M20museum voor moderne kunst

afstudeerprojectRichard van Herwijnen

Rotterdamse Academie van Bouwkunstdecember 2009

Afstudeer commissie

Voorzitter C. van LangenSecretaris R.M.L. von der NahmerMentor G. KlarenbeekExterne leden prof. ir. M. Arch. H. Ruijssenaars prof. ir. A.P.J.M. Verheijen

M20

Dit project is niet gericht op het oplossen van een probleem of het beantwoorden van een vraag. De aanpak is meer ge-richt op het benutten van kansen.

Dit is een plan voor een nieuw museum voor moderne kunst in Rotterdam. De naam van het museum is “M20” en het museum heeft als onderwerp de kunst van de 20ste eeuw. Om het belang van de ontwikkelingen in de kunst te kunnen begrijpen loopt de tentoonstelling tot in het heden door.

Locatie

Op de afbeelding linksboven is de positie van het museum ten opzichte van het centrum van de stad aangegeven.Het museum maakt deel uit van het stationscomplex en ligt aan de westkant van het nieuwe centraal station van Rotter-dam. Het nieuwe museum ligt tussen het Oude Westen en de Provenierswijk in.

Het verdichten van de binnenstad biedt kansen. In de teke-ning rechtsboven geeft een brede, witte strook de spoorzone aan. Het nieuwe museum maakt gebruik van de onbenutte ruimte boven de sporen en de perrons.

De oriëntatie van het museum is precies noord - zuid.

Het bestemmingsplan geeft aan dat de toekomstige bebou-wing in het stationsgebied tot 200 m hoog mag worden. De hoogte van het nieuwe museum is 61 m en moet eerder met deze toekomstige waarden dan met de bestaande bebou-wing vergeleken worden.

Het totale programma van het museum voorziet in 26.000 m2.

Museumplein

Het gebouw bestaat uit twee gebouwdelen. Onderop een verhoogd plein, wat aantakt aan de perrons en het station en wat een verbinding legt tussen het Centrum en de Prove-nierswijk. Daarboven een vrije vorm met de tentoonstellings-ruimten.

Vanaf het verhoogde plein is er een vrij zicht op de hoog-bouw van het centrum.

Het plein bestaat uit een laag gedeelte en een hoger gedeel-te, van elkaar gescheiden door een plint Op het lage gedeel-te van het plein ligt een donkergrijze loper met de hoofdroute Alle perrons takken op de hoofdroute aan en alle entrees komen op de loper uit. In de plint bevinden zich het café, de winkel en de entree van het museum. Ook de entree van het auditorium bevindt zich op het plein.

Op het plein kunnen onder de beschutting van een luifel en in het zonlicht evenementen en manifestaties plaatsvinden.Dit zijn belangrijke voorwaarden om een dergelijke publieke ruimte in ons klimaat te doen laten slagen.

Zuidkant

Het auditorium bevindt zich onder het plein. Daar bevinden zich ook de kantoren voor de administratie, de educatieve dienst, de conserverings- en de restauratieafdeling. Het depot bevindt zich in het midden van deze verdieping, waar-door het van het daglicht is afgeschermd.

Met deze functies en het cafe sluit de zuidkant van het ge-bouw aan bij het centrum van de stad.

Noordkant

Aan de noordkant van het gebouw is een parking met drie etages en 200 parkeerplaatsen. De in- en uitritten bevinden zich aan de westkant. De laad- en losplaats voor het depot wordt ontsloten door een weg die het Weena met Prove-nierswijk verbindt.

Door de plaatsing van 24 kunstenaarsateliers sluit de noord-kant van het gebouw aan op de woonwijk.

Entree

Vanaf het plein is de entree van het museum aan de identifi-catie op het dak te herkennen. Van de balie lopen de bezoe-kers voorzien van een entreebewijs door naar een hal. Vanaf daar gaan men met de trap of de roltrap omhoog naar de tentoonstellingsruimten.

Tentoonstelling

Bovenaan gekomen zien de bezoekers eerst een open ruim-te voor tijdelijke tentoonstellingen.

De permanente tentoonstelling bestaat uit plateaus, kolom-men en wanden die flexibel in te delen zijn. Ieder plateau is volgens kunsthistorische principes onderverdeeld in een aantal thema’s. die gaan van het begin van de 20e eeuw tot nu.

De plateaus zijn met elkaar verbonden door roltrappen en iedere bezoeker kiest zijn eigen route. Zo wordt het mogelijk om allerlei inhoudelijke verbanden, toevallige relaties, of inte-ressante contrasten te ontdekken.

Tentoonstelling

De openingen in de wanden en de vloeren zijn flexibelen bieden, naast het conventionele frontale zicht op het kunstwerk, ook een schuin diagonale blik op de kunst. Dit versterkt de beleving van het kunstwerk als object.

Aan de plateaus bevinden zich ook een aantal vooruitge-schoven kabinetten. Daar is plaats voor sleutelfiguren en be-langrijke invloeden. Deze kabinetten zijn van de omringende plateau’s goed te zien. En omgekeerd is er van de kabinet-ten zicht op de kunstwerken van de plateaus.

De kabinetten en de openingen in de wanden en de vloerenmaken het ook mogelijk dat kunstwerken zonder chronologi-sche samenhang gezien kunnen worden. In de ruimte tussen de kunstwerken ontstaat zodoende een dialoog. Het muse-um is een machine van betekenissen.

Het diagonaal invallende noorderlicht en de noord - zuid ori-ëntatie van de wanden zorgen ervoor dat het daglicht zonder slagschaduw op de kunstwerken valt. De openingen in de vloeren laten het daglicht ook tot onder de plateaus toe.

Bovenaan de tentoonstelling worden de bezoekers verrast met een uitzicht over de stad, met in de verte de toren van het museum Booymans. De bezoekers kunnen van het uit-zicht zowel met de trap als met de lift naar beneden. Neemt men de lift dan komt men na twee plateaus plotseling in de buitenlucht. De lift komt tenslotte uit in de entree van het museum.

Dak

Het dak bestaat uit ETFE kussens. Een gedeelte van de kus-sens is transparant, een ander gedeelte laat geen licht door.Het is mogelijk om met een bewegende folie in de kussens de hoeveelheid en de richting van het licht te sturen.

Het hemelwater wordt afgevoerd naar een bassin op het dak van de ateliers, waar het tot rust komt. Met een cascade wordt het water verder naar beneden geleid. Het water wordt als grijswater in het museum hergebruikt.

‘S-nachts worden de kussens verlicht met LED lampen zodat het gebouw als een wolk in de stad lijkt te drijven.

Stedelijke context

Door de locatie bij het station krijgt de culturele as (rood in de illustratie hieronder) een duidelijk begin. Ook ontstaat er een in de binnenstad een interessante reeks van pleinen (cyaan). Het gebouw schept een nieuwe verbinding (paars) tussen het Oude Westen en de Provenierswijk.

Ontwerp

Door de vorm en de oriëntatie op het zuiden is de warmtelast gering en hoeft er minder gekoeld te worden. Door de locatie boven de sporen is het grondgebruik minimaal.

Aanzichten

De aanzichten geven een indruk van het gebouw en de licht-inval. De breedte van het gebouw is 52 meter en de lengte over de sporen is 183 meter.