is de Job en

Business Service (JBS). Een JBS on-

derhoudt nauwe contacten met lokale

bedrijven om studenten een werkplaats

te bieden. Veel partners van Woord en

Daad zien mogelijkheden vanuit de JBS

winst te maken. Niet alleen studenten

maar ook andere werkzoekenden kun-

nen tegen betaling, coaching, advies en

een sollicitatietraining krijgen. De con-

tacten van de JBS met lokale bedrijven

zijn goed te gebruiken om opleidingen

en trainingen nauw te laten aansluiten

op de marktbehoefte. Dan is het geen

papierwerk maar concrete praktijk!

*Développement Durable le

Renforcement et l’Autopromotion

des Structures communautaires

aansLuiting bij eConomisChe mogeLijkheden

ACHTERGROND

Veranderen de projecten daadwerkelijk mensenlevens? Geven

we het geld van onze donateurs verantwoord uit? Woord en Daad

meet resultaten en onderzoekt de impact van de projecten op

lange termijn. Doel: het werk in het vervolg nog beter doen. Lees

alles over resultaten op www.woordendaad.nl/resultaten.

Meten is weten

Al jaren voert woord en

Daad met partnerorgan-

isaties een vakonder-

wijsprogramma uit. En

steeds weer brengt dit

ons werkende weg tot

nieuwe inzichten en

keuzes. De programma’s

bij onze partners zijn

volop in ontwikkeling.

Doel: de aansluiting bij

economische mogelijk-

heden in elke unieke

lokale context nog beter

te maken. we delen

graag enkele ontwikke-

lingen met u.

(Tekst: willemijn ten Brinke)

wiLLemijn ten brinke

www.twitter.com/woordendaad#ondernemers

www.twitter.com/gijsbertbouw



praktijkLes voor studenten van de bakkersopLeiding in CoLombia.



5

Vanuit mijn werk als directeur en

vanuit mijn domineesambt zie ik de

relatie tussen werk en zelfredzaam-

heid. De Bijbel verwijst er ook gere-

geld naar. Ondernemen vereist meer

dan alleen productie van goederen of

diensten. Je moet vaak over andere

vaardigheden beschikken om met suc-

ces een onderneming te runnen, zoals

bekwaamheid in marketing, sales,

relatiebeheer en boekhouden. Enke-

len van Jezus’ twaalf discipelen waren

bekend met het ondernemerschap. Ze

waren vissers. De apostel Paulus was

tentenmaker (Handelingen 18:3). Dat

stelde hem in staat in zijn persoonlijke

levensbehoefte te voorzien én in de

behoefte van de evangeliebediening

door het prediken van Gods woord.

Instellingen die beroepsonderwijs

aanbieden, combineren vakbekwaam-

heid met ondernemerschap. De Bijbel

stimuleert in 1 Thessalonicenzen

4:11-12 de gelovigen om eigen zaken

te behartigen en te werken met eigen

handen en zo zelfstandig te worden.

Paulus geeft de gelovigen de opdracht

om zijn voorbeeld van onafhanke-

lijkheid te volgen. De Bijbel zegt dat

de hand van de vlijtigen rijk maakt

(Spreuken 10:4). Dit betekent dat

mensen die hard (met hun handen)

werken én deelnemen in ondernemer-

schap, zelfredzaam worden en zo hun

levensomstandigheden verbeteren.

Het is belangrijk dat beroepsonder-

wijs duurzaam is. Vaardigheden

kunnen aan andere familieleden

worden doorgegeven als mensen

samenwerken. De familie voorziet

zo in eigen werk. Beroepsonderwijs

werkt effectiever als mensen gebruik

kunnen maken van lokale grondstof-

fen. Deze zijn vaak goedkoper en

eenvoudig verkrijgbaar.

De gelijkenis over de talenten in Mat-

théüs 25:14-30 laat ons zien dat van

de drie bedienden werd verwacht dat

ze het gekregen geld zouden inves-

teren in een zakelijke onderneming.

