::) ... ~ ... ~" I.U -Z 2 w Q 2 L----..

W

~ ~-~~~ I11III ~~. . nummer 1 23e jaargang. 2001

februari

Colofon/Inhoudsopgave

• • • • • • • • 23ejaargang, nummer I, oplage: 7.500

Vereniging Vrienden van Blijdorp 5onoysuaat 60, 3039 ZT Rotterdam

Vnendenmeuws IS een Uitgave van de Vereniging Vrienden van Blljdorp en velschijnt vier maal perjaar.

De Vereniging Vnenden van Blijdorp stelt zich ten doel: "Het In zo breed mogelijke Zin ondersteunen van Diergaarde Blijdorp". De jaarlijkse mmimale contnbutJe bedraagt p. 55,-, waarvoor de leden 4 keer per jaar het veremgmgsorgaan Vnendennleuws ontvangen, alsmede 2 gratis toegangsbewijzen voor Diergaarde Blijdorp m Rotterdam of Aros In Amsterdam. Bovendien worden de leden m staat gesteld deel te nemen aan diverse activiteiten, die speoaal vaar hen georgamseerd worden, zools eXCUrsies en lezingen.

Secretariaat: K. van Leeuwen, 5onoysuaat 60,3039 ZT Rotterdam Vriendenfoon: 0 10 - 4676637 Vriendenfax:OIO- 467 6637 Email: vrienden.van.blijdorp@Planet.nl Giro: 1357803 Bank: VSB bank nr: 98.55.33,099

Afdeling Re izen: T. Slijkoort Aernt 8ruunsuaat I I 1,3067 je Hoogvliet Telefoon:010-4722533 (na I 9.00 uur) Giro: 20 71 059

Promotieteam: fom. H. Gerritse Sourysuaat I d, 3039 SR Rotterdam Telefoonffax: 0 I 0 - 4663682 Telefoon Vriendenwlnkel: 0 10 - 4431431 tst 220 (oudewJnkel) en 250 (meuwewmkel) Giro: 6217917

Redact;e~adres Vriendennieuws: M. Kreuger. hoofdredacteur Goudseslngel235d, 3031 EL Rotterdam RedactJe-medewerkers: M. van Leeuwen-Maat.]. N~kamp, A. Nijkamp-Hosman, A. Peters, A. Schouten, G. Tijssen T. van de Velde Vormgeving en druk: K. van Aaideren - Multi Mail 8. V

Vrienden van Blijdorp op Internet: Internetsite: htrp:ff.;.Mwvnendenvanblljdorp.nl

Advertentiewerving Vriendennieuws: T. van de Velde: Spaansekade 20, 30 I I ML Rotterdam Telefoon: 0 I 0-412 7994

Samenstelling Verenigingsbestuur: VoofZltter c.M. Groenhorst Vice-voorZitter T. Slljkaart Secretans K. van Leeuwen Tv;eede secretans S. Noordijk Penningmeestel A.M. 805 Leden H. Gemtse

M. Kreuger

ISSN: 1568-3400

Artikelen geschreven door derden vertegenwoordigen de menmg van de auteur en met naadzakelljkeJWijs die van de redaetJe. De redactie behoudt ZICh hetrecht voor arokelen 10 te korten of te weigeren,

Inhoudsopgave ..... ,.,., .. .... .... ............. ....... .... .. .. .... 2

Even bijpraten .. .................................. .. ...... ........ 3

Algemene Ledenvergadering 200 I .. .. .. .... .. ........ .4

Verslag secretaris over 2000 .............................. 5

Financiële overzichten 2000 .......... .... ................. 6

Gewijzigd Huishoudelijk Reglement .. .. ...... .... ..... 8

Nieuws uit Blijdorp .......... ........................... .. .. . 1 I

ZOO'n boek: jungles .. ............ ............... ...... ..... 17

Convocatie voorjaars reis naar Krefeld ...... .. ..... 18

Vogelwijzer: de kroonkievit.. ............................ 19

lijn 13 .. ... .... .. .. .................................... .... .... ... .. . 23

Veel fraais in San Diego! ............... .. .. .... ........ .... 24

Bizondere wei : Harry en zijn familie ...... .. .... .. .. 27

Hoe fotogeniek zijn dieren? .......... ...... ...... .. ...... 30

Mutat ies in de Diergaarde ............ ...... ... .. ...... .. . 31

Botanisch Blijdorp: blik op

de parkeerplaats ................................... .......... .. 32

Wolven met een zachte G? .... .......... .. ............... 35

Verslag Harpij-symposium 'Ethiek in dierentuinen' ....... ... ... ..... ...... .. ............ ..... .......... 39

Verslag winterlezingen:

over bloemetjes en bijtjes .......... .. ................ ... .40

Koud Bloed: het groene gevaar .......... .. ...... .. .... 42

Blijdorp logistiek: open gaten ........ .. ................ .44

Nieuws uit ander tuinen .............. .. .................. 46

Convocatie meerdaagse reis

naar Frankri jk .............. .. ................ ....... ... ....... . .48

Blijdorpherinneringen ...... ............ ..... .... .. , .. ..... . 49

Agenda .................. ..... ... ....... .. .... ......... .. .. , .. ...... 50

Gezocht-aangeboden .......... ....... ....... ............... 50

Foto voorpagina: !<Jek van Kesteren

--------------------------------------~CD~---

Even bijpraten ...

• ••••••• Met veel genoegen presenteren wij u Vriendennieuws in een nieuw jasje! Een lang gekoesterde wens is eindelijk gerealiseerd. Vanaf dit nummer verschijnt Vriendennieuws in full color! Nu kunnen we de prachtige foto 's die u ons toe stuurt in hun volle glorie tonen. Ook hebben we de opmaak veranderd. Veel oudere lezers klaagden over de slechte leesbaarheid van het oude lettertype. We hopen met de nieuwe letter de leesbaarheid te hebben verbeterd. Verder zijn de rubrieken duidelijker herkenbaar en is het onderschrift bij de foto 's gewijzigd. Wij hopen dat u net zo tevreden bent als de redactie!

In dit nummer treft u veel informatie voor de Algemene Ledenvergadering van 28 april aanstaande. U bent van harte welkom in het EAUditorium van de Diergaarde. Op het eind van de dag zullen we, met een klein hapje en een drankje, het nieuwe okapi-verblijf openen. Dankzij u is Blijdorp weer eens beetje mooier geworden! En we gaan door: als het kan, stort u dan gul voor ons nieuwe project, de bizon-wei bij het Oceanium.

Verder in dit nummer weer de bekende rubrieken over het botanische gezicht van de tuin , de vissen en reptielen , de gevleugelde vrienden en de logistieke en onderzoeksmatige zaken achter de schermen. We staan stil bij de bizons, de groene murene, de opvang van korenwolven . de toekomst van de lege plekken in de tuin, ete. Teveel om op te noemen. Kijkt u ook even naar de informatie over de aanstaande Vriendenreizen. Bent u van plan om mee te gaan, dan moet u snel reageren . Er is maar beperkt plaats!

Namens het bestuur en de redactie wens ik u veel leesplezier. Misschien tot de 28e april.

Marcel Kreuger, hoofdredacteur.

Ga ook eens kijken bij Cito . naar die m

I bijvoO

De Subaru Impreza Sportswagon, standaard met

All Wheel Drive voor de beste grip op de weg .

Kom langs voor een vrijblijvende proefrit

----------------------------------------------------------------~c=)~-----

Algemene Ledenvergadering Vereniging Vrienden van Blijdorp

Zaterdag 28 april 200 I

Hierbij worden alle leden van de Vereniging Vrienden van Blijdorp uitgenodigd tot het bijwonen van de jaarlijkse Algemene Ledenvergadering op zaterdag 28 april 200 I in het EAUditorium van Diergaarde Blijdorp. Toegang tot het EAUditorium wordt alleen verleend tegen afgifte van de speciale coupon aan uw lidmaatschapskaart 200 I. Deze is u eind 2000 toegestuurd.

PROGRAMMA 10.30 uur Zaal open I I .00 -13.00 uur Algemene Ledenvergadering

I 6.00 uur

AGENDA I . Opening 2. Notulen Algemene Ledenvergadering d.d. 6 mei 2000

Deze notulen zullen op telefonische aanvraag worden toegezonden (OIO -467 66 37) en zijn ook ter vergadering aanwezig

3. Jaarverslag van de secretaris 4. Jaarverslag van de penningmeester S. Vaststelling nieuw huishoudelijk reglement 6. Verslagen benoeming van de kascontrolecommissie 7. Verslag promotiewerkzaamheden 8. Bestuursverkiezing

Aftredend volgens rooster zijn de heren Slijkoort en Van Leeuwen. Beiden hebben zich herkiesbaar gesteld.

9. Vaststellen contributie 2002 10. Uitreiking zilveren Olifantspeld I I . Rondvraag 12. Sluiting

Opening okapi-verblijf (zie agenda)

WIE? komt ons Promotieteam versterken.

Heeft u een dagje over, 1+1

kunt u bij elkaar tellen

en leuk met klanten omgaan? kom dan ons Promotieteam

versterken. Voor inlichtingen kunt u bellen of faxen naar: (. 1

Een briefje IS ook wel Sourystrdat 10 • SR

--~o~---------------------------------

Jaarverslag secretaris 2000

•••••••• Het afgelopen jaar kan rustig 'het jaar van het Oceanium' genoemd worden. Bijna alle activiteiten die door de Vereniging Vrienden van Blijdorp georganiseerd zijn stonden in het teken van het Oceanium en 'Bass Rock'. Ik neem aan dat iedereen die dit leest inmiddels onze 'rots in de branding' heeft gezien. Het is werkelijk alle inspanningen waard geweest! Alle vergaderingen van het bestuur, de inzet van vele tientallen promotieleden, en niet te vergeten de inzet en financiële bijdragen van u, de leden! Met elkaar hebben we toch maar mooi EEN MILJOEN bij elkaar weten te sparen voor dit prachtig stukje natuur in Blijdorp! De opening dit jaar was dan ook terecht een groots en spectaculair feest. Onze dank gaat uit naar de mensen die deze avond hebben georganiseerd: ons onvolprezen redactieteam, ons promotieteam en natuurlijk de medewerkers van Diergaarde Blijdorp! Hartelijk dank voor jullie inzet!

Dan waren er natuurlijk weer de reizen: naar de Ruhrzoo in Gelsenkirchen, de meerdaagse reis naar Engeland en naar Ouwehands Dierenpark. Er was weer een vijftal lezingen en een bijzondere fotocursus onder leiding van Rob Doolaard. En er was de ledenvergadering met een lezing door Gerard Schroeder, architect van Blijdorp.

AI die inzet leidde het afgelopen jaar ook weer tot een stijging van het aantal leden. Maar liefst 137 mensen meldden zich aan bij de winkel, 98 vulden een folder in, 94 werden lid dankzij de inzet van leden. De Femina leverde dit jaar 47 nieuwe leden op en via de bon in Vrienden nieuws kwamen er nog eens 29 leden bij. Een wat meer nadrukkelijke bon in Vriendennieuws leverde 88 cadeau lid maatschappen op. En tenslotte kwamen er via braderieën nog eens 22 leden bij! In totaal konden we 515 nieuwe leden verwelkomen.

Helaas hebben aan het einde van het jaar ook 402 leden hun lidmaatschap gestopt, maar per saldo is de vereniging weer met I 13 leden gegroeid tot maar liefst 6195!

AI die mensen vormen samen de Vereniging Vrienden van Blijdorp, die ook in de toekomst Diergaarde Blijdorp financieel zal blijven steunen bij haar fraaie werk!

Koos van Leeuwen, secretaris.

'DynamIsche Blijdorp-directeur op ~ noor een volgend project!' Foto: Koos van Lee~n

--------------------------------------~CD~---

••••••••

BATEN Contributie Giften en legaten Rente Reizen

Verkopen ex BTW ex Voorzieningen

Nadelig saldo TOTAAL

ONTVANGSTEN Contributie Giften Rente Reizen Verkopen ex Voorzieningen

TOTAAL

ACTIVA Liquide middelen

Kas Giro Bank

TOTAAL Waarde goederen Reeds betaalde rek. Nog te ontvangen TOTAAL

Financieel overzicht

STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2000

LASTEN 409.588 Vriendennieuws 76.867 473 .835 Admin. Leden 11 .964 199.577 Admin . D iversen 2.733 47.202 Reizen 46. 138

Diversen 6.246 296.264 Inkopen 160.978 701 .000 In- en Verkoopksten 23.442

Vennootschapsbel 11 .959 Bass-Rock 500.000 Okapi 200.000 Voorz: Bizon wei 100.000 Voorz: Geschenken 990.000

2.861 2.130.327 TOTAAL 2.130.327

BEGROTING 200 I

UITGAVEN 412.500 Vriendennieuws ') 90.000

40.000 Admin. Leden 13.500 50.000 Admin. D iversen 2.500 37.000 Reizen 37.000

350.000 Inkoop 175.000 1.050.000 In- en Verkkstn') 15.000

Diversen 6.500 Bizon-dere wei 100.000 Voorz Jubileumactie 1.500.000

1.939.000 TOTAAL 1.939.000 I) Vriendennieuws in kleur 2) Facelift eerste winkel

BALANS PER 31 DECEMBER 2000

1.684 142.560

1. 115. 188 1.259.432

108.962

10.357 1.378.751

PASSIVA Reeds ontvangen contributie Te betalen reken. Te betalen BTW Voorz. Bizon wei Voorz. Geschenken

Vermogen TOTAAL

252.269 24.395

161 100.000 990.000

11.926 1.378.751

--~Q)~--------------------------------------

Huishoudelijk regelement

•••••••• Ter goedkeuring voorgelegd aan de Algemene Ledenvergadering van 28 apri/2oo I.

DEFINITIES Met inachtneming van het dienaangaande in de Statuten bepaalde, wordt in dit reglement verstaan onder:

- bestuur - gewone leden -ereleden -leden van verdienste

CONTRIBUTIE Artikel I

het volgens art. 8; lid I van de statuten genoemde bestuur. leden volgens art. 4; lid 2 van de statuten. zij die overeenkomstig de statuten als zodanig zijn benoemd zij die overeenkomstig de statuten als zodanig zijn benoemd

Zij die op I maart hun contributie voor het lopende verenigingsjaar niet hebben voldaan, worden door de secretaris nogmaals schriftelijk verzocht voor betaling zorg te dragen. De toezending van het periodiek uitgegeven verenigingsorgaan zal geschorst worden tot betaling heeft plaatsgevonden. Niet betalen heeft beëindiging van het lidmaatschap 3 weken na aanmaning tot gevolg.

TAKEN VAN HET BESTUUR Artikel 2 De taken van het bestuur omvatten o.a.: A. Het algemene beleid . B. Rekening en verantwoording over geldelijk beheer. C. Het doen van mededelingen door middel van convocaties en/of het verenigingsorgaan .

Artikel 3 De voorzitter leidt de bestuursvergaderingen. Bij belet of ontstentenis van de voorzitter neemt de vice­voorzitter deze functie waar. Is laatstgenoemde niet beschikbaar, dan wordt de leiding in overleg bepaald.

Artikel 4 De secretarissen voeren de correspondentie. De tweede secretaris houdt de notulen van de bestuurs- en ledenvergaderingen bij . De secretaris houdt het ledenregister bij.

ArtikelS De penningmeester is belast met de inning van de contributie en het beheer van de gelden van de vereniging. Hij stelt jaarlijks een begroting op, die aan de jaarlijkse Algemene Ledenvergadering ter goedkeuring wordt voorgelegd . Bij belet of ontstentenis van de penningmeester, wijst het bestuur een der andere bestuursleden aan tervervullingvan de functie . Bij aftreden draagt de penningmeester de bezittingen van de vereniging en van de daarvan gevoerde administratie, voor zover deze feitelijk onder zijn beheer zijn, binnen een maand na de benoeming over aan de door het bestuur benoemde opvolger. Is die op het moment van aftreden niet bekend, dan worden alle bescheiden aan de voorzitter overgedragen.

Artikel 6 De leden van het bestuur hebben te allen tijde toegang tot en recht van inzage in de boeken van de penningmeester en de administratie van de vereniging.

--~QD~----------------------------------------

-

vervolg

• ••••••• Artikel 7 De niet onmiddellijk benodigde kasmiddelen van de vereniging worden op solide wijze ter beoordeling van het bestuur belegd.

VERKIEZING Artikel 8 I . Het bestuur doet aan de leden uiterlijk 21 dagen voor de Algemene Ledenvergadering waarin de

verkiezing aan de orde is, schriftelijk een voordracht van nieuwe bestuursleden. 2. Gewone leden hebben ieder EEN stem overeenkomstig artikel 15 , lid I van de statuten. Bij volmacht

kan gestemd worden overeenkomstig artikel 15, lid 5 van de statuten. 3. Indien gewenst wordt er een stembureau ingericht, bestaande uit twee leden aangevuld met een niet

aftredend bestuurslid.

BESTUURSVERGADERINGEN Artikel 9 I . Bestuursvergaderingen worden minimaal zes maal per jaar gehouden. 2. Stemmen bij volmacht is in de bestuursvergaderingen niet toegestaan.

