11 090 naar betere politieprestaties

POLITIEACADEMIE

Naar betere politieprestatiesInformatieconcepten rond

uitvoerend politiewerk vergeleken

11-090 A5 boekje - Naar betere politieprestaties.indd 1 27-4-2011 13:05:26

Naar betere politieprestatiesVerbeteringen in de informatievoorziening

rond uitvoerend politiewerk, of: wat hebben FoBo, Real-time intelligence en

social media met elkaar gemeen?

Ivo van DuijneveldtPeter van Os

Pieter Tops


4


5

Inhoudsopgave

1 Inleiding 7

2 Maatschappelijke context 9

3 Frontoffice/Backoffice 11

4 Real Time Intelligence Center 15

5 Frontoffice/Backoffice en Real Time Intelligence vergeleken 17

6 Attenderingsservice en social media 21

7 De drie benaderingen vergeleken 25

8 Naar betere politieprestaties 31


6


7

1. INLEIDING

Binnen verschillende politieregio’s wordt de toekomst zichtbaar op het gebied van intel-

ligence, gebiedsgebonden politie en opsporing Er worden momenteel veel innovatieve

concepten beproefd om het executieve politiewerk op straat te ondersteunen en te

versterken Enkele voorbeelden zijn het in regio Hollands Midden ontwikkelde Front-

office/Backoffice-concept, het Real Time Intelligence Center van politie Rotterdam

Rijnmond, de inzet van social media in het uitvoerend politiewerk bij de politie Groningen

en het aanbieden van pushinformatie aan agenten op straat via mobiele telefoons Het

aanreiken en ontsluiten van informatie voor uitvoerende politiemensen loopt hier als

een rode draad doorheen Er zijn uiteraard nog veel meer innovatieve ontwikkelingen

gaande binnen de Nederlandse politie Alleen al op het gebied van intelligence worden

meerdere innovatieve concepten beproefd De hierna beschreven innovaties betreffen

een selectie uit een steeds rijker wordend aanbod De vraag is hoe deze innovaties zich

tot elkaar verhouden Wat zijn overeenkomsten en verschillen tussen de benaderingen

van de verschillende korpsen? Zijn de verschillende ontwikkelingen tegengesteld, of kun-

nen zij elkaar juist versterken? En is er een overkoepelende visie te formuleren op basis

van de innovatieve ontwikkelingen binnen de drie genoemde korpsen?

Colofon

Dit artikel is in opdracht van de Politieacademie vervaardigd door

Ivo van Duineveldt van AEF, in samenwerking met Peter van Os (programma-

manager gebiedsgebonden politie, strategisch ontwikkelaar Politieacademie)

en Pieter Tops (portefeuillehouder onderzoek in het College van Bestuur van de

Politieacademie en hoogleraar bestuurskunde aan de Universiteit van Tilburg)

Het onderzoek is uitgevoerd in de periode februari-maart 2011

Het is onder andere gebaseerd op gesprekken met Ron Maas (directeur informatie-

organisatie van Hollands-Midden), Sjoerd Top (hoofd RIO Rotterdam-Rijnmond) en

Eric van Zuidam (plaatsvervangend korpschef Groningen)


8


9

2. MAATSCHAPPELIJKE CONTEXT

De ontwikkeling van de genoemde innovaties voor versterking van het uitvoerend

politiewerk zijn geen geïsoleerde processen die zich beperken tot de Nederlandse politie

Integendeel, de innovaties worden gevoed door veel bredere maatschappelijke ontwik-

kelingen Op sociaal-cultureel vlak is een belangrijke ontwikkeling de herwaardering

voor vakmanschap en het terugdringen van onnodige complexiteit en bureaucratie waar

die het professioneel handelen belemmeren Bij de politie dient zich bijvoorbeeld de

vraag aan of er geen onderscheid gemaakt moet worden tussen het vakmanschap van

een agent op straat en het vakmanschap voor het maken van een proces-verbaal Een

andere ontwikkeling is de democratisering van informatie en kennis Deze ontwikkeling

dwingt publieke en private organisaties zich minder als autoriteit en meer als partner op

te stellen in hun relatie tot hun klanten Als drager en versneller hiervan dient zich de

snelle opmars van social media en van smart phones aan Zij dragen bij aan het ontstaan

van netwerkverbanden in de samenleving, die traditionele instituten en hiërarchische

structuren ontsluiten of onder druk zetten

Deze ontwikkelingen dwingen de Nederlandse politie zich te bezinnen op de effectivi-

teit van haar optreden en het versterken van haar presterend vermogen Tegen deze

achtergrond presenteerde minister Opstelten onder de titel ‘Minder regels, meer op

straat’ onlangs een actieplan dat is gericht op het bestrijden van bureaucratie en het ver-

sterken van vakmanschap in de basispolitiezorg en de recherche Het stimuleren van slim

vakmanschap binnen de politie krijgt in het plan van de minister een prominente plaats

