| 1

2 LSA | Jaarverslag 2015

Voorwoord 3

VoorwoordVERBINDEN EN VERSTERKEN

Onze LSA-achterban is sterk, zet de schouders eronder en maakt zich sterk voor de wijk. En onze achterban is in 2015 flink gegroeid. Steeds meer bewoners zijn actief in hun steden en dorpen, elk vanuit hun eigen expertise. Ook steeds meer jongeren zetten hun beste beentje voor. Dit proces is voortdurend in beweging en alles lijkt van plaats te veranderen. Veel initiatieven poppen op, sommigen blijven, anderen gaan kopje onder. De actieve bewoner pakt zijn kans en probeert van alles uit. Chaotisch? Misschien wel. Maar ik zie meer lef en meer vernieuwing dan ooit!

Tijdens de Landelijke Bewonersdag maakten we samen de BewonersAgenda. Tien agendapunten die voor ons belangrijk zijn. Inmiddels hebben meer dan 130 mensen van tientallen (bewoners)organisaties en gemeenten onze agenda onderschreven. Het blijft natuurlijk niet bij het opstellen van een agenda, we gaan er echt mee aan de slag. Op elk agendapunt sloten bewoners, gemeen-ten en bedrijfsleven BewonersDeals. Zij spraken af een agendapunt in de praktijk uit te werken. Zo wordt er geëxperimenteerd met open data en met de vernieuw-de samenwerking tussen bewoners en professionals. We volgen deze deals op de voet. De BewonersAgenda gaat uit van de kracht van actieve bewoners, we pakken de regie. Hierbij is professionele wederkerigheid in de samenwerking lokaal onmisbaar.

In de zorg verandert er veel, bijvoorbeeld door de decentralisatie. We zien belangrijke zorgtaken wegval-len en kansen om onze buren te helpen langer thuis te blijven wonen. Ik zie onze achterban steeds meer zorgtaken oppakken. Voor velen van ons een nieuw domein, maar het lukt en iedereen doet het weer an-ders. Zo ontstaan er zorgcoöperaties en samenwerkin-gen met de formele zorg. Er ontstaan wijktuinen, waar iedereen groenten kan verbouwen, klussendiensten en vervoersdiensten. Sommige zorginstellingen zoeken op eigen initiatief de samenwerking met buurten en wijken, bijvoorbeeld voor zinvolle dagopvang en het vroeg signaleren van problemen. En zelfs zorgverzekeraars en artsen beginnen te bewegen.

Wijkbewoners promoten een gezonde levensstijl. Bewoners vinden het belangrijk om zorgtaken op zich te nemen. Er is veel onzekerheid onder bewoners die afhankelijk zijn van zorg. Krijgen zij nog wel de zorg die zij nodig hebben en kunnen zij die zorg ook betalen? LSA-leden voelen zich verantwoordelijk voor andere wijkbewoners. Zij dragen eraan bij dat hun buren de juiste zorg krijgen. Voor hen mag niemand buiten de boot vallen. Dan is het noodzakelijk om te verbinden en te versterken. Ook spelen actieve bewoners in op de vluchtelingencrisis. Overal in de wereld steken brandhaarden op en vluchtelingen komen onze kant op. Houden we onze grenzen gesloten of tonen we mede-menselijkheid en pakken we actief onze rol?

We hebben in 2015 een grote stap gezet met buurtrech-ten. Het initiatiefvoorstel buurtrechten van Kamerlid Grace Tanamal heeft gezorgd voor brede aandacht voor dit onderwerp in de Kamer. Buurtrechten staat promi-nent op de agenda en in de Kamer worden constructie-ve debatten gevoerd. De motie Van Dijk / Voortman is ingediend om het Right to Challenge op te nemen in de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Verschil-lende gemeenten en bewonersinitiatieven experimente-ren met dit recht om uit te dagen. En tijdens de Lande-lijke Bewonersdag sloten we met minister Plasterk de BewonersDeal om het Right to Challenge samen vorm te geven, waardoor het beter toepasbaar wordt. Maar voor ons blijft het daar niet bij. Het Right to Challenge is onderdeel van een heel pakket aan buurtrechten en wij pleiten nog steeds voor de invoering van het hele pakket. We maken grote stappen maar we zijn er nog niet. Gelukkig dragen veel politieke partijen ons een warm hart toe.

Ons pleidooi is en blijft, dat we daadwerkelijk kunnen samenwerken aan sterke steden, mooie buurten en dorpen. Als we de regie nemen, maken we de wereld toch een beetje beter. Daarom blijven we verbinden en versterken, ook in 2016.

JOKE BAKKER, VOORZITTER

4 LSA | Jaarverslag 2015

Vereniging Landelijk Samenwerkingsverband

Actieve bewoners (LSA)

Jaarverslag 2015

Inhoud 5

Vereniging Landelijk Samenwerkingsverband

Actieve bewoners (LSA)

Jaarverslag 2015

Voorwoord

1 Bijeenkomsten 1-1 Themadagen1-2 Landelijke Bewonersdag1-3 Vergaderingen bewonersplatform1-4 Zomerschool

2 Advies en begeleiding2-1 Adviesfunctie bureau 2-2 Bijeenkomsten van derden2-3 Adviezen aan derden

3 Publicaties3-1 BewonersBerichten3-2 Websites3-3 Social media3-4 Persberichten3-5 Online publicaties3-6 LSA Nieuwsflits

4 Projecten en instrumenten4-1 Beheer je buurthuis4-2 Buurtrechten 4-3 BewonersBedrijven4-4 Platform bewoners - politici4-5 Zorg en bewonersinitiatief

5 Organisatie5-1 Bewonersplatform 5-2 Bestuur 5-3 Personeel 5-4 Werkzaamheden LSA-bureau

Bijlagen1 Ledenlijst Bewonersplatform2 Overzicht adoptiekamerleden en hun wijken3 Leden comité van aanbeveling

3

679

1011

1213 1314

16171819192021

222324252829

3031 313232

34353839

Bijeenkomsten

1

6 LSA | Jaarverslag 2015

Al jaren organiseert het LSA kleinschalige bijeenkomsten en grote landelijke dagen. In 2015 is ervoor gekozen niet langer onder-scheid te maken tussen landelijke dagen en locatiedagen. In plaats daarvan organiseren we bijeenkomsten rondom een bepaald the-ma op locaties in het hele land: themadagen. Vier keer kwamen de leden van het LSA samen tijdens een platformvergadering en we hielden een tweedaagse zomerschool in de Randstad. Daarnaast organiseerden we ook in 2015 het evenement

voor actieve bewoners, de Landelijke Bewonersdag: Onze toekomst, Onze agenda. In het najaar spra-

ken platformleden met Minister Blok over knellende regels.

1 | Bijeenkomsten 7

Themadagen zijn dagen die in verschillende wijken wor-den georganiseerd rondom een actueel onderwerp. Op deze dagen worden actuele thema’s besproken en wijk-projecten bekeken die interessant zijn voor iedereen die zich bezig houdt met de verbetering van leefbaarheid. De bijeenkomsten komen tot stand in samenwerking met de bewonersgroep van de betreffende wijk. Op deze manier wordt een bepaald thema uitgediept en kunnen bewo-ners tegelijkertijd kijken en leren van een collega-bewo-nersgroep. De uitwisseling van ervaringen, successen en problemen staat centraal.

DATUM: 13 februari 2015LOCATIE: Delftstede - Delft TITEL: Zorg voor je wijk AANTAL BEZOEKERS: 70

KORTE BESCHRIJVING:

In Delftstede spraken we samen over de (veranderen-de) rol van bewoners en bewonersinitiatieven binnen de zorg. Vier buurtzorginitiatieven presenteerden zich: Wijzelf zorgcoöperatie - Delft, Zorg voorelkaar – Delft, Laakse Lente - Den Haag en senioren activiteiten Zorg-vrijstaat – Rotterdam. De buurtzorginitiatieven legden de deelnemers tijdens het middagprogramma een vraag voor. De adviezen uit deze sessies zijn gebundeld in ‘De Tien Geboden voor Buurtzorginitiatieven’ zoals zorg voor een duidelijke identiteit.

Kijk voor een uitgebreid verslag op de website.

DATUM: 28 maart 2015 LOCATIE: ONS – BredaTITEL: Rol van LSA in transitieAANTAL BEZOEKERS: 40

KORTE BESCHRIJVING:

Deze themadag sloot aan op een van onze platformver-gaderingen. We nodigden externe partners uit om mee te denken over de rol van LSA in de transitie. LSA-leden en experts gingen in verschillende ronden het gesprek met elkaar aan. Hoe zien we het LSA? Waar hebben wij behoefte aan? Welke rol zou het LSA moeten nemen in de transitie?

DATUM: 25 april 2015LOCATIE: Fort Vreeswijk – Nieuwegein TITEL: Buurtinitiatief met groeispurt AANTAL BEZOEKERS: 70

KORTE BESCHRIJVING:

Professionals worden overspoeld met handreikingen en trainingen om met bewonersinitiatieven om te gaan. Daarom organiseerden wij een bijeenkomst speciaal voor actieve bewoners waarin zij via masterclasses, workshops en snelcursussen praktische tips en handvaten voor hun initiatief kregen. Zo was er tijdens de masterclass ‘Samen-werken met de gemeente’ een menukaart om dit te doen, een schrijfsessie over het maken van een plan van aanpak en een actieve workshop om te leren netwerken.

Kijk voor een uitgebreid verslag op de website.

DATUM: 6 juni 2015LOCATIE: Gasfabriek - AlkmaarTITEL: Wijken en dorpen met energie voor de toekomst AANTAL BEZOEKERS: 45

KORTE BESCHRIJVING:

Deze themadag organiseerden we samen met de Vereni-ging voor Kleine kernen in Noord-Holland. Bewoners uit steden en dorpen inspireerden elkaar op thema’s zoals duurzaamheid, lokaal voedsel, wijkeconomie en geza-menlijk energie besparen. We leerden over een project dat als doel had de energierekening van de hele stad te verlagen en over een duurzame dorpsvisie gecreëerd door bewoners. Aan het eind van de middag blijken bewoners uit steden en dorpen meer overeenkomsten te hebben dan zij in eerste instantie zien.

Kijk voor een uitgebreid verslag op de website.

DATUM: 4 september 2015 LOCATIE: Nieuwe Banier – Rotterdam TITEL: Urbania: gedroomde stad van de toekomst AANTAL BEZOEKERS: 45

KORTE BESCHRIJVING:

De deelnemers aan deze themadag maakten een reis vanuit de toekomst terug naar het nu om tot hun ge-droomde stad te komen. Drie sprekers met een duidelijke toekomstvisie lichtten deze toe: Daan Rovers (filosoof), Joop Hofman (Pop-up city) en Ernst Bergboer (Beien). In het middagprogramma haalden we in groepen input op voor de BewonersAgenda (zie 3-5 Online publicaties). Uit de input bleek vooral een behoefte aan een constante leercirkel. Aan een samenleving waarin iedereen mee mag doen en verschillend mag zijn.

Kijk voor een uitgebreid verslag op de website.

Themadagen1-1

8 LSA | Jaarverslag 2015

DATUM: 3 oktober 2015LOCATIE: Crabbehoeve – Dordrecht TITEL: Sociale wijkteams, natuurlijk mét bewoners AANTAL BEZOEKERS: 50

KORTE BESCHRIJVING:

Het merendeel van de gemeenten heeft een sociaal wijk-team, maar vrijwel overal zonder bewoners. Geïnspireerd door voorbeelden uit Arnhem, Zaandam en Eindhoven discussieerden de deelnemers over samenwerken, bewoners als opdrachtgever voor professionals en het sociaal wijkteam als breekijzer voor de overgeorgani-seerde wereld. Dát zij een rol moeten spelen, is duidelijk. Bewoners weten namelijk als geen ander wat er speelt in de wijk en kennen de netwerken beter dan professio-nals die worden ingevlogen. Maar de ideale rolverdeling verschilt per wijk.

Kijk voor een uitgebreid verslag op de website.

DATUM: 21 december 2015LOCATIE: Districtshuis – Antwerpen (BE)TITEL: Burgers maken de begroting AANTAL BEZOEKERS: 30

KORTE BESCHRIJVING:

In Antwerpen beslisten bewoners over de besteding van 1% van het totale budget van het district Antwerpen, meer dan 1 miljoen euro! Met het ‘Burgerbegroting-spel’ maakten we kennis met deze methodiek. Wat vinden we nu echt belangrijk? Waar investeren we in? In Nederland is dat nog nauwelijks praktijk. In Oldenbroek en Breda bestaat een burgerbegroting en zo’n vijftien gemeenten doen onderzoek. In Amsterdam en in Emmen hebben bewoners inspraak in de besteding van het gemeentelij-ke budget via budgetmonitoring.

Kijk voor een uitgebreid verslag op de website.