Op deze manier konden ze de winst

voor zichzelf en voor hun meester

vermenigvuldigen in overeenstem-

ming met hun mogelijkheden. Met

de talenten uit deze gelijkenis kan

geld bedoeld worden, maar het kun-

nen ook geleerde vaardigheden en

ondernemerschap zijn. Evangelical

Fellowship of Zambia (EFZ) biedt al

meer dan vijftien jaar een vakonder-

wijsprogramma aan voor houtbe-

werking, kleding maken en breien.

Deze vaardigheden hebben het leven-

sonderhoud van stadsbewoners ver-

beterd: werk betekent inkomen. Veel

mensen op het platteland hebben ook

beroepsonderwijs nodig, maar daar is

geen scholingsaanbod en reizen naar

de stad is vaak erg duur. We willen

nu een nieuw beroepsonderwijspro-

gramma voor de plattelandsbevolking

starten. Een vak leren is een manier

om veel van onze jonge mensen weg

te houden van de seksindustrie en het

drugs- en alcoholmisbruik. Het stelt

hen in staat een positieve bijdrage

te leveren aan de nationale ontwik-

keling. Op deze wijze stimuleert

EFZ mensen deze Bijbelse opdracht

concreet te maken.

direCteur van partnerorganisatie

efz in zambia. pukuta mwanza is

eveneens voorganger.

BEZINNING

Elke RegioOndernemersgroep geeft

een eigen invulling aan netwerken

tegen armoede. Juist dat levert unieke

ontmoetingen op tussen ondernemers

uit dezelfde regio. Er werd weer heel

wat genetwerkt in de afgelopen periode.

Hieronder een greep uit de laatst geor-

ganiseerde activiteiten.

• OESTERPROEVERIJ

RO ZeeLaND | 10 mei

Zeeuwse ondernemers ontmoetten

elkaar in de Oesterschuren van Yerseke.

Daar kregen zij behalve een korte update

van hun project, vakonderwijs in Benin,

alles te horen over de oester. Natuurlijk

werd deze lekkernij ook geproefd in

combinatie met een goed glas wijn.

• CONCERT | RO EDE– VEENENDAAD

en RO BaRNeVeLD | 9 juni

Ondernemers en partners van RO’s

Ede-Veenendaal en Barneveld genoten

in de koepelkerk van Renswoude van het

Christelijk Symfonie Orkest Sjosjanim.

Diezelfde avond kregen de aanwezigen

informatie over hun projecten, vakonder-

wijs in Sierra Leone en in India. Na afl oop

van de muzikale voorstelling was er

gelegenheid voor ontmoeting onder het

genot van een hapje en een drankje.

• BIJZONDER BEZOEK | RO DUIN &

BOLLeNStReeK | 9 en 10 juni

Zenebe Ayele, directeur van partneror-

ganisatie Hope Enterprises in Ethiopië,

bracht een tweedaags bezoek aan Katwijk

en Lisse. Inzet: contacten verstevigen en

de lokale ondernemers informeren over

de voortgang van de projecten die de RO

steunt. Op het programma stonden: een

bezoek aan een haringhandel, een barbe-

cue en een kerkdienst in Amsterdam.

van varen met de knrm tot oesterproeverijnetwerkaCtiviteiten regioondernemers

REGIO-ONDERNEMERS

De verschillende RegioOndernemers-

groepen organiseren allerlei netwerk-

en fondsenwervende activiteiten

voor haar leden en potentiële leden.