Onder de noemer van slim vakmanschap presenteert Opstelten de volgende acties:

landelijke invoering van het Frontoffice/Backoffice-concept, de invoering van mobiel

werken, waardoor agenten op straat direct bepaalde gegevens kunnen raadplegen en

controleren, het versterken van heterdaadkracht gericht op een toename van het aantal

meldingen van burgers en aanhoudingen door de politie en inzet op snelle interventies

en directe afdoening van strafzaken

Het actieplan richt zich op daarmee op versterking van en ruimte voor vakmanschap als

fundering voor nationale politie Het legitimeert daarmee de innovaties die in dit

artikel besproken worden en steunt de verdere ontwikkeling daarvan Juist nu politiek

en bestuurlijk draagvlak bestaat voor de verdere uitrol van het Frontoffice/Backoffice-

concept, voor het invoeren van vormen van mobiel werken voor de politie en voor de

versterking van de heterdaadkracht, is het van belang de verschillende ontwikkelingen


10

en innovaties in samenhang te bezien Geen van de genoemde concepten is volmaakt en

geen van die concepten is af Het gaat er naar onze mening dan ook niet om dat de

Nederlandse politie deze innovaties en concepten volgens een uniform protocol

‘inregelt‘ en ‘uitrolt’ Het gaat er veel meer om dat een gedeelde visie ontstaat op de

ontwikkelingsrichting Want zonder stip aan de horizon wordt het moeilijk koersen

Voordat we dieper in gaan op deze ontwikkelingsrichting, komen echter eerst de afzon-

derlijke innovatieve concepten aan bod


11

3. FRONTOFFICE/BACKOFFICE

Sinds 2009 werkt politieregio Hollands Midden met het Frontoffice/Backoffice-concept

De informatieondersteuning van het uitvoerend politiewerk op straat wordt hierbij op

een andere wijze georganiseerd Agenten op straat worden beschouwd als een ‘front-

office’ Telefonisch staan zij in contact met een helpdesk binnen, de ‘backoffice’ van de

informatieorganisatie Bij de start van hun dienst melden agenten zich telefonisch aan

bij de backoffice, waarna zij gekoppeld worden aan een medewerker die hen gedurende

hun hele dienst ondersteunt De helpdesk van de backoffice ondersteunt de agenten

door hen systeeminformatie aan te reiken als zij aanrijden op meldingen Daarnaast

ondersteunt de helpdesk van de backoffice bij de afhandeling van het schriftelijk werk

Agenten geven hun meldingen en mutaties telefonisch door, waarna de medewerkers

van de helpdesk deze verwerken in de politiesystemen en relevante producten aan-

maken, zoals een proces-verbaal, een aangifte of een mutatie Door de interactie tus-

sen de agent op straat en de medewerkers bij de helpdesk van de backoffice komen

processen-verbaal en andere informatieproducten in dialoog tot stand Het Frontoffice/

Backoffice-concept legt daarmee een sterke operationele verbinding tussen de blauwe

teams (buiten) en de informatieorganisatie (binnen)

Terug op het bureau hoeven de agenten de producten van de helpdesk van de back-

office alleen nog te controleren, eventueel aan te vullen of te corrigeren en te auto-

riseren De verbalisant blijft dus zelf verantwoordelijk voor de inhoud en kwaliteit van

het verbaal of van andere producten, maar anderen helpen bij de totstandkoming van

een goed resultaat De administratieve ondersteuning van de helpdesk van de back-

office kan beschouwd worden als een vorm van directe afhandeling van het politie-

werk, doordat een agent zich ervan verzekerd weet dat de meldingen en mutaties die

hij doorgeeft, ook direct verwerkt worden Bovendien is het zo dat het probleem van

de noodzakelijke kwaliteitsverbeteringen in processen-verbaal tot nu toe alleen kon

worden bereikt door opleiding en training van alle blauwe medewerkers Bij toepassing

van het Frontoffice/Backoffice-concept kan dit deels ook opgevangen worden door een

kwalitatief goede backoffice (waarbij reductie van complexiteit en eisen een onmisbare

aanvullende strategie blijft)

