Stipo-aanpakIntroductie

Ondernemerschap en leiderschap

Omstandigheden

“Men geeft altijd de omstandigheden de schuld voor

datgene, wat men is.

Ik geloof niet in omstandigheden.

Degenen die verder komen in de wereld gaan erop uit en

zoeken zelf de omstandigheden die ze willen.

Als ze deze niet kunnen vinden, creëren ze deze zelf.”

George Bernhard Shaw

Enkele vs dubbele lus leren

Externe factoren

Enkele vs dubbele lus leren

Externe factoren

Interne factoren

Make-it-possible methodieken

• Streefbeelden

• Herformuleren

• Innovatieve Productontwikkeling

• Schouwmethode

• Opdrachtschouw

• Succes faal succes methode

• Creativiteitstechnieken

• Inzichten in innovatieprocessen en weerstanden (NAVEL)

Ondernemerschap en leiderschap

“Een leider is iemand die jou (en zichzelf) leidt naar een plek

waarvan je nog niet wist dat die bestond.”

“Kies positie! Anders krijg je er één toegewezen”

“Begint eer gij bezint”

“Een goede leider = een goed team”

Daadkracht en draagvlak

Daadkracht en draagvlak

Daadkracht en draagvlak

Taak- en rolcultuur

Taak- en rolcultuur

rolcultuur taakcultuur

omgeving stabiel dynamisch

ambities standaard hoog

omgang gezagslijnen

hiërarchie

titulatuur

bepaald door de

te verrichten taak

waardevol functie, rol, regels, routine

belangrijker dan kwaliteiten

mensen

rust, orde en controle

effectief zijn is belangrijker dan

rol

kwaliteit, flexibiliteit, initiatief

nemen zijn belangrijker dan

regels

besluit-

vorming

via vaste procedures

formele positie telt

wat op dat moment nodig is voor

taak

(hoewel ook hier procedures)

Taak- en rolcultuur

rolcultuur taakcultuur

organisatie ordelijkheid, verantwoor-

ding, niet gericht op

verandering, administratief

bundeling deskundigheid,

resultaten behalen, verandering,

ambitieus

medewerker blijft binnen kaders functie /

opdracht

vanuit betrokkenheid op vraag

initiatief

managemen

t

efficiency, structuur,

reagerend, instruerend

effectiviteit, inhoude­lijke

hoofdlijnen, anticiperend

relatie

opdracht-

gever /

-nemer

rechtlijnig, roep om heldere

criteria vooraf

diffuus, opdrachtnemer creëert in

overleg eigen opdracht

leren door te weten, te moeten

opleiden

te durven, te willen

experimenteren

Van rol- naar taakcultuur

rolcultuur taakcultuur

willen(visie)

mogen(regels)

durven(strategie)

kunnen(vaardigheden)

mogen(regels)

willen(visie)

durven(strategie)

kunnen(vaardigheden)

Anticiperend leiderschap

(Project)Manager: (Project)Leider:

beheert innoveert

korte termijn visie lange termijn visie

vraagt: hoe en wanneer? vraagt: wat en waarom?

blik: kwartaalcijfers blik: horizon

accepteert status quo stelt status quo ter discussie

Visie

• Langdurig

• Ziel

• Meervoudig

• Publiek

Reizen en trekken

Als je de tocht aanvaardt naar Ithaka,

…

wens dan dat de weg lang mag zijn

dat er veel zomermorgens mogen komen

waarop je heel dankbaar, heel blij,

onbekende havens zult binnenvaren;

dat je mag pleisteren in Fenicische

handelssteden

om mooie dingen aan te schaffen

van parelmoer, koraal, barnsteen en

ebbenhout,

en opwindende geurstoffen van alle

soorten,

opwindende geurstoffen zoveel je krijgen

kunt;

dat je talrijke steden in Egypte aan mag

doen

om veel, heel veel van de geleerden op te

steken.

Blijf wel altijd denken aan Ithaka.

Daar aan te komen is je doel.

Maar overhaast de reis in geen geval.

’t Is beter dat die vele jaren duurt en

je pas als oude man bij het eiland afmeert,

rijk door wat je onderweg verwierf,

zonder verwachting dat Ithaka je rijkdom

schenken zal.

Ithaka schonk je de mooie reis.

Bestond het niet, dan was je nooit

vertrokken.

Maar méér heeft het je niet te bieden.

En vind je het armzalig, Ithaka bedroog je

niet.

Zo wijs geworden, met zo veel ervaring

heb je al wel door waar Ithaka’s voor staan.