Op www.regioondernemers.nl kunt u

per RO zien welke activiteiten op de

agenda staan, zoals:

13 september:

Kook– & Eerste Hulp Bij Pech-activiteit |

RO Zuid-Hollandse Eilanden (verplaatst

van zomer naar najaar)

13 – 15 september:

Driedaags bezoek aan Barcelona

(kavelveiling 2011) | RO Zeeland

2 oktober

Themabijeenkomst met spreker Teunis

Bunt, directeur Bunt Management,

over timemanagement, en diner bij RGS

Slooptechnieken | RO Twente

4 oktober:

Opstartbijeenkomst, kennismaking en

projectpresentatie | RO Utrecht

29 oktober:

Bijeenkomst met spreker Lennart Prins

(Business Platformlid), eigenaar van een

beveiligings– en onderzoeksbureau.

Actief in Europa, Midden–Oosten, Afrika

en Azië| RO Barneveld

aCtiviteitenagenda Pukuta Mwanza

IN DEZE RUBRIEK SCHRIJVEN PARTNERS VAN WOORD EN DAAD BEURTELINGS EEN BEZINNENDE BIJDRAGE.

werk en zeLfredzaamheid

• MEEVAREN MET KNRM RO GENEMUIDEN | 15 mei

In het KNRM-reddingstation op Urk kregen Genemuider ondernemers kort

een introductie over het werk van KNRM. Daarna stapte het gezelschap aan

boord van een krachtige reddingsboot en voer het onstuimige IJsselmeer

op. Aan land kregen de ondernemers de werkwijze van de KNRM en diverse

heldenverhalen te horen. Een lekker visje kon deze avond niet ontbreken.

Als bedrijf door 70.000 websitebezoekers per maand gezien worden?

Sponsor de sponsorbutton op de Woord en Daad-homepage voor € 350

per maand! Na iedere klik op de ‘gratis’ doneerknop voor onderwijs in

Colombia, verschijnt het logo van de sponsor.

Meer weten? www.woordendaad.nl/ondernemers/sponsorbutton

gratis doneren!



6 BetROKKeNHEID

Juist die verschillen kwamen in Zam-

bia, waar Woord en Daad sinds 2005

actief is, goed van pas bij de vragen

en uitdagingen die Woord en Daad

tegenkomt in het werkveld. De ver-

kregen inzichten van de groep leidde

tot advies voor Woord en Daad. Wat

waren deze inzichten en adviezen en

hoe is daar anderhalf jaar later gevolg

aan gegeven?

Henk Bezemer, bankier: ‘Vanuit mijn

bancaire en bedrijfskundige achter-

grond gaf ik eerder in Bangladesh

en Zambia adviezen over projecten

gericht op kredietverlening en bedrijfs-

ontwikkeling.’ In Zambia stond dit keer

meer op het programma: basisvoor-

zieningen, onderwijs, vakonderwijs en

bedrijfsontwikkeling. Henk: ‘Dit was

leerzaam. Ik werd geconfronteerd met

heel ander ontwikkelingswerk, maar

ook met de samenhang en de onder-

linge afhankelijkheid van de verschil-

lende programma’s. We hebben met

Woord en Daad gesproken over ver-

sterken; wat versterkt elkaar en hoe

kan dat nog meer versterkt worden?’

‘We hebben allemaal persoonlijk ex-

pertise. Op basis hiervan ontstond nu

ter plekke bij elk project discussie. Dit

betekende voor Woord en Daad een

meerwaarde. De vraag werd nu vanuit

verschillende invalshoeken benaderd’,

aldus Ton van Nieuwkoop, onderwijs-

deskundige.

Terugblikkend vertelt Henk Bezemer:

‘Het inzicht dat ontwikkelingswerk pro-

fessioneel werk is wat een sterke visie

vraagt, werd in Zambia stevig bevestigd.

Daarbij werd mij duidelijk dat je beter

alle programma’s, van basisvoorzie-

ningen tot bedrijfsontwikkeling, in één

gebied kunt uitvoeren en op elkaar laten

aansluiten, dan overal wát doen. Het lijkt

voor de hand liggend, maar in de praktijk

leidt dit soms wel tot pijnlijke keuzes.