De agent op straat is in het gesprek in de lead De agent geeft waarnemingen en infor-

matie door De helpdeskmedewerker stelt aanvullende vragen en activeert daarmee het

informatiebewust waarnemen door de agent Dit draagt ertoe bij dat agenten zich beter


12

ondersteund voelen Rapporteren of verbaliseren is daarmee niet langer een individuele

aangelegenheid Dat biedt enerzijds mogelijkheden tot verbetering van de kwaliteit van

het blauwe vakmanschap en anderzijds tot verbetering van de producten van de infor-

matieorganisatie

Onderzoek in politieregio Hollands Midden met het Frontoffice/Backoffice-concept heeft

uitgewezen dat toepassing van het concept voor agenten een tijdsbesparing oplevert

van 20% van hun netto diensttijd, grofweg zo’n anderhalf uur per dienst Blauw komt

dus meer op straat en agenten krijgen ruimte voor hun eigenlijke vakmanschap

Een tweede voordeel van het Frontoffice/Backoffice-concept voor de blauwe teams is de

informatie die zij van de backoffice kunnen ontvangen als zij aanrijden op meldingen

Agenten komen daardoor beter voorbereid op locatie, waardoor zij zich veiliger voelen

Ook in het contact met burgers ervaren agenten meerwaarde als zij niet ‘blanco’ ter

plaatse komen, maar met kennis van relevante achtergrondinformatie Dit draagt bij aan

de professionaliteit van de politieorganisatie als geheel en levert een bijdrage aan het

vertrouwen van burgers in de politie

Voor de informatieorganisatie betekent de toepassing van het Frontoffice/Backoffice-

concept dat informatie op een gecontroleerde en gevalideerde wijze in de politie-

systemen wordt ingevoerd De invoer vindt immers alleen nog plaats door medewerkers

van de backoffice Doordat de medewerkers in de backoffice speciaal getraind zijn op

een juiste invoer van data in politiesystemen, neemt de kans op foutieve of dubbele in-

voer drastisch af Direct gevolg is dat de data waarop de informatieorganisatie haar ana-

lyses en informatieproducten baseert vele malen betrouwbaarder is vergeleken met de

situatie waarbij elke agent voor zich informatie in de systemen invoerde Deze werkwijze

biedt ook een antwoord op de toegenomen complexiteit van processen-verbaal

Door het vastleggen van de geluidsopnames van de gesprekken tussen front- en back-

office, ontstaat de mogelijkheid tot ongestructureerde dataopslag, wat de zoeken

analysemogelijkheden voor de informatieorganisatie vergroot Een ander voordeel voor

de informatieorganisatie is de toename van de bereidheid van agenten om informatie in

de systemen vast te leggen In veel politiekorpsen was na de invoering van de basisvoor-

ziening handhaving (BVH) een scherpe daling te zien in het aantal vrije- of IGP-mutaties

Agenten kozen ervoor, vanwege de bewerkelijke aard van BVH, om alleen het hoogst-

nodige vast te leggen Het Frontoffice/Backoffice-concept biedt op dit punt uitkomst


13

Het doorgeven van een IGP-melding vergt immers niet meer dan één telefoontje en een

check aan het einde van de dienst als de backoffice de mutatie heeft verwerkt

De informatieondersteuning van de beslissingen in de uitvoering van het politiewerk

verbetert door het directe contact tussen de agent en de helpdeskmedewerker Juist

doordat er door het Frontoffice/Backoffice-concept substantieel meer capaciteit vrijkomt

is echter ook verbetering van de sturing van het dagelijkse politiewerk van belang Het

gaat daarbij vooral om de operationele sturing via het briefingsproces en de tactische

sturing via het sturingsoverleg (stuurploeg) ingrijpend te verbeteren De inrichting van

een telefonische helpdesk voor de frontoffice alleen is daarbij niet voldoende

De backoffice dient dus meer functies te omvatten In korps Hollands Midden is in de