RESULTATEN De meer thematische opzet van de bijeenkomsten zoals in 2014 is gestart, is in dit verslagjaar succesvol door-gezet. Bewonersgroepen zijn de experts in hun wijken, denk aan buurtzorg, groenonderhoud of beheer van een buurthuis. Door themadagen te organiseren bij hen op locatie, versterken we hun positie en mogelijkheden. Dit zijn dagen waarop bewoners op een laagdrempeli-ge manier van elkaar kunnen leren. Dagen waarop de actieve bewoners zich met hun kennis en ervaring op een positieve manier in de kijker kunnen spelen. Deze bijeenkomsten versterken het netwerk van bewoners en we zien dat zij voldoen aan hun behoefte.

De themadagen hadden een goede opkomst, gemid-deld waren er 62 bezoekers. Actieve bewoners zijn de doelgroep van deze themadagen. We zien dat deze themadagen ook interessant zijn voor professionals. Zo’n 20 procent van de bezoekers waren beroepskrachten of gemeentelijke bestuurders. Het grootste deel van de bezoekers (80 procent) waren actieve bewoners. Onge-veer de helft van de bezoekers bestaat uit bewoners die nog niet eerder op een bijeenkomst van het LSA waren geweest. Zij worden nu op de hoogte gehouden van onze activiteiten en een deel van hen is lid geworden van de vereniging. Anders in dit verslagjaar is een verhoging van de financi-ele bijdrage voor de themadagen. Bewoners die geen lid zijn van het LSA betaalden 15 euro en netwerkleden de helft dus 7,50 (zie 5-1 Bewonersplatform). Professionals betaalden 50 euro en LSA kernleden kwamen gratis.

1 | Bijeenkomsten 9

Het LSA brengt al 27 jaar actieve bewoners samen tijdens de Landelijke Bewonersdag. Dit verslagjaar kwamen 600 bewoners uit het hele land naar de groot-ste jaarlijkse bijeenkomst voor actieve bewoners. De Landelijke Bewonersdag was op 28 november 2015 in het Topsportcentrum Almere en had als thema ‘Onze toe-komst, Onze agenda’. De dag gingen we naar huis met een concreet eindresultaat: de BewonersAgenda met bijbehorende BewonersDeals. (zie 3.5 Online publicaties) De Landelijke Bewonersdag 2015 werd georganiseerd door het LSA in samenwerking met het ministerie van BZK, de Nederlandse Woonbond, KNHM, gemeente Almere, de Schoor en veel actieve bewoners in en rond Almere.

DATUM: 28 november 2015LOCATIE: Topsportcentrum – AlmereTITEL: Onze toekomst, Onze agenda AANTAL BEZOEKERS: 600

KORT VERSLAG: De titel van de Landelijke Bewonersdag 2015 was ‘Onze toekomst, Onze agenda’ en op de dag werd de Bewoner-sAgenda gemaakt; een oproep aan de samenleving om de doe-democratie te laten werken. Het is een reactie op de Agenda Stad van de overheid. Minister Plasterk was op de grote bewonersbijeenkomst en zegde toe samen met het LSA het Right to challenge beter en begrijpelijker uit te werken en het breder te trekken.Joke Bakker, voorzitter van LSA riep tijdens de dag op om in actie te komen tegen de eeuwige plannenmakers, de hokjesdenkers, de bureaucratie en de doemdenkers. “Laat vandaag van je horen en vertel hoe de samenwer-king wel tot stand kan komen!”Na haar woorden werd de aanwezige redactie over-spoeld met kaartjes, tweets, mails en telefoontjes. Het is deze actieve bewoners duidelijk, de doe-democratie heeft andere regels nodig om te werken. “Je kunt niet verwachten dat de vitale lokale samenleving gaat bloeien als je de regels niet aanpast. We willen best meer doen, maar dan moet er een andere manier van samenwerken komen met zowel overheden als met organisaties en instituties,” zo verwoordt een van de deelnemers het.Op basis van de agendapunten werden BewonersDeals gesloten. Bewonersgroepen, gemeenten en bedrijfsleven sloegen de handen ineen en sloten deals. Ook minister Ronald Plasterk sloot een deal en wel met het LSA. In het voorjaar van 2016 gaan ze samen nadenken over een goede en passende vorm voor Right to challenge.Aan het eind van de dag werd de BewonersAgenda sym-bolisch onderschreven door Tjeerd Herrema (wethouder Almere), Han Jetten (de Schoor en de MOgroep), Grace

Tanamal (Kamerlid PvdA), Ronald Paping (Nederlandse Woonbond), Henk Smeeman (KNHM Flevoland), Rismé Oblijn (bewoner Almere) en Joke Bakker (LSA). In de weken daarna volgenden meer dan 120 ondertekenaars hun voorbeeld.

Kijk voor een uitgebreid verslag op de website.

RESULTATEN:

De naamsbekendheid van de Landelijke Bewonersdag is groot. Het hele jaar door ontvangt het LSA telefoon-tjes en mailtjes van bewoners die willen weten waar en wanneer de Landelijke Bewonersdag wordt gehouden. Dit keer vond de dag plaats in Almere. Anders dan vorige jaren, was een programmaonderdeel waarbij bezoekers 10 initiatieven in Almere bezochten. Omdat vooraf niet bekend was naar welke initiatieven ze gingen, waren het met recht ‘verrassende ontmoetingen’. Ook dit jaar hadden bewonersgroepen zelf geregeld om samen te reizen vanuit onder meer uit Enschede en Helmond. Wij zijn trots en blij met de enorme betrokkenheid van onze achterban.

Natuurlijk zijn ook dit jaar op de Landelijke Bewonersdag weer veel nieuwe contacten gemaakt tussen bewoners en oude contacten zijn aangehaald. Er is kennis ge-deeld en veel vrijwilligers hebben hernieuwde energie gekregen om verder te gaan met hun belangrijke werk. In aanloop naar de dag en tijdens de dag zelf is input opgehaald voor de BewonersAgenda. Via kaarten, een levensgrote agenda, e-mail en social media kwamen reacties op de vraag ‘wat heb jij nodig om je initiatief te laten slagen?’ Deze zijn ter plekke door een redactie van LSA-leden gebundeld tot 10 agendapunten. Ook werden op deze agendapunten BewonersDeals gesloten. Bewo-ners en professionals uit het hele land spraken af een agendapunt samen uit te werken in de praktijk. Aan het eind van 2015 was de BewonersAgenda on-derschreven door ruim 120 personen van tientallen (bewoners)organisaties en (lokale) overheid. Op elk agendapunt is minimaal 1 BewonersDeal gesloten. LSA volgt deze deals op de voet en deelt de voortgang op de website www.bewonersagenda.nl/bewonersdeals.

Er is veel persaandacht geweest voor de Landelijke Bewonersdag. Zowel landelijke als regionale dagbladen hebben over de dag bericht, evenals lokale radio- en televisiezenders.

Landelijke Bewonersdag1-2

10 LSA | Jaarverslag 2015

LSA is een vereniging met verenigingsleden. Die leden vormen samen het LSA-platform, dit is het hart van het LSA. Het zijn actieve bewoners uit heel Nederland die samenkomen om activiteiten en projecten te bespreken en te plannen.

Op de platformbijeenkomsten in 2015 hebben we geëx-perimenteerd met verschillende locaties en vergader-vormen om te zoeken naar een manier om nog meer tijd te hebben voor discussie en uitwisseling. Daarom koppelen we themadagen nu aan platformvergaderin-gen. Deze themadagen zijn uiteraard ook toegankelijk voor niet-leden.

IN 2015 WAREN DE PLATFORMVERGADERINGEN OP:

28 MAART 2015 – ONS IN BREDA

met themadag over rol van LSA in transitie

13 JUNI 2015 – ISOLA ROSA IN UTRECHT

jaarvergadering

3 OKTOBER 2015 – CRABBEHOEVE IN DORDRECHT

met themadag over burgerinitiatief en sociale wijkteams

7 NOVEMBER 2015 – HUIS VAN BARTELS IN AMERSFOORT

met aansluitende rondleiding

19 NOVEMBER 2015 – DE MUSSEN IN DEN HAAG

gesprek met minister Blok

KORT VERSLAG GESPREK MINISTER BLOK:

Elk jaar vergaderen LSA-leden met de minister. Op 19 november overlegden we in buurthuis de Mussen in de Schilderswijk in Den Haag met minister Stef Blok. Een mooie kans voor leden om zaken direct bij de minister aan te kaarten. Tijdens deze jaarvergadering kwamen twee belangrijke punten naar voren. De minister zegde toe dat wooncorporaties leegstaand commercieel vastgoed dat zij in hun bezit hebben, mogen beheren zoals zij willen. Ook door het beheer te laten doen door kunstenaars, beginnende ondernemers of bewoners-groepen. Van verschillende leden van het LSA komt het signaal dat corporaties de Woningwet gebruiken als excuus om tijdelijke beheerders niet meer toe te laten in hun commercieel vastgoed. Dit kan komen omdat de corporaties zelf de regels niet helder hebben. Minister Blok hielp deze onzekerheid de wereld uit. Tijdelijk beheer mag!

Een ander belangrijk punt dat uit het jaarlijkse overleg met de minister naar voren kwam was dat de zoektocht

om collectieve wooncoöperaties mogelijk te maken van start gaat. LSA-leden beschreven de voordelen: de kos-ten kunnen dan omlaag, de zeggenschap en het eige-naarschapsgevoel wordt groter, dit zal het woonklimaat en de sociale cohesie versterken. Minister Blok vindt het naar eigen zeggen ‘levensgevaarlijk’. De minister sluit de korte discussie af met de toezegging: ‘Al zie ik veel risi-co’s, als er banken zijn die collectieve wooncoöperaties willen financieren, zal ik de mogelijkheden onderzoeken om deze een plek te geven in het woonbestel.’

RESULTATEN

De bijeenkomsten met het platform zijn van groot belang voor onze vereniging. We zijn samen op zoek naar de ideale manier om zoveel mogelijk uit de momenten te kunnen halen dat we samen zijn. Daarom hebben we er in 2015 voor gekozen om de vergaderingen bij verschil-lende leden in het land te houden en de vergaderingen te koppelen aan themadagen. Dat betekent dat verga-deringen soms in de buurt en soms verder weg zijn. We horen uit de vereniging positieve geluiden over deze aanpak. Zij vinden het positief om bij elkaar te kijken en minder vervelend om ver te reizen als er na de vergade-ring nog een interessante themadag is.

In 2015 is tijdens de vergaderingen een voorstel voor een nieuw lidmaatschap aangenomen. De bewonersgroepen die lid zijn van het LSA en ook stemrecht hebben tijdens de vergaderingen noemen we kernleden. Daarnaast hebben we leden op persoonlijke titel, netwerkleden. Zij zijn nauw betrokken bij het LSA maar hebben geen stemrecht in de vereniging.

Op onze platformvergaderingen worden de lopende en aankomende projecten en activiteiten besproken. Zo bespreken we bijvoorbeeld de voortgang van de projec-ten BewonersBedrijven en Beheer je Buurthuis, vragen we input voor een zorgvoorstel of de Zomerschool en evalueren we de themadagen.

De opkomst is gemiddeld 40 personen.

Vergaderingen bewonersplatform1-3

1 | Bijeenkomsten 11

De Zomerschool is een meerdaagse bijeenkomst ex-clusief voor LSA-platformleden. Doordat we meerdere dagen samen zijn, biedt de zomerschool de mogelijk-heid om wat dieper op onderwerpen in te gaan. Dit jaar organiseerde LSA de jaarlijkse zomerschool op 7 en 8 augustus in Haarlem, Zaandam en Amsterdam. Tijdens de zomerschool komen actuele zaken die actieve bewo-ners bezighouden aan bod. Met 25 LSA-leden discussi-eerden we onder andere over buurtrechten, de rol van wijkraden en sociale wijkteams. Daarnaast gingen we op verschillende plekken bij bewonersgroepen kijken, in wijken rondlopen én kregen we een aantal presentaties van bewonerszorginitiatieven.