KASCOMMISSIE Artikel 10 I. De leden hebben zitting voor drie jaar, nadat ze eventueel een jaar plaatsvervangend lid zijn geweest. Elk

jaar treedt een van de leden af. Als regel zal het plaatsvervangend lid na I jaartot lid benoemd worden. 2. Leden van deze commissie maken geen deel uit van het bestuur.

TEAMS T.B.V. PROMOTIONELE ACTIVITEITEN Artikelll I. Het bestuur heeft de mogelijkheid om teams in te stellen t .b.v. promotionele activiteiten. 2. In elk team dient minimaal I lid van het bestuur vertegenwoordigd te zijn . 3. De leden van de teams zijn verantwoording verschuldigd aan het bestuur. Het bestuur delegeert deze

taken en verantwoordelijkheden aan de betreffende bestuursleden (zie lid 2). 4. De leden van de teams mogen naar buiten toe informatie verstrekken, met dien verstande, dat zij de

vereniging niet kunnen verbinden of verplichten. 5. Teamleden mogen alleen na overleg met het betrokken bestuurslid namens de vereniging optreden,

onverminderd het recht persoonlijk de vereniging een dienst te bewijzen, opwelke wijze ook.

ALGEMENE BEPALINGEN Artikel 12 I . Dit reglement treedt in werking na goedkeuring door een Algemene Ledenvergadering en nadat de

statuten notarieel zijn vastgelegd . 2. De goedgekeurde tekst van dit reglement zal ook na volgende wijzigingen, in het eerstkomende

verenigingsorgaan worden gepubliceerd. Nieuwe leden ontvangen op aanvraag deze tekst met die van de statuten bij hun lidmaatschapskaart.

------------------------------------------~C0~----

Hobby CENTRUM

MAGAZijN BLiedoRp

GEREEdschAPPEN • IJZERWAREN ELEkTRA • SANiTAiR • VERf • SLEUTElsERVic

De Vriend voor uW"

ogen en oren

Keulen B RILLEN CONTACTLENZEN H OORTOESTELEN

I Slatenweg 1 08 , Rott e rd a m , 0 1 0 - 466605 21

E#;~/i:JI ECHTE BAKKER ;é~'()v t;

crheo v.d.GJlam . 'm

Tevens uw leverancier voor horeca en catering ..".

Hillevliet 15 Tel. : 0104859657 Fax: 010-485 00 27

Groene Hilledi jk 255a Tel.: 01042323 39

'j)ierenspeciaalzaak bu

Ruim assortiment aan dieren en -benodigdheden

Op vertoon van deze advertentie ontvangt u een kanarie

plu, kool vOl 4 5 , • Pretor ia laan 24-26 • 3072 EN Rot terdam telefoon: 010 485 39 00

Lange Hilleweg 117 Tel. : 0104847835

Brasserie e Café-Restaurant

Ons bedrijf is een verhaal apart. Kom het zelf ontdekken op loopafstand van Diergaarde Bl ijdorp. Voor een eenvoudige maaltijd van onze scherp geprijsde kleine kaart of een uitgebreid d iner. Uw receptie , feestavond of vergadering verzorgen wij geheel naar uw wensen in onze inpandige zalenaccomodatie .

Wij verstrekken u graag informatie.

Tot ziens! Bentickplein 1 - 3 • 3039 KL Rotterdam

Telefoon 010 467 75 77

--~o~-----------------------------------

Nieuws uit Blijdorp

•••••••• In deze rubriek kunt u zoals vanouds het Blijdorpnieuws van de afgelopen maanden vinden. Daarnaast kijken we vooruit naar wat er het komende jaar te gebeuren staat in de Diergaarde.

Nieuwe Vriendenwinkel We beginnen deze keer met een echt Vriendenonderwerp. Naast de spoortunnel, in wat nu nog een stukje 'niemandsland' lijkt, staat de nieuwe Vriendenwinkel. Zoals u wellicht weet worden onze w inkels geheel gerund en bemand door vrijwilligers. Henk en Greet Gerritse hebben samen met de leden van het promotieteam keihard gewerkt om de winkel van binnen af te maken en in te richten. Zondag 26 november was een feestelijke dag toen de zaak voor het eerst ging draaien. Zelfs Sinterklaas ontbrak niet op dit festijn! Samen met 10 Pieten zorgde hij ervoor dat alle bezoekers attent werden gemaakt op het bestaan van onze Vereniging.

Naast het verkopen van souvenirs krijgen de promotieleden af en toe de vreemdste vragen van bezoekers . Onlangs liep er een groepje kinderen langs de winkel. Ze kwamen uit het Oceanium en wilden nu graag de olifanten en leeuwen zien . Vandaar hun vraag aan één van onze promotieleden: " Zeg mevrouw, waar zitten nu de echte dieren?" Overigens kunnen we nog mensen gebruiken. Heeft u interesse om in de winkel te staan? Neem dan contact op met Henk of Greet Gerritse. Hun telefoonnummer vindt u in het colofon.

Blij nieuws

Foco: Gerda von der Unde

Blijdorp is weer een olifantje rijker. N a het vertrek van de Rhenense dames en hun jongens naar Engeland, en het doodgeboren jong van Douanita vorig jaar, is er nu gelukkig blij nieuws te vertellen over de olifanten. Op 28 november om 22.50 uur beviel moeder Irma van haar vierde dochter. De bevall ing verliep bijzonder soepel. Het jong is geboren in de groep zonder menselijk ingrijpen. De kleine, Bangka genaamd , kon na t ien minuten al staan, en een klein uurtje later dronk zij voor het eerst. Doordat alles zo

IlÓllliliiiifj"~ voorspoedig verliep en ook de toestand in de groep stabiel bleef, kon het publ iek al snel op kraamvisite. Sinds de geboorte van Bernhardine in 1984 zijn er al aardig wat olifantjes geboren in de Diergaarde. Toch vind ik het elke keer weer een verrassing om te zien hoe klein zo'n pasgeboren diertje is. Bangka werd voortdurend omringd door haar zorgzame moeder, zussen en tante. Wat een verschil eigenlijk met de geboorte van Bernhardine. Toen stond Irma nog apart in een kraam box, en duurde het wel een aantal weken voor de kleine in de groep

mocht. Het is mooi om te zien dat Blijdorp sindsdien niet heeft stilgezeten. In 1995 werd er voor het eerst een olifantje geboren temidden van de kudde. Sindsdien zijn al diverse jongen hun leven begonnen tussen de wirwar van benen en slurfen van de olifantenkudde. Met de komst van de kleine bestaat de kudde nu in totaal uit zeven dieren. Vader van Bangka is Alexander. Hij en Palong bewonen elk een eigen verblijf, terwijl de dames in een groep leven en gezamenlijk de zorg voor de kleine hebben. ~

------------------------------------------~~~--

vervolg

•••••••• Onrust in gorillagroep Konden we u in het vorige nummer melding maken van de zwangerschap van Xara, nu moeten we helaas melden dat zij een miskraam heeft gehad. Dat is jammer, want we hadden haar graag nog eens zien 'moederen'. Het is wel begrijpelijk dat het vanwege Xara's leeftijd niet tot een goed einde is gekomen. (Overigens is het zeer waarschijnlijk dat Annet opnieuw zwanger is . . . ) De gorillafamilie heeft via een andere weg wel uitbreiding gekregen. Op 6 december kwam de 4-jarige Luena vanuit de dierentuin van Stuttgart naar Rotterdam. In Stuttgart bestaat al jaren een mensapencrèche. Hier worden jonge dieren, die verstoten zijn door hun moeder, met de fles grootgebracht. De dieren leven zoveel mogelijk in groepsverband, maar toch is er de eerste jaren veel menselijk 'Tomani' contact nodig om de kleintjes goed te verzorgen. Luena is Foto: Monique van Leeuwen-Maat

inmiddels vier jaar oud, en het is tijd dat ze nu in een goed functionerende gorillafamilie gaat leren hoe je je als een echte gorilla moet gedragen. Ook Dura is een aantal jaren geleden vanuit Stuttgart naar Blijdorp gekomen. Hoewel ze aanvankelijk best wat aanpassingsproblemen had, is ze inmiddels een volwaardig lid van de familie en een goede moeder voor Djeeco.

Een weekje later arriveerde er nog een gorilladame, ditmaal vanuit Apenheul. Ze heet Tamani en is zeven jaar oud. Omdat Tamani de vruchtbare leeftijd bereikt had, was het tijd een andere familie voor haar te zoeken. Zo gebeurt dat ook in de natuur: geslachtsrijpe vrouwtjes sluiten zich aan bij een andere gorillagroep, waardoor inteelt voorkomen wordt. Tamani en Luena werden bij elkaar in de hoekkooi

geplaatst, en maakten al snel contact. De tweede ochtend werden ze zelfs slapend in elkaars armen aangetroffen. Ook de kennismaking met enkele jonge

., dieren uit de familie van Ernst verliep voorspoedig. Wel was er veel onrust in de familie omdat er steeds dieren van de groep werden gescheiden. Door de cirkelvormige bouw van de binnenverblijven kunnen de dieren elkaar wel bekijken, en via tralies kunnen ze elkaar ruiken en voelen.

Omdat stress voor de dieren niet goed is, werd besloten om te proberen de nieuwelingen snel in de groep te introduceren. Er waren goede vooruitzichten, met name Tamani was hevig geïnteresseerd in zilverrug Ernst. Daarom mocht deze met de dames kennismaken . Tamani stapte direct op Ernst af en raakte hem

aan. Dat had ze beter niet kunnen doen, want hij vatte dit op als een brutaliteit en ging in de aanval. Met de brandslang werden de dieren gescheiden (gorilla's hebben

een hekel aan water). Daarna kon de dierenarts aan het werk om diverse wonden bij Tamani te hechten.

Er brak een periode van rust aan waarbij Tamani en Luena weer samen hun tijd doorbrachten. Begin januari werd Xara bij de nieuwkomers gezet, en dit verliep zonder

problemen. Ernst houdt het zaakje nauwlettend in de gaten, zijn ogen zijn vaak op de grote hoekkooi gericht, en af en toe maakt hij met een dreun tegen de schuiven duidelijk wie er de baas is. Tamani is daarvan niet erg onder de indruk. Hoewel je het tegendeel zou verwachten zoekt ze door de tralies regelmatig contact met de andere gorilla's, ook met Ernst. ~

'Stokstaartje' - Foto: Monlque van Leeuwen-Maat

vervolg

• ••••••• Net als destijds met Dura wordt het weer een lange introductie­periode. Het zijn spannende tijden voor de gorillaverzorgers, maar gezien hun jarenlange ervaring zal het ze ongetwijfeld weer gaan lukken!

Eigenwijze staartjes In het verblijf van de stokstaartjes woonden de laatste tijd nog maar drie dieren. Het mannetje Kees was in september op 9-jarige leeftijd overleden. Hij liet twee vrouwen achter en een zoon. Stokstaartjes leven net als gorilla's in familiegroepen. De banden binnen zo'n groep zijn bijzonder sterk en nieuwkomers worden niet geduld. De huidige groep was echt te klein geworden. Gebaseerd op positieve ervaringen elders, proberen de verzorgers nu toch om twee groepen stokstaartjes aan elkaar voor te stellen .

In de kattenstal zitten vier jonge stokstaartjes. Een van de oude vrouwtjes is in een kooi in het verblijf geplaatst, zodat de dieren aan elkaar kunnen wennen . Als dit lukt wordt het diertje geïntroduceerd in de groep. Daarna is het de beurt aan de anderen. Op deze manier wil men alle dieren langzaam aan elkaar laten wennen. Hopelijk gaat dit lukken, en kunnen we straks genieten van een zevenkoppige familie van deze parmantige diertjes.

Wolvenvallei De wolvenvallei heeft nieuwe bewoners gekregen. Nadat Blijdorp enige jaren vergeefs heeft geprobeerd te fokken met Spaanse wolven zijn er nu Noorse wolven in dit prachtige stukje natuur komen wonen. De dieren, Huma en Nova, zijn afkomstig uit een Zweedse dierentu in en hebben al eerder voor nageslacht gezorgd. Hopelijk komt het er nu echt van en kunnen we binnenkort genieten van jonge wolfJes. Ze hebben een ruim verblijf tot hun beschikking om lekker te ravotten. Duimen maar dus!

Beugelbekkie? Giraf Patricia kwam in 1998 vanuit Artis onze giraffenkudde versterken. AI op zeer jeugdige leeftijd had Patricia haar onderkaak gebroken, en zij kwam dan ook met een enigszins scheef bekkie naar de Diergaarde. Nu zij ouder wordt lijkt het of haar kaak steeds schever gaat staan. Door deze kaakvergroeiing kunnen de

'Takin' - Foto: Monique van Leeuwen-Maat

kiezen niet gelijkmatig over elkaar malen. Daardoor slijten ze niet recht af, maar krijgen scherpe randen . Dierenarts Willem Schaftenaar kreeg hulp van een orthopedisch

• veterinair chirurg uit Hilvarenbeek om te kijken of dit probleem door een operatie was te verhelpen . Patricia werd verdoofd en uitgebreid onderzocht. T ijdens dit onderzoek werd duidelijk dat het niet mogelijk is om de kaak opnieuw te breken en te zetten. Wel zijn de kiezen van het dier bijgevijld en dit zal in de toekomst regelmatig moeten gebeuren zodat Patricia ongestoord verder kan herkauwen.

Bijzondere geboorten Er is nog een Prins Alfredhertje geboren! In het vorige nummer hebt u kunnen lezen dat in september voor het eerst in Blijdorp zo'n bijzonder hertje is geboren. ~

--------------------------------------~@V~---

vervolg

• • • • • • • • Op 27 oktober volgde het herten paartje in de Maleise bosrand met de geboorte van een dochter. Prins Alfredherten zijn van oorsprong afkomstig uit de Fillipijnen. Helaas is ook deze diersoort zeldzaam geworden, en daarom bestaat er een internationaal fokprogramma voor deze dieren. Elke geboorte draagt

aan het behoud van de soort.

'Siberische Lynx (man)' - Foto: tna van Seeters

Blijdorp in 200 I

De withandgibbons hebben eveneens gezinsuitbreiding. Moeder Saar is met haar 33 jaar al behoorlijk op leeftijd, maar dat weerhield haar er niet van om op 10 januari een jong ter wereld te brengen. Vader van het diertje is Nico, en hoewel Saar blind is, hebben ze samen al heel wat jongen grootgebracht.

Op 23 januari is in Blijdorp een zeldzame (Sechuan) takin, of gnoegeit geboren. Het is een mannetje en het vierde jong van moeder Matsang en vader Dankar.

Samenwonen In ons mooie amoerpanterverblijf woonden al enkele maanden Siberische lynxen. Sinds kort heeft Blijdorp weer een Amoerpanter. Het is een mannetje, en afkomstig uit de dierentuin van Praag waar hij in 1997 geboren is. Over enige tijd verwacht men een vrouwtje uit de dierentuin van Dresden, en dan kan Blijdorp weer een start maken met de fok van deze bedreigde diersoort. De lynxen, die wel prachtig tot hun recht komen in het amoerpanterverblijf, mogen dit de komende tijd nog delen met de amoerpanters. Om beurten zitten ze in het gedeelte dat voor de bezoekers zichtbaar is. Het is zeer waarschijnlijk dat de lynxen uiteindelijk naar een andere tuin gaan.

De belangstelling voor de nieuwjaarslezing door directeur A. Dorresteyn was dit jaar enorm: een aantal Vrienden kon zelfs de zaal niet meer in! Het afgelopen jaar heeft men in de Diergaarde wel leren improviseren, en ook nu was er een oplossing. In de vide naast de zaal werden stoelen bijgezet, de microfoon werd aangepast, de directeur nam plaats in de deuropening en gaf vervolgens een spontane lezing 'tussen de schuifdeuren'.

Naast een terugblik op het hectische jaar 2000, dat weer een recordaantal bezoekers opleverde, kregen we te horen wat Blijdorp het komende jaar van plan is. Het jaar 200 I zal eveneens een druk jaar worden . Het Oceanium moet verder afgebouwd worden en rond I juli zal de officiële opening plaatsvinden. Dit betekent onder andere dat men hard werkt aan het verblijf voor de koningspinguïns. In diverse Amerikaanse dierentuinen kruipen op dit moment jongen uit het ei , die over enkele maanden de reis maken naar Rotterdam. De verwachting is dat er in juni 25 koningspinguïns in het nieuwe verblijf leven. ~

----~~~--------------------------------------------

vervolg ,

•••••••• Ook aan de buitenkant van het Oceaniumgebouw worden nog enkele verblijven gerealiseerd. Overigens zijn de zee-otters op 3 I januari naar hun nieuwe verblijf verhuisd.

Doordat er zoveel dieren naar het Oceanium zijn verhuisd, zijn er in de 'oude' tuin nogal wat gaten gevallen. Natuurlijk zal daar op korte termijn iets aan moeten gebeuren. In de rubriek Blijdorp logistiek kunt u uitgebreid lezen welke plannen er zijn om de lege plekken op te vullen .