Dit betekent afbouwen van bepaalde

programma’s in een regio waar een to-

taalaanpak, om wat voor reden dan ook,

niet mogelijk is. Ontwikkelingswerk is

voortdurend keuzes maken. Niet alleen

in datgene wat je doet, maar ook met wie

je dit doet. Dit kan inhouden dat Woord

en Daad op onderdelen van het werk

‘nee’ moet durven verkopen aan een

partnerorganisatie (met wie zij soms een

langdurige relatie heeft) als een andere

lokale organisatie beter is.

Ton van Nieuwkoop over de inzichten

die hem zijn bijgebleven: ‘De aanwezig-

heid van economische activiteiten is een

must voor structurele implementatie

van zorg en onderwijs. Dat werd mij in

Zambia heel duidelijk. En wil je econo-

mische activiteiten realiseren, dan moet

je je niet in eerste plaats richten op de

allerarmsten.’

Jan Lock, voorzitter raad van bestuur

Woord en Daad: ‘Het bezoek dat de

coördinatiegroep met programma-

medewerkers en de regiocoördina-

tor aan Zambia bracht, is als positief,

constructief en prikkelend ervaren.

Het leverde precies op wat Woord en

Daad verwacht van de samenwerk-

ing met bedrijven: ieder vanuit eigen

expertise samen met de lokale partner

naar de situatie ter plekke kijken. Dat

levert uiteindelijk een veelkleuriger en

completer plaatje op dan ieder voor zich

ooit had kunnen schilderen. De reacties

vanuit de coördinatiegroep onderschrij-

ven dat voor mij. Samen kijken houdt

elkaar ook scherp. Als het bijvoorbeeld

gaat om het ‘nee’ zeggen.

Ik ben blij met de opmerking over de

positie van de allerarmsten. Het klopt

helemaal dat je met allerarmsten geen

economische ontwikkeling op gang

brengt. Dat leidt vervolgens tot het

diepgewortelde misverstand dat dus

economische ontwikkeling altijd aan

hen voorbijgaat. Woord en Daad krijgt

dan zelfs weleens het verwijt dat zij

met het stimuleren van economische

ontwikkeling niet trouw is aan haar ei-

gen doelstelling. Niets is minder waar:

juist in economische ontwikkeling wil

Woord en Daad samen met lokale

ondernemers onvermoede kansen

creëren voor allerarmsten. Maar daar

hebben we ondernemers wel als mid-

del voor nodig. En die ondernemers

zelf zijn niet de allerarmsten, juist

omdat ze ondernemer zijn. Maar ze

zijn wel een onmisbare schakel én een

noodzakelijk middel om de allerarm-

sten het heft in eigen handen te laten

nemen. Om zo op menswaardige wijze

niet afhankelijk te zijn van de hulp van

anderen, maar weer trots te zijn op

zichzelf.’

ONDERNEMERS MEE OP wERKBEzOEK

woord en Daad vindt het belangrijk te weten

hoe ondernemers naar haar werk kijken. zij

houden haar scherp en verruimen haar blik.

Vijf ondernemers uit de coördinatiegroep

van het Business Platform reisden vorig jaar

naar zambia. Allemaal met een geheel ver-

schillende achtergrond; aannemer, hande-

laar, fabrikant, onderwijskundige en bankier. (Tekst: willemijn ten Brinke)

ton van nieuwkoop

business pLatform & Coördinatiegroep Het Business Platform bestaat uit Nederlandse ondernemers die projecten

van woord en Daad steunen, met name vakonderwijs, arbeidsbemiddeling

en bedrijfsontwikkeling. Binnen het Business Platform hebben ondernemers

de mogelijkheid met enkele andere ondernemers betrokken te zijn bij een

specifiek project. Deze ondernemers vormen dan een Business Platformteam.

De jaarlijkse bijdrage van € 5.000 van elk BP-teamlid wordt aan ‘hun’ project

besteed.