KORT VERSLAG:

We begonnen de in de Haarlemse wijk Rozenprieel in het buurthuis De Tulp (“ja we zijn een beetje tegendraads, alles in deze wijk heet al iets met Roos!”). Over dat bijzon-dere buurtje leerden we veel, tijdens een toespraak, en tijdens een mooie wandeling door de wijk. We zagen de buurttuin in bewonersbeheer en de Kas: een broedplaats waar alles draait om het vinden van een baan, onderne-men en leren ondernemen. Na de mooie wandeling is het tijd voor een stevig onderwerp. Buurtrechten. Voor deze en de volgende sessie zijn er veel betrokken mensen uit Haarlem naar het buurthuis Samen met de buurt gekomen om mee te praten, te leren en te luisteren. Ties de Ruijter van het LSA vertelt wat buurtrechten zijn en waarom actieve bewoners ze nodig hebben. Dan volgen vier verhalen van actieve bewoners die een maatschappelijk initiatief hebben opgestart en op een of andere manier de buur-trechten hadden kunnen gebruiken. Daarna voerden we een discussie over wijkraden. Mensen van verschillende wijkraden, van welzijnsorganisaties, van de gemeente en een vertegenwoordiger van het ministerie van BZK bespraken de stelling ‘Wijkraden zijn ouderwets en over-bodig’. We sloten deze volle dag vol inzichten af met een grote BBQ in Zaandam, totaal verzorgd door de vrijwilli-gers van BewonersBedrijven Zaanstad.De tweede dag begon met ontbijt gemaakt door de vrijwilligers van BewonersBedrijven Zaanstad en een Lagerhuisdebat over de rol van bewoners in sociale wijk-teams. Door middel van stellingen kwamen we letterlijk tegenover elkaar te staan en gingen we het gesprek aan. Na een wandeling langs de buurttuin en de moskee vertrokken we naar De Buurtboerderij in de Amsterdam-se Spaarndammerbuurt. De boerderij midden in de stad bestaat al sinds 1880 en is nu eigendom van Stichting Buurtboerderij. In de oude boerderij staan er nog twee presentaties op het programma van informele zorgini-tiatieven. Eerst presenteert Margo van den Berg haar

initiatief ‘ Burenhulp in de Bosch & Vaart’ en Nanda van Loen vertelt vol passie over het ‘Stadsdorp Westerdok’. Zo kregen de deelnemers aan de zomerschool een kijkje in de keuken bij de meest uiteenlopende initiatieven. Over de zomerschool is een verslag geschreven en ver-spreid onder onze leden. Het is hier terug te vinden.

RESULTATEN

Het waren mooie en leerzame dagen voor onze vereni-gingsleden die zich ervoor ingeschrevenhadden. Onze leden hebben veel ruimte gehad om tips en tricks uit te wisselen en we zijn door elkaaren door derden geïnspireerd geraakt. Door bij elkaar te kijken en met elkaar praten worden we sterker als vereni-ging en individueel: iedereen is in zijn eigen buurt bezig met nieuwe ideeën en we kunnen hierin veel van elkaar leren. Het betrekken van het netwerk in Haarlem bij onze zomerschool heeft de lokale discussie ondersteund. Het was een geslaagde zomerschool met veel inhoud en nieuwe inzichten.

Zomerschool1-4

Advies & begeleiding

2

12 LSA | Jaarverslag 2015

Het LSA-bureau krijgt veel advies- en servicevra-gen via telefoon, e-mail of social media. Van daaruit wordt de vraag doorgegeven aan de juiste LSA-be-

roepskracht of actieve bewoner met kennis op dat gebied. Ook nemen medewerkers en

bestuursleden regelmatig deel aan bijeen-komsten van derden en geven ge-

vraagd en ongevraagd advies.

2 | Advies & begeleiding 13

Alle vragen die op het bureau binnenkomen worden verdeeld en doorgegeven aan de LSA-beroepskracht die het meest geschikt daarvoor is of aan actieve bewoners met kennis op het betreffende gebied. Er komen bij het LSA veel adviesvragen binnen. Veel voorkomende onderwerpen zijn: vragen over vouchers en andere door het LSA ontwikkelde methodieken zoals ABCD en Kan Wél!, vragen over projecten van het LSA en vragen over instrumenten zoals buurtrechten en maatschappelijke bank.

In 2015 was er een sterke toename in vragen over buur-trechten na de verankering van het Right to Challenge in de Wmo en in coalitieakkoorden van verschillende gemeenten. Opvallend is dat wij niet alleen door actieve bewoners maar ook door professionals van overheid, corporaties en instellingen benaderd worden met vragen over Right to Challenge en buurtrechten. (zie 4-2 Buur-trechten)

RESULTATEN

Het bureau van LSA krijgt per week ongeveer 20 advies-vragen en heeft er in 2015 dus honderden beantwoord per mail, Twitter en telefoon.

Regelmatig zijn medewerkers, bestuur en leden van het LSA gevraagd een bijdrage te leveren aan workshops, seminars en congressen, een greep uit 2015:

• Wmo-driedaagse: workshop over het Right to challenge in de Wmo

• Brainstormsessie ONS Breda met verschillende partners over mogelijkheden van duurzame financiering rond bewonersinitiatief ONS

• OTB-conferentie: presentatie van publicatie Eindrap-portage Kennisontwikkeling Experiment Bewoners-Bedrijven, een driejarig onderzoek van OTB/TU Delft in opdracht van LSA en ministerie van BZK (zie 4-3 BewonersBedrijven)

• Verschillende bijeenkomsten van het netwerk dorpshuizen.nl

• Symposium n.a.v. het uitbrengen van een rapport over legitimiteit in de woningbouwsector: zienswijze van het LSA verwoordt ten overstaan van de verenigde toezichthouders uit de woningbouwsector

• Inspiratiemiddag rondom de nieuwe Woningwet: een plenaire inhoudelijke bijdrage van LSA

• Wijkendag in Arnhem: key note speech voor tweehonderd gemeenteambtenaren

• Stadsconferentie van het netwerk Amsterdam: workshop

• Bijdrage aan workshop begeleidingscommissie wonen in zelfbeheer van Corpovenista

• Espria ( zorgconcern van verschillende zorginstel-lingen): workshop ‘Samenhang in de zorg’

• Zorg Innovatie Forum ‘Economische afwegingen in de zorg’ van de RUG/UMCG/ZIF: presentatie vanuit de optiek van actieve bewoners

• CMO Stamm/ZIF academie: presentatie ‘een zorgzame buurt’

• Bewonersplatform Leidschendam-Voorburg: presentatie zorg voor je wijk

• Coalitie Erbij: actief deelnemer

Adviesfunctie bureau

Bijeenkomsten van derden

2-1 2-2

14 LSA | Jaarverslag 2015

• Seminar ‘overheid 2.0’ door raadsleden van de oppo-sitie in Veldhoven: spreker in aanwezigheid van vele plaatselijke bewonersinitiatieven

• Begeleidingscommissie Burgerkracht in Limburg van de VKKL i.s.m. WUR: meerdere deelnames

• Inspiratiedag bewonersinitiatief van stichting Dock in Rotterdam-Noord: spreker en workshop

• Netwerk MFA ondernemers voor Bouwstenen voor Sociaal: spreker

• bijeenkomsten netwerk & lobby van het NOV ter voor-bereiding van een conferentie Agenda Stad

• Locality Convention Keep it Local in Liverpool: bijdrage en deelname om inzicht en ontwikkelingen op te halen uit Engeland

• Pitchtraject BewonersBedrijven: medeorganisator (zie 4-3 BewonersBedrijven)

• Seminar ‘Storytelling en buurtcommunities’ in pakhuis de Zwijger: programma ingevuld en spreker

• Kennislab ‘Ruim op die regels’ van Platform 31: deelname

• Seminar ‘Ritselmanagement’: deelname

• Bestuurlijk overleg met de koepel van Wmo-raden over de toekomst van bewonersinitiatief en -raden

Het LSA adviseert gevraagd en ongevraagd meerdere initiatieven en professionals van overheid, corporaties en instellingen. Leden en medewerkers van LSA hebben in 2015 consequent deelgenomen aan diverse regelmatig terugkerende beleidsvoorbereidende overleggen op het terrein van bewonersinitiatief, onder andere:

• Community of Practice ‘Right to Challenge’ geor-ganiseerd door ‘open overheid’ en de gemeenten Rotterdam en Utrecht

• Vijfde werkgroep toekomstagenda informele zorg in opdracht van ministerie van VWS

• Co-creatie sessies over buurtrechten van het ministerie van BZK

• Internationale programma Deepening Democracy met partners uit Nederland, Oeganda en Brazilië over Budgetmonitoring

• Eerste cirkel van de GSA kerngroep ‘Natuurlijk Samen voor veilige wijken’ van het ministerie van OCW (met o.a. de daarbij uitvoerende activiteiten in pilotwijken/ methodiekontwikkeling)

• Kennisplatform voor woningbouwcorporaties Corpo-venista: samen met Van Nimwegen is ter advisering een voorstel gedaan voor het betrekken van actieve bewoners bij de te maken prestatieafspraken

• Invulling buurtrechten: intensieve gesprekken met een tiental gemeenten over de invulling van buur-trechten en buurtondersteuning (Utrecht, Eindhoven, Nijmegen, Zwolle, Haarlem, Arnhem, Hilversum, Enschede, Tilburg, Lelystad). (zie 4-2 Buurtrechten)

• Gesprekken in de gemeente Haarlem: raadsleden, initiatiefnemers, wethouder en ambtenaren zijn afzon-derlijk geadviseerd over lokale samenwerking

• Begeleiden en vormgeven van een traject van story-telling vanuit bewonersperspectief: in samenwerking met het ministerie van BZK in het verlengde van de co-creatie sessies omtrent buurtrechten

• ‘Position paper’ buurtrechten: opgesteld door LSA ter nadere positiebepaling omtrent de invoering van buurtrechten in Nederland

• Bijzonder Statuut: Gesprekken met initiatiefnemers

Adviezen aan derden 2-3

2 | Advies & begeleiding 15

• Schriftelijk advies opgesteld over de nadere invulling van Agenda Stad voor coördinerend minister Plasterk: naar aanleiding van strategisch overleg met maat-schappelijke partners

• Interview voor de website van Agenda Stad

• Werkbezoek van Tweede Kamerleden: onder andere de onderwerpen vrijwilligerswerk en uitkeringsinstan-ties, beschikbaarstelling maatschappelijk vastgoed en houding en gedrag bij verschillende afdelingen van gemeenten zijn aangekaart

• Uitgewerkt beleidsadvies opgesteld voor diverse Tweede Kamerfracties over de invoering van buur-trechten (vanuit het uitgangspunt van subsidiariteit), en een aanjaagfonds ter ondersteuning van buurtinitiatieven, in samenwerking met het platform ‘Meer Democratie’.

• Gesprekken gevoerd met onder andere Koepel Wmo raden, Stichting Omzien, IederIn en Vilans ter verken-ning van het zorgdomein en de organisaties die hierin actief zijn

• Meerdere malen het initiatief tot contact met het ministerie van VWS over de specifieke rol van de actieve bewoners in de informele zorg

• Advies samen met Movisie en Vilans voor een leerkring en een handreiking Right to Challenge in de Wmo voor het ministerie van VWS

• Overleg en samenwerking CEDE uit Aruba voor zelfstandige wijkhuizen en wijkondernemingen

• Gemeente Utrecht geadviseerd over het Right to Bid

• Advies aan Buurthuis Fatima in Weert: zie 4-2 Beheer je Buurthuis

• Platformoverleg met minister Blok

• Bijdrage geleverd aan de strategiedialoog van de vereniging NOV

• Amsterdams Steunpunt Wonen: gesprekken over nauwere samenwerking

• Kansenfabriek Schiedam: advies over wijkgerichte functie en inzet bewoners in uitkeringssituatie

• Welzijn Diemen: advies over transformatie van twee wijkhuizen naar zelfbeheer

• Right to Challenge: advies aan Thijs Harmsen

• Atelier de Buurvrouw uit Deventer: advies over vormen van BewonersBedrijf

• Deelname aan kwalitatief onderzoek naar het beschikbaar krijgen van vastgoed voor maatschappe-lijke initiatieven uitgevoerd door bureau Veldkamp in opdracht van ministerie van BZK.

• Onderzoek en schrijfwerk voor het kompas (handreiking) Right to Challenge in de Wmo: medeauteur met Movisie en Vilans in opdracht van ministerie van VWS

• Meegedacht over de website buurtwijs.nl die bedoeld is om de kennis van onder andere Movisie breder te ontsluiten

• Input gegeven aan Twynstra Gudde voor het co-creatieproces buurtrechten

• Inventariseren van mogelijke acties i.h.k. van de toekomstagenda informele zorg en ondersteuning, onderdeel ‘actieve burgers aan het roer’

• Overleg met onder andere stichting Omzien over de mogelijkheden voor een landelijk platform en help-desk zorginitiatieven

• Overleg met Starters for Communities over de koppe-ling van starters en buurtinitiatieven

• Verschillende gesprekken met Stichting DOEN over mogelijkheden tot co-financiering van bewonersiniti-atieven (met uiteindelijk een aantal ge-cofinancierde projecten als resultaat)

• Door middel van gesprekken bijdragen geleverd aan onderzoek Annet Dijkema over de vraag in welke mate BewonersBedrijven bijdragen aan de vitaliteit van wijken, Kennislab Urbanisme over hoe Bewo-nersBedrijven meer gebruik kunnen maken van bedrijfsleven in de regio, Gemeente Den Bosch over de financiële haalbaarheid en duurzaamheid van BewonersBedrijven

• Plattelands parlement LvvK: bijdrage geleverd

3

Communicatie

Communicatie

3

16 LSA | Jaarverslag 2015

Het communicatiebeleid van het LSA heeft verschillende doelstellingen. We houden onze achterban op de hoogte van de ontwikkelingen binnen het LSA, binnen het voor actieve bewoners belangrijke overheidsbeleid en om hen op de hoogte te houden van de successen en projecten van andere actieve bewoners. En we communiceren met het doel om (potentieel) geïnteresseerden te informeren over de mogelijkheden, rol en de positie van bewoners binnen het bestaande overheidsbeleid. We vragen ook

aandacht voor de kracht van bewonersinitiatief om beleidsmakers te beïnvloeden!