Net voor de Kerst is een start gemaakt met het Ituri-woud. Dit project, nieuwe buitenverblijven voor okapi's en penseelzwijnen, is mogelijk gemaakt door onze Vereniging. Het is de bedoeling dat het Ituri-woud wordt geopend op 28 april (zie agenda). Plannen voor het nieuwe Vriendenproject, de bizonweide, worden steeds concreter. Enkele maanden geleden zijn we gestart met een actie om geld voor de bizons bijeen te brengen, en binnenkort kan de eerste spade de grond in.

Afgezien van alle nieuwe projecten voor de dieren wil men in Blijdorp ook de service aan de bezoekers verbeteren . Nu de bezoekers­aantallen zo groeien legt dat natuurlijk behoorlijk veel druk op de faciliteiten zoals parkeer­gelegenheid , restaurants en toiletten. Ook over dit soort zaken wordt in de Diergaarde serieus nagedacht.

Aan het einde van zijn lezing benadrukte Dorresteyn nog eens de bijzondere band tussen de Vereniging Vrienden van Blijdorp en de Diergaarde. De Vrienden­vereniging is echt een unieke club, en er zijn weinig dierentuinen die zo'n organisatie achter zich hebben. Blijdorp is dan ook bijzonder trots op deze vorm van samenwerking.

'Zeeotters' Foto: Monique van Leeuwen-Moot

Tekst Bronnen

Monique van Leeuwen- Maat persberichten Diergaarde Blijdorp, nieuwjaarslezing A. Dorresteyn en De Nieuwsbrief, maandelijkse uitgave van de vrijwillige rondleiders in Blijdorp

--------------------------------------~Q)~---

HOTELCOMPLEX

-- HOTEL - RESTAURANT

BIJ GREENSIDE VOELEN DE GASTEN ZICH

IN HUN ELEMENT ... Blij dorp zorgt goed voor haar dieren en Greenside voor haar gasten. Wilt u zich thuisvoelen als een zeehond in de Waddenzee of de meeuwen in de Slufter, dan is een verblijf bij Hotekomplex Greenside echt iets voor u. Bel ons en vraag naar de speciale arrangementen. Tot ziens op Texel...

Hotel-Restaurant Greenside, Stappeland 6, 1796 BS de Koog, Texel Telefoon 0222-327222 - Fax 0222-327333

E-mail: greenside@tref.nl- Internet: www.hotelgreenside.com

------~~~-----------------------------------------------------------------

ZOOln boek Jungles

Het is bijna 2,5 kg. zwaar. Het meet 33 x 27 cm.(L x B). Het is 3 cm dik. Het is duur: (1 .49,90. Het is adembenemend mooi. Het is het nieuwe boek van Frans Lanting. Het heet kortweg ''Jungles''. Naast het boek is er ook een kalender verschenen met 12 foto's uit het boek.

Nederland heeft al langere tijd een aantal internationaal vermaarde fotografen . Paul Huf is een begrip. AI weer 25 jaar is Anton Corbijn een gevierd popfotograaf. En ondertussen, 20 jaar alweer, is ook Frans Lanting een internationale grootheid in de wereld van de natuurfotografie. Keer op keer weet hij te verbazen met prachtige natuurfoto's. Daarbij heeft hij een hele eigen visie op hoe een goede natuurfoto gemaakt zou moeten worden : door zo dicht mogelijk op het onderwerp te gaan staan. Zo betrekt hij zijn kijkers ook zoveel mogelijk bij het onderwerp. Deze manier van werken kost veel moeite, vindingrijkheid en doorzettingsvermogen, maar levert dan wel Frans Lantingfoto's op.

Jungles toont de lezer veel foto's en weinig tekst. Enigszins kunstmatig is het boek opgedeeld in vier secties: water + lucht; kleur + camouflage; anarchie + orde en vorm + evolutie. Aan het eind volgt dan nog een klein stukje over de problemen die de fotograaf heeft moeten overwinnen om de foto's te maken alsmede een foto-index met nog wat extra informatie bij elke foto. Christine Eckstrom heeft de tekst voor het boek

geschreven.

De foto's tonen niet alleen dieren. Het is veel gevarieerder. De foto's geven een totaalbeeld van wat er in jungle leeft, maar ook hoe die jungle er zelf uitziet. Zo zijn er foto's van planten, insecten, overzichten van jungles, dieren in actie, regen en zonneschijn. In het boek komen we uiteraard foto's tegen van dieren die ons als dierentuinliefhebbers bekend voorkomen zoals een kroonduif, reuzen­toekan, bonobo's, orang oetangs, kapucijn-apen, enz. Daarnaast is er veel 'nieuws' te zien zoals foto's van de Morphovlinder, de moesson in Borneo, een vissende vleermuis, een roodoogboomkikker, een panter­kameleon, een Rafflesiabloem en de Heliconiabloem uit Brazilië.

Kritische noten of foto's vind je niet in dit boek. Het is vooral bedoeld om te doen verbazen en genieten van de pracht van de nog overgebleven ongerepte jungles. En juist daardoor roept het ook op tot bescherming van deze laatste restjes natuur: dit zal toch niemand in de toekomst willen kwijtraken? Wij hadden na d bi d d I d II

'jungles' - Het nieuwe boek van Frans Lanting oor a eren in ie er geva zoiets van: at wi en wij

ook eens in het echt zien (dat gevoel was overigens wel weer direct voorbij toen we het hoofdstukje over problemen bij het fotograferen hadden gelezen) .

Jungles is een prachtig fotoboek dat wij iedereen kunnen aanraden. En dan is fl.49,90 weliswaar veel geld, maar het boek is het meer dan waard en verdient een ereplaatsje naast de andere Frans Lanting fotoboeken.

Frans Lanting - Jungles; ISBN-nummer 3-8228-6245-2 Recensie: Jos en Anne Marie Nijkamp Hosman

---------------------------------------------------------------~QV~------

• ••••••• Hierbij worden de leden van de Vereniging Vrienden van Blijdorp uitgenodigd tot deelname aan de excursie, op zaterdag 21 april aanstaande, naar de Krefelder Zoo.

K.refelder Zoo Het is alweer 9 jaar geleden dat wij een bezoek brachten aan de kleine (ca . 10 ha), maar fijne Zoo te Krefeld . Bekend is de Zoo vanwege zijn apenhuis met de drie soorten mensapen en zijn vogeltropenhuis. De Zoo heeft ook een groot aantal Zuid-Afrikaanse dieren in de kollektie. Verder treft u er kleine miereneters, gordeldieren, manenwolven, moerasherten en de zelden in dierentuinen gehouden aardwolven. De fok van o.a. cheetah's en sneeuwluipaarden is al jaren zeer succesvol. Buiten de genoemde dieren zijn er nog een groot aantal zeer interessante dieren te zien. Kortom: het beloofd een heel aardige excursie te worden. Dus geeft u zich snel op, want vol is vol.

De volgende punten zijn voor u van belang:

* Het maximum aantal deelnemers bedraagt 102 * Vertrek: 8.00 uur, Conradstraat in Rotterdam (Nabij Centraal Station) * Neemt u Duits geld mee van huis. Er wordt onderweg niet gestopt om te wisselen. * Aankomstti jd in Gelsenkirchen: I 1.30 uur * Geplande aankomsttijd in Rotterdam: 21 .30 uur * Kosten fl.60.- voor leden; deelnemers die geen lid zijn van de Vereniging Vrienden van Blijdorp betalen

fl .65 ,-.

U dient voor deze buitenlandse excursie een geldig grensdocument (paspoort of toeristenkaart) bij u te hebben. Een reisverzekering (annuleringsverzekering) dient u zelf af te sluiten. In de Krefelder Zoo bestaat de mogelijkheid tot het nuttigen van een lunch, maar u kunt uiteraard ook uw eigen lunchpakket meenemen.

In de reissom zijn begrepen:

* De busreis Rotterdam - Krefeld v.v .. * Een kopje koffie op de heenweg * Toegang tot de Zoo * Fooi voor de chauffeur

Zoals altijd geldt in de bussen een rookverbod . Op de heenreis zal een korte koffiestop gemaakt worden bij AC Restaurant Boxmeer. Op de terugweg wordt u in de gelegenheid gesteld, op eigen kosten, een maaltijd te gebruiken, wederom in AC Restaurant Boxmeer.

Aanmelding voor deze excursie:

Het verschuldigde bedrag dient u over te maken naar girorekeningnummer 20.71.059 t .n.v. Vereniging Vrienden van Blijdorp, afd . excursies, Aernt Bruunstraat III te Rotterdam onder vermelding van "Krefeld". De overschrijvingen dienen uiterlijk op 31 maart te zijn ontvangen (n.b. denkt u aan de tijd nodig voor verwerking door de Postbank). Uw overschrijving is uw bewijs van deelname; u ontvangt geen verdere bescheiden of mededelingen, tenzij de bussen vol zi jn.

Het is niet mogelijk het betaalde bedrag te restitueren voor afmeldingen die later dan 30 maart zijn ontvangen. Restituties vinden plaats onder inhouding van fl . 5,- administratiekosten.

--~G)~----------------------------------------

Vogelwijzer De I<oning onder de kieviten en poikilotherme kuikens

Het is vorig jaar voorjaar. Onze volière is niet meer te benaderen zonder dat de kroonkieviten alarm slaan. Met hun schel en luid geroep reageren ze op alles wat beweegt. Zodra ze zien dat wij het zijn houden ze op, maar bij een kip of één van de eenden zijn ze niet meer te stoppen. Met hun dreigende houding pikken ze in het gaas: kom niet in ons territorium! Inmiddels zijn hun jongen groot en is de rust weer hersteld, maar voor hoe lang? Dit keer gaat ons artikel over de kroonkievit. Hij is niet de meest opvallende vogel, maar wel een met een bijzonder leuk gedrag.

Plevieren Tot de orde 'Charadriidae' (=plevierachtigen) behoren vele families, zoals jacana's, scholeksters, kluten en grielen. Dit zijn kleine tot middelgrote (12-38 cm) rechtopstaande (kust-)vogels met een ronde kop. grote ogen en een spitse snavelpunt. Plevieren komen, behalve op Antarctica, wereldwijd voor. Ze zijn te vinden in de open landschappen, zowel nat als droog. In totaal kennen we 67 soorten plevieren. Ook de 'vanellinae' (= kieviten), met 25 soorten, behoren tot deze grote familie. Voor ons is de bekendste natuurlijk onze eigen kievit :Vanelieus vanellus' , wel bekend van de jaarlijkse race om het eerste kievitsei. De meeste kievitsoorten leven in Afrika, zoals ook de kroonkievit.

Paspoort kroonkievit Wetenschappelijke naam: Nederlandse naam: Voorkomen : Grootte: Gewicht: Uiterlijke kenmerken:

Vanellus (= ijdeltuit) coronatus (= gekroond) kroon kievit of kroonplevier van Ethiopië tot en met Zuid-Afrika 20-34cm. 126-200 gram typische zwarte kroon op kop; rode snavel en poten

De in al zijn eenvoud van kleuren prachtige kroon kievit is in tegenstelling tot 'onze' kievit een echte grondvogel die slechts zelden vliegt. Hij komt in zijn leefgebied voor op open vlaktes, savannes, gecultiveerde gebieden (zelfs op golfbanen!) en ook wel in woestijnen en duinen. Op de bodem zoekt hij zijn voedsel dat bestaat uit insecten en larven van o.a. termieten, bijen, krekels, mieren en sprinkhanen. Vooral in het schemer en tijdens maanverlichte nachten zijn ze op zoek naar hun voedsel. Vandaar ook hun grote ogen. Ze broeden tijdens het droge seizoen. De monogame kroonkieviten hebben geen echt territorium en broeden vaak zelfs vrij dicht op elkaar (25 - 50 meter van elkaar vandaan) .

Vaak broeden koppeltjes ook een aantal jaren op dezelfde plaats. Het nest stelt niet veel voor: een kuiltje in het zand met er om heen een rand van blaadjes, steentjes, of wat ze zo al nog meer vinden . Om de broedende vogels tegen de hitte te beschermen worden de nestjes vaak in de buurt van een boom gemaakt die met zijn schaduw voor wat verkoeling kan zorgen. Meestal worden er twee tot drie eieren gelegd. steeds met één dag interval. Het zijn bruine gespikkelde eieren die in het zand echt _ nauwelijks opvallen. Na ongeveer een maand kruipen de kuikens dan uit het ei , allen op dezelfde dag. Zodra de kuikens opgedroogd zijn lopen ze (met vallen en opstaan) mee met de ouders. De jonge vogels moeten ook al meteen met hun ouders mee om zelf hun voedsel bij elkaar te zoeken. Daarbij ki jken de kuikens de kunst bij hun ouders af. Pas na ruim een maand zijn ze zelfstandig. Vaak verzamelen jonge gezinnetjes zich tot groepen, die echter nooit groter worden dan zo'n 150 vogels. Tot dusver gaat het gelukkig goed met de kroonkievit. Alhoewel er geen cijfers zijn over hun precieze aantallen is het toch duidelijk dat ze in hun leefgebieden in grote aantallen voorkomen. ~

• • • • • • • • Kroonkieviten in Blijdorp

'Kroonkievit' - Foto: Jos Nijkamp

vervolg

In Blijdorp zijn meerdere vogels uit de grote familie van plevieren te bewonderen. De Australische grielen, de kluten, de Smids plevieren en natuurlijk in het Kiboko-restaurant de kroon kieviten. Al zolang wij in Blijdorp komen (medio 1994) zijn er kroon kieviten te zien in de tuin. Op dit moment zijn het er twee, samen in een kooi met een purperkuiftoerako. Dat heeft nog nooit tot onderlinge problemen geleid . Wel grote problemen veroorzaakten tot voor kort ongenode gasten (zoals muizen) die vorig jaar zelfs Blijdorps fokstel doodden. Vandaar dat er op dit moment geen fokstel in Blijdorp is. Voorlopig zijn broer en zus te zien. Beide zijn vier jaar geleden nog groot gebracht door het fokstel. Met dit fokstel had Blijdorp prima resultaten. Er waren vele nesten met meestal drie eieren die prima door het vrouwtje werden bebroed en meestal ook leidden tot drie nieuwe jonge kieviten. Eenmaal werden zelfs vijf eieren in het nest gelegd, wat uitzonderlijk veel is.

De vogels krijgen een uitgebreid menu waarop ze het goed doen. Dat voer bestaat uit een mengeling van gekookt gehakt, insectenmenu, meelwormen, eigen bereid vitaminemengsel, sla, postduivengrit en met daarbij in het broedseizoen ook nog tahoe, vogel kalk, krekels en dat alles in vaste hoeveelheden.

Het geslacht van jonge kieviten wordt in Blijdorp altijd bepaald aan de hand van DNA-onderzoek aan een veertje van de vogel. Dit is een totaal ongevaarlijke procedure voor de vogel. Vandaar dat de vorige methode (de dierenarts moest dan, na de vogel te hebben verdoofd, met een kleine scoop via een klein sneetje in de buikhuid van de vogel in de buik de geslachtsorganen bekijken en zo het geslacht bepalen) volledig is verlaten.

Gaat u de kroon kieviten eens bekijken in het Kiboko-restaurant, zoekt u de vogels dan op de bodem. Daar zijn ze eigenlijk altijd te vinden. Vliegen doen ze namelijk nooit, hooguit fladderen ze eens recht omhoog in de kooi als ze in paniek zijn. Om te weten of er jongen of eieren zijn, als Blijdorp weer een fokstel heeft, zult u goed moeten kijken: die zijn door de schutkleuren namelijk een stuk moeilijker te vinden. ~

--~~~-----------------------------------------

•••••••• ''Als-ie loopt dan staat-ie, als-ie vliegt dan ligt-ie" Veel plevieren zijn kustvogels of houden in ieder geval van water, dit dus in volledige tegenstelling tot de kroonkievit. Die leeft juist vaak ver van water af. Overigens komt het woord plevier van het Franse woord pluvier dat op zijn beurt weer van het Latijnse woord pluvialis komt. Dit betekent: bij regen behorend. Dit omdat van de vogels wordt gezegd dat ze gaan zingen als het gaat regenen . Het is dus niet zo gek dat er in ons waterrijke land veel plevieren voorkomen. Zo vinden we in Nederland onder andere de goud- en zilverplevier, de bontbekplevier, de scholekster en de kluut. Maar de bekendste en ook meest talrijke plevierensoort in Nederland is de kievit, een typisch Hollandse weidevogel. De kievit is een 'zwart'-witte vogel met fraaie kuif (zie het raadseltje in de titel) .

De kievit dankt zijn naam aan zijn typische roep 'kie-wiet' . Vooral in het voorjaar en tijdens balts-vluchten is zijn roep boven vele weidegebieden te horen. Kieviten zijn het hele jaar in Nederland te vinden. In de lente vinden we hier de grootste aantallen die hier ook gaan broeden. Voor kieviten is dat een heel gedoe. Het weer moet meewerken maar ook de boeren spelen een belangrijke rol bij het broedsucces.