Dienst Informatie daarom een ontwikkeling gaande om de processen zo in te richten

dat deze maximaal ondersteunend zijn aan de behoeftes van de blauwe teams bij zowel

de uitvoering van het werk op straat als bij de sturing van dat werk Hierbij speelt de

ontwikkeling van een monitoringsfunctie een centrale rol Deze monitoringsfunctie ver-

edelt en analyseert dagelijks, permanent, op basis van integrale toegang tot alle data, de

meest actuele gegevens Dit gebeurt op een wijze die aansluit bij de informatiebehoefte

van de basisteams voor zowel de operationele ondersteuning van het dagelijkse politie-

werk, maar ook in een actueel veiligheidsbeeld voor de sturingsoverleggen op team,

districtelijk en regionaal niveau

In politieregio Hollands Midden is de afgelopen twee jaar met het Frontoffice/Backoffice-

concept geëxperimenteerd Eerst op de het niveau van een basisteam, vervolgens op

districtelijke schaal Inmiddels heeft de korpsleiding besloten tot korpsbrede uitrol van

het concept Daarbij is de ambitie het concept ook te verbinden aan het versterken van

de heterdaadkracht en een koppeling te leggen met directe aanpak in het uitvoerend

politiewerk


14


15

4. REAL TIME INTELLIGENCE CENTER

In politieregio Rotterdam Rijnmond heeft de Regionale Informatie Organisatie (RIO) eind

2010 bij de gemeenschappelijke meldkamer een Real Time Intelligence Center ingericht

RIO-medewerkers bemensen dit RTIC De RTIC-informatiespecialisten werken primair voor

agenten in de Directe Hulpverlening Indien gewenst kunnen zij ook real time informatie-

producten leveren ten behoeve van de opsporing, andere politieonderdelen, of keten-

partners

Op het moment dat bij de meldkamer een melding binnenkomt, zoeken de RIO-mede-

werkers ongevraagd en proactief naar informatie die bruikbaar is voor de agent die aan-

rijdt op de melding Koppeling aan het cameratoezicht en aan automatische nummer-

plaatregistratie (ANPR) levert hierbij meerwaarde, doordat de RIO-medewerkers ook uit

deze bronnen kunnen putten om agenten op straat van real time informatie te voorzien

De informatie wordt in principe door de centralist van de meldkamer aan de agent op

straat doorgegeven Bij zeer urgente situaties kan de informatiespecialist zelf ook direct

met de collega’s op straat contact opnemen Doordat de agenten kunnen beschikken

over deze real time informatie, komen zij beter geïnformeerd ter plaatse

Dat vergroot de veiligheid voor de agent op straat Zij zijn beter voorbereid op de situatie

die zij kunnen verwachten en kunnen beter, op basis van informatie, beslissen over hun

optreden en hun keuze voor een bepaalde interventie De werkwijze draagt er boven-

dien toe bij dat de politie gerichter haar capaciteit in kan zetten, doordat op voorhand

meer informatie over de situatie ter plaatse beschikbaar is Hierdoor is capaciteitswinst

te behalen, doordat de RIO-medewerkers kunnen adviseren op bepaalde meldingen, na

analyse, op maat capaciteit in te zetten

Het werk van de RTIC levert daarnaast ook meerwaarde voor de informatieorganisatie

Door het real time meekijken kunnen de informatiespecialisten veel extra informatie van

straat halen, doordat zij agenten hier opdracht toe geven Dit levert informatie op die

anders niet wordt vastgelegd in de politiesystemen De Rotterdamse informatie-

organisatie heeft als doel gesteld dat de RTIC-informatiespecialisten de collega’s op straat

werkopdrachten meegeven, zodat zij gericht informatie gaan halen, in plaats van rond

te rijden in afwachting van een melding Overigens geldt hierbij wel het uitgangspunt

dat opdrachten verstrekt vanuit de blauwe teams prioriteit hebben ten opzichte van

opdrachten verstrekt vanuit de informatieorganisatie


16

Een andere functie van het RTIC is het opstellen van korte termijn analyses (24-uurs

monitor) Ook werkt de RIO aan een live informatiemonitor om de informatiespecialisten

in staat te stellen in real time een groot aantal systemen te bevragen Het gaat hierbij

niet alleen om politiesystemen en overige publieke systemen, maar ook om openbare

bronnen, zoals social media of de agenda van het ANP Deze live informatiemonitor stelt