3 | Communicatie 17

De digitale communicatie speelt een steeds grotere rol ten opzichte van de gedrukte media. Ons communi-catiebeleid is erop gericht om de digitale media en de print media elkaar te laten ondersteunen. In 2015 was er extra inzet voor het werven van nieuwe leden. En er was aandacht voor het Right to Challenge binnen de Wmo, buurtrechten in het algemeen en de veranderen-de rol van actieve bewoners.

Dit verslagjaar heeft het LSA een nieuwe look gekre-gen. We hebben een frisse huisstijl, het blad Bewoners-Berichten heeft een nieuwe vormgeving en wordt op ander papier gedrukt. Een nieuwe huisstijl betekent een ander logo, een aangepaste website, nieuwe visite-kaartjes en een folder voor nieuwe leden die helemaal in de stijl past. In 2015 presenteerden we ook ons nieuw gevormde comité van aanbeveling; een groep prominente personen in maatschappelijke sleutelposities die onze vereniging een warm hart toedragen en de missie van het LSA ondersteunen. Zij hebben allemaal in een kort statement duidelijk gemaakt waarom wij als vereniging van actieve bewoners van belang zijn voor de samenleving. Hun statements zijn te vinden op onze website.

Ons kwartaalblad LSA BewonersBerichten besteedt aan-dacht aan actieve bewoners en de initiatieven die zij op-zetten. Dit gebeurt in de vorm van reportages, interviews, kort nieuws en achtergrondverhalen. Een abonnement op het blad is voor bewonersorganisaties en andere direct betrokkenen bij bewonersparticipatie kosteloos af te sluiten via de website. Daarnaast zijn de verschenen nummers te downloaden en door te bladeren op onze website. De uitstraling is veranderd maar de bladformule is hetzelfde gebleven. Korte en langere artikelen wordenafgewisseld, er komen veel bewoners aan het woord en ingewikkelde materie wordt op een begrijpelijke wijze verwoord. Binnen de formule wordt veel doorverwezen naar relevante websites.

In 2015 kwam de achterban van het LSA ruim aan bod in het blad dat als ondertitel ‘Het vakblad voor bewoners’ draagt. Hoe deze bewonersorganisaties hun wijk repre-senteren en omgaan met de veranderende rol van de overheid is een onderwerp waar meermalen aandacht voor is geweest. Dit verslagjaar verschenen twee thema-nummers; een themanummer Zorg en een themanum-mer Buurtrechten. Beide onderwerpen houden actieve bewoners heel erg bezig. De decentralisatie in de zorg biedt hen kansen en moeilijkheden, die uitgebreid en met voorbeelden in dit themanummer beschreven zijn. In 2015 kregen buurtrechten in het algemeen en Right to Challenge in het bijzonder steeds meer voeten in de aarde. Het tweede themanummer beschreef onze lobby voor buurtrechten, praktische toepassingen van het Right to Challenge en de BewonersDeal tussen LSA en minister Plasterk.

RESULTATEN

Het kwartaalblad BewonersBerichten wordt door onze achterban goed gelezen. De bladen liggen vaak bij be-wonersorganisaties en buurthuizen ter inzage en worden daardoor door meerdere personen gelezen. Het lezen over successen, innovaties maar ook de problemen van andere actieve bewoners blijkt een succesvolle manier van kennisoverdracht aan andere actieve bewoners. Het blad is ook online te bekijken en bevat daar aanklikbare links. Door de mix van media die we inzetten versterkende media elkaar en kunnen geïnteresseerden nog mak-kelijker de informatie vinden die ze nodig hebben. Het aantal abonnees is nagenoeg gelijk gebleven (1.550)en de bezoeken aan het digitale blad zijn toegenomenmet 45 %. Het blad is viermaal uitgekomen, waarvantwee keer als themanummer.

Resultaten LSA BewonersBerichten

3-1 3-2

18 LSA | Jaarverslag 2015

LSA heeft in totaal drie websites die in 2015 regelmatig van nieuwe informatie voorzien werden. De website www.kanwel.nl is vanaf dit verslagjaar niet meer bijge-houden. We sloten het project in 2014 af. De website bestaat nog als bron van informatie over het project Kan Wél!. De sites bieden veel mogelijkheden om informatie en kennis te delen via social media.

RESULTATEN

Lsabewoners.nl Op deze site is heel gerichte informatie over onze organisatie en projecten te vinden. Op de site staan de projecten die het LSA uitvoert duidelijk omschreven, de ontwikkelingen van de projecten worden bijgehouden, onze publicaties zijn allen te bestellen op de site, enkele publicaties zijn online te downloaden, de bijeenkomsten die we organiseren staan op de site, inclusief uitnodigin-gen en verslagen achteraf. Ook zijn onze nieuwsberich-ten, onze persberichten en onze nieuwsbrieven telezen op de site. Het aantal bezoeken aan deze site is in 2015 iets teruggelopen.

Bewonersbedrijven.nlNieuws over BewonersBedrijven en nieuwe inzichten worden gedeeld en BewonersBedrijven zijn op deze site te vinden. Dit verslagjaar heeft de site een restyling gehad. De indeling en opmaak is veranderd waardoor de nieuwtjes en bijeenkomsten meer aandacht krijgen. Ook worden de bij LSA aangesloten BewonersBedrijven uit-gebreider en beschreven. Door ook contactgegevens te delen, kunnen bezoekers van de site makkelijker contact opnemen met de initiatiefnemers. Via social media en via ons kwartaalblad LSA Bewonersberichten wordt aan-dacht gegenereerd voor de site. Het aantal bezoekers is flink toegenomen ten opzichte van 2014 (83 % meer - 10.450 versus 5.698)

Beheerjebuurthuis.nlDe website is ingericht als kennisbank en vindplaats voor inspiratie. Experts dragen bij aan deze kennisbank. Een webredacteur brengt de verhalen van pionierende initiatieven op het gebied van zelfbeheer van wijkaccom-modaties uit heel Nederland in beeld. Via een samen-werking met de Dorpshuizen.nl Vraagbaak wordt kennis opgehaald, herschreven en gedeeld. In 2015 is de ken-nisbank flink gevuld met dossiers over bestuur, beheer, financiën, programmering en overname. De website had in 2015 ruim 17.000 bezoekers en dat zijn er een kwart meer dan verwacht (laatste vier maanden 2014: 4.500 bezoekers, verwachting 2015: 4.500 x 3 = 13.500).

LSA is actief op Twitter en Facebook en vanuit het project BewonersBedrijven is er een Linked-Ingroep met 50 leden opgestart.

TWITTER

Het LSA gebruikt het medium Twitter dagelijks en onder meer voor het promoten van de activiteiten van het LSA, het bekendmaken van ontwikkelingen op het gebied van stedelijke ontwikkeling, bewonersinvloed, successen van bewonersgroepen en voor het aanzwengelen van discus-sies. Omdat we via Twitter makkelijk bereikbaar zijn, zien mensen het als een laagdrempelige mogelijkheid omvragen te stellen.Er zijn meerdere twitteraccounts actief voor het LSA. Voor de vereniging twitteren @lsabewoners, @BewonersBedr en @BeheerBuurthuis. Daarnaast twitte-ren medewerkers van LSA ook op persoonlijke titel. In 2015 is het aantal volgers van het account @lsabe-woners gegroeid van 1.750 naar 2.250. Tweets van het account krijgen veel retweets waardoor het bereik nog veel groter is. Daarnaast staan we op meerdere gezag-hebbende lijsten waardoor onze berichten gericht op de goede plekken komen. Dankzij twitter heeft het LSA nieu-we mensen en organisaties aan zich weten te binden.Ook de projecten BewonersBedrijven en Beheer je Buurthuis hebben een eigen twitteraccount. Ze worden actief gebruikt. In 2015 is het account @BewonersBedr gegroeid van 714 naar 913 volgers. Het account @Be-heerBuurthuis is gegroeid van 446 naar 700 volgers.

FACEBOOK

Het LSA is actief op Facebook, met name om bijeenkom-sten en projecten tepromoten, contacten op te doen, kennis te delen en aandacht te vragen voor pers- en nieuwsberichten. Ook willen we met ons account aandacht genereren voor pro-jecten en bijeenkomsten van derden. Het aantal likes van onze Facebookpagina is gegroeid van 483 naar 602.

Websites3-3

Social media3-4

3 | Communicatie 19

Over belangrijke ontwikkelingen binnen en buiten de ver-eniging verstuurt het LSA persberichten. In 2015 zochten wij de pers met deze berichten:

• Bijeenkomst voor nieuwe bewonersbeweging

• Kiezen voor ontmoeting: LSA steunt buurthuizen als stemlokaal

• Buren geven samen vorm aan morgen

• Bewoners maken Agenda: ‘De spelregels moeten veranderen!

• Buurthuizen nieuwe stijl op kennistour door Nederland

• Gemeenten niet klaar voor zelforganisatie: daarom buurtrechten

• Spannende pitches: kans op kickstart BewonersBedrijf

• Wij hacken de agenda!

• Landelijke Bewonersdag: Onze toekomst, onze agenda

• Zoektocht collectieve wooncoöperaties

• Corporaties mogen leegstaand vastgoed beheren hoe ze willen

• Honderden actieve bewoners komen samen op Landelijke Bewonersdag

Het LSA geeft naast het kwartaalblad LSA BewonersBe-richten (zie 3-1) meerdere online publicaties uit. Publica-ties van voorgaande jaren zijn te downloaden via onze website. In 2015 publiceerden we:

BEWONERSAGENDA Tijdens de Landelijke Bewonersdag 2015: Onze toe-komst, Onze agenda maakten we met honderden actieve bewoners de BewonersAgenda. Een oproep waarin actieve bewoners duidelijk maken wat zij van de samen-leving nodig hebben om hun initiatief leuker, beter en sterker te maken. De BewonersAgenda is een reactie op Agenda Stad die het rijk samenstelt. De Bewoner-sAgenda is onderschreven door ruim 120 personen van tientallen (bewoners)organisaties en (lokale) overheid. Op elk agendapunt is minimaal één BewonersDeal gesloten om dit punt in de praktijk uit te werken.

Bekijk en onderschrijf de BewonersAgenda op www.bewonersagenda.nl

TIEN GEBODEN VOOR BUURTZORGINITIATIEVEN We publiceerden de ‘Tien geboden voor buurtzorginitia-tieven’ naar aanleiding van onze themabijeenkomst Zorg voor je wijk. Vier buurtzorginitiatieven presenteerden zichzelf en legden een vraag voor aan de deelnemers. De gesprekken gingen onder andere over de grenzen tussen vrijwilligerswerk, burgerinitiatief en sociaal onder-nemers, de meerwaarde van burgerinitiatief, het bewa-ken van identiteit, het meedoen met aanbestedingen en de houding naar professionals. Uit de discussies en adviezen heeft dagvoorzitter Nico de Boer samen met de deelnemers de ‘Tien geboden voor buurtzorginitiatieven’ opgesteld.

QUICKSCAN ZELFBEHEER VAN BUURTHUIZEN LSA voerde een quikscan uit over zelfbeheer van buurt-huizen onder twintig middelgrote en grote Nederland-se gemeenten. Met Beheer je buurthuis zit het LSA er middenin en we zien veel bewonersinitiatieven ontstaan. Om te achterhalen of dit een landelijke ontwikkeling is, legden we twintig ambtenaren vijf vragen voor. Door de antwoorden te leggen naast die van een quickscan die het LSA in 2013 uitvoerde, ter voorbereiding op het project Beheer je buurthuis, zien we duidelijk: er gebeurt meer, zowel aan de kant van creatieve bewoners als bij de overheid.

INFOGRAPHIC LEDENENQUÊTE LSA hield een enquête over buurtrechten onder de leden. Daaruit blijkt dat actieve bewoners buurtrechten willen en mogelijkheden zien om ze te gebruiken. Ze

Persberichten3-5

Online publicaties3-6

20 LSA | Jaarverslag 2015

hebben daar wel ondersteuning bij nodig. De resultaten van deze ledenenquête zijn gepubliceerd in een info-graphic.