De coördinatiegroep vertegenwoordigt het Business Platform en gaat regel-

matig in gesprek met woord en Daad. zij vergaderen minimaal vier keer per

jaar over het werk van woord en Daad en de betrokkenheid van bedrijven.

henk bezemer

positief, ConstruCtief en prikkeLend



7

zambiaInwoners: 14,3 miljoen

Hoofdstad: Lusaka.

Aantal inwoners: 1,4 miljoen

Taal: De offi ciële taal in Engels. Van de ruim

70 andere talen kregen zeven talen een

offi ciële status.

Onafhankelijk sinds: oktober 1964

Regeringsvorm: presidentiële republiek

Bevolkingsgroei: 3,03%

Geboortecijfer: 43,5 per 1.000 personen (NL 10,89 per 1.000 personen)

Sterftecijfer: 12,4 per 1.000 personen (NL 8.39 per 1.000 personen)

Hiv/aids: 13,5% van de bevolking leeft met hiv/aids

Gemiddelde levensverwachting: 52,57 jaar (80,9 in NL)

Godsdienst: 50–75% christen, 24–49% moslim en hindoe, 1% overig

Analfabetisme: 19,4%

Leeftijdstructuur:

SOCIALE TRENDS

Afgelopen jaren maakte Zambia een sterke economische groei door. In de

periode 2005–2011 groeide het bruto binnenlands product met meer dan 6

procent per jaar. Ondanks dat, staat het land op de Human Development Index

op de 164e plaats van de totaal 187 landen. Vanaf 1931 wordt het wel en wee

van Zambia bepaald door één product: koper. Zolang de wereldmarktprijs voor

koper hoog was, tot 1973, ging het Zambia goed. Het land kon bouwen aan een

verzorgingsstaat. Daarna ging het snel bergafwaarts. Er kwam een omvangrijk

hervormingsprogramma, maar ondanks economische groei, leidde dit niet tot

betere leefomstandigheden voor de bevolking. Dit heeft te maken met: weinig

economische diversiteit, schommelende koperprijzen, een hoog geboorteci-

jfer, hiv/aidsproblematiek en een marktverstorend landbouwbeleid.

Het merendeel van de bevolking (68%) leeft onder de armoedegrens van één

dollar per dag. Offi cieel kent het land een werkloosheidscijfer van 14%. Van de

beroepsbevolking werk 85% in de landbouwsector. Deze sector draagt voor

21% bij aan het bruto binnenlands product. Maïs is het belangrijkste landbou-

wproduct. Slechts 6% van de beroepsbevolking is werkzaam in de industriesec-

tor, maar de sector draagt voor 35% bij aan het bruto binnenlands product. Het

infl atiepercentage eind 2011 was 8,4%. Het rentepercentage voor een lening

bij een commerciële bank is eind 2011 19%. Exportproducten zijn: koper, tabak,

bloemen en katoen. Na Zwitserland is China de grootse exportpartner.

Bron: CIA factbook, The World Bank

eConomisChe trends

Bronvermelding: CIA factbook

bestedingen woord en daad zambia 2011 Programma EURO

Basisvoorzieningen en noodhulp 438.787

Onderwijs 153.398

Beroepsonderwijs, -training

en arbeidsbemiddeling 182.794

Onderzoek en evaluatie 8.751

totaaL 783.730

aanbeveLingen Coördinatiegroep:• Selecteer lokale partners bewust en goed.

Benoem ook waar de organisatie zich in kan ontwikkelen.

• Voer een totaalprogramma met samenhang uit in één gebied.

• Let op de verhouding projectgrootte en capaciteit (kwantiteit en kwaliteit).

• Bepaal per project vooraf de te behalen resultaten en evalueer goed.

Opvolging aanbevelingen door Woord en Daad:

• Na deze reis is Woord en Daad met de partners in Zambia in gesprek gegaan. Op dit mo-

ment kijkt Woord en Daad hoe ze een vakonderwijsprogramma in Zambia kan opzetten,

dat goed aansluit bij de lokale economie en in één gebied kan plaatsvinden.