de RIO in staat een actueel beeld over de ontwikkeling van de criminaliteit en openbare

orde te kunnen bieden Dit permanente veiligheidsbeeld sluit aan bij de doctrine Intel-

ligence Gestuurde Politie Met het RTIC beoogt de Rotterdamse RIO de effectiviteit van

het politieoptreden op straat te vergroten In het bijzonder gaat het om het versterken

van de interventiekracht en het vergroten van de heterdaadkracht De Rotterdamse

informatieorganisatie omschrijft het RTIC als een typisch voorbeeld van ‘IGP 2 0’, waarbij

het accent verschuift van besluitvorming over het werk door de leiding, naar besluit-

vorming in het werk door uitvoerenden


17

5. FRONTOFFICE/BACKOFFICE EN REAL TIME INTELLIGENCE VERGELEKEN

Het RTIC is, net als het Frontoffice/Backoffice-concept, een voorbeeld van een interven-

tie waarbij de concepten van intelligence gestuurde politie en gebiedsgebonden politie

elkaar versterken Overeenkomsten tussen beide innovatieve concepten zijn:

1 de ondersteunde organisatie houdt zich real time met de ondersteuning van de

uitvoering bezig

2 informatieorganisatie levert ongevraagd actuele informatie (real time intelligence)

aan agenten als zij aanrijden op meldingen Hierdoor komen agenten beter geïn-

formeerd ter plaatse, kunnen zij meer op basis van informatie beslissen over hun

optreden en kunnen zij beter geïnformeerd de burger tegemoet treden, wat de

geloofwaardigheid van de politie als organisatie ten goede komt

3 de informatieorganisatie haalt extra informatie op die anders niet of slechts

beperkt in de politiesystemen terecht zou zijn gekomen

4 de informatieorganisatie en ‘blauw’ worden meer met elkaar verbonden Dat

resulteert in informatiewinst op straat én in de informatieorganisatie De mede-

werker op straat voelt zich daadwerkelijk ondersteund en de medewerker binnen

krijgt meer voeling met het vak

5 er wordt voorzien in een monitoringsfunctie, die gericht is op het verschaffen van

een 24-uurs monitor over de veiligheidsontwikkeling (criminaliteit en openbare

orde)

6 door hun werkwijze wordt een bijdrage geleverd aan het versterken van de

effectiviteit van het uitvoerend politiewerk op straat Hierdoor ontstaat de ruimte

en de mogelijkheid om de heterdaadkracht te vergroten en de interventiekracht

te versterken Voorwaarde daarvoor is dat vanuit de ondersteunende organisatie

agenten op straat actief geïnformeerd worden en dat zij gewezen worden op

aanhoudingskansen


18

Er zijn echter ook verschillen tussen de beide werkwijzen:

1 De medewerkers van de helpdesk van de backoffice in Hollands Midden onder-

steunen de agenten op straat bij de administratieve afwerking van het politie-

werk Onderzoek naar het Frontoffice/Backoffice-concept in Hollands Midden

heeft uitgewezen dat hierdoor 20% van de nettodiensttijd van agenten vrij valt

In Hollands Midden komt dit overeen met een equivalent van 110 fte’s dat extra

beschikbaar komt voor uitvoerend werk op straat De medewerkers van het RTIC

in Rotterdam leveren daarentegen geen administratieve ondersteuning aan de

agenten op straat

2 De formatieve omvang van het RTIC is veel beperkter dan die van de backoffice

in regio Hollands Midden Het RTIC kent momenteel een standaardbezetting van

twee informatiespecialisten In een volcontinurooster zou voor ondersteuning van

het gehele Rotterdamse korps een formatie van 20 fte’s noodzakelijk zijn

In Hollands Midden (een factor 3 kleiner dan het Rotterdamse korps) is becijferd

dat de benodigde formatie voor de helpdesk van de backoffice zo’n 80 fte’s zou

bedragen, waarvan 50 fte’s voor taken die voorheen nog niet door de Dienst

Informatie werden uitgevoerd De dekking voor de formatie van de helpdesk van

de backoffice wordt in Hollands Midden in belangrijke mate (ongeveer 35 fte’s)