KNELPUNTEN VAN DE DOE-DEMOCRATIE

Naar aanleiding van een werkbezoek van Tweede Ka-merleden aan bewonersinitiatieven publiceerden we De knelpunten van de doe-democratie. Tweede Kamerleden Linda Voortman, Grace Tanamal en Mona Keijzer brach-ten samen met actieve vrijwilligers en LSA-leden een werkbezoek aan Hengelo en Enschede. Niet alleen om te kijken naar wat er goed gaat bij deze mooie bewonersini-tiatieven en -organisaties, maar ook om eerlijk te bespre-ken wat er fout gaat wanneer bewoners een verantwoor-delijke rol op willen pakken in deze doe-democratie.

SAMENVATTING AGENDA LOKALE DEMOCRATIE We publiceerden een samenvatting van de Agenda Lokale Democratie die minister Plasterk op 8 januari naar de Tweede Kamer stuurde. Hij doet hierin een reeks voorstellen om de lokale democratie klaar te maken voor de toekomst, zoals de mogelijkheid om buurtrechten te verankeren in nationale wetgeving. Hoewel de notitie van 19 bladzijden behoorlijk toegankelijk geschreven is, hebben wij deze samengevat met de nadruk op punten die wij als LSA belangrijk vinden.

De LSA Nieuwsflits is een digitale nieuwsbrief waarmee wij onze achterban en andere geïnteresseerden op de hoogte houden van belangrijke ontwikkelingen, interes-sante bijeenkomsten en de meest recente nieuwtjes. We hebben 7 LSA Nieuwsflitsen verstuurd aan ruim 1500 abonnees.

LSA Nieuwsflits3-7

3 | Communicatie 21

Projecten en instrumenten

4

22 LSA | Jaarverslag 2015

Het LSA voert verschillende projecten uit die ten doel hebben bewoners meer mogelijkheden te geven zeggenschap te krijgen over hun eigen leefomgeving.

Hiermee creëren we ruimte voor de actieve bewoners die met hun initiatieven grotendeels

op vrijwillige basis hun buurt leuker en leefbaarder maken.

4 | Projecten en instrumenten 23

Veel bewonersgroepen zijn bezig met het overnemen van buurthuizen en wijkaccommodaties. Vaak omdat deze belangrijke ontmoetingsplekken anders wegbe-zuinigd worden. Maar er is kennis en kunde nodig voor beheer, onderhoud en exploitatie; kennis en kunde die nu nog vaak ontbreekt. Het LSA startte in april 2014 het project Beheer je buurthuis, om de benodigde kennis te verzamelen en te delen, en vijf pionierende buurthuizen te ondersteunen op weg naar zelfbeheer. Het project is volledig gefinancierd vanuit het VSBfonds en Oranje Fonds, terwijl de Koninklijke Nederlandse Heidemaat-schappij in kind ondersteuning biedt, in de vorm van procesbegeleiding aan pioniers en deelname aan de adviescommissie bij selectie van die pioniers.

RESULTATEN

In 2015 is de ondersteuning aan de vijf zelfstandige buurthuizen voortgezet. Het LSA tekende praktijkverhalen op in de vorm van interviews en daaruit getrokken lessen over zelfbeheer. Deze praktijkverhalen zijn gepubliceerd op de projectwebsite beheerjebuurthuis.nl. De website fungeert daarnaast als kennisbank; deze is – mede dankzij samenwerking met LVKK-platform Dorpshuizen.nl – verder uitgebouwd. In juli 2015 deed Beheer je buurthuis onderzoek bij ruim twintig middelgrote tot grote Nederlandse gemeentes naar de opkomst van buurthuizen in zelfbeheer en de houding van die ge-meentes ten opzichte van zulke initiatieven. De resulta-ten lees je hier.

‘Offline’ heeft Beheer je buurthuis in juni 2015 het initia-tief genomen om een bustour te organiseren, waarbij de ondersteunde pioniers samen met een aantal relevante experts bij elkaar op bezoek gingen om kennis uit te wisselen. In maart 2015 organiseerde het LSA namens Beheer je buurthuis Kiezen voor ontmoeting, waarbij het buurthuizen die werden ingericht als stemlokaal tijdens de Verkiezingen Provinciale Staten en Waterschappen aanmoedigde om gebruik te maken van de situatie en aan bezoekers te laten zien wat zij organiseerden voor de buurt.

KORTE BESCHRIJVING VAN RESULTATEN PER PIONIER

TILBURG – WIJKCENTRUM IN DE BOOMTAK

In 2015 kreeg Wijkcentrum In De Boomtak steeds meer een voorbeeldfunctie voor andere wijkaccommodaties. Het organiseerde een inspiratiemiddag over zelfbeheer, kreeg andere buurthuizen op bezoek en probeerde zelf via kennisdeling samenwerking op te zetten met soortgelijke initiatieven in de eigen stad. Die voorbeeld-functie heeft alles te maken met het recente verleden,

waarin In De Boomtak bewoners mobiliseerde om bij te dragen aan de aankoop van een eigen pand. Na die aankoop trad er in 2015 een nieuw bestuur aan, dat zich bezighoudt met verduurzaming en een langetermijnvisie. Zeker met een eigen pand, is het belangrijk dat zaken als een meerjarig onderhoudsplan worden geregeld – een leerproces dat we op de voet volgen en waarbij de KNHM ondersteuning biedt.

ROTTERDAM – HER-ONTDEKT

Met de status van pop-up buurthuis, wisten de initiatief-nemers al van begin af aan dat er een einde zou komen aan Her-Ontdekt. In de wetenschap dat in 2016 Her-Ont-dekt ophoudt te bestaan, werd aan het einde van 2015 besloten de samenwerking met Beheer je buurthuis niet voort te zetten. Desondanks hebben we veel kunnen leren van het over de schouder meekijken bij de inno-vatieve mix van meubelbank, werkplaats, repaircafé en buurthuis. Bijvoorbeeld hoe gemeentes en instanties moeite hebben om pop-up-initiatieven te plaatsen, maar ook hoe het werven en begeleiden van vrijwilligers af-schrikkend kan werken voor initiatiefnemers die in eerste instantie vooral hun passie willen realiseren.

BREDA – ONS IN GEEREN-ZUID

ONS overhandigde in 2015 een cheque van honderd-duizend euro aan de gemeente – zoveel bespaarde het buurthuis de gemeente aan uitkeringen. Daarmee is de regelluwe zone die ONS heeft getroffen met het UWV een succes. Mensen met afstand tot de arbeidsmarkt kunnen er werken zonder geld in te hoeven leveren, spa-ren er voor opleidingsbudget en keren zo werkenderwijs terug op de arbeidsmarkt. In 2015 kwam een einde aan de ondersteuning van procesbegeleider Ernst van Gerven; zijn taak als facilitator in het groepsproces zat erop. Inmiddels is professionele ondersteuning inge-roepen om buurtbewoners te ontlasten van taken die afleiden van het leiding geven aan ONS.

VENRAY – ’T SCHÖPKE

Bij ’t Schöpke is in 2015 een duidelijk ondernemingsplan geschreven, een boekhoudsysteem opgezet en zijn er onderlinge prijsafspraken gemaakt met de zorginstel-ling met wie het gebouw wordt gedeeld. Het wijkcen-trum heeft een deal met de gemeente dat het per 2018 volledig zonder subsidie moet draaien; vandaar ook het ondernemingsplan. De pionier heeft het beschikbare on-dersteuningsbudget assertief aangesproken, om onder andere een architect in te huren voor een uitbouw aan het pand. Dat moet de zichtbaarheid van het wijkcentrum ten goede komen. Ook riep het hulp in bij het schrijven van een ondernemingsplan.

Beheer je buurthuis4-1

24 LSA | Jaarverslag 2015

DELFZIJL NOORD – BREDE SCHOOL DELFZIJL NOORD

Een roerig jaar voor Delfzijl Noord. De gemeente wees twee bewonersgroepen aan om een wijkcentrum op te zetten in een immens bredeschoolgebouw. Er kwam een ondernemingsplan, maar de partijen werden het niet eens over de bestuursbezetting. Eén van de twee groepen viel af; nu ligt de verantwoordelijkheid voor het opzetten van een wijkcentrum in handen van Bewoners-Bedrijf Delfzijl Noord. Een lang doch leerzaam proces voor zowel bewoners als Beheer je buurthuis.

WEBSITE

In 2015 werd de projectwebsite www.beheerjebuurthuis.nl verder uitgebreid met kennisartikelen over zelfbeheer en blogverhalen over pionierende wijkaccommodaties. Bezoekers konden er lezen over de voortgang van de vijf pioniers, maar ook over andere bewonersgroepen die op hun eigen manier bezig zijn met zelfbeheer van wijkaccommodaties. Deze praktijkverhalen werden aangevuld met opiniërende stukken, bijvoorbeeld over de kansen van tijdelijk gebruik. Beheer je buurthuis voegde de experts Gerrit Kapteijns, Piet ten Haaf, Maar-ten Osieck en Maarten Ham toe aan zijn expertpool. De website werd in 2015 ruim 17000 keer bezocht (33.500 paginaweergaven) door bijna 14.000 unieke bezoekers. Doel voor 2016 is om dat bereik te vergroten, via sub-projecten en publicaties.

4 | Projecten en instrumenten 25

Buurtrechten4-2

Het LSA pleit al jaren voor buurtrechten om meer ruimte te creëren voor lokale initiatieven om de agenda in de buurt te bepalen. Buurtrechten, zowel op nationaal als op lokaal niveau gegarandeerd, moeten bewonersinitia-tieven een sterkere positie geven in het samenspel met gemeenten, instellingen en uitvoeringsorganisaties. Nu is het voor actieve bewoners te vaak ploeteren. Bewoners krijgen te maken met wisselende contactpersonen en verschillende loketten. Dat levert verwarring en tegen-strijdigheden op.

Actieve bewonersgroepen zijn kleinschaliger ingericht dan de huidige organisatie van de publieke sector. Bewonersgroepen leveren persoonlijker dienstverlening, zonder bijvoorbeeld hoge kosten van management. Ze combineren activiteiten van verschillende domeinen wat leidt tot onverwachte inzichten, verbindingen en posi-tieve effecten. Bewonersinitiatieven passen niet in een bestaand hokje. Volgens LSA is het tijd om dit hokjes-denken niet langer op te dringen en om in plaats daarvan met buurtrechten nieuwe samenwerking mogelijk te maken. Het uitgangspunt is ‘houdt het lokaal’: geef buurt-bewoners het opdrachtgeverschap voor lokale voorzie-ningen en dienstverlening, bepaal niet over hun hoofden heen. Het LSA pleit er daarom voor om zowel nationaal als lokaal buurtrechten vast te leggen.

RESULTATEN

In 2015 stelden we een positon paper ter nadere posi-tiebepaling omtrent de invoering van buurtrechten in Nederland. De zes rechten in dit paper bouwen voort op het eerder door het LSA ontwikkelde pakket aan buur-trechten en ondersteuningsmaatregelen waarover de afgelopen jaren intensief gesprekken zijn gevoerd met diverse initiatiefnemers.Uit een enquête onder LSA-leden blijkt dat actieve bewo-ners buurtrechten willen en mogelijkheden zien om ze te gebruiken. Ze hebben daar wel ondersteuning bij nodig. (zie 3-5 Publicaties) LSA heeft intensieve gesprekken gevoerd met een tiental gemeenten over de invulling van buurtrechten en buurtondersteuning: Utrecht, Eindhoven, Nijmegen, Zwolle, Haarlem, Arnhem, Hilversum, Ensche-de, Tilburg, Lelystad. Deze gemeenten hebben, aange-vuld met nog een paar andere gemeenten, een voorstel van ons ontvangen voor een proeftuin met buurtrechten en buurtondersteuning in meerdere wijken waar be-wonersparticipatie niet eenvoudig van de grond komt. We zijn nog met diverse gemeenten in gesprek over de concrete lokale invulling hiervan.

We hebben in 2015 versnelling gemaakt met buurtrech-ten. Het initiatiefvoorstel buurtrechten van Kamerlid

Grace Tanamal heeft gezorgd voor brede aandacht voor dit onderwerp in de Kamer. Buurtrechten staat promi-nent op de agenda en in de Kamer worden constructie-ve debatten gevoerd. De motie Van Dijk / Voortman is ingediend om het Right to Challenge op te nemen in de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Verschil-lende gemeenten en bewonersinitiatieven experimen-teren met dit recht om uit te dagen. We organiseerden een werkbezoek voor Grace Tanamal, Linda Voortman en Mona Keijzer aan actieve bewoners in Hengelo en Enschede om de knelpunten waar bewoners tegenaan lopen in de praktijk te bespreken (zie 4-4). Tijdens de Landelijke Bewonersdag sloten we ter plekke met mi-nister Plasterk de BewonersDeal om samen het Right to Challenge vorm te geven en te zoeken naar een goede en passende vorm. Ook tijdens de LSA Zomerschool 2015 kwamen Buurtrechten aan de orde. LSA legde uit waarom buurtrechten belangrijk zijn en vier bewoners vertelden op welk moment zij buurtrechten hadden kunnen gebruiken. Een verslag van deze buurtrechten-sessie vind je op de website.