Zoals gezegd is het weer belangrijk. Als de kieviten in ons land terug komen houden ze van natte weiden . Aan de rand van de plassen is namelijk veel dierlijk voedsel te vinden. Zodra ze eieren gaan leggen (net als de kroonkievit ook in een klein kuiltje, met wat gras) moet het droger worden, anders 'verzuipen' de eieren. Ook tijdens het broeden en tijdens de kuiken-fase blijft het weer van cruciaal belang. Is het lekker warm met af en toe een buitje dan groeit het gras hard en komen de koeien al vroeg in het jaar van stal waardoor het risico ontstaat dat eieren of kuikens worden vertrapt. Bovendien begint de boer dan al vroeg met maaien. Beiden zijn funest voor de nesten c.q. kuikens.

De net I 7 gram wegende kievitkuikens lopen al snel met de ouders mee en moeten vanaf het begin zelf hun voedsel vangen: kleine insectjes, wel zo'n 4000 per dag! Vandaar dat het in deze tijd niet koud of nat mag zijn . Kievitkuikens zijn namelijk 'poikilotherm', dat wil zeggen dat ze zichzelf niet warm kunnen houden. Om bij kou en regen toch op temperatuur te kunnen blijven moeten ze veel tijd onder hun ouders blijven zitten, waardoor er te weinig tijd over blijft om voedsel te zoeken en ze zullen verhongeren. Kortom, het is een hele toer om ieder jaar weer jongen groot te krijgen.

Uit onderzoek blijkt dat de temperatuurstijging van de laatste jaren voor de kieviten goed heeft uitgepakt. Ze beginnen de laatste jaren wat eerder te broeden, waardoor meer paren ___ r.~ ''''-jongen hebben voor I 0 mei en dat vergroot sterk de kans om het jong ook groot te krijgen. Uit onderzoek blijkt dat van de jongen die voor I 0 mei uit het ei kropen 21 % volwassen wordt. Bij jongen van na I 0 mei is dit slechts 9%. Als ~)(;;;:-'d"'. alles dan goed is gegaan volgt voor vele vogels in de herfst de trek naar het warme zuiden om het volgende voorjaar alles weer opnieuw te laten beginnen.

'Kievitseieren' - Foto: Jos Nijkamp

Tekst: Jos en Anne Marie Nijkamp Hosman. Met dank aan Jos van Iperen en Arno Boom, vogelverzorgers in Blijdorp.

----------------------------------------~~~---

MAVEMAT B. V. Onderhoud en reparatie van stalen steigers. In-en verkoop stalen steigers, nieuw en gebruikt. Verhuur stalen steigers. Verhuur accommodaties. Verkoop stalen stapelbakken.

MAVEMATB.V. Boonsweg 25 3274 LH Heinenoord Telefoon 0186600977 Telefax 0186 60 04 87

------~~~-------------------------------------------------------------------

•••••••• Ze was op zondag jarig, dus moesten we die week een kinderfeestje vieren. Dat hebben we al eens thuis georganiseerd en we zijn ook al twee keer voor haar verjaardag met een sliert kinderen naar de bios geweest, maar daar kun je niet mee doorgaan. Een vriendinnetje ging nog niet zo lang geleden voor haar feestje naar het zwembad, dus dat viel ook af!

"Het spijt ons Suzan maar de hele klas, dat gaat echt niet hoor," probeert mijn vrouw haar enthousiasme te temperen. Uiteindelijk bleef het aantal op tien steken. Dit is naar onze mening het absolute maximum. Meer kunnen twee volwassenen niet zonder zware machtsmiddelen in het gareel te houden. Volgens ons programma stonden alle kinderen netjes om 12.30 uur buiten de school klaar. Met de tram naar Blijdorp, dan in het restaurant wat eten en de cadeautjes uitpakken, daarna naar het lokaaltje 'De Berg' waar de

rondleiding van start ging.

Het bleek al een onverwacht feest om met de tram te gaan. Drie van de uiteindelijk negen kinderen, eentje was er ziek, hadden nog nooit in een tram gezeten. "Blijf een beetje hier! Niet voorbij het midden! Weg bij die deur .. . " Eigenlijk zijn dit heel gemakkelijke kinderen.

"Wat willen jullie het liefste zien?" vroeg de vrijwilligster met een lieve stem, die de indruk gaf dat er een democratisch besluit werd genomen. "De slangen", riepen ze in koor. "Daar gaan we het laatste naar toe. Zullen we eerst bij de leeuwen kijken?" "En waarheen nu?" vroeg de leidster. "De slangen", riep de sprekende meerderheid. Het was duidelijk. Het mogen aanraken en vasthouden van de -heel onschuldige­slang was toch wel het hoogtepunt van de dag.

Het bleef, in tegenstelling tot de ochtend, die hele middag droog. "Zullen we nog even naar het Oceanium gaan? Dat halen we nog net." "Niet zo snel-hel," riep de eerste. "Mijn voeten doen zeer," zei de tweede. In het Oceanium herinnerde een suppoost ons aan de tijd. Het laatste treintje terug naar de oude uitgang was al vertrokken. Terwijl de schemering inviel gingen we terug. "Jongens, loop eens door! Na sluitingstijd wordt de tijger losgelaten, hoor ... " "Jaaaa . .. 't sal wel," joelden ze terug.

Toen we bijna bij het spoortunneltje waren, het modderigste gedeelte, braken ze los. Mijn vrouw riep nog: "Kom terug . . . ! Blijf nou op het pad . . . ! Niet dat dijkje op!" Zou het door de tegenwind komen, die selectieve doofheid? Pas toen we ze ingehaald hadden en ons volle gezag in de strijd wierpen, deden ze onmiddellijk wat we vroegen. "Kom daar af, en snel!" Twee jongetjes gleden op hun achterste van de kleddernatte modderhelling. Twee meisjes namen dezelfde afdaling rollend , een derde bleef voordat ze naar beneden viel met haar jas aan een stuk prikkeldraad hangen . . . "Heb je een zakdoekje voor me?" Of dat nog helpt.

Wij hadden een prachtige dag en hebben hun ouders aangeraden de kinderen op 40- en hun kleding op 60 graden te wassen. Wij werden vriendelijk bedankt!

Theo.

----------------------------------------------------------------~o~-

Veel fraais in San Diego!

• • • • • • • • Er bestaan van die tuinen die je als dierentuin liefhebber gewoon gezien moet hebben. In mijn gedachte stond de San Diego Zoo bekend als de nummer één van de wereld. Toch heeft het jaren geduurd voordat zich de gelegenheid voor deed de stad San Diego te bezoeken. En behalve de San Diego Zoo bezoek je dan natuurlijk ook het Wild Animal Park en Sea World. Je zou toch zeggen een droomcombinatie. In dit verslag wil ik u graag mijn ervaringen vertellen over deze drie beroemde tuinen .

San Diego Zoo Als eerste bezocht ik uiteraard ' The Zoo ' gelegen nabij het centrum in het prachtige Balboa park. De tuin is voor Amerikaanse begrippen met 40 ha. maar middelmatig groot. Wat de tuin zo bijzonder maakt is de geografie en het verrukkelijke klimaat. De San Diego Zoo is gebouwd in een landschap van plateaus en canyons onder de bijna altijd schijnende Californische zon. Door de behoorlijke hoogteverschillen volstonden wandelpaden niet meer en is een uitgekiend transportsysteem gemaakt met dubbeldeksbussen, een kabelbaan en enkele hellingbanden. Hierdoor is het mogelijk om alles te zien zonder een stap te klimmen! Door het milde klimaat kan de tuin tropische biotopen scheppen zonder gebruik te maken van grote, verwarmde gebouwen. In de canyons zijn bijvoorbeeld door besproeiings- en mist-installaties prachtige regenwouden gecreëerd terwijl op de vlakten erboven veel hoefdieren uit droge gebieden te vinden zijn. Maar er is nog meer. San Diego heeft ook een prachtige levende have. Gorilla's, bonobo's, Douclangoeren, beide soorten orang oetans, kiwi's, heel veel koala's en natuurlijk reuzenpanda's om maar iets op te noemen ... . Vol trots staat erdan ook boven de ingang "world-famous San Diego Zoo".

'Ingang 5an Diego Zoo'

Nu bestaat er natuurlijk een risico dat mijn verwachtingen wat te hoog gespannen waren, dat het misschien wel eens tegen zou kunnen vallen. San Diego is net als Blijdorp met een ombouw bezig volgens een masterplan, maar nog niet alles is af. Het eerste wat ik zag waren rijen met kleine kooien voor kleine zoogdieren en grote bakken bekleed met Hagenbeck-stijl kunstrotsen voor de enorme collectie hoefdieren. Ook de verblijven van de koala's oogden redelijk gedateerd.

Beter is het om eerst alle ' don ' t miss ' attracties te bezoeken en zo van hoogtepunt naar hoogtepunt te lopen. Als eerste de reuzenpanda's, voordat het té druk zou worden . Eén van de panda's lag in een boom te dutten, de tweede was achter de schermen en nummer drie moest nog geboren worden. Daarna wordt het snel spectaculairder! Op en rondom de ' Bird & Primate mesa ' zijn de meeste regenwoudbiotopen aangelegd. ' Sunbear Forest ' is de eerste op de rij. Via hellingbanden gaat mijn route vervolgens naar boven naar ' Wings of Australesia ' (met de uitermate zeldzame Tahitiaanse Blauwe lori). Hierboven komt u bij het meest populaire biotoop ' Gorilla Tropics ' . Dit ruim I ha. grote biotoop bestaat uit een groot fraai rotsachtig verblijf, weelderig begroeid en met klaterende watervallen . De gorilla's zelf hadden het niet zo op het geweld van die watervallen en waren de hele dag te zien bij een observatiepunt ver van het water vandaan.

Nu volgen de nieuwe biotopen elkaar in hoog tempo op: ' Bonobo Road ' , ' Hippo Beach ' en mijn persoonlijke favoriet ' Tiger River ' . Het pad door dit tijgerbiotoop, met weelderige tropische begroeiing van geurende planten zoals gember en jasmijn en bloeiende bomen, slingert zich langs de canyonwand ~

----~~~------------------------------------------

•••••••• naar beneden. Onderweg passeert men in totaal tien verblijven. Op deze tocht treft men naast Indo­Chinese tijgers, vissende katten en tapirs ook Ganges-gavialen aan. ' Tiger River ' is I Y2 ha. groot en was een van de eerste biotoop displays van San Diego. De twee overige voltooide biotopen zijn ' African Kopje ' , een klein maar uitermate fraai gedetailleerd stukje Afrika met als attractie de klipspringer en San Diego's nieuwste creatie ' Polar bear Plunge ' : een stukje Noordpool gebied! De bezoeker daalt via een kiezelstrand het water in en volgt zo de dieren tot in het diepste gedeelte onder water. Tijdens mijn bezoeken waren de beren op het strand en in het (gekoelde) water aan het ravotten . Met zowel boven als onderwater kijkmogelijkheden was dit een prachtig gezicht . ...

Toch heeft San Diego nog een lange weg te gaan voordat de tuin helemaal omgevormd is. Het grootste gedeelte van de tuin is nog in oude staat. Tussen de nieuwe verblijven staat bijvoorbeeld nog een in gebruikzijnd apenhuis van beton en tralies dat je zou verwachten in een derderangs dierentuin maar niet in San Diego. Kortom, de San Diego Zoo is nog steeds een topper. Zij staat misschien niet meer zo eenzaam aan de top als vroeger maar de al eerder genoemde ligging, klimaat en collectie maken een bezoek nog steeds onvergetelijk.

San Diego Wild Animal Park Het Wild Animal Park is een logische

voortzetting van de Zoo. Het ligt echter 70 ~~!'\'1~t.lJLt ... Jr-t."><llo.,--. km van San Diego vandaan en zonder eigen r~",:1;~.~.~7it"'l (huur) auto is het een drama om er te komen. Wat de hoefdieren in de ' Zoo ' ~-=~,_,-.:--. ~~Ft;:dL!I aan ruimte tekort komen wordt in het Wild Animal Park ruimschoots goed­gemaakt. Dit park, eveneens eigendom van de San Diego Zoo, is met 780 ha. 'Eén van de grootste savanne's' - Wild Animol Park

(alhoewel maar I IJ in gebruik is) één van de grootste in de wereld . De trefwoorden zijn hier 'hoefdieren' en 'groot'. Dit geldt voor zowel de aantallen als de oppervlakte van de verblijven. Een rit met de monorail duurt 50 minuten (en een even zo lange wachttijd). Heel bijzonder zijn de drie, nergens anders gehouden, Noordelijke witte neushoorns. Zo bijzonder zelfs dat de trein halt hield met de mededeling dat dit waarschijnlijk de laatste gelegenheid is om deze dikhuiden te aanschouwen! Het lukt maar niet om ze te laten voortplanten en door de burgeroorlog in hun oorspronkelijke leefgebied is het onzeker of er nog één in het wild overleefd heeft. Uitsterven lijkt dus onvermijdelijk. Geen opbeurend praatje ... Gelukkig gaat het met de gewone (zuidelijke) witte neushoorn in het park uitstekend.

Net als in Safaripark Beekse Bergen worden ook hier steeds meer wandelpaden aangelegd en begint het steeds meer op een hele grote dierentuin te lijken. Tijdens mijn bezoek was net een nieuw biotoop opengesteld. In het 18 ha(!) grote ' Heart of Africa' biotoop maakt de bezoeker een wandelsafari van het Ituri-woud met okapi's tot aan de moerassen van de Okavango delta. Onderweg zijn er tientallen soorten vogels en zoogdieren te zien. Eveneens bijzonder fraai is de ' Congo River Fishing Village ' met een waterval en allerlei Afrikaanse watervogels waaronder de schoenbekooievaar. Als de overige ruimte van het park ook op deze manier ingevuld wordt zal er een tweede top-dierentuin ontstaan.

SeaWorld En natuurlijk is er nog Sea World. Het bij de Amerikanen meest populaire park van de drie. In tegenstelling tot de twee uitermate serieuze dierenparken staat hier entertainment op de eerste plaats . De duizelingwekkende toegangsprijs van $ 38,- (circa f 90, -) was even schrikken. De hele opzet van het park is totaal anders. De wandelwegen hebben het formaat van een Highway om de miljoenen bezoekers in goede banen te leiden en het show-element speelt een overheersende rol. Natuurlijk moet u de Shamu orca show bezoeken (daarvoor bezoekt u toch Sea Wor/d?) . Accepteer die Amerikaanse sfeer van popcorn en vertier

• ••••••• en de toch wel perfecte showen het is nog best leuk. De vier orka's hebben tenminste enorme bassins.

Zijn er behalve de shows ook nog echte dierentuin-, zeg maar oceanium-elementen? Gelukkig wel! Er is een groot, maar wat donker, verblijf voor zeekoeien en er is natuurlijk een haaien bak met een glastunnel. Als ik het vergelijk met ' onze ' bak en tunnel dan wint Blijdorp toch op alle fronten. Buitengewoon fraai is het pinguïnverblijf: een stukje Antarctica in Californië . Met een hellingband wordt u langs een enorm verblijf geleid met een groot aantal vaak ook bijzondere pinguïns. Hoe vaak zijn keizerspinguïns en stormbandpinguïns in dierentuinen te zien? Een tweede bijzonderheid is dat de seizoenen omgedraaid zijn . Tijdens mijn bezoek in augustus werd de poolnacht nagebootst met een fraaie rode gloed aan de horizon. In een zaal verderop is nog een mooie vogel rots nagebouwd met behalve papegaaiduikers en zeekoeten ook een hele collectie vissen. Een mooi gezicht om tijdens het voederen te zien hoe vogel en vis onder water vechten om hetzelfde stukje vis.

De klapper van Sea World vond ik zelf de pas geopende ' W ild Arctic ' attractie. Om hier binnen te komen moet je wel eerst een hele show in een tlight-simulator ondergaan maar eenmaal binnen loop je door de wrakstukken van het poolexpeditieschip FrankIin met uitzicht op vier verblijven voor beluga's met zeehonden, ijsberen (2x) en walrussen. Alle verblijven hebben een onderwater panorama. Met name het beluga verblijf is bijzonder fraai. Sea World is echt voor liefhebbers van dolfinaria en/of Disney attractieparken. Gelukkig besteedt ook Sea World steeds meer geld aan mooie verblijven en onderzoek en is het niet alleen maar een pretpark.