• Mede in het kader van focus en samenhang komt er een heroriëntatie op het

programma basisvoorzieningen.

geboeid verbondenOp 1 november D.V. zijn onderne-

mers, werkzaam in allerlei verschillende

branches, grote en mkb-bedrijven uit

het hele land van harte welkom op onze

unieke ondernemersmeeting!

Het netwerk van Woord en Daad is,

mede door de oprichting van lokale

RegioOndernemers-groepen, fl ink

gegroeid en verstevigd. Reden genoeg

om een netwerkbijeenkomst te

organiseren voor alle ondernemers

die in meerdere of mindere mate bij

Woord en Daad betrokken zijn.

Verbinden staat deze middag centraal.

U als ondernemers met elkaar, maar

ook met Woord en Daad. Luister naar

ondernemers die vertellen over hun

ervaringen en passie voor Woord en

Daad. En kom er ook achter waarom

Woord en Daad ondernemers graag be-

trekt bij haar werk. Wees erbij, ontmoet

andere ondernemers en raak geboeid!

Datum: donderdag 1 november

Aanvang: 15.30uur, inclusief diner

Locatie: Kameryck, Oortjespad 3

in Kamerik

Kosten: € 50 p.p.

Aanmelden: www.woordendaad.nl/

ondernemersmeeting

UITNODIGINGONDERNEMERSMEETING 1 NOVemBeR

RegioOndernemers-groepen, fl ink

gegroeid en verstevigd. Reden genoeg

ervaringen en passie voor Woord en

Daad. En kom er ook achter waarom

Aanmelden: www.woordendaad.nl/

ondernemersmeeting

ONDERNEMERS – VERHALEN – wERELDwIJD – ONDeRNemeN DOORGeVeN

DAADKRACHT - BEDRIJFSONTwIKKELING – ENTHOUSIASME - COMPANYKIDS BETROKKEN - DINEREN – verbinden - NETwERKEN - AzIE – MIDDEN – AMERIKA AFRIKA - BetROKKeN – BUSINESS PLATFORM - ervaringen - SCHERPBASISVOORzIENINGEN – CONCREET – BEwOGEN - REGIOONDERNEMERS

INSPIREREN - VAKONDERwIJS – EXPERTMISSIE – TOEKOMSTPERSPECTIEF

ONVeRGeteLIJK - ontmoeten - ONDERNEMERS – verhaLen – wERELDwIJD


8 | DAADKRACHT 2 | JAARGANG 12 | SEPTEMBER 2012 concept & design: www.reprovinci.nl

business CLub het groene hart krijgt bezoek van ver


‘hoe kan de organisatie van de vakschool

nog effi ciënter en effectiever?’ Een belang-

rijke vraag die directeur Francisco Pascual

jr. van de vakschool AMG Filippijnen

stelt. Zeker als je bedenkt dat de school

gestimuleerd wordt zelfvoorzienend te

worden. Begin oktober reist consultant

Henk Hop (38 jaar) naar de Filippijnen om

Francisco en zijn management hierover

te adviseren. Kan de kostprijs per student

bijvoorbeeld naar beneden?

Henk Hop is consultant bij Bunt Manage-

ment, lid van het Business Platform.

Henk helpt bedrijven bij het verbeteren

van prestaties op allerlei manieren; van

lichte verbeterprogramma’s tot zware

verandertrajecten en van coaching van

leidinggevenden tot ingrijpende reorgani-

saties. Voorafgaand aan de reis stelde

Daadkracht aan Henk enkele vragen.

Bent u eerder in een ontwikkelingsland

geweest?

Nee. Ik denk dat het armste land waar

ik geweest ben Roemenië was. In 2010

heb ik voor een Nederlands bedrijf zijn

Roemeense vestiging doorgelicht.