Aan het eind van het jaar publiceerden we een thema-nummer van het blad BewonersBerichten over de stand van zaken rondom buurtrechten. Hierin kwamen ver-schillende voorbeelden en het standpunt van minister Plasterk over buurtrechten aan bod. En in samenwerking met Movisie en Vilans werkten we in opdracht van het ministerie van VWS aan het Kompas Right to Challenge. Deze handreiking voor gemeenten en bewoners beant-woordt veelvoorkomende vragen over het invoeren en gebruiken van het Right to Challenge. Het kompas wordt begin 2016 gepubliceerd.

Ook organiseerden we twee bijeenkomsten rond thema buurtrechten. Op 28 maart 2015 nodigden we externe partners uit om met ons mee te denken over de rol van het LSA in de transitie. Op 4 september 2015 maakten deeelnemers aan Urbania een reis vanuit de toekomst naar het nu om tot hun gedroomde stad te komen. Tij-dens het middagdeel van deze bijeenkomst haalden we input op voor de BewonersAgenda. Uit de input bleek vooral een behoefte aan een constante leercirkel. Aan een samenleving waarin iedereen mee mag doen en verschillend mag zijn. (zie 1-1 Themadagen)

Kijk voor een uitgebreid verslag op de website.

De informatie over buurtrechten wordt gedeeld in het dossier buurtrechten op de website.

26 LSA | Jaarverslag 2015

BewonersBedrijven zijn bedrijven in handen van bewo-ners. Op verschillende plekken in Nederlandzetten bewoners een onderneming op om hun wijk economisch, fysiek en sociaal te verbeteren. De winst die BewonersBedrijven maken, vloeit direct terug in de wijk. Sinds 2012 experimenteert het LSA met Bewoners-Bedrijven. Deze BewonersBedrijven verdienen zoveel mogelijk hun eigen geld en komen daarmee dus losser te staan van geefgeld en hun verstrekkers. Bewoners besturen de BewonersBedrijven en zij beslissen of en zo ja, welke beroepskrachten ingehuurd moeten en kunnen worden. Het LSA heeft van de Nationale Postcodeloterij en van Aedes Fonds Werken aan Wonen geld ontvangen waarmee het de BewonersBedrijven een startkapitaal kan schenken.

RESULTATEN

In 2015 hebben wij het netwerk van BewonersBedrijven uitgebreid en versterkt. LSA hield ruim 25 kennismakings-gesprekken met bewonersgroepen die ondernemen in hun wijk. Vijf van hen zijn uiteindelijk lid geworden van de vereniging. Daarnaast gingen wij een aantal keer langs bij de BewonersBedrijven die al in ons netwerk zitten voor voortgangsgesprekken en hielden we telefonisch contact met hen. Van de BewonersBedrijven die startkapitaal heb-ben ontvangen, vragen wij cijfers en jaarrapportages op. Daarom hebben we met hen meer contact.

Aan de BewonersBedrijven Crabbehoeve in Dordrecht en Beien in Enschede werd in 2015 startkapitaal toe-gekend op advies van de onafhankelijke beoordelings-commissie. In dit verslagjaar is een pitchtraject georgani-seerd. Naar verwachting presenteren 4 deelnemers aan dit traject hun plannen in 2016 aan de beoordelingscom-missie. Met Stichting DOEN hebben we verschillende ge-sprekken gevoerd over cofinanciering van BewonersBe-drijven. Het project heeft de ambitie een vast instrument van het LSA te worden in plaats van een tijdelijk project.

RESULTATEN VAN DE BEWONERSBEDRIJVEN

MET STARTKAPITAAL

BEWONERSBEDRIJF OP EIGEN HOUTJE

BewonersBedrijf Op Eigen Houtje nam de voormalige basisschool de Tondel over en maakte daar een bedrij-venpand van om te zorgen voor samenhang tussen be-woners van de wijk Emmerhout in Emmen. Alle ruimten in het pand waren in 2015 verhuurd en de horeca liep steeds beter. Veel wijkbewoners komen ’s avonds naar het BewonersBedrijf voor de daghap. Door verschillen-de tegenslagen heeft het bedrijf het financieel moeilijk. Het bestuur heeft zijn functie neergelegd en de Raad

van Advies neemt de zaken waar. Een Raad van Advies blijkt dus heel nuttig, ook in deze situatie.

STICHTING BEWONERSBEDRIJF BERFLO ES

Het BewonersBedrijf Berflo Es wordt afgekort met Berflo Bedrijf en verdient zijn eigen geld met verschil-lende projecten zoals het Berflo Naaiatelier en de Berflo Baliebus, een omgebouwde SRV-wagen. Mensen met een vraag of verzoek worden in de Berflo Baliebus gekoppeld aan mensen die kunnen helpen. In 2015 heeft Berflo Bedrijf samen met een plaatselijke huisarts een voormalig schoolgebouw gekocht. In dit pand zijn inmiddels verschillende zorgpartijen gevestigd en er is een tweedehandswinkel geopend. Berflo Bedrijf is 2015 een erkend leerbedrijf geworden. In samenwerking met het ROC van Twente bieden zij een entree-opleiding (AKA) aan. Een entree-opleiding is voor mensen zonder diploma van het voorgezet onderwijs die een beroeps-opleiding willen volgen.

BEWONERSBEDRIJF MALBURGEN

In de Arnhemse wijk Malburgen nam het BewonersBe-drijf Malburgen in 2013 een voormalig verzorgingstehuis in beheer. Dit verzorgingstehuis met 130 eenheden krijgt een tweede leven als Bruishuis en draait zwarte cijfers. In 2015 opende het BewonersBedrijf een ‘zorg-straat’ met zorgbedrijven zoals Driekracht en Siza maar ook Buurtzorg en het sociale wijkteam krijgen onderdak. Alle verdiepingen zijn verhuurd en het Bruishuis heeft meerdere vergaderlocaties bijvoorbeeld met uitzicht op de tiende verdieping. Ook het restaurant Geniet dat gehuurd wordt door zorginstelling Philadelphia is een gewilde vergaderlocatie. Twee vrijwillige beheerders zijn vanuit het BewonersBedrijf doorgegroeid naar een betaalde baan.

BEWONERSBEDRIJF HEECHTERP-SCHIERINGEN

In Leeuwarden wil het BewonersBedrijf Heech-terp-Schieringen (BBHS) de wijk verbeteren zodat bewoners niet meer wegtrekken. BBHS heeft projecten rondom catering, groenonderhoud, afvalpreventie en schoonmaak. Voor de bewonersgroep was 2015 een overgangsjaar. Het contract van de zakelijk leider werd niet verlengd en het bestuur nam de dagelijkse leiding op zich. De gemeente hevelde in 2015 de groenbud-getten over naar BBHS en de wijkonderneming Bil-gaard. Met een grote groep vrijwilligers onderhouden zij nu betaald de groenstroken en pleinen in de wijk. Deze dienst werd eind 2015 uitgebreid met het be-taalde onderhoud van enkele particuliere tuinen. Dit overgangsjaar heeft laten zien dat de bewoners in Leeuwarden doorzetters zijn.

BewonersBedrijven 4-3

4 | Projecten en instrumenten 27

BEIEN

Bewonersinitiatief Enschede Noord (Beien) heeft de leegstaande school in de wijk veranderd in een ontmoe-tingsplek met grote moestuin. In 2015 opende het Be-wonersBedrijf officieel zijn deuren. De verschillende sa-menwerkingspartners huren een ruimte in het gebouw, zoals het RIBW en zorggroep Manna. De moestuin is verdeeld in kleinere tuintjes die verschillende bewoners van de wijk onderhouden. In de moderne keuken wor-den regelmatig kookworkshops georganiseerd. Deelne-mers koken onder meer met de producten uit de eigen moestuin en leren verspilling tegen te gaan. Voor de gemeente Enschede organiseerde Beien een drukbe-zochte buurtconferentie in hun horecagelegenheid.

CRABBEHOEVE

In Dordrecht namen bewoners een leegstaande kleu-terschool over. Crabbehoeve opende officieel in 2015 en er is een betaalde zakelijk leider aangesteld. Op een creatieve manier is het pand ingericht met opgeknapte tweedehands meubelen en accessoires, in ‘Crabbe-hoeve-stijl’. De schaakclub huurt wekelijks ruimte in het pand, er is een atelier waar wijkbewoners workshops geven en er is een moderne keuken geïnstalleerd. Het BewonersBedrijf biedt twee avonden per week ruimte aan Resto van Harte. Bewoners met een smalle beurs krijgen een gezonde maaltijd en betalen naar hun eigen mogelijkheden. In de toekomst wil Crabbehoeve ook een eigen horecavoorziening draaien. De vergaderzaal wordt met catering regelmatig gehuurd door professio-nele partijen waaronder de gemeente Dordrecht, Trivire en Rabobank.

WEBSITE

De website bewonersbedrijven.nl bevat alle informatie over het project. Nieuws over BewonersBedrijven, han-dige tips, handleidingen en kennis van derden worden gedeeld op de website. In 2015 onderging de website een restyling waardoor de nieuwtjes en bijeenkomsten meer aandacht krijgen. Ook worden de bij LSA aange-sloten BewonersBedrijven uitgebreider beschreven. Door ook contactgegevens te delen, kunnen bezoe-kers van de site makkelijker contact opnemen met de initiatiefnemers. Het aantal bezoekers is met 83% flink toegenomen ten opzichte van 2014. In het laatste kwartaal van 2015 is een afspraak ge-maakt met Sociaalweb.nl. LSA levert maandelijks een bijdrage in de vorm van een blog, bijvoorbeeld Als gemeente en bewoners samenwerken. Op deze manier bereiken we beroepskrachten en maatschappelijke instellingen uit het sociale domein, die via onze eigen kanalen moeilijker te bereiken zijn.

BIJEENKOMSTEN Op 23 januari hielden we de bijeenkomst ‘Lokaal en so-ciaal ondernemen – van moestuin tot BewonersBedrijf ’. Deze stond in november 2014 gepland, maar was uit-gesteld naar 2015. Ruim 140 actieve bewoners kwamen naar Het Huis in Utrecht voor verschillende workshops over verdienmodellen, crowdfunding en werken met vrijwilligers. Ook deelden twee sprekers uit Londen hun ervaringen met ondernemen in de wijk. We namen 26 bewoners op 29 mei mee op een bustour langs BewonersBedrijven. We startten Bewo-nersBedrijven on Tour in Arnhem bij BewonersBedrij-ven Malburgen. Met een touringcar gingen we naar Hengelo voor een rondleiding bij BewonersBedrijf Berflo Es en naar Enschede voor een presentatie van Beien. De bus bracht ons weer terug naar Arnhem voor een rondleiding door het Bruishuis en een presentatie van Sona Mahtani. Zij is CEO van een van de oudste BewonersBedrijven (community enterprise) in Londen. Bekijk het verslag op onze website.

In dit verslagjaar rondde OTB/TU Delft hun driejarige onderzoek naar BewonersBedrijven af dat in opdracht van LSA en het Ministerie van BZK is uitgevoerd. Veertien BewonersBedrijven werden gevolgd en de resultaten werden gepresenteerd tijdens een landelijke kennis- en inspiratiebijeenkomst op 24 september in het Arnhemse BewonersBedrijf Malburgen. Deze conferentie organiseer-de OTB in samenwerking met LSA, Lokale Lente, commu-nity van wijkondernemers Amsterdam en het Ministerie van BZK. Bekijk de resultaten van het onderzoek hier.

In het najaar organiseerden we een werkbezoek aan Kruiskamp Onderneemt! in Amersfoort. Ondernemende bewoners wisselden ervaringen uit en beantwoordden elkaars vragen. Daarna werden we rondgeleid door de Witte Vlinder, het pand dat de bewonersgroep beheert. Ook organiseerde LSA samen met Konink-lijke Nederlandsche Heidemaatschappij (KNHM) het traject ‘Pitchen voor impact in je wijk’. Tien startende BewonersBedrijven doorliepen het traject dat bestond uit een workshop over pitchen, teamrollen en bedrijfs-plannen. Ook kreeg elke bewonersgroep begeleiding bij het opstellen van hun ondernemingsplan. Op basis daarvan pitchten vijf groepen hun plan op 12 november voor LSA en KNHM. Op verzoek namen ook Stichting Doen, VSB Fonds, Anton Jurgensfonds en Verre Ber-gen plaats in het publiek. Vier van de pitchers zullen in 2016 voor de beoordelingscommissie van LSA verschij-nen om aanspraak te maken op (co-)financiering. Bekijk het verslag op onze website.