Tekst en foto's : Peter Biesta (De redactie heeft de tekst vanwege plaatsgebrek enigszins ingekort)

----~~~--------------------------------------------------

Altijd al alles willen weten

over Diergaarde Blijdorp?

dat kan ...

ei!, zijn de eerste donaties al Irry en zijn gezin. Zij worden Iden nabij het Oceanium zal

~ier in 1997 uit de dierentuin les Mary en Broken Horn lrp geboren. Met een beetje ) gebroken hoorn heeft. De larry niet stil gezeten en is de et levenslicht. In 1999 werd Idste telgen zijn inmiddels zo teeds de grootste en dus de

ren ook wel korst mossen en ~pen . Na een draagtijd van 9 nee kunnen komen met de )elen. Maar hij wordt pas na let twee jaar zijn de jongen Jiten bij vr ijgezellengroepen vtje te winnen. ~

----(0)~-

• ••••••• en de toch wel perfecte show

Zijn er behalve de shows ook groot, maar wat donker, verb het vergelijk met ' onze ' ba~ pinguïnverblijf: een stukje An geleid met een groot aar stormband pinguïns in dierent Tijdens mijn bezoek in august een zaal verderop is nog een een hele collectie vissen. Een vechten om hetzelfde stukje v

De klapper van Sea World vo moet je wel eerst een hele si wrakstukken van het poole zeehonden, ijsberen (2x) en ' beluga verblijf is bijzonder fra< Sea World is echt voor liefhel World steeds meer geld aan rr

Tekst en foto's: Peter Biesta (De redactie heeft de tekst \

-~@)----.

a.. ~

o "'C ::'

C:LC"I ftSLC"I >LC"I c: (1J

"'C c: (1J .-~

o (Y')

~

Q)

E E > :::J

b.OC c:""'O .- ~

b.OO o

~ $ ~ +J (1J C ><C

-E --(ij ""'0 -~ -Q) -+J --+J : 0 -

0::: --c:::l -S --

-0 -(Y') -0 ---(Y') -

Voor de nieuwste actie van de Vrienden: Draag uw steentje bij aan een bizondere wei!, zijn de eerste donaties al weer binnen. Hoogste tijd dus om u nader kennis te laten maken met bizonstier Harry en zijn gezin. Zij worden immers de bewoners van deze bizondere wei, die met geldelijke steun van de Vrienden nabij het Oceanium zal worden gerealiseerd.

De familie stelt zich voor Stier Harry is de volwassen man van de bizon kudde in Bijdorp. Hij is als eenjarig dier in 1997 uit de dierentuin van Wenen naar Rotterdam gekomen om de twee Rotterdamse bizondames Mary en Broken Horn gezelschap te houden. Deze dames zijn respectievelijk in 1991 en 1992 in Blijdorp geboren. Met een beetje moeite zijn de dames uit elkaar te houden omdat Broken Horn ... juist ja, een gebroken hoorn heeft. De andere volwassen dame in het gezelschap moet dan Mary zijn. Inmiddels heeft Harry niet stil gezeten en is de kudde uitgebreid met 4 jongen. In 1998 zagen de twee stiertjes Billy en Clint het levenslicht. In 1999 werd Nelson geboren en sinds 2000 loopt dochter Kim op het perk rond . De twee oudste telgen zijn inmiddels zo hard gegroeid dat ze hun moeders al bijna hebben ingehaald. Pa is echter nog steeds de grootste en dus de baas!

Bijna uitgeroeid Iedereen kent de verhalen over de immense kuddes bizons in het 'Wilde Westen' van Amerika vast wel uit boeken of van de film . De jacht en het verdwijnen van de prairies zijn de bizon bijna fataal geworden. Rond 1890 schatte men het aantal in het wild levende bizons op minder dan 1000 dieren. En dan te bedenken dat een eeuw eerder omstreeks 60 miljoen dieren over de prairies trokken! Maar gelukkig kreeg de bizon juist op tijd bescherming en zijn ze tegenwoordig nog steeds te zien in reservaten en nationale parken. Hun aantal in het wild is inmiddels gegroeid tot meer dan 50.000.

In het wild In het wild is de grootte van de groep afhankelijk van de seizoenen. Gedurende de zomer zwerven kleine familie groepen van zo'n 15 dieren onder leiding van een volwassen stier over de uitgestrekte graslanden. Tijdens de bronst, aan het eind van de zomer, verenigen de groepjes zich tot grote kudden. De volwassen stieren vechten onderling om de gunsten van de tochtige koeien. Allereerst zullen ze proberen met imponerend gedrag en brulconcerten hun tegenstanders af te troeven . Als dat niet voldoende is gaan de stieren elkaar ook te lijf met hun goed ontwikkelde voorlichaam en grote kop. De overwinnaar paart met de tochtige koe. Of de grote kuddes in de winter bij elkaar blijven is afhankelijk van de hoeveelheid voedsel. Tijdens magere jaren blijven de dieren bij elkaar en leggen fiinke afstanden af op zoek naar betere weidegronden . Bij gebrek aan gras eten de dieren ook wel korstmossen en schors. Is er voldoende voedsel dan splitsen de kuddes weer op in kleinere groepen. Na een draagtijd van 9 maanden wordt het kalf geboren. Het jong moet al vrij snel na de geboorte mee kunnen komen met de kudde. Na een paar weken begint het kalf aan zijn eerste grassprietjes te knabbelen. Maar hij wordt pas na een jaar gespeend. Zijn moeder kan dan inmiddels opnieuw zwanger zijn . Met twee jaar zijn de jongen volwassen. Vrouwtjes blijven bij de groep, terwijl volwassen zonen zich aansluiten bij vrijgezellengroepen totdat ze groot en sterk genoeg zijn om de gevechten om de gunst van een vrouwtje te winnen. ~

--------------------------------------------------------------~~~------

•••••••• Een bizondag

Foto: Montque van Leeuwen - Moot

Bizons zijn 'makkelijke' dieren. Ze stellen weinig eisen aan hun verzorging of verblijf: als het maar ruim is. In Blijdorp staan de dieren in een perk tussen de wolvenvallei en het spoor. Ze kunnen dag en nacht kiezen of ze in de stal of op het perk staan. Een bizondag begint met een ontbijt van brokken, appels, peentjes en hooi. Dit wordt in de stallen geserveerd zodat de verzorgers de wei schoon kunnen maken. Om geruzie tussen de dieren te voorkomen wordt Harry apart gezet. In het nieuwe verblijf is dat waarschijnlijk niet meer nodig. Bij de stallen wordt een soort van kraal gebouwd die afgesloten kan worden . De kraal is ruim genoeg om de dieren bij elkaar te zetten zodat ze gezamenlijk hun ontbijt kunnen opeten. Als de wei is schoongemaakt worden er wat takkenbossen opgelegd zodat de dieren de rest van de dag ook wat te knabbelen hebben. De verzorgers maken vervolgens de stallen schoon. Omdat de huidige wei ' s winters nogal drassig is, wordt het hooi voor overdag in de stallen neergelegd. Ook dit is waarschijnlijk in het nieuwe verblijf niet meer nodig. Door een betere drainage en hoogteverschillen komen er plekken waar de dieren buiten gevoerd kunnen worden. In totaal eten de dieren elke dag anderhalve emmer grazersbrokken, 2 balen hooi of kuilgras en een halve krat appels en peentjes. Om hun gezondheid in de gaten te houden wordt, net als bij de rest van de dieren in Blijdorp, tweemaal per jaar mest onderzocht op de aanwezigheid van parasieten. Verder hebben de dieren weinig medische verzorging nodig. Ze hebben bijvoorbeeld in tegenstelling tot vele andere rundersoorten nauwelijks last van hoefproblemen en worden dus ook niet bekapt. Bizons zijn heel nieuwsgierige en speelse dieren. Niet alleen de jonge dieren kun je regelmatig zien spelen , zelfs Harry wil nog wel eens als een dwaas rondwalsen. Om voor wat afleiding te zorgen hangt er een boomstam aan een ketting. Afhankelijk van het seizoen krijgen de dieren ook nog extraatjes in de vorm van wilgentakken of kerstbomen. Behalve een aanvulling van het dieet is dit ook ideaal bizonspeelgoed .

Inwonende wapiti's In de huidige situatie delen de bizons hun wei met de wapiti's. Deze hertachtigen uit Noord-Amerika kunnen het over het algemeen goed met de bizons vinden. Alleen in de bronsttijd zijn er problemen. Het wapiti mannetje is dan ontzettend territoriaal en ziet alles en iedereen als r ivaal of indringer. Hij moet dan niets hebben van de bizons en wil het zelfs opnemen tegen Harry, met alle gevolgen van dien. ~

------~@V~--------------------------------------------------------------

• ••••••• Kortom, bij de eerste tekenen van de bronst wordt het wapiti mannetje apart gezet op een perk aangrenzend aan de bizonweide. Soms is het mannetje zelfs agressief tegen zijn eigen vrouwen. Om ongelukken te voorkomen kunnen zijn vrouwen dan naar de stallen vluchten. Vanwege het enorme gewei van het mannetje kan hij hen niet achterna komen. Waarschijnlijk zullen de wapiti 's niet mee verhuizen naar het nieuwe bizonverblijf. Men zoekt nog steeds naar een betere oplossing voor de problemen tijdens de bronst, maar die zijn waarschijnlijk niet goed te realiseren in het nieuwe verblijf. Waarschijnlijk zullen de bizons in eerste instantie de wei alleen bevolken en op termijn medebewoners krijgen.

Bizondere wei De plannen voor de nieuwe bizonwei nemen steeds vastere vormen aan. Als alles goed gaat wordt binnenkort begonnen met het grondwerk. Zoals gezegd zullen er in het verblijf behoorlijke hoogteverschillen worden aangebracht. Aan de achterzijde wordt een open stal gebouwd met opslagruimtes. Via een kraal kunnen de dieren van de stal naar de wei. Het is de bedoeling dat er voor het publiek een overdekt uitkijk- en informatiepunt in 'Amerikaanse blokhut stijl ' komt van waaruit zij ook bij slechter weer kunnen genieten van de bizons. Het idee is dit kijkpunt te combineren met het vertrekpunt van het Blijdorptreintje.

Gezien de oppervlakte van de wei kan de kudde uitgebreid worden tot zo'n 15 dieren. Om problemen met pa te voorkomen zullen de twee oudste zonen weg moeten. Harry zal er een aantal dames bij krijgen. Het uitwisselen van bizons tussen dierentuinen is niet makkelijk. Omdat de dieren in een haremstructuur leven (één man en meerdere volwassen vrouwtjes) is er een overschot aan jonge mannetjes. In het wild vormen deze mannetjes vrijgezellengroepen . Eigenlijk zou dat in de dierentuinwereld meer moeten gebeuren, want tot nu toe is het aantal mannengroepen nog zeer klein. Hopelijk lukt het toch op termijn een fikse kudde bizons op de Vriendenwei te laten lopen!

Foto: R. van Leeuwen

Door : Angeline Peters en Alex Schouten Met dank aan : Mirjam Engering (bizonverzorgster)

----------------------------------------~@V~---

Op een dag met zacht licht zaten we in de klipklas bij Bassrack vaor de fotocursus van Rob Dooloard. De plaats was wel toepasselijk. We zaten dicht bij de papegaaiduikers. Hoezo zult u zich afVragen? Op het gebied van de fotografie gingen we ook de diepte in. De diepte van het Oceanium. In de tunnel van het Oceanium leerden we de theorie, die we in de klipklas had gekregen, in praktijk te brengen.

'Fotodag - Foto: Koos van Leeuwen

's Morgens waren Ria en ik alom 9:00 uur aanwezig en rond 9: 15 uur kwamen Koos van Leeuwen en Rob Doolaard het restaurant bij het Oceanium binnen. Rob bleek een hele vriendelijke en spontane man te zijn, die zo enthousiast kon vertellen dat ik het jammer vond dat ik zelf geen fotograaf was geworden. Nadat we een kop koffie gedronken hadden en alle fotografen in spé verzameld waren, gingen we naar de lesruimte.

In het cursuslokaal aangekomen, stelde Rob zich voor. Als fotograaf werkt hij o.a. voor Sealife, het Noorderdierenpark, Ouwehands Dierenpark, Blijdorp, Disney, het ANP (Algemeen Nederlands

Persbureau) en voor bladen als 'Hart Voor Dieren', National Geografie en Okki.

Rob vertelde over de verschillende lenzen en diafragma's en hoe we ermee moesten omgaan in het Oceanium. Leuk was dat in de groep verschillende mensen zaten met

diverse ervaringen, waardoor een zeer boeiende dialoog ontstond. De groep van 's morgens was een leuke groep en heel enthousiast over wat Rob te vertellen

had. Voor de duidelijkheid: ik zat in de ochtendgroep, maar ik neem aan dat de sfeer in de middaggroep ook goed was. Objectieven werden bij gelijke systemen onderling uitgewisseld. Zo kon ik van iemand een macrolens lenen en eens zien wat het effect was bij het fotograferen .

Na de cursus, die maar een halve dag duurde, stroopten we de dierentuin af op zoek naar dieren die leuk wilden gaan zitten voor de

foto. Volgens mij had Rob ze het een en ander ingefluisterd, want de leeuwen, sch i Id padden, apen en vogels gi ngen er echt voor zitten!

de Greef (Het artikel is wegens plaatsgebrek enigszins ingekort door de redactie)

In deze rubriek vindt u delen van de mutatielijst van de Diergaarde. Voor deze lijst is gebruik gemaakt van diverse (interne) Blijdorpuitgaven. Er kan dus tussentijds het een en ander zijn veranderd. Ook kunnen dieren zich (niet zichtbaar voor publiek) achter de schermen bevinden. De meest actuele lijst vindt u op het mededelingenbord op het voorplein tegenover de flamingo's.

Ontvangen 15 kegel/hapslakken, 3 reuzenkeverslakken, I 2 krabben, 20 groene reuzenanemonen, 10 rode zeeanemonen, 10 witgevlekte zeedahlia's, 5 purper zee-egels, 5 groene zee-egels, 10 rode zee-egels, 5 kortstekelzeesterren, 20 brandingsbaarzen, 20 donderpadjes, 3 tijgerrotsbaarzen, 5 'Canary'rotsbaarzen, 2 maisslangen, I Hartlaub Toerako, I Schalow toerako, 2 gorilla's, I Chinese goud kat, 3 appelslakken, I I Sarana-barbelen, I vuursalamander, I Griekse landschildpad, 2 Chinese streepnekschildpadden, I halsbandleguaan, 6 kroeskoppelikanen, I toko toekan, lAmoerpanter, 38 zilverbladvissen, 18 argusvissen, I bot, 3 schollen, 2 stekelroggen, 3 torpedo-roggen, 5 Texas-schorpioenen, 3 Europese boomkikkers, I klauwkikker, I bijtschildpad, I bonte varaan, I smaragdvaraan, 3 sikkeleenden, 4 Cubaanse boomeenden, I roodbuikparkiet, 6 koningsfazanten.

Geboren I zwarte leguaan, I balispreeuw, 3 knobbelzwijnen , I Aziatische olifant, 2 grote koedoe's, 2 addaxen, veel bidsprinkhanen, 2 Ambonese doosschildpadden, 3 bonte varanen, 2 lori's van de blauwe bergen, I rode reuzenkangoeroe, I zandwallaby, I driekleureekhoorn, I Prins-Alfredhert, I Indische antiloop, 2 gebande grondhaaien, 2 ridder-anolissen, I oranjebuikvruchtenduif, 2 Balispreeuwen, I grijze reuzenkangoeroe, I pinché, I withandgibbon, .

Verzonden 5 bonte varanen, I manenduif, I Kongopauw, 28 gestreepte muisvogels, 3 Von der Deckentoks, I grijze reuzen kangoeroe, I dwergoeistiti, 8 Mongoolse renmuizen, 2 elandantilopen, I Surinaamse kikker, 3 blauwe pijlgifkikkers, I woudschildpad, 2 reuzenpantsergordelstaarten, 2 rattenslangen, I smidsplevier, 3 sperweruilen, 2 Mauritius-duiven, I grijsvleugeltrompetvogel, 2 toko toekans, I blauwgezichthoningeter, I blauwvleugelkookaburra, 6 Balispreeuwen, I Françoislangoer, 2 okapi's, 2 addaxen, I blauwschaap, I klauwkikker, I Griekse landschildpad, I doornstaartagame, 2 bonte varanen, I boa constrictor, I maisslang, 26 rijstvogels, I kuifamkaak, I Spaanse wolf, 3 Indische antilopen.

Verloren I reuzenwielwebspin, 14 sepia's, 7 Caralbische zeepaardjes, I bruine schorpioenvis, I trompetzeenaald , I bahia-doktersvis, I Cortez-koraalvlinder, I zwarte lijstenpad, I anolis, I maisslang, I grote zaagbek, I mandarijneend, I krooneend, I sikkeleend, 2 dwergganzen,I zwartkopibis, 5 papegaaiduikers, I kruisbek, I textorwever, I driekleurglansspreeuw, I amethistspreeuw, I ratkangoeroe, I dwergoeistiti, I kuifmakaak; I kleine panda, I damagazelle, I Arabische oryx, 2 zwarte paardantilopen, I wijting, I brandingsbaars , 2 Malawi-cichliden, I Bahama-pijlstaarteend, I Cubaanse boomeend,

witstaartkaketoe, I kraagpapegaai, I sperweruil, I gestreepte muisvogel, I witkruinroodborsttapuit, 4 kruisbekken, I Moloneti-spreeuw, I zandwallaby, I zwarte slingeraap, I hutia, I steenmarter, I Indische antilope, I degenkrab, 2 prachtbarbelen, 2 glasmeervallen, I kegelvlekbarbeel, 3 I Betta pugnax, I neon goby, 2 witte harders, I kabeljouw, I rode poon, I schol, I Vancouver zandbot, I zwartnerfpad , I bonte pijlgifkikker, I blauwe pijlgifkikker, I blaublau, I stekelleguaan, I krokodilstaarthagedis, I parelhoen, I hyacinthara, I gestreepte muisvogel, I Java-aap, 4 Mongoolse renmuizen, I stokstaartje.