Wat verwacht u van de expertmissie?

Enerzijds is het ‘gewoon’ werk. Ik bedoel,

ik moet een analyse maken van een or-

ganisatie en op basis daarvan een plan van

aanpak schrijven. Anderzijds ben ik heel

nieuwsgierig hoe het is om dit in een ander

land, onder andere omstandigheden, in

een andere taal en in een andere cultuur

te doen. Ik verwacht dat het veel gaat vra-

gen van mijn inlevingsvermogen. Verder

vind ik het heel mooi om een christelijke

vakschool te mogen helpen.

Hoe bereidt u zich voor op deze missie?

Ik heb al veel informatie over de school

ontvangen. Verder woonde ik een sessie

bij met een aantal mensen die ervaring

hebben in het begeleiden en opzetten van

dit soort organisaties in ontwikkelings-

landen. Daarnaast organiseert woord en

Daad nog een ‘cultuursessie’. Daar hoop ik

te leren over de Filippijnse cultuur en de

school. Verder zijn er natuurlijk prak-

tische zaken voor te bereiden. Ten slotte

ben ik van plan via Skype alvast contact te

leggen met Francisco Pascual jr., zodat we

elkaar al een beetje leren kennen.

benieuwd hoe henk het heeft gehad

in de fiLippijnen? Lees het in de

daadkraCht van november.

nederLandse ConsuLtant adviseert vaksChooL

BOEKENTIPS

8 LeeSwAARDIG

Daadkracht is een uitgave van Stichting woord en Daad voor betrokken

ondernemers. Het verschijnt in april, september en december. Daadkracht

wordt verspreid onder betrokken ondernemers en belangstellenden.

CoLofon

Uitgave

Stichting woord en Daad

Spijksedijk 16e

Postbus 560

4200 AN Gorinchem

Tel: 0183-611800

Fax: 0183-611808

Bank.rek.nr: 38.54.87.088

www.woordendaad.nl/ondernemers

[email protected]

Ontwerp, vormgeving & druk

Reprovinci | www.reprovinci.nl

Redactie:

Rina Molenaar (hoofdredacteur)

willemijn ten Brinke (eindredacteur)

Gijsbert Bouw

Gideon Davidse

Linda Poot

Oplage

3.600

Overname artikelen

Overname van artikelen is prima. Graag

met bronvermelding.

Ondernemers uit het groene hart

steunen sinds de oprichting van hun

Business Club een meerjarig huizen-

bouwproject in Colombia. De club, die

nu twaalf leden telt, ontstond in 2007

op initiatief van Bouwbedrijf De Vries

en Verburg. De directeur van partner-

organisatie CDA in Colombia, Missy

Christie, kwam in juni naar Neder-

land. Ze ontmoette de Nederlandse

ondernemers van de Business Club.

Behalve dat Missy Christie de onderne-

mers een update gaf over het huizen-

bouw-project, ging zij ook in op de

problematiek in Colombia. Jan Boer,

voorzitter van de Business Club en

directeur van De Vries en Verburg:

‘Missy Christie liet ons zien hoe CDA

het verschil maakt voor mensen die daar

eerst uitzichtloos leefden. In Colombia

geldt nog steeds de macht van de sterkste

en viert de corruptie hoogtij. Toch zijn

verbeteringen waarneembaar en is de

regering nu enigszins stabiel te noemen.

Via het huizenbouwproject leven nu 22

gezinnen in een nieuw huis. De huizen

maken deel uit van een compleet pro-

gramma van onderwijs, beroepsopleiding,

microkrediet en ondernemerschap. we

hopen dat medio maart 2013 de volgende

25 woningen gereed zijn. Een huis, een

plek onder de zon, waarin mensen zich

veilig en beschermd kunnen voelen en

waarmee mensen weer hun eigenwaarde

terugkrijgen. Dit geeft hun zicht op een

plezierig bestaan. Dit was en is het idee

van onze club van ondernemers en tevens

onze businesspartners in Nederland. Ook

in deze tijd zijn zij nog steeds bereid om

het verschil te maken voor de veel minder

bedeelde medemens. Fijn dat dit zo kan

en goed dat wij dit als spiegel voor kun-

nen houden om te zien hoe goed wij het

hebben. Dat is niet alleen een idee, maar

maakt ook daadwerkelijk het verschil.’