28 LSA | Jaarverslag 2015

Platform bewoners – politici bestaat uit de plat-formvergaderingen (zie 1-3) en Wijkadoptie Tweede Kamerleden. Tweede Kamerleden adopteren een wijk en sluiten met de bewoners een overeenkomst die geldig is voor de hele kabinetsperiode. Elk Kamerlid geeft individueel invulling aan het adoptieouder-schap. Door middel van dit project kunnen Kamer-leden de uitvoering en effecten van wijkbeleid aan de hand van de ervaringen van bewoners volgen. En actieve bewoners kunnen in de keuken kijken van de landelijke politiek, hierdoor ontstaat er meer wederzijds begrip. Het LSA volgt via de bewoners hoe deze contacten verlopen. Op vergaderingen van het Bewonersplatform worden ervaringen van bewo-ners uitgewisseld. In het contract tussen bewoners en Kamerleden is opgenomen dat de Kamerleden een bezoek van de wijkbewoners aan de Tweede Kamer zullen organiseren. De intensiviteit van het contact tussen het Kamerlid en de wijkbewoners is mede afhankelijk van de persoonlijke invulling van de adop-tie door de Kamerleden. De intensiviteit blijkt in de praktijk te variëren. Een aantal Kamerleden bezoekt de wijk af en toe en een aantal vrij frequent, soms zelfs maandelijks.

RESULTATEN

Er zijn 28 Kamerleden die samen 30 wijken hebben geadopteerd. Bijna alle politieke partijen zijn vertegen-woordigd. Een overzicht van alle adoptiekamerleden en hun wijken is gepubliceerd op de website en als bijlage 2 bij dit jaarverslag. Het project heeft in 2015 minder aandacht gekregen van LSA en van de Kamerleden. Op dit moment zijn we, in samenspraak met Kamerleden, op zoek naar een nieuwe, meer eigentijdse invulling van het project. Hiermee hopen wij in de toekomst de wijkadoptie aantrekkelijker te maken voor Tweede Kamerleden en hen én bewoners te stimuleren meer uit de adoptie te halen. Ook in dit verslagjaar gingen adoptiekamerle-den op bezoek in hun wijk. Zo bracht Martijn van Dam een bezoek aan Wijkbedrijf Doornakkers in Eind-hoven, waar hij geïnspireerd, betrokken en positief kritisch was. Hij was onder de indruk van de veran-deringen in de wijk en de positieve energie van de bewonersgroep. Kamerleden Linda Voortman, Grace Tanamal en Mona Keijzer brachten een bezoek aan Hengelo en Enschede. Het bezoek is op verzoek van de Kamerleden door LSA georganiseerd. Niet alleen om te kijken naar wat er goed gaat bij deze mooie bewonersinitiatieven en -organisaties, maar ook om eerlijk te bespreken wat er fout gaat wanneer bewo-ners een verantwoordelijke rol op willen pakken in

deze doe-democratie. Uit de gesprekken kwamen vier duidelijke knelpunten naar voren:

1. Het verkrijgen van toegang tot maatschappelijk vastgoed.

2. De houding van ambtenaren ten opzichte van het initiatief.

3. Toegang tot een bescheiden start- of doorgroeikapitaal.

4. Het inzetten van vrijwilligers in het bestand van het UWV.

Kijk voor een uitgebreid verslag op de website.

Platform bewoners - politici

4-4

4 | Projecten en instrumenten 29

Bewonersinitiatieven die zorgtaken (deels) overnemen ontstaan in het hele land. Door de decentralisaties voelen actieve bewoners steeds meer noodzaak om zorg in hun wijk zelf te organiseren. Dit gebeurt vaak in samenwer-king met professionele zorgaanbieders. Ook LSA-leden houden zich steeds meer met (buurt)zorg bezig. Daarom is in 2015 op verschillende manieren aandacht besteed aan het thema zorg.

RESULTATEN We organiseerden twee bijeenkomsten rond het thema zorg (zie 1-1 Themadagen). Op 3 oktober spraken we over sociale wijkteams. Geïnspireerd door voorbeelden uit Arnhem, Zaandam en Eindhoven discussieerden de deel-nemers over samenwerken, bewoners als opdrachtgever voor professionals en het sociaal wijkteam als breekij-zer voor de overgeorganiseerde wereld. Dát zij een rol moeten spelen, is duidelijk. Bewoners weten namelijk als geen ander wat er speelt in de wijk en kennen de net-werken beter dan professionals die worden ingevlogen. Maar de ideale rolverdeling verschilt per wijk. Tijdens de bijeenkomst ‘Zorg voor je wijk’ presenteerden vier buurtzorginitiatieven zich: Wijzelf zorgcoöperatie - Delft, Zorg voor elkaar – Delft, Laakse Lente - Den Haag en Zorgvrijstaat – Rotterdam. De dag ging over de (verande-rende) rol van bewoners en bewonersinitiatieven binnen de zorg. De buurtzorginitiatieven legden de deelne-mers tijdens het middagprogramma een vraag voor. De adviezen uit deze sessies zijn gebundeld in ‘De Tien Geboden voor Buurtzorginitiatieven’ zoals zorg voor een duidelijke identiteit. Een verslag van deze bijeenkomst stond onder meer in het themanummer Zorg van Bewo-nersBerichten (zie 3-1 BewonersBerichten). In dit thema-nummer beschreven we ook de wetten en regels waar bewonerszorginitiatieven mee te maken krijgen en gaven we voorbeelden van bewonersinitiatieven in de zorg. We legden de stelling ‘Zorgverzekeringen staan met de rug naar bewonersinitiatieven’ voor aan onze voorzitter Joke Bakker en zorgverzekeraar Univé.

Het thema zorg riep veel vragen op en zagen we vaak terugkomen bij de adviesvragen aan het bureau (zie 2 Advies en begeleiding). Daarom hebben we in 2015 een plan geschreven voor een zorgproject. Samen met de Landelijk Vereniging van Kleine Kernen (LVKK) maakten we het projectvoorstel ‘Samen zorgen’. Dit omvat een leerkring van bewonerszorginitiatieven uit dorpen en steden, het opzetten van regionale werken en het orga-niseren van landelijke bijeenkomsten. Met behulp van de methode storytelling verspreiden we kennis naar een brede interdisciplinaire doelgroep van actieve bewoners, maar ook naar beleidsmakers, zorginstellingen, zorgver-

zekeraars en opiniepeilers. In dit verslagjaar is nog geen financiering voor het project gevonden. Wel krijgen wij signalen uit het land dat er behoefte is aan een landelijk platform voor zorginitiatieven van actieve bewoners en houdt een groot deel van de LSA-leden zich bezig met zorg. Aan het eind van 2015 startten wij in samenwerking met Movisie en Vilans en in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS) met het schrijven van een kompas Right to Challenge in de Wmo. Dit kompas is een handreiking voor bewoners en ge-meenten om Right to Challenge in de praktijk te gebrui-ken. Het kompas wordt begin 2016 gepubliceerd.

Zorg en bewonersinitiatief

4-5

Organisatie

5

30 LSA | Jaarverslag 2015

Het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners (LSA) is een landelijke vereniging waarbinnen bewonersgroepen samen-werken om de leefbaarheid in hun buurt te vergroten.De vereniging bestaat uit een platform van bewoners, een bestuur en een bureau. Het bureau van LSA is in 2015 verhuisd binnen Utrecht. Het nieuwe kantoor, Korte Elisabethstraat 15 – 17, is nog dichter bij het station en daardoor een ideale plek voor afspraken.

In 2015 presenteerden we ons nieuw gevormde comité van aanbeveling op onze website. Dit comité bestaat uit een groep prominente personen in maatschappelijke sleutelposities die onze vereniging een warm hart toedragen en de missie van het LSA ondersteunen. Zij hebben alle-maal in een kort statement duidelijk gemaakt waarom wij als vereni-

ging van actieve bewoners van belang zijn voor de samenleving. Hun statements zijn te vinden op onze website en in bijlage 3.

5 | Organisatie 31

Het bewonersplatform is het hart van onze vereniging. Het is het hoogste orgaan van de vereniging LSA en tevens de formele verenigingsraad. Het bestaat uit 61 groepen van actieve bewoners die formeel of informeel georganiseerd zijn in een bewonersgroep die zich be-zighoudt met het bevorderen van de leefbaarheid in hun buurt. De leden komen uit stadsbuurten uit het hele land en het platform heeft daarom samen een goed beeld van zowel lokaal als rijksbeleid op het gebied van bewoner-sparticipatie en het wijkenbeleid in Nederland. Met het platform worden minimaal vier maal per jaar alle LSA-ac-tiviteiten besproken. De activiteiten worden deels ook uitgevoerd met de leden van dit platform.

RESULTATEN In 2015 hebben we sterk ingezet op ledenwerving. Tij-dens bijeenkomsten, via social media en in het netwerk van de leden is veel geworven. En met resultaat! We ver-welkomden 29 nieuwe leden. Ons platform bestaat nu uit 61 bewonersgroepen. Het ledenaantal en daarmee ook het netwerk van LSA is daardoor dus flink uitgebreid.Ook hebben we in dit verslagjaar een nieuwe lidmaat-schapssysteem ingevoerd. We maken nu een onder-scheid tussen kernleden en netwerkleden. Kernleden zijn georganiseerde groepen van actieve bewoners. Zij heb-ben onder andere stemrecht op de platformvergaderin-gen en nemen gratis deel aan bijeenkomsten. Netwerk-leden zijn bewoners of professionals die op persoonlijke titel lid worden van het LSA. Zij hebben geen stemrecht op de platformvergaderingen en gaan onder andere met korting naar de bijeenkomsten. In 2015 had de vereni-ging 9 netwerkleden.

Ons bestuur bestaat uit bewoners uit de stadswijken en toegevoegde leden die vanwege hun kwaliteiten en netwerken zijn gevraagd. Er is in het kalenderjaar geen wijziging in het bewonersbestuur opgetreden.

Mw. Joke Bakkervoorzitter (Emmen)

Mw. Maria Yigitsecretaris (Enschede)

Dhr. Ad van der Sandenpenningmeester (Eindhoven)

Mw. Mirry Dijkstraalgemeen bestuurslid (Amsterdam)

Dhr. Pieter Jan Biesheuvelbestuursadviseur

Mw. Pettra-Eszter van Beverenbestuursadviseur

Dhr. Hassan Najjabestuursadviseur

In het verslagjaar heeft het bewonersbestuur van het LSA meermalen overleg gevoerd met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties over de voortgang van activiteiten, samenwerking en actuele ontwikkelingen.

Bewonersplatform Bestuur 5-1 5-2

32 LSA | Jaarverslag 2015

Het personeel van het LSA bestaat uit het LSA-bureau, personeel van het project BewonersBedrijven en het pro-ject Beheer je Buurthuis. Het personeel is in dienst van het WGI te Rotterdam en gedetacheerd bij het LSA.

LSA BUREAU

Ciske den Hoedtfinanciën (50%)

Hanne de Vliegeradministratie (56%)

Marieke Kootprojecten (67%)

Pleuni Koopmancommunicatie (60%)

Thijs van Mierloprojecten (100%, waarvan 50% voor het project Beheer je Buurthuis)

Ties de Ruijterdirectie (100%, per 1 november 89%)

PROJECT BEWONERSBEDRIJVEN

Marieke Boeije (67%)

Milou Althof (56%) PROJECT BEHEER JE BUURTHUIS

Arthur van Vliet (50%)

ORGANISATIE BIJEENKOMSTEN:

• 4 bijeenkomsten bewonersplatform;

• 4 bijeenkomsten bestuur;

• 1 zomerschool

• 7 themadagen;

• 15 bijeenkomsten werkgroepen (werkgroepen ter voorbereiding van onder meer: Landelijke Bewo-nersdag, BewonersBedrijven,Beheer je Buurthuis en een werkgroep jongeren).

DAARNAAST:

• voorbereiding, ontwikkeling en uitvoering activiteiten en projecten, in samenwerking met leden van het bewonersplatform;

• maken van verslagen en notities voor onze bijeen-komsten;

• maken van notities, werkplannen, evaluaties, arti-kelen, folders en toespraken;

• beleidsinformatie over landelijke ontwikkelingen op het gebied van bewonersparticipatie, groteste-denbeleid en wijkenaanpak bewerken en leesbaar aanbieden aan bewoners in de steden;

• informatievoorziening over BewonersBedrijven;

• informatievoorziening over zelfbeheer en beheer van buurthuizen;

• informatievoorziening over bewonersparticipatie binnen bestaand beleid aan derden;

• contacten onderhouden met vele landelijke instel-lingen en organisaties;

• werkbesprekingen met subsidiegevers;

• initiëren onderzoek naar bewonersparticipatie;

• samenwerken en contacten onderhouden met instel-lingen, gemeenten en bewonersorganisaties;

• bijdragen leveren aan conferenties, bijeenkomsten en werkgroepen van derden;

• projectmanagement;

• redactie LSA BewonersBerichten, publicaties, nieuwsbrieven, persberichten, informatiedossiers en websites;

• financiële administratie en budgetbewaking.