----------------------------------------~~~---

Als rechtgeaard Rotterdammer ben ik altijd een beetje trots als ik vanaf den Haag het Kleinpolderplein op rijd en dan een prachtig zicht heb op de skyline van de stad. Dat trotse gevoel wordt nog eens versterkt door het oceanium-gebouw en de nieuwe entreepartij van Blijdorp. Voor mijn gevoel voegt dat iets extra's toe aan het beeld van Rotterdam, en dat was ook de bedoeling toen dit stukje dierentuin werd ontworpen.

Tijdens de winterlezing door Melitta van Bracht hebben we kunnen horen hoe de Botanische afdeling zorgt voor de 'finishing touch' in de Diergaarde. Zo ook bij de aanleg van de nieuwe entree en het parkeerterrein.

Plannen maken om een parkeerterrein te beplanten lijkt misschien niet bijster interessant, maar in een gesprek met Melitta werd wel duidelijk dat ook dit een uitdaging was. Bij dit project ging het nu eens niet om een biotoop met de daarbij behorende beplanting, zodat men in principe vrij was in de keuze van de planten en bomen. Het terrein ligt buiten de dierentuin en daardoor is er minder controle door planten- en dierverzorgers. Dat betekent dat de beplanting veel te lijden heeft, onder andere van bezoekers die zich een weg banen buiten de gebaande paden. Men heeft geprobeerd om een plan te maken dat uiteindelijk een mooi zicht oplevert, maar tevens zo goedkoop mogelijk is.

Het terrein ligt laag en is omgeven door een talud dat goede mogelijkheden biedt tot beplanten. Bij het kiezen van bomen voor dit talud heeft men vooral gekeken naar mooie, bijzondere soorten. Daarbij kun je letten op bladvorm, stam, bessen en dergelijke. Plaats van oorsprong van de bomen maakt niet uit, als ze maar goed in ons klimaat kunnen overleven.

Als botanische tuin heeft Blijdorp altijd de wens om de collectie met meer soorten uit te breiden. Hoewel er al aardig wat eiken te vinden zijn in de Diergaarde stonden er diverse exemplaren op het verlanglijstje. Er zijn dan ook wel vijf verschillende soorten eiken aangeplant. Naast zomereiken en wintereiken is er onder andere de wilgbladige eik (Quercus phellos) aangeplant. Zoals de naam van deze eik al zegt lijken de bladeren op de lancet-vormige bladeren van een wilg in plaats van het ons vertrouwde eikenblad. Naast eiken zijn er ook nog platanen, elzen, esdoorns en een bijzonderfraaie lijsterbes (Sorbus vi/morinii) te vinden.

Op het parkeerterrein zelf worden de bomen in groepen geplant, die allemaal tot doel hebben om de bezoekers richting ingang te leiden. De bomen staan in een rij, of worden zelfs in de vorm van een grote pijl aangeplant, zodat alle lijnen richting entree wijzen. Eerdere tekeningen van het parkeerterrein geven een traditioneel beeld van parkeervakken met om de paar meter een boom. De definitieve plannen zijn dus anders geworden. Door de bomen in groepen te plaatsen kun je zichtlijnen maken, waardoor het terrein veel meer één geheel wordt met de entreepartij en het oceaniumgebouw.

De botanici hebben als een architect gekeken naar het effect van hun plannen. Natuurlijk is een plein vol auto's niet echt fraai om te zien, en zeker nu de beplanting nog jong en klein is, zijn het toch vooral de rijen auto's die onze blik vangen . Als de boomgroepen over een paar jaar zijn uitgegroeid tot mooie lanen zal het een heel ander gezicht zijn . De bomen op het terrein worden elk jaar in vorm gesnoeid. Dit is een manier om zo min mogelijk onderhoud op het parkeerterrein te hebben. Door de gerichte snoei laten de bomen weinig takken vallen en zijn ze niet zo windgevoelig. De beplanting op en rond het parkeerterrein hoeft dus niet afkomstig te zijn uit een bepaalde biotoop. Het moet echter ook geen bonte verzameling worden. Zo moet er samenhang zijn met planten uit de biotopen die direct achter de entree liggen: het zeeleeuwen­verblijf en Bass Rock.

Voor het zeeleeuwenverblijf is een stukje van de kust van Californië nagebouwd met de daarbij behorende naaldbomen. Ook buiten de entree, en wel aan de kant van de vijver zijn hier en daar naaldbomèn gebruikt om een overgangsgebied te creëren zodat er geen dOidelijke scheiding is tussen een gebied met alleen maar loofbomen en een gebied met enkel naaldbomen.

•••••••• Rond de vijver staan verscheidene exemplaren van de moerascipres (Taxodium) . Deze piramidevormige boom staat graag op moerassige grond en vind zijn oorsprong in Noord- Amerika. Bij oudere bomen ontwikkelen zich uit de wortels houtige uitgroeisels, die wel een meter hoog kunnen worden. Deze luchtwortels worden ook wel ademknieën genoemd, maar we zullen heel wat jaren geduld moeten hebben voor het zover is.

Eveneens afkomstig uit Noord- Amerika is de mammoetboom (Sequoiadendron giganteum) . Dit is een prachtig rechtop groeiende naaldboom met een piramidevormige kroon. De stam is bedekt met een hele dikke onregelmatige bast. Deze woudreuzen komen vooral voor in Californië, en kunnen enorm groot worden. Er zijn mammoetbomen bekend van meer dan honderd meter hoog met een stamdoorsnede van tien meter! In de stammen van enkele dode exemplaren zijn tunnels uitgehakt waar een auto doorheen kan rijden, dit om aan te geven hoe groot deze bomen (onder ideale omstandigheden) kunnen worden . In Blijdorp zullen de mammoetbomen deze grootte waarschijnlijk nooit bereiken.

Leven in een stad met de daarbij behorende luchtvervuiling levert een heleboel stress op voor bomen en planten, maar dat is weer een verhaal apart waar we misschien ook eens iets over kunnen vertellen.

'OverzICht landschap Blijdorp' - Artist ImpressIon door AdViesbureau Rlede B. V.

Tekst : Monique van Leeuwen- Maat Met dank aan : Melitta van Bracht, Diergaarde Blijdorp

------------------------------------------------------~~~-----

De specialist voor uw touringcarreis, zoals: • Dagtochten • Bruiloften • Personeelsreizen • Schoolreizen • Excursies • Meerdaagse reizen

0181 331 222 Rijksstraatweg 36 - Hellevoetsluis - Fax 0181 312 368

$dt. 1%1/1'1/ Çj)aa~ ASSURANTIE-ADVISEURS

• alle verzekeringen • pensioenen • hypotheken • Noordsingel 208 - 210 • 3032 BM Rotterdam

tel.: 0104658577 • fax: 0104664545

5Zldoocatenkantoor mr CJ<. CJ(uijer

Qespecialiseerd in o.a.:

9lrbeidsrecht

c5frajrecht

Cfámflferecht

9!i11eoliel 124 Ie 'J(offerdam . Iele/aan 010 4<'36 65 44

nvi?lid

----~~~---------------------------------------------

•••••••• Eén van de daelstellingen van Diergaarde Blijdarp is het leveren van een bijdrage aan het in stand houden van bedreigde diersoorten door middel van fokprogramma's . De meesten van u denken hierbij waarschijnlijk aan exotische diersoorten. zoals de olifant of de gorilla. Maar er zijn ook Nederlandse dierensoorten die in hun voortbestaan worden bedreigd. Eén van deze soorten is de korenwolf, die in Zuid-Limburg zijn laatste (ondergrondse) bolwerk heeft. Sinds 1999 is Blijdorp betrokken bij een fok- en reïntroductieprogramma van deze knaagdieren. Hoog tijd om eens te kijken naar de resultaten van alle inspanningen.

Met uitsterven bedreigd Dat de korenwolfhet in Nederland niet makkelijk heeft zal de meeste natuurliefhebbers wel bekend zijn. De afgelopen jaren is dit dier veelvuldig in het nieuws geweest. De korenwolf is een hamsterachtige die wel 30 cm groot kan worden en, het zal u niet verbazen, voornamelijk leeft van granen. Eén van de oorzaken van de teruggang in de populatie is het verdwijnen van geschikte leefgebieden door verstedelijking en aanleg van wegen in Zuid-Limburg. Er leven ook korenwolven in de aangrenzende delen van Duitsland en België, maar ook hier zijn waarschijnlijk nog maar kleine populaties over. Om erachter te komen hoeveel dieren er nog in Nederland rondscharrelden, zijn er de afgelopen jaren door diverse instanties inventarisaties uitgevoerd. Het is echter niet zo eenvoudig om het aantal dieren te tellen. Korenwolven zijn schuwe, solitaire dieren, die zich overdag schuil houden in een ondergronds hol. Om een indruk te krijgen van het aantal dieren wordt het aantal holen geteld. Omdat niet ieder hol wordt bewoond, is geprobeerd het aantal korenwolven te schatten aan de hand van hoopjes keutels bij de holen. U zult begrijpen dat er grote verschillen in uitkomsten waren tussen de verschillende inventarisaties. Eén ding was wel duidelijk: er moest snel iets gebeuren om te voorkomen dat deze knager in Nederland zou uitsterven!

Opzetten fokprogramma Om de korenwolf in Nederland van de ondergang te redden, heeft het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij in 1999 toestemming gegeven een aantal dieren te vangen en een fokprogramma te starten. In twee etappes zijn in dat jaar in totaal IS dieren gevangen. Eén van dieren, een oud mannetje met scheve tanden, is diezelfde zomer helaas overleden. Onder de gevangen dieren was een moeder met een nest van drie jonge mannetjes en drie jonge vrouwtjes die waarschijnlijk in mei 1999 geboren waren. Op verzoek van het ministerie neemt Diergaarde Blijdorp deel aan het fokprogramma en zijn 7 dieren naar Rotterdam gekomen. Blijdorp kreeg 4 vrouwtjes (de drie jonge vrouwtjes en hun moeder) en 3 mannetjes. De overige 7 korenwolven zijn naar de Vereniging Das en Boom gegaan. ~

• • • • • • • • Verzorging Allereerst moest men uit zien te vinden hoe de dieren het best gehuisvest en verzorgd konden worden . Korenwolven worden in enkele Europese dierentuinen en instituten gehouden, dus daar was enige informatie voorhanden. Na een quarantaine periode, waarin de dieren onderzocht zijn op parasieten en andere ziektes, kreeg elk dier een kist van ± I x I x I meter, die gevuld was met stro. In het wild gaan korenwolven in een winterrust als de buitentemperatuur daalt. Om het natuurlijke ritme niet te verstoren heerst er in de ruimte waar de kisten staan zoveel mogelijk het buitenklimaat. Bij Vereniging Das en Boom heeft men in eerste instantie een aantal dieren in buitenverblijven gehuisvest. Dit bleek niet zo'n goede

Foto: RIek van Kesteren

methode te zijn. De dieren voelden zich er prima bij en hadden diepe holen gegraven. Ze verbleven, zoals het hoort, het grootste deel van de tijd ondergronds en dus uit het zicht van de verzorgers. Op deze manier konden de verzorgers absoluut niet controleren hoe het met de dieren ging. Vandaar dat men ook bij Vereniging Das en Boom overgestapt is op de kisten gevuld met stro.

Er is zo weinig mogelijk contact met mensen. De dieren zijn dan ook niet voor het publiek zichtbaar. De verzorgers leggen af en toe eten (granen en wat groenvoer) neer, waarvan de dieren zelf een voorraadje aanleggen. Het zijn immers hamsters! De kisten worden maar enkele malen per jaar, onder andere vóór de winterrust, helemaal schoongemaakt. Verder halen de verzorgers alleen de etensresten en keutels

regelmatig weg.

Heb elkaar lief. alsjeblief ..... Na de winterrust is in het voorjaar van 2000 begonnen met pogingen om met de dieren te fokken. Zoals gezegd zijn korenwolven solitaire dieren die hun territorium fel verdedigen tegen indringers, zelfs als het soortgenoten zijn. Alleen als het vrouwtjes bronstig is verdraagt zij een mannetje om haar heen. Een goede timing is dus heel belangrijk. Om de introductie van een mannetje en vrouwtje zo soepel mogelijk te laten verlopen zijn speciale fokverblijven gemaakt. Zo'n verblijf bestaat uit twee afzonderlijke kisten die door een derde verblijf verbonden zijn. Dat derde, middelste, verblijf is weer met een gazen wand in tweeën gedeeld. Op deze manier kan in de ene helft een vrouwtje en in de andere helft een mannetje worden gezet. Met videocamera's is vervolgens het gedrag van de dieren bestudeerd. Zolang het vrouwtje niet bronstig is, zal zij agressief reageren op haar buurman. Als zij toenaderingspogingen gaat ondernemen en de verzorgers denken dat ze dus bronstig is, wordt de gazen tussenwand weggehaald en kan het paartje bij elkaar komen. Toen bleken die schattige hamsters toch niet zo schattig want . . . . . . bij één van de paartjes werd het mannetje al snel door het vrouwtje doodgebeten. Dat was een forse tegenvaller. Korte tijd later werd een nieuwe poging ondernomen. Het mannetje en vrouwtje hebben enkele dagen samen in de middelste kist doorgebracht, maar ook hier is het mannetje doodgebeten. Het zou toch niet het verhaal van de kleine

negertjes worden .. .

Nieuwe poging Ondanks deze tegenslagen moest Blijdorp verder. Korenwolven worden maar 2 tot 3 jaar oud en de vrouwtjes zijn waarschijnlijk alleen vruchtbaar tussen hun eerste en tweede jaar. Er moesten dus ~

--~~~-------------------------------------

•••••••• jongen komen en dat kan alleen maar als de dieren bij elkaar zitten ...... Inmiddels was er een mannetje van Vereniging Das en Boom naar Rotterdam verhuisd , zodat Blijdorp weer 2 mannetjes had. De daaropvolgende introducties verliepen gelukkig een stuk beter. Na diverse paringen gedurende een week werden de paartjes weer gescheiden. De draagtijd van hamsters is slechts 3 weken en de jongen worden in het hol geboren. Om zeker te weten of de paringen succes hadden gehad moesten de verzorgers dus wachten tot de jongen groot genoeg waren om het hol te verlaten . Gelukkig geven de dieren natuurlijk wel tekens van leven met zo af en toe gepiep, flink geritsel en het eten dat verdwijnt zodat er snel duidelijk werd dat er gezinsuitbreiding was! Uiteindelijk bleken de drie jonge vrouwtjes in 2000 ieder een nestje gekregen te hebben met in totaal 14 jongen. Het oudere vrouwtje had niet gefokt, wellicht was ze met haar twee jaar al te oud. Ook Vereniging Das en Boom had succes met de fok. Daar werden in drie nestjes in totaal 18 jongen geboren.

Tweede ronde Jonge korenwolfjes zijn met drie weken groot genoeg om voor zichzelf te zorgen en worden dan door moeders weggejaagd . In gevangenschap zijn de jongen dus ook na drie weken weggehaald . Een aantal vrouwtjes werd opnieuw bronstig en zij zijn voor een tweede maal gedekt. Deze tweede ronde leverde maar I nestje op met twee jongen. In totaal zijn er in 2000 in Blijdorp 16 jongen geboren! Alle dieren zijn inmiddels afzonderlijk gehuisvest en in winterrust. Het is dus zo ongeveer stapelen met de kisten met korenwolven .

Onzekere toekomst Het is de bedoeling dat er met de 'oude' dieren en met 14 jonge dieren dit voorjaar weer gefokt gaat worden . De overige 20 jonge dieren zullen in het voorjaar in Limburg uit worden gezet. Als de dieren in de zomer of het najaar zouden worden uitgezet, overleven veel jonge dieren de winter niet. Waarschijnlijk verhongeren ze omdat ze niet op tijd klaar zijn met het aanleggen van een voedselvoorraad.

Om de dieren te kunnen uitzetten, moet er uiteraard een geschikt gebied voor ze zijn. Het ministerie van LNV heeft een beleidsplan opgesteld waarin aan­gegeven wordt dat er totaal 4S hectare beschermd leefgebied in Zuid Limburg moet komen voor de koren-wolf. Dit zou uit zo 'n I I kern leef-gebieden moeten bestaan die onderling zijn verbonden. Helaas blijkt de uitvoering van zo'n beleidsplan door allerlei ambtelijke molens zeer traag te verlopen. Op dit moment is men dus nog druk bezig het meest geschikte gebied te vinden voor de reïntroductie. Nu maar hopen dat alles gereed is voor de korenwolven weer wakker worden .....

Door : Angeline Peters en Alex Schouten Met dank aan : Simone de Vries (interview) en Rick van Kesteren (foto's) van Diergaarde Blijdorp

------------------------------------~()~--

Uw NVM makelaar in de buurt!

Gespecialiseerd in: * Aan- en verkoop van woningen

* Nieuwbouw * Taxaties

Hoofdweg 480, Rotterdam Telefoon 010-207 22 22

www.zomerhofmuys.nl E-mail: rotterdam@zomerhofmuys.nl

Tevens vestigingen in Bergambacht, Rhoon, Hellevoetsluis en WoonmalI Alexandrium 111 in Rotterdam.