gevonden binnen de Dienst Informatie, omdat als uitgangspunt is geformuleerd

dat invoering van het Frontoffice/Backoffice-concept niet ten koste mag gaan van

blauw

3 Doordat de medewerkers van de helpdesk van de backoffice in Hollands Midden

verantwoordelijk zijn voor de invoer van gegevens in de politiesystemen, vindt

data-invoer gecontroleerd en gevalideerd plaats Dit levert een bijdrage aan de

kwaliteit van de data in de politiesystemen, ontlasting van politiemensen op straat

en kan herstelwerk voorkomen In het Rotterdamse concept is hiervan geen sprake,

omdat het RTIC geen administratieve ondersteuning biedt en de data-invoer dus

een verantwoordelijkheid is van de individuele verbalisant

4 In de visie op het RTIC ligt besloten dat de informatiespecialisten via de centralist

bij de meldkamer gericht informatieopdrachten mee kunnen geven aan agenten

op straat Daarmee kunnen surveillerende eenheden doelgerichter in worden

gezet Dit is te duiden als een horizontale manier van sturen op de uitvoering van

het politiewerk op straat, aanvullend op de verticale sturing vanuit de blauwe

teams Dit verschilt van de benadering die in het Frontoffice/Backoffice-concept

is gekozen Daar heeft de helpdesk van de backoffice een minder sturende rol op

de inzet van blauw, doordat de helpdesk bij de backoffice weliswaar ongevraagd


19

informatie aanlevert, maar geen informatieopdrachten verstrekt De sturing op

blauw blijft in Hollands Midden het exclusieve domein van de blauwe teams, in

casu de chefs van dienst

5 Een volgend verschil is dat in Rotterdam Rijnmond de RIO-medewerkers adviseren

over de inzet van capaciteit, waardoor capaciteitswinst gerealiseerd kan worden

doordat op basis van informatie van het RTIC de blauwe teams kunnen besluiten

minder in te zetten op een bepaalde melding

6 In operationele zin is een verschil dat in politieregio Hollands Midden de mede-

werkers van de helpdesk van de backoffice rechtstreeks met de agent op straat

communiceren, terwijl in Rotterdam de communicatie via de centralisten van de

meldkamer verloopt

7 Daarnaast is er in Rotterdam voor gekozen de RTIC-medewerkers fysiek te positio-

neren bij de gemeenschappelijke meldkamer, terwijl in Hollands Midden de

medewerkers van de helpdesk apart van de meldkamer zijn gehuisvest In Hollands

Midden beschikt de helpdesk van de backoffice echter wel over een rechtstreeks

‘hotline’ met de meldkamer, zodat informatie desgewenst ook direct aan de cen-

tralisten kan worden doorgegeven

8 Een laatste verschil is de mate waarin in de beide concepten gebruik gemaakt

wordt van open informatiebronnen Waar in het RTIC een prominente rol is

weggelegd voor de live informatiemonitor en de koppeling aan ANPR en camera-

toezicht, is dit in het Frontoffice/Backoffice-concept minder het geval Daar is in

de backoffice binnen de monitoringsfunctie een functie voor internetrechercheurs

voorzien Deze functies staan echter op enige afstand van de helpdesk, die het

directe contact met de agent op straat onderhoudt De bijdrage van de internet-

rechercheur vindt dan ook meer plaats ten behoeve van het veiligheidsbeeld, dan

ten behoeve van de informatieondersteuning van agenten op straat

9 Beide concepten zijn nog in ontwikkeling De vastgestelde verschillen markeren

hooguit in de huidige stand van zaken van beide innovaties

Bovenstaande vergelijking van beide concepten toont aan dat deze met uitzonder-

ing van het aspect van de administratieve ondersteuning, sterk vergelijkbaar zijn Op

visie-niveau beogen beide concepten bij te dragen aan het verbinden van de informatie-

organisatie met het gebiedsgebonden politiewerk Beide zijn bedoeld om de effectiviteit

van blauw te versterken, door de heterdaadkracht en de interventiekracht te vergroten

In beide regio’s reikt de informatieorganisatie daartoe proactief informatie aan En

in beide regio’s is een monitoringsfunctie voorzien voor het leveren van een actueel


20

veiligheidsbeeld Rond het aspect van de administratieve ondersteuning, en in het

verlengde daarvan de visie op het organiseren van data-invoer, bestaan verschillen van

inzicht Hier komen wij nog nader op terug


21

6. ATTENDERINGSSERVICE EN SOCIAL MEDIA

Een derde innovatie betreft de attenderingsservice die de regiopolitie Groningen sinds

