1900-1950 Wereld

oo

rlog

en

Kenmerk 38b & 3938b Totalitaire ideologieën in de praktijk: fascisme/nationaal-socialisme39 Crisis van het wereldkapitalisme Les 1 – Verval van Weimar

Chaos in Duitsland in 1919

• Communisten wilden een

revolutie – Spartakisten-opstand

• Socialisten (democraten)

gesteund door – Leger en– Vrijkorpsen

• Berlijn in chaos

1870

1890

1900

1910

1920

1930

1940

1950

1960

H8:§ 1-3: p134-136

De Keizer vlucht

Berlijn 1919

Spartakisten gegen Regierungstruppen

Democratische Verkiezingen

• Gewonnen door de socialisten– Gaan regeren met de Deutsche Demokratische

Partei (liberalen) en de Centrumpartij (katholieken)

– Deze coalitie droeg de jonge democratie– zetelt in Weimar:

• Weimarrepubliek

– Ging akkoord met Vrede van Versailles• Echter niet met de nieuwe landsgrenzen!!

– Hierdoor voelde een deel der legertop zich verraden• Dolkstootlegende wordt geboren

1870

1890

1900

1910

1920

1930

1940

1950

1960

Weimar vs Dolkstoot

Problemen voor de jonge republiek

• Binnenlands• Staatsgreep 1920

– Kapp-putsch– Freikorps – Extreemrechts– Mislukt

• Doordat arbeiders in het hele land achter de regering gingen staan. Het leger hield zich echter afzijdig en de coupplegers werden niet vervolgd!

• Buitenlands• 1923 kon men de herstelbetalingen niet meer nakomen• Franse reactie

– bezetting Ruhrgebied• Als reactie hierop leggen de industriearbeiders in dit

gebied hun werk neer, maar kregen wel doorbetaald– drukken van geld– geldontwaarding– hyperinflatie

1870

1890

1900

1910

1920

1930

1940

1950

1960

Hyper-inflatiePrijs van 1 kilo brood

December 1921:  4 Mark

December 1922:  163 Mark

Januari 1923:  250 Mark

April 1923:  474 Mark

Augustus 1923:  69.000 Mark

November 1923:  201.000.000.000 Mark

1870

1890

1900

1910

1920

1930

1940

1950

1960

Tijdelijke hulp

• VS springt op de bres– Geldleningen– Investeringen van bedrijven

• 1929 Wereldwijde Economische Crisis – Duitsland werd het hardst getroffen

• leningen stop• Werklozen• fabrieken sluiten• enz.

1870

1890

1900

1910

1920

1930

1940

1950

1960

Crisis gunstig voor de Nazi’s

• De coalitieregering valt uiteen doordat men het niet eens kan worden over een aanpak van de crisis– Gevolgen

1. Centrumleider Brüning maakt – met toestemming van president Von Hindenburg – gebruik van artikel 48 uit de grondwet om door te kunnen regeren, maar weet geen coalitie meer smeden

2. De NSDAP boden een duidelijk alternatief voor de democratische partijen en hun “oplossingen” (beleid)

1870

1890

1900

1910

1920

1930

1940

1950

1960