--~~~-------------------------------------

•••••••• Eenmaal per jaar arganiseert de stichting "de Harpij", de organisatie van en voor Nederlandse en Belgische dierentuinmedewerkers, een symposium. Op 15 november j.l. werd het symposium voor de dertiende maal georganiseerd en wel in Diergaarde Blijdorp. Het thema was ditmaal ethiek in dierentuinen . Middels lezingen en workshops werd de mogelijkheid geboden aan alle aanwezigen am kennis te nemen van dit onderwerp.

Ethiek algemeen De mens heeft in zijn historie op verschillende wijzen een relatie opgebouwd met dieren. Een aantal vormen waarin dieren voorkomen in relatie tot de mens zijn: huisdier, nutsdier, proefdier, dierentuindier, (jacht)dier en als religieus individu. In de Christelijke en Islam-culturen heeft de mens zich daarbij boven het dier gesteld. De relatie tussen mens en dier wordt vanuit de mens 1

in deze superieure relatie mede bepaald door de ethische normen die hij zichzelf stelt. Erzijn een aantal ethische uitgangspunten:

I . Het principe van weldoen 2. Het principe van geen kwaad doen 3. Het principe van rechtvaardigheid 4. Het principe van respect voor de integriteit van het dier.

Ethiek in dierentuinen Dieren in dierentuinen worden voor verschillende doeleinden gebruikt:

I . Economische doeleinden: recreatie (met financiële aspecten), werkgelegenheid

2. Ideële doeleinden: soortbehoud, educatie

Continu zal in de dierentuin voor de verschillende doeleinden een afweging gemaakt moeten worden tussen de doeleinden en de verschillende ethische aspecten. Bijvoorbeeld het principe van respect voor de integriteit van het dier. Vrij vertaald respect voor het lichaam, het gedrag en levenswijze van het dier, wat botst met de wens tot het zo goed mogelijk 'Broedkasten in Boss Rock' - Foto: Gerhord Tip;en

tonen van dieren. Dieren zitten in een dierentuin in een beperkte leefruimte. Hierdoor kunnen bepaalde gedragspatronen als paargedrag, of bijvoorbeeld het vangen van een prooi bij roofdieren , niet tot uiting komen. Ook zijn niet alle dieren gelijk voor de mens. Dit is tegen het principe van de rechtvaard igheid. Aan schattige konijntjes worden andere emoties toegekend dan aan insecten of reptielen.

De verschillende sprekers bespraken het thema op verschillende wijze: prof. dr. van Hooff ging in op de conflicten tussen commercie en belangen van dieren, de heer Dorresteyn besprak het beleid van Nederlandse dierentuinen bij uitbreiding en inkrimping van de collectie, de heer Wensing besprak de nieuwe ethische code van de NVD en tot slot gaf de heer Companje zijn mening als ethicus over de ethiek in dierentuinen.

Alle deelnemers werden in de gelegenheid gesteld deel te nemen aan een rondleid ing achter de schermen, afgewisseld met deelname aan workshops. Zo werd een kijkje mogelijk bij Bass Rock (foto).

Tekst: Gerhard Tijssen

------------------------------------------~~~----

De eerste lezing van dit seizoen werd gehouden op 12 november in de nieuwe lezingenruimte in het Oceanium, die de toepasselijke naam EAUditorium draagt. Met bijna 200 Vrienden was de zaal goed gevuld, dit tot grote vreugde van Melitta van Bracht van de botanische afdeling. Er is blijkbaar ook veel interesse voor het groen van de Diergaarde.

Aan de hand van dia's vertelde Melitta over de belangrijke taak van de botanische afdeling. Zij zorgen immers voor het 'gezicht' van de tuin. Sinds de invoering van het Masterplan met de aanleg van biotopen is het belangrijk dat er planten staan die in zo'n biotoop thuis horen. De beplanting zorgt voor de juiste sfeer van een biotoop.

Er zijn een heleboel aspecten waar men rekening mee moet houden. De planten moeten bestand zijn tegen dieren die in een verblijf leven, en mogen tevens geen gevaar opleveren voor de betreffende dieren. Dan moet de leefomgeving van de plant ook nog eens in overeenstemming zijn met wat zo'n plant nodig heeft. Ook planten kunnen last hebben van stress en er lelijk uit gaan zien als ze het niet naar hun zin hebben.

Als je in Blijdorp rondloopt, is het soms niet voor te stellen dat je midden in een grote stad bent. En dit, terwijl de gebouwen in

'Roodknievoge/spm' - Foto: Monique van Leeuwen - Moot het centrum van de stad steeds hoger

boven ons uittorenen. Ook dat is een taak van de botanische afdeling: ervoor zorgen dat storende elementen in zichtlijnen zoveel mogelijk worden weggewerkt met behulp van bomen en planten.

Er waren tijdens deze lezing een heleboel leuke verhalen over het wel en wee van de 'groene vingers' in de dierentuin. Toen Melitta ruim elf jaar geleden kwam werken in de Diergaarde, had zij alle benodigde papieren op zak, en voelde zij zich al "een hele Piet". Na één dag Blijdorp had zij echter in de gaten dat ze nooit uitgeleerd zou raken in onze dynamische dierentuin!

Op 10 december liep het EAUditorium wederom vol met Vrienden voor de lezing van Louwerens-jan Nederlof. Oplettende Vrienden kunnen zijn lezing vorig jaar over de vlinders in Blijdorp vast nog wel herinneren. Ook deze keer vertelde hij enthousiast over de kleinste bewoners van Blijdorp: de insecten. Of eigenlijk zou hier moeten staan: de klasse van geleedpotigen. Want Louwerens-jan begon zijn verhaal met uitleggen dat deze klasse bestaat uit spinnen, schorpioenen èn de insecten. Een zeer diverse familie dus, waarvan nu meer dan 30 soorten in de Diergaarde zijn te bewonderen, zoals in de vleermuisgrot, de Rivièrahal en natuurlijk het Oceanium.

Ruim een uur lang wist Louwerens-jan het publiek op wetenswaardigheden over de dieren en hun verzorging. konden zijn, miljoen poten kattenvoer eten, een goliath groot is, de jongen van een wandelende tak op mieren lijken en het web van een wagen­wielspin wel 2 meter in door­snede kan zijn. ~

humorvolle wijze te boeien met allerlei Nooit geweten dat tarantuias humeurig

vogelspin wel 15 cm

'Guyana sprmkhaan' - Foto: Mmique va, ==~~::;": ..... -:",, __ ""!'~

Louwerens-jan eindigde zijn verhaal met de passie­bloemvlinders in het Oceanium. De regelmatige bezoeker zal het wel opgevallen zijn dat na de verhuizing het aantal vlinders in het Caribische biotoop steeds minder werd . Dit kwam doordat er bij de rupsenkweek veel tegenslag is geweest, o.a. door de klimaatbeheersing en de nog steeds voortdurende bouw­activiteiten. En zonder rupsen natuurlijk geen vlinders! Volgens Louwerens-jan zijn de problemen nu achter de rug en zullen er dit jaar hopelijk weer volop vlinders vliegen.

Uit de lezing bleek maar weer eens de diversiteit aan diersoorten in Blijdorp en dat niet alleen de publiekstrekkers, maar ook de kleine kriebelaars zeker de moeite waard zijn!

'Chinese sfeertuin' - Foto: Mon'que van Leeuwen - Moot

Tekst: Monique van Leeuwen-Maat en Angeline Peters

REPARATIE, VERKOOp, VERKOOp, STALLING, STALLING, NIEUW & NIEUW & 2E HANDS. HANDS. REPARATIE, REPARATIE, VERKOOp, VERKOOp, STALLING,

HANDS. REPARATIE, REPARATIE, VERKOOp,

, VERKOOp, STALLING, LLlNG, NIEUW & 2E

EUW & 2E HANDS. HANDS. REPARATIE,

REPARATIE, VERKOOp, STALLING, NIEUW & 2 , VE KOOP ST LLlNG,

Schepenstraat 6d . Rotterdam ' Telefoon 010 466 54 52

--------------------------------------~@)~---

In het Oceanium, in het Caraibisch gebied, tussen de barracuda's en het oplopende pad naar de eilanden vindt men een aquarium met groene murenen. Wanneer men daar langs loopt staan er altijd mensen geboeid te kijken naar deze vreemd uitziende vissen. In dit artikel staan we wat langer stil bij deze interessante vissoort.

De wetenschappelijke naam van deze vissoort is Gymnothorax funebris . In het Nederlands noemen we deze vis, zoals eerder gezegd, de groene murene. Deze benaming leidt echter tot misverstanden wanneer we gaan zoeken naar informatie over 'de groene murene'. Dan blijkt namelijk dat er meerdere Z.g. 'groene murenen' bestaan. Hier blijkt weer het nut van de latijnse benaming van dieren. Deze naam is voor een dier overal op de wereld hetzelfde en leidt bij het zoeken naar informatie niet tot de spraakverwarring.

Leefgebied De murene's horen tot de familie van de Murenidae. Deze familie bestaat uit ongeveer 200 soorten, die allen voornamelijk voorkomen in de warmere- en gematigde zeeën van de wereld . Zij leven rond koraalriffen . De groene murene komt vooral voor op mangroveriffen in het westelijk deel van de Atlantische oceaan van New Jersey tot Brazilië.

Murenen leven in relatief ondiep water, met rotsachtige ondergrond of veel zeewier. Gedurende de dag liggen zij bij voorkeur in een holte of zelfs een holle pijp met alleen de kop hieruit stekend. Gedurende de nacht gaan murenen op jacht. Hierbij speelt de reuk een grote rol. Zij vangen in principe elk dier dat zij kunnen doorslikken, zoals vissen , inktvissen en kreeften.

Reputatie Murene's bestaan in verschillende soorten en maten variërend in afmeting van vijftien centimeter tot drie meter. De groene murene kan een lengte bereiken van 2,5 meter en daarbij een gewicht hebben van ~

--~~~------------------------------------------

bijna dertig kilo. De kop en het voorste deel van het lichaam zijn meestal dikker dan de rest van het lichaam. De grote bek is bij de meeste soorten voorzien van spitse scherpe tanden. De dikke huid hoeft niet door schubben beschermd te worden . Er zijn geen borst of buikvinnen. Daartegenover is de rugvin meestal bijzonder lang en vaak van voren vrij hoog.

Op een aantal manieren kan de murene vergiftigingen veroorzaken . Murenen zijn vleeseters. Tussen de tanden kunnen voedselresten achterblijven met bacteriën, die vervolgens bij een beet ernstige infecties veroorzaken. Een andere mogelijkheid is dat murenen mogelijke overbrengers zijn van de ziekte ciguatera bij consumptie van het vlees. Dit werkt als volgt. Murenen staan hoog in de voedselketen . Zij eten grote vissen. Deze vissen eten kleinere vissen . De kleinste vissen eten algen die gifstoffen produceren . Deze gifstoffen worden doorgegeven in de voedselketen en komen uiteindelijk in de murene terecht. Wanneer de mens deze eet, wordt hij vervolgens ziek. De vergiftiging treedt slechts op in bepaalde gebieden en in bepaalde periodes. De exacte oorzaak hiervan is niet bekend maar heeft waarschijnlijk te maken met de 'juiste' omstandigheden voor de algen, die de gifstof produceren.

Murenen zouden ook agressief zijn en baders en duikers aanvallen. In de klassieke oudheid voerden de Romeinen hun slaven dood of levend aan murenen om ze te straffen. Men beweert zelfs dat een murene iemand zo lang aan zijn arm onder water heeft gehouden, dat hij verdronk Het tegendeel is waar. De murene mijdt de mens. Drijft men een murene echter in de hoek of voelt hij zich bedreigd, dan zal hij aanvallen. Duikers die murenen achtervolgen tussen de koraalriffen kunnen dus gebeten worden. Bovendien zien zij slecht waardoor zij de handen van duikers aanzien voor inktvissen. Mogelijk zijn murenen in de voortplantingstijd wel enigszins agressief.

Blijdorp In Blijdorp zijn op dit moment drie exemplaren aanwezig van de groene murene. Twee in het eerder genoemde aquarium in het Oceanium. De andere in de Rivièrahal, op de plaats waar voorheen de tand baars en het poetsvisje gehuisvest waren. De dieren stellen geen bijzondere eisen aan hun onderkomen. De pH van hun aquarium is ongeveer 8,3. De temperatuur varieert tussen de 22° en 28 °C. De enige vereisten zijn: niet al te fel licht in het aquarium en de aanwezigheid van een schuilplaats in de vorm van een hol. Een groot hol zou niet interessant zijn voor het publiek omdat de murenen dan niet zichtbaar zijn . De oplossing is gevonden in het creëren van een gleuf. De dieren zijn hierbij wel zichtbaar, maar hebben toch het gevoel in een holte te zitten.

In de aquaria wordt voedsel gegooid bestaand uit voornamelijk vis met soms garnalen en kreeftjes. Tijdens het eten zijn de murenen zeer fel. Regelmatig moeten duikers in dit aquarium om de ruiten schoon te maken. Het zal duidelijk zijn dat voeren en schoonmaken strikt gescheiden gebeuren. De medebewoners van het aquarium worden niet opgegeten. Doordat de murenen goed worden gevoerd, hebben zij weinig zin achter de kleine visjes aan te jagen.

Hopelijk kijkt u na het lezen van dit artikel met nog meer interesse naar deze mooie, slanke bewoners van het Oceanium.

Tekst : Gerhard Tijssen Met dank aan : Michael Laterveer, marien bioloog Diergaarde Blijdorp

----------------------------------~o~---

Blijdorp logistiek: lopen gatenl

• • • • • • • • Onder de kop 'LOGIST/EK' vindt u meestal een aspect van de dierentuinorganisatie waar de doorsnee bezoeker aan voorbij gaat. Deze aflevering gaat juist over één van de meest in het oog springende zaken: GATEN! Nee , geen echte gaten, maar opengevallen plaatsen.

" Er is in het Oceanium bijna net zoveel geld als water gepompt, maar de rest van de tuin kan ook wel wat renovatie gebruiken!" Een kritische opmerking gehoord van zo maar een bezoeker. Is deze kritiek terecht, en wordt de aandacht vooral gericht op de nieuwste aanbouw? Het nieuwste krijgt eigenlijk automatisch de meeste aandacht, zeker als het nieuwste ook nog het duurste is. We nemen u mee op een wandeling door de tuin . Oordeelt u zelf!

Bij binnenkomst door de nieuwe ingang ziet u al direct onze trots 'Het Oceanium'. Het nieuwe gebouw is voor het grootste deel gevuld met dieren uit de eigen tuin, daardoor zijn er overal gaten ontstaan. Aan de rechterkant staat de 'Zooveniers' winkel en het nieuwe restaurant 'De Lepelaar'. Lopen we hier voorbij dan ziet u een stuk kaal modderland. Hier wordt al gewerkt aan het nieuwe Noord­Amerika gebied, wat gekenmerkt wordt door een kudde bizons en misschien nog enkele andere prairiedieren . Meer hierover vindt u elders in dit blad. Direct

~ ............. .....,;~- daarnaast is een Zuid-Amerika gebied 'Veelvraten' • Foto; Monique van Leeuwen - Maat gepland. Op termijn worden hier onder

andere de Cubaanse flamingo's geplaatst. Deze bevinden zich nu nog tussen de Europese flamingo's bij de oude ingang. Ook de Galapagosschildpadden en de jaguaroendi 's zullen hier een nieuw onderkomen krijgen.

Van hier vervolgen wij onze weg door het tunneltje en bereiken de nieuwe Vriendenwinkel. In de loop van het voorjaar zal , als de beplanting eenmaal aanslaat, dit plein een hele verandering hebben ondergaan. Naast de Vriendenwinkel is er inmiddels een pad gekomen dat doorsteekt naar de Lotusserre. Aan de rechterkant wordt er hard gewerkt aan de nieuwe verblijven voor misschien wel de mooiste dieren van Blijdorp: de okapi 's. Deze komen weer terug op dezelfde plaats, dus veroorzaken geen nieuwe open plekken. Dit stuk Afrika wordt in het plan min of meer een geheel met de penseelzwijnen en verderop de prachtige bongo's.

We gaan eerst naar Taman Indah. Een van de grote projecten in de oude tuin. Natuurlijk staat nu het Oceanium meer in de schijnwerpers, maar als 'Vrienden van Blijdorp' mogen we er nog steeds trots op zijn. Van hieruit gaan we naar de vijver. In het midden van de oude tuin is te zien wat tot de openingsuitspraak kan leiden: de omgeving van de vijver is aan een grote renovatie toe. In de zomer valt dit nog niet zo op als in de winter. Blijdorp wil en moet ook van monumentenzorg- het Van Ravesteijn-karakter zoveel mogelijk behouden.

Zo snel mogelijk zullen de verblijven van de zeezoogdieren wat worden opgeknapt. Waar nu een gat is ontstaan door de verplaatsing van de zeeleeuwen en het vertrek van de ijsberen, blijven straks de pelsrobben -zogenaamde zeeberen- te zien . Met hun leefgebieden aan de kusten van de Japanse zee en van de Zee van Ochotsk tot en met de Beringstraat, sluiten zij goed aan bij een nieuw gepland Azië-gebied. Het oude ijsberenverblijf wordt dit seizoen nog omgebouwd tot een verblijf voor veelvraten, een marterachtige die voornamelijk voorkomt in de arctische streken van Europa en Azië (zie foto) . Op iets langere termijn is het de bedoeling om in de vijver aansluitend aan de bruggetjes een gebied te creëren voor tijgers en ..