K.P. Kavafis (1863–

1933)

Reizen en trekken

REIZEN:

Doel: nieuw evenwicht

Resultaat: stabiliteit

Aangrijpingspunt: structuur, systemen, cultuur, strategie

Startpunt: de top/topdown

Veranderingsstrategie: blauwdruk

TREKKEN:

Blijvende verandering

Dynamiek

Gedrag

Het probleem

Richting

Reizen en trekken

REIZEN:

Motivatie: plicht

Aanpak: organisatiebreed

Sturing: macht en regel

Dynamiek: beleren

Managen van: de inhoud

TREKKEN:

Energie

Sneeuwbalsgewijs

Klanten en missie

Leren

Het proces

Chaos en Orde

Stilstaand water

IJs

Stromend water

Waterdamp

Chaos en Orde

Efficiënte uitvoering, kan systeem

sturen (stilstaand water)

Chaos leidt tot nieuwe

interconnectiviteit; systeem kan

innovatie en aanpassing aan

(stromend water)

Chaos als doelloos en ineffectief

gedoe zonder vermogens om nieuwe

orde te scheppen (waterdamp)

Orde verwordt tot inertie: doelen en

regels worden gevolgd maar

effectiviteit is gering (ijs)

Orde zoeken in organisaties

Binden medewerkers aan de organisatie

De organisatie begrenzen

Processen primair lokaliseren binnen eigen organisatie

Effectiviteit eigen eenheid belangrijker dan effectiviteit

gehele systeem

Dynamische chaos

Van eenheden als bakens van orde naar ketens en

netwerken

Betrokkenen zien het gezamenlijk belang waaraan zij

willen bijdragen en gaan van daaruit op zoek naar

effectieve voorstellen en activiteiten ter versterking ervan

Wederzijdse meerwaarde

Het management

Management in ingewikkelde

stelsels:

Management van lijnen, taken,

regels en instrumenten

Management van projecten, team,

procedures, deadlines binnen

gegeven inhoud en budget

Scheiding, structurerend

en beheersend handelen

aangevuld met toezicht

Rationeel-mechanische visie

Wanorde erkennend management

in samengestelde stelsels:

Management van ketens

en netwerken van productie

Management van processen

van wilsvorming en kennis-

en kwaliteitontwikkeling

Verbinden, beheerst gedrag

aangevuld met wederzijdse

afstemming en verantwoording

Co-evolutionaire visie

Competenties

Reducerende aanpak

Snel besluit nemen

dat anderen uitvoeren

Taken verdelen en

scheiding aanbrengen

Verantwoording scheiden

en toewijzen

Ambities vastleggen

en daaraan vasthouden

Eigen doelen benoemen

en daaraan vasthouden

Erkennende aanpak:

Snelheid maken door

te verbinden

Ketens, stromen en

processen faciliteren

Partijen ruimte geven

tot verantwoordelijk

gedrag

Gedrag in overeenstem-

ming met context

Kennis laten stromen

en kwaliteiten combineren

Snelheid

Slim organiseren

Verantwoording

Consistent gedrag

Leiders op de overgang tussen orde en chaos

Orde leidt tot stabiliteit en

behoud van verkregen

kwaliteiten als basis voor

geslaagde systeeminnovatie

Wanorde leidt tot aanpassing

en ontdekking van nieuwe

kwaliteiten als basis voor

innovatieve systeemsprongen

Orde genereert onvermogen

om zich veranderende

omgeving aan te passen, met

stagnatie en relatieve terugval

tot gevolg

Chaos leidt tot vernietiging van

bestaande kwaliteiten zonder

nieuwe toe te voegen met

relatieve terugval tot gevolg

Lineair projectmanagement

1. startnotitie

2. inventarisatie

3. planvorming 4. planuitvoering 5. beheer

Planproces ‘traditioneel’

Projectleiderschap

1. startnotitie 2c. inventarisatie

2a. planvorming = ontwikkelingsrichting

2b. planuitvoering = ontwikkeling op gang brengen

5. beheer

Planproces Leefsturing

Creative Commons licentie Stipo

Creative Commons

Stipo is als “kennisteam voor stedelijke ontwikkeling” opgericht om de stedelijke ontwikkelingspraktijk

sterker te maken. Stipo hanteert hierbij als principe “kennis is vrij”: de kennis, aanpak, inzichten en

inspiratie die we verzamelen willen we ook zo breed en zo diep mogelijk doorgeven, zodat zoveel

mogelijk mensen er bij hun werken aan de stedelijke praktijk hun voordeel mee kunnen doen. Dit

verspreiden doen we met publicaties, praktijkprojecten, conceptontwikkeling, het bijeen brengen van

mensen, trainingen en via www.stipo.nl.

Om de vrije doorgave van kennis te regelen valt het werk van Stipo niet onder copyright maar onder de

Creative Commons Licentie “Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland”. Dit garandeert dat de

gebruiker het mag werk kopiëren, verspreiden en doorgeven en afgeleide werken mag maken, onder

twee eenvoudige voorwaarden:

1. Naamsvermelding. De gebruiker dient bij het werk de naam Stipo te vermelden.

2. Gelijk delen. Indien de gebruiker het werk bewerkt kan het daaruit ontstane werk uitsluitend worden

verspreid krachtens dezelfde licentie als de onderhavige licentie, een gelijksoortige of een compatible

licentie.

De tweede voorwaarde heeft als doel om te garanderen dat ook bewerkingen weer vrij worden

aangeboden, ter versterking van de stedelijke ontwikkelingspraktijk.

De uitgebreidere versie van de licentie is te vinden op http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/nl/.

Stipo RotterdamGroothandelsgebouw Unit E7.188

Stationsplein 45

3013 AP Rotterdam

Telefoon 010 - 204 1590

E-mail contact@stipo.nl

Website www.stipo.nl

Stipo AmsterdamBroedplaats Westerdok

Winthontstraat 7

1013 BR Amsterdam