De ontmoeting met Missy werd afge-

sloten met een gezamenlijke maaltijd in

het Reeuwijkse Hout. ‘De ondernemers

zijn van harte welkom in Colombia om het

project zelf te bezoeken!’, aldus Missy.

Alle leden van de Business Club zijn lid van

het Business Platform van woord en Daad.

Hun lidmaatschapsbijdrage van € 5.000 per

jaar is bestemd voor het project in Colom-

bia. Gezamenlijk steunen zij het project met

een bedrag van € 60.000 per jaar.

wiLt u ook samen met nederLandse

ondernemers een team vormen en

gezamenLijk een projeCt steunen?

neem ContaCt op met gideon davidse

via [email protected]

ruim baan voor

gereChtigheid Dit boek geeft een duidelijk beeld van de balans tussen ‘Woord en daad’. Ik beveel dit boek aan omdat het je laat nadenken over de herhaalde oproep in de Bijbel om recht te doen, bijvoorbeeld in Mattheüs 11:4-5. In het boek komt meerdere malen naar voren dat rechtvaardigheid het karakter van God weerspiegelt. Lees en handel! >Tip gegeven door: Gijs Willem Sloof, directeur Stabiplan B.V. Bodegraven

Tim Keller: 237 pagina’sUitgeverij Van Wijnen

april 2011

ISBN 9 789051944112

€ 19,95

de staat van afrikaAls dit boek een ding duidelijk maakt, is het dat je Afrikaanse landen onmogelijk over één kam kunt scheren. De ervaren Afrika-correspondent Richard Dowden be-schrijft Afrika vanaf het moment dat de Europeanen waren vertrokken en nadat de superpowers arriveerden. Dowden heeft vertrouwen in de gewone Afrikaan; in de vitaliteit en het vermogen om het leven ook na alle rampspoed weer op te pakken. >Tip gegeven door: Corjan Rink, hoofd Communicatie en Fondsenwerving Particulieren en Peter Boer voorzitter comité Woord en Daad Woerden

Richard Dowden: 576 pagina’sUitgeverij Vcl

november 2010

ISBN 9789059775053

€ 17,95

marketing tegen armoede Bijna de helft van de wereldbevolk-ing moet rondkomen van minder dan $ 2,50 per dag. Ook groeit de ongeli-jkheid tussen rijk en arm wereldwijd. En dan is er nog de wereldwijde economische crisis. Marketing tegen armoede bevat veel casestudies en laat ook zien hoe de samenwerking tussen overheid, ngo’s en bedrijf-sleven verbeterd kan worden. Een must read voor iedereen die zich bezighoudt met armoedebestrijding en ontwikkelingssamenwerking. >Tip gegeven door: Rutger van den Noort, demandmanager Friesland-Campina Domo

Philip Kotler & Nancy Lee400 pagina’sUitgeverij Pearson Benelux

april 2010

ISBN 9 789043018753|

€ 29,95

De boekentips zeggen niets over het

standpunt van Woord en Daad.

vaksChooLwoord en Daad steunt de vak-

school in de Filippijnen sinds haar

oprichting in 1995. De school

begon met vijf leerlingen in een

simpel gebouwtje. Inmiddels is

zij uitgegroeid tot een door de

overheid erkend college, waar

honderden leerlingen per jaar

afstuderen en een baan vinden.

henk hop


voor na


Woord en Daad Daadkracht #2

Documents

Transcript of Woord en Daad Daadkracht #2