2008 in samenwerking met de vtsPN succesvol heeft beproefd Dit concept is erop gericht

agenten op straat te voorzien van informatie die voor hun rol en hun positie in de wijk

relevant is Het gaat om het ongevraagd aanbieden van zogenaamde push informatie

via een smartphone Real time ondersteuning door middel van actuele informatie is het

uitgangspunt De informatie ondersteunt de agent bij het uitvoeren van het werk en

draagt ertoe bij dat agenten beter geïnformeerd en daardoor veiliger kunnen werken

Daarnaast is het mogelijk via de smartphone verschillende politiesystemen tegelijker-

tijd te bevragen Zo kan een agent op straat met één zoekvraag (bijvoorbeeld naar een

kenteken, of een persoon) snel uit verschillende systemen informatie opvragen Ook

bestaat de mogelijkheid om via de smartphones aandachtsvestigingen direct door te

geven aan agenten op straat Verder heeft het Groningse korps initiatief genomen tot

implementatie van een automatisch voertuig locatie systeem (AVLS-retour) Hiermee

zijn de medewerkers in de noodhulpauto’s (en binnenkort ook motorrijders) in staat

niet alleen hun eigen positie, maar ook die van de overige medewerkers op straat in

een geografisch informatiesysteem ‘live’ te zien Dat verhoogt de regelruimte op straat

zonder op dit vlak afhankelijk te zijn van de meldkamer Daarnaast overweegt het korps

Groningen de basispolitiesystemen in de noodhulpauto door middel van een mobiele

voorziening te ontsluiten, zodat agenten bij leegloop of bij tweemensbezetting op een

auto ter plekke administratie kunnen afhandelen en informatie kunnen invoeren De

proef met de attenderingsservice is inmiddels zeer uitvoerig geëvalueerd en succesvol

bevonden Het concept van de attenderingsservices is daarmee klaar voor verdere uitrol

over de Nederlandse politie, bijvoorbeeld in de vorm van een app voor de BlackBerry of

andere smartphones

De ontwikkeling van de attenderingsservice via smartphones past in een bredere visie

van het Groningse korps op mobiel werken In deze visie staat de gedachte centraal dat

de toekomstige informatiestrategie van de politie meer dan nu gericht moet zijn op

het ondersteunen van een horizontale inrichting van de besturing en uitvoering tussen

politie, partners en burgers, in plaats van langs de traditionele verticale lijnen Agenten

zijn in die visie geen radertjes in een onpersoonlijke bureaucratie met centrale, verticale

besturingssystemen gericht op command en control In plaats daarvan verdienen agenten

meer individuele ruimte om zelf (on)veiligheid te kunnen beïnvloeden in directe wis-


22

selwerking met de omgeving Door de stormachtige ontwikkeling van spraakgestuurde

toepassingen zou het de agenten al binnen enkele jaren in staat kunnen stellen om hun

werk op straat integraal uit te kunnen oefenen, zowel informatief als administratief In

de Groningse visie ligt daarmee besloten dat agenten op straat ook zelf administratieve

afwerking van het politiewerk op zich kunnen nemen Voorwaarde is wel dat de bureau-

cratisering daadwerkelijk wordt teruggedrongen

Vanuit deze visie heeft het Groningse korps recent besloten alle 150 wijkagenten in het

korps de beschikking te geven over een smartphone met camera en videofunctie De

smartphones worden niet alleen gebruikt om de politiesystemen op straat te ontsluiten

en om agenten pushinformatie aan te bieden, maar zijn juist ook een instrument om de

wijkagent meer te verbinden met zijn of haar wijk Korps Groningen wil haar wijken

jeugdagenten via social media en de digitale snelweg in directe verbinding brengen met

andere collega’s, vakgenoten, medewerkers van partnerinstellingen en met burgers

De politie kan zich in deze benadering transformeren tot een netwerkorganisatie

Concreet wordt dit zichtbaar in het gebruik van Twitter door de wijkagenten Zij benut-

ten Twitter niet alleen als informatiebron, maar gebruiken het ook als een instrument

voor actieve interactie met het publiek, mede ter vergroting van het sociaal kapitaal in

wijken en buurten én in sociale netwerken als basis voor meer burgerbetrokkenheid

Social