--~EV~-----------------------------------------

•••••••• orang-oetans. Dit levert dan wel weer nieuwe gaten op maar omdat er nog steeds enkele katachtigen te klein behuist zijn zal de vrijgekomen ruimte gemakkelijk opgevuld kunnen worden .

De Rivièrahal is een probleem op zich. Het liefst zou men de hal ingrijpend willen verbouwen waarbij ook de vroegere uitkijktoren terug zou keren. Dit zou een kapitale ingreep van zo'n 30 miljoen gulden vergen. Om dit te kunnen realiseren moet via fondswerving, subsidie van de gemeente en het bedrijfsleven, een flink bedrag beschikbaar komen. Lukt dit niet dan gaat het volgende plan in werking. Dat bestaat eruit dat de hal en zijvleugels zo snel mogelijk opgeknapt worden en de terraria en aquaria weer bezet zullen zijn. Het middengebied wordt voor meerdere publiekstoepassingen geschikt gemaakt.

Voor de ontwikkelen van het Oceanium heeft men de ruimte in de hal hard nodig gehad. Niet alleen zijn er dieren tijdelijk ondergebracht en weer weggehaald, maar ook de proefopstellingen en testapparatuur hebben de hal een slechte dienst bewezen. Met de renovatie zal naast de veranderingen voor de dieren ook aandacht aan de mensen worden besteed: de toilettengroepen en de dienstruimten voor de verzorgers behoeven ook de nodige aandacht. Voor tot aanpak van het gehele complex wordt overgegaan, zal nog het nodige denkwerk verricht moeten worden. Veel is afhankelijk van de financiering.

Even voorbij de stokstaartjes vindt u een leeg verblijf, vroeger werden hier beren gehouden. Nadat er de laatste jaren de zelden zichtbare boomkangoeroe's waren gehuisvest, staat dit verblijf al enige tijd leeg. Het is een moeilijk Van Ravensteijnbouwwerk; voor aanpassingen heeft men niet de vrije hand. Gedacht wordt aan het opknappen en omspannen met een vliegkooi , zodat er enkele uilensoorten in ondergebracht kunnen worden .

Deze route vervolgend komen we in een stuk tuin dat heel lastig is te reorganiseren . Er zijn veel noodzakelijke dienstruimten; daar kunnen we niet buiten. Het gehele stuk langs de spoorbaan tot aan de okapiverblijven zal het nieuwe Afrikagebied worden. Dit betekent dat er een nieuwe invulling wordt gegeven aan het oude bizonterrein, de speeltuinen inclusief geitjes, konijnenheuvel en Kiboko-restaurant. Ook het nachtdierenverblijf en de vogelkooien moeten eraan geloven. Het plaatje is op het moment van schrijven nog niet volledig rond. Wel is zeker dat er in het Henry Martinhuis (nachtdierenverblijf) een restaurant zal komen met een Afrikaans tintje. Er komt een vernieuwde kinderspeelplaats met eveneens een Afrikaans karakter. De verouderde vogelverblijven zullen er ook aan moeten geloven: het is de bedoeling dat ook de vogels zoveel mogelijk ondergebracht worden in de bijpassende biotopen.

In de afgelopen tien jaar en zelfs tijdens de bouw van het Oceanium is er, zoveel als de geldelijke middelen maar toelieten , verbeterd en ontwikkeld in de oorspronkelijke tuin . Enkele voorbeelden daarvan zijn de Aziatische bosrand, het moerasgebied met vleermuisgrot, Mongoolse steppen en Taman Indah. Voor en tijdens de bouw van het Oceanium gingen de andere verbeteringen gewoon door. Denkt u maar aan de wolvenvallei en aan het gorilla-eiland. Natuurlijk, wij willen nog zoveel , maar niet alles kan tegelijk gerealiseerd worden . Bovendien laten dieren zich ook niet altijd planmatig aanpakken. Zodra een dier verplaatst wordt ontstaat er weer een ruimte. Met die ruimte moet dan weer iets gedaan worden. Dit proces stopt nooit. De vraag of de openingsopmerking terecht is mag u wat ons betreft zelf beantwoorden.

Tekst : Theo van de Velde Met dank aan : Jan Klapwijk, hoofd PR/Marketing Diergaarde Blijdorp

----------------------------------------~~~----

• • • • • • • •

'Baby van anderhalve meter lang? - Foto: Noorder Dierenpark

Dierenpark Amersfoort Voor het eerst van hun leven konden de bruine beren en kraagberen van Dierenpark Amersfoort 17 oktober j.1. tot vlak bij de bezoekers komen , slechts gescheiden door een dikke glaswand. Het is even wennen voor de beren, nu de grote droge gracht heeft plaats gemaakt voor extra leefruimte en een heuse waterpartij . Een ander bericht uit Amersfoort is dat eind oktober chimpansee Silvia is bevallen van een zoon. Het jong was te zien op internet. Dit jong is het vijfde jong van Silvia.

Artis, Amsterdam Murugan, de 47 jaar oude olifantstier, is al sinds 1954 in Artis. Tot nu toe heeft hij nog niet voor nageslacht gezorgd. Misschien wel omdat hij nooit heeft kunnen afkijken hoe een olifant moet paren. In Blijdorp moet Palong het kunstje leren van Alexander. Momenteel wordt in de olifantenstal van Artis aan een constructie gewerkt waarin Murugan voor korte tijd kan worden opgesloten , zodat verzorgers en dieren­artsen zonder gevaar dichtbij kunnen komen. De volgende stap is om Murugan via rectale massage tot ejaculatie te brengen.

I Het opgevangen sperma zal, indien het levensvatbaar is, gebruikt worden voor kunstmatige inseminatie van olifantenkoeien in Nederland of elders in Europa.

Nog meer olifantennieuws. In het nijlpaardenhuis hangt een expositie schilderijen gemaakt door hele bijzondere kunstenaars. Alle kunstwerken zijn gemaakt door olifanten. Deze olifanten verblijven in een opvangkamp in Thailand voor slachtoffers van mijnexplosies. Het schilderen vermindert de stress bij de olifanten. De schilderijen zijn te koop en de opbrengst gaat naar het opvangcentrum in Thailand .

Op dit moment zit ijsbeer Boris alleen op de rots . Dit is niet erg want normaal zijn ijsberen alleen met hun partner samen in de voortplantingstijd . Het vrouwtje Katrien bevindt zich in het binnenverblijf en heeft sinds 5 november niet meer gegeten. Dat doen normaal alleen zwangere ijsberenvrouwtjes. Men betracht nu zoveel mogelijk stilte rondom het ijsberenverblijf. Hopelijk is komend voorjaar een jonge ijsbeer te bewonderen.

Apenheul, Apeldoorn AI eerder werd melding gemaakt van de hersenbloeding van Orang Oetan Barbara, een oud-Blijdorp bewoonster. Hoewel ze aanvankelijk redelijk leek te herstellen heeft ze toch een tweede en derde hersenbloeding gekregen. Helaas moest uiteindelijk besloten worden om haar te euthanaseren.

~

------~~~-------------------------------------------------------------------

•••••••• Bijzonder is de ontsnapping van twee vari 's. Omdat vari 's een harde territoriumroep hebben werd bedacht dat men ze kon lokken door het afspelen van hun roep. De honden in de buurt blaften, maar de vari's reageerden niet. Op dit moment is één vari weerterug in de Apenheul. De andere is nog steeds onvindbaar.

Burgers Zoo, Arnhem Vorig jaar viel de geboorte te melden van een tweeling Sri Lanka-panter, de eerste jongen van het vrouwtje dat uit Singapore werd geïmporteerd. Dit jaar was het de beurt aan het oude vrouwjte. Ze begint inmiddels op leeftijd te komen en bij katachtigen zie je dan vaak dat de nesten kleiner worden . Hier ook: na zes tweelingen werd nu maar één jong geboren.

Met de wrattenzwijnen in Burgers gaat het best goed. Wat ontbreekt zijn echter biggetjes. Nu komt het wel vaker voor dat vrouwtjes geen jongen krijgen als ze niet op jonge leeftijd hun eerste nest hadden. Er is (daarom) een jong vrouwtje uit Blijdorp gekomen. Men hoopt nu wel op bevolkingvan de kraamhokken.

In de fazanterie hebben de geribbelde neushoornvogels jongen gekregen. Het wijfje is, zoals gebruikelijk bij neushoornvogels, ingemetseld en het mannetje vliegt af en aan met voedsel. Als de jongen zo groot zijn dat het mannetje niet genoeg voedsel kan aan leveren wordt het nest opengebroken en gaat het vrouwtje meehelpen om voedsel te vinden.

Noorderdierenpark, Emmen Afgelopen zomer is in het Aziëhuis het verbouwde slangenverblijf geopend. Tijdens de verbouwing is het filtersysteem aangepast en zijn de tropische planten vervangen door boomstronken, kienhout en kunstplanten . Met de vele rotspartijen zien de nieuwe verblijven er voor bezoekers mischien minder groen en aantrekkelijk uit, maar ze zijn wel prettiger voor de slangen. Het oude slangenerblijf was een bron van bacteriën en andere micro-organismen. In het oude verblijf ging het water van het ene naar het andere verblijf en werd tot slot natuurlijk gefilterd en hergebruikt. Op zich een goed systeem, maar als ergens een besmettelijke ziekte de kop op stak, liepen alle slangen het risico ziek te worden .

In het Noorderdierenpark wordt hard gewerkt aan een expositie over het leven in de oerzee. Veel bewoners van de oerzee zijn in honderden miljoenen jaren nauwelijks veranderd. Zulke dieren worden levende fossielen genoemd. Een spectaculair voorbeeld is de haai. Sinds kort hebben de zeven citroenhaaien van het Noorderdierenpark een prachtig nieuw verblijf. Dit aquarium bevat I miljoen liter water. Door de bijzondere belichting waant de bezoeker zich in de oceaan. Ook de degenkrabben krijgen een plaatsje in deze expositie over de oerzee.

Tekst: Gerhard Tijssen

--------------------------------------------------------------------~o~------

Vijfdaagse dierentuinreis Frankrijk

•••••••• De Vereniging Vrienden van Blijdorp organiseert, op veler verzoek, van 22 mei tfm 26 mei 200 I een vijfdaagse dierentuinreis naar Frankrijk. Op het programma van deze aantrekkelijke meerdaagse reis staan bezoeken aan de dierentuinen van La Flèche, Doué la Fontaine en St. Aignan ( Beauval) . Het beloofd een afwisselende reis te worden.

La Flèche is een oudere traditionele tuin waar we dieren vinden die in de veel tuinen niet meer in de collectie voorkomen. De dierentuin van Doué la Fontaine is gelegen in en rond een aantal steengroeve's. Hierin zijn een aantal heel mooie, natuurlijke dierenverblijven gemaakt. Olifanten en nijlpaarden zult u er niet aantreffen. Wel vrij rondvliegende gieren, jagoears, panters, manenwolven, enz.. Verder zijn er een aantal eilanden met apen te zien. Naast de genoemde dieren lopen en kruipen er natuurlijk nog de nodige andere dieren rond . De dierentuin van St.Aignan, Beauval , is een moderne tuin ontstaan uit een vogelpark. Hier zijn de laatste jaren regelmatig nieuwe verblijven en hallen bijgebouwd. Beauval heeft het grootste zeeleeuwenverblijf van Europa. Hier wordt ook de roofvogelshow gegeven. Kortom alleszins de moeite waard!

Het reisprogramma ziet er als volgt uit: • Dinsdag 22 mei 200 I : Vertrek om 7.00 uur, Conradstraat te Rotterdam en rit naar Chambray-les-Tours. • Woensdag 23 mei : Bezoek aan de dierentuin van La Flèche. • Donderdag 24 mei : Bezoek aan de dierentuin van Doué la Fontaine. · Vrijdag 25 mei : Bezoek aan de dierentuin van StAignan (Beauval) . • Zaterdag 26 mei : Terugreis naar Rotterdam. Aankomst 22.00 uur aan de Conradstraat. Alle overnachtingen vinden plaats in Chambray-les-Tours

De reissom , gebaseerd op een arrangement in een 2-persoonskamer, bedraagt voor leden fl . 650,- p.p. en voor niet-leden (die daarmee automatisch lid zijn voor het lopende jaar) fl . 705,-. Voor een I-persoonskamer (zeer beperkt beschikbaar) geldt een toeslag van fl . 170,-; u betaalt dan resp. fl . 820,- of fl . 875 ,- (prijzen onder voorbehoud) .

In de reissom zijn begrepen: • Vervoer van Rotterdam naar de betrokken dierentuinen en hotel v.v. • Vier overnachtingen op basis van halfpension (ontbijt/diner). • Toegang tot de dierentuinen. • Afscheidsdiner in Cafe Restaurant Keizershof te Chaam.

Niet inbegrepen zijn: • Lunches • Uitgaven van persoonlijke aard • Fooi voor de chauffeur * Annuleringsverzekering * Reis- en bagageverzekering

Zoals altijd geldt in de bus een rookverbod. Overigens zal onderweg wel regelmatig gestopt worden. Niemand kan aanspraak maken op een eenmaal ingenomen plaats in de bus.

Voor deze reis dient u te beschikken over een geldig grensdocument (paspoort of toeristenkaart) . Het aantal deelnemers aan deze reis is beperkt tot 50 personen. Het bestuur van de Vereniging Vrienden van Blijdorp behoudt zich het recht voor de reis eenzijdig te annuleren. Het reeds door u betaalde voorschot-bedrag zal in dat geval aan u worden gerestitueerd (onder inhouding van fT. 30,- reserverings- en administratiekosten) . Uiteraard wordt, indien de reis volgeboekt is, wèl volledige restitutie verleend .

Indien u belangstelling heeft voor deze reis verzoeken wij u voor I april aanstaande fl . 200,- p.p. als eerste aanbetaling (tevens bewijs van boeking) over te maken naar girorekeningnummer 20.71 .059 t.n.v. Vereniging Vrienden van Blijdorp, afd . excursies, Aernt Bruunstraat I I I te Rotterdam onder vermelding van "Frankrijk 200 I", alsmede uw telefoonnummer. Indien u uitdrukkelijk een I-persoonskamer wenst, dient u dat aan te geven met de code " 1 Pil . Na I april besluit het bestuur of de reis doorgang zal vinden. Uiteraard wordt u daarvan, als u zich aangemeld heeft, zo spoedig mogelijk op de hoogte gebracht. Ook ontvangt u dan nadere informatie over de reis.

Het is helaas niet mogelijk de eerste aanbetaling te restitueren voor afmeldingen die later dan I april zijn ontvangen. Voor meer informatie over deze reis kunt u zich wenden tot Tom Slijkoort (zie colofon) .

--~~~---------------------------------------- ----------------------------------------~~~----

Agenda

•••••••• II maart 200 I I 1.00 - 12.30 uur : Lezing Fred Rueb - De vogels van Bass Rock

21 april 200 I Voorjaarsreis naar de Krefeld Zoo

28 april 200 I 10.30 - 13.00 uur : Algemene Ledenvergadering 16.00 uur Opening okapiverblijfbij de Lotus Serre

22-26 mei 200 I Meerdaagse reis naar Frankrijk.

De bijeenkomsten worden tenzij anders vermeld- gehouden in het EAUditorium in het Oceanium. Vrienden hebben op de genoemde data tot aanvang van de bijeenkomst, en op vertoon van hun lidmaatschapskaart voor het betreffende jaar, gratis toegang tot de Diergaarde. Er is niet meer dan één introducé toegestaan.

•••••••• Aangeboden:

Gezocht-aangeboden

Het grote WWF Album 'Bedreigde Dieren' 1984/5, compleet met alle postzegels in twee cassettes. R.D. Frings, Rotterdam, tel. 0 I 0-4224232.

Gezocht: Verzamelaar uit Zweden spaart alles over olifanten. Kent Engdahl , Granasvägen 6.E, S-468 33 Vargön , Zweden.

Het boekje 125 jaar Diergaarde Blijdorp. Bepvan Vliet, Rotterdam, tel. 0 I 0-4674957.

Oude uitgaven van Vriendennieuws (teruglopend van 1996 tot de eerste uitgave) + dierentuingidsjes uit binnen- en buitenland. Reacties: Dhr. R. Hardeman jr. Telefoon (mobiel) : 06-226.72. 100 of email : cspfotos@yahoo.com

Heeft u een bijzondere dierenverzameling en zoekt u die ene ansichtkaart? Heeft u spulletjes die u wel wilt af staan? U kunt in Vriendennieuws een kleine advertentie plaatsen. Er zijn wel een paar spelregels. Het gevraagde/aangebodene moet kort worden geformuleerd. U dient naam en telefoonnummer te vermelden . Het contact is rechtstreeks, de redactie heeft geen bemiddelende rol. Wij behouden ons het recht voor om, bijvoorbeeld vanwege plaatsgebrek, advertenties niet oflaterte plaatsen.

U kunt uw mededelingen opsturen naar:

Redactie Vriendennieuws M. Kreuger Goudsesingel235d 3031 EL Rotterdam

----~~~------------------------------------------