Personeel Werkzaamheden LSA-bureau

5-3 5-4

5 | Organisatie 33

 

Bijlagen

34 LSA | Jaarverslag 2015

Bijlagen 35

Ledenlijst BewonersplatformBijlage 1

PLAATS ORGANISATIE NAAM

Alkmaar St. Het Schermereiland Tineke Vedder - de Vries

St. Het Schermereiland Magda Jongejan - van Bommel

Almere Stichting bewonersplatform ( SBP) Tussen de Vaarten Katja Broekhuijsen-Dorlandt

Stichting bewonersplatform ( SBP) Tussen de Vaarten Henk Struik

Amersfoort Bewonersvereniging Hestia Stéfanie Verboon

Amsterdam Bijlmer Bewonersraad Rochdale Jaap Jonker

Pek-O-Bello Asmah Chamial

Pek-O-Bello Bert Mussig

Stichting "Ieder kind een eigen Boek Gé Ruijfrok

Stichting Ieder Kind een Eigen Boek Eva Katona

Stichting Makassarplein Community Brieuc-Yves ( Mellouki) Cadat

Wijk Opbouworgaan Oost Nico van Apeldoorn

Apeldoorn Buurtcoöperatie Apeldoorn-Zuid Ton Kunneman

Buurtcoöperatie Apeldoorn-Zuid Aart Meiling

Stichting Mudanthe Paul Molenaar

Stichting Mudanthe Hans Verberg

Arnhem Stichting BewonersBedrijf Malburgen Sjef Hamer

Stichting BewonersBedrijf Malburgen Walter Klein Nienhuis

Stichting Diagonaal Gerrit Spekschoor

Stichting Diagonaal Margriet van Galen

Assen Wijkforum Pittelo Gerard Haan

Wijkforum Pittelo Ria Haan

Bloemendaal Buurtvereniging Bloemendaal-Noord F.Ph. Stembert

Buurtvereniging Bloemendaal-Noord Wim van Meenen

Delfzijl Bewonersbedrijf Delfzijl Noord Arthur Kok

Bewonersbedrijf Delfzijl Noord Silly A. Udema-Slijm

Wijkbelangen Delfzijl Noord Annet Klooster

Wijkbelangen Delfzijl Noord Edo Ladage

Den Bosch Vereniging Bewoners Bedrijf de Hambaken Johan van Elten

Vereniging BewonersBedrijf de Hambaken Stanley Tjin-a-Kwie

Den Haag De Laakse Lente Leo Olffers

De Laakse Lente Nettie Olffers

Deventer Sichting Noordenbergkwartier Rinus Prinsen

Dordrecht O.B.K.Z. Oud-Krispijn Bewoners organisatie Corrie van Os

O.K.B.Z. Oud-Krispijn Bewoners Organisatie Arie van Zanten

Stichting Buurtwerk Wielwijk Wil Braat

Stichting Buurtwerk Wielwijk Hennie Kranenburg

Stichting Crabbehoeve André de Vries

Stichting Crabbehoeve Lieke Wernsen

36 LSA | Jaarverslag 2015

Eindhoven SBDD St. Buurtbelangen Drents Dorp Aafke Dohmen

SBDD St. Buurtbelangen Drents Dorp Carina Verhulst

Stg. Buurtplatform Bennekel Belang Hillie van Veen

Stg. Buurtplatform Bennekel Belang Marion van Beurden

Stichting Woensel-West Ad van der Sanden

Emmen BewonersBedrijf Op Eigen Houtje Bruin Bruinsma

BewonersBedrijf Op Eigen Houtje Ton Sleeking

Vereniging Wijkbelangen Emmerhout Joke Bakker

Vereniging Wijkbelangen Emmerhout Wytse Bouma

Enschede BCOB De Woonplaats Maurits Acket

Bewoners Team Stroinkslanden BTS Freddy van Tellingen

Bewoners Team Stroinkslanden BTS Marianne van Zaalen

Stichting Beien Ernst Bergboer

Stichting Beien Wilma Quak

Stichting Wijkraad Velve-Lindenhof Jozef Swaters

Stichting Wijkraad Velve-Lindenhof Maria Yigit

Groningen Stichting Talent in Actie Christine Boonstra

Stichting Talent in Actie Conny Eldering

Haarlem Wijkraad Patrimoniumbuurt Piet de Vries

Wijkraad Patrimoniumbuurt Justine Leeuwenberg

Wijkraad Vondelkwartier Rob Leurs

Wijkraad Vondelkwartier Cees van Putten

Helmond Vereniging Wijkbeheer Binnenstad. Anne Caris

Hengelo Stichting Bewoners Overleg Nijverheid Hannie de Wals

Stichting Bewoners Overleg Nijverheid Andre Schutten

Stichting Bewoners Bedrijf Berflo-Es Els Bornebroek

Stichting Bewoners Bedrijf Berflo-Es Geert Walgemoed

Hoogezand St. Burgerparticipatie Hoogezand SBH Nieko Baarda

St. Burgerparticipatie Hoogezand SBH Toine Fennis

Leeuwarden Wijkpanel Heechterp Schieringen Sjoukje Procee

Wijkpanel Heechterp Schieringen Fridus van den Berg

Leiderdorp Buurtvereniging Zijlkwartier Danielle Melissen

Buurtvereniging Zijlkwartier Hans Roest

Lelystad   Arthur Wennekes

Maastricht Buurtplatform Wittevrouwenveld Ria Haessen

Nieuwegein Stichting Dorpshuis Fort Vreeswijk Margriet Mannak

Stichting Dorpshuis Fort Vreeswijk Carin Van Meegen

Nijmegen Stichting Bewoners Budgetgroep Neerbosch-Oost Gijs van Middendorp

Stichting Bewoners Budgetgroep Neerbosch-Oost Thea Verdijk

Stichting De Zevensprong Dukenburg Hans Veltmeijer

Stichting De Zevensprong Dukenburg Theo Vermeer

Rotterdam BBE Buurt Bestuurt Essenburgbuurt Jacqueline Ravestein

BBE Buurt Bestuurt Essenburgbuurt Rob Ravestein

Bewonersorganisatie Zuidwijk Jeannettte Philips

Stichting de Nieuwe Banier Paul Donselaar

Stichting de Nieuwe Banier Ariane Lelieveld

Stichting de Nieuwe Banier Ellen Scholl

Bijlagen 37

Rotterdam Vereniging Bewonersorganisatie Blijdorp Fred de Jong

Schiedam Bewonersvereniging Wonen en Leven Nieuwland Ada van den Bersselaar

Vereniging SOBO Willy van Leeuwen

Schoonhoven St. Schoonhovenschoon Jan Heijkoop

St. Schoonhovenschoon Wouter Klip

Tilburg St. Noordraad Heikant-Quirijnstok Mat Gardeniers

St. Noordraad Heikant-Quirijnstok Hetty de Wilde

Utrecht BOL St. Bewoners Overleg Lunetten Christien Bolt

BOL St. Bewoners Overleg Lunetten Ruud Kamp

Sichting Wishingwellwest Else Huisman

Sichting Wishingwellwest Emi Pereza

Venray Open huiskamer in de wijk West te Venray Netty de Römph

Open huiskamer in de wijk West te Venray Peter Pouwels

Wijkplatform Brukske Lidy Gooren

Wijkplatform Brukske Petra van Duijnhoven

Vilissingen Stichting Droom-Walcheren Kris van Wezel

Wellerlooi St. Gemeenschapshuis Wellerlooi Maurice Bergmans

St. Gemeenschapshuis Wellerlooi Bart Bogers

Zaandam Stichting Bewoners Bedrijven Zaanstad Gerard Bloetjes

Stichting Bewoners Bedrijven Zaanstad Erwin Stam

Zwolle Stichting Wijkorganisatie Holtenbroek N.U. Cor Loos

NETWERKLEDEN  

Enschede Makuya Lidy Noorman

Heilo VROUWenKRACHT Alkmaar Laura Hornick

Joure Trunk & Branches Sietske de Jong

Leeuwarden Stichting Bewonersbedrijf Heechterp Schieringen Sabina van der Schaaf

London Locality Kristel Jeuring

Oisterwijk Huurdersvereniging Oisterwijk Anita Gerritsen

Rotterdam Belangen Organisatie Charloisse Lagedijk Rick Timmer

Tilburg Verantwoord Anders i.o. Loes van Zuijlen

Tilburg Wijkcoop watTwest Wim Adriaansen

38 LSA | Jaarverslag 2015

A. Schut-WelkzijnPartij VVDStad: AmsterdamWijk: Vogelbuurt/IJplein

Tanja JadnanansingPartij: PvdAStad: AmsterdamWijk: Bijlmermeer

Alexander Pechtold Partij: D66Stad: Arnhem Wijk: Klarendal

René LeegtePartij: VVDStad: AmersfoortWijk: SGLA

Pieter HeermaPartij: CDAStad: AlmereWijk: Stedenwijk

Gerard Schouw Partij: D66Stad: DordrechtWijk: Oud Krispijn

Sjoera DikkersPartij: PvdAStad: HaarlemWijk: Schalkwijk

Tunahan KuzuPartij: PvdAStad: RotterdamWijk: Bloemhof

John KerstensPartij: Groep Kuzu/OzturkStad: Arnhem en NijmegenWijk: Malburgen en GSB-wijken

Lutz JacobiPartij: PvdAStad: LeeuwardenWijk: Heechterp-Schieringen

Duco HooglandPartij: PvdAStad: RotterdamWijk: Pendrecht

Wouter KoolmeesPartij: D66Stad: RotterdamWijk: Bergpolder

Jacques MonaschPartij: PvdAStad: SneekWijk: Sperkhem-Tuindorp

Pia DijkstraPartij: D66Stad: UtrechtWijk: Hoograven

Linda VoortmanPartij: GroenLinksStad: UtrechtWijk: Overvecht

Ybeltje Berckmoes - DuindamPartij: VVDStad: Den HelderWijk: Nieuw Den Helder

Madeleine van ToorenburgPartij: CDAStad: Den BoschWijk: Boschveld

Aukje de VriesPartij: VVDStad: LeeuwardenWijk: Valerius kwartier

Agnes WolbertPartij: PvdAStad: EmmenWijk: Revisited wijken

Albert de VriesPartij: PvdAStad: MiddelburgWijk: Stromenwijk

Betty de BoerPartij: VVDStad: GroningenWijk: Oosterparkwijk

Ahmed MarcouchPartij: PvdAStad: EdeWijk: Stedelijk

Martijn van DamPartij: PvdAStad: EindhovenWijk: Doornakkers, Woensel West

Mohammed MohandisPartij: PvdAStad: RotterdamWijk: Agniessebuurt

Carla Dik-FaberPartij: ChristenUnieStad: GroningenWijk: Het Franse Gat

Kees VerhoevenPartij: D66Stad: DeventerWijk: Rivierenwijk

Marit MaijPartij: PvdAStad: DortdrechtWijk: Wielwijk

Overzicht adoptiekamerleden en hun wijken

Bijlage 2

Bijlagen 39

Het comité van aanbeveling bestaat uit een groep prominente personen in maatschappelijke sleutelposities die onze vereniging een warm hart toedragen en de missie van het LSA ondersteunen. Op dit moment bestaat het comité uit:

Rob van Gijzel - Burgemeester van Eindhoven‘Gebruik maken van de kennis van bewoners’

Mirjam Sterk- Bestuurder, adviseur, spreker, dagvoorzitter en ex-politica‘LSA ondersteunt de bewoners en geeft hen stem’

John McKnight - Co-director ABCD-institute USA‘LSA is creative and inventive in its ability to inspire local neighbors’

Willem van Leeuwen - Bestuurder, adviseur, schrijver, oud-voorzitter Aedes‘LSA is verbinder, aanjager en pionier’

Kathalijne Buitenweg - Lid van het College voor de Rechten van de Mens‘LSA werkt eraan belemmeringen weg te nemen’

Jos van der Lans - Cultuurpsycholoog en journalist/publicist‘Het LSA heeft in wijken zaadjes gezaaid die nu overal uitkiemen’

Jan Willem Duyvendak- Hoogleraar sociologie aan de Universiteit van Amsterdam‘In de verbetering van buurten draait het om bewoners’

Nico de Boer - Zelfstandig onderzoeker en auteur‘Zonder LSA blijft het systeem kopieën van zichzelf uitvinden’

Jacques Wallage - Voorzitter van de Raad van het Openbaar Bestuur‘LSA is een verbindingsmotor’

Steve Clare - Voormalig kopman Locality UK‘LSA is a beacon of hope, innovation and change for communities’

Leden comité van aanbeveling

Bijlage 3

PROJECTAANVRAAG

Jaarverslag 2015

Onze toekomst, onze agendais een uitgave van:

Het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewonersKorte Elisabethstraat 15-17

3511 JG UtrechtTelefoon (030) 2317511lsa@lsabewoners.nlwww.lsabewoners.nl

twitter @LSAbewonersfacebook.com /lsa.bewoners

ontwerp: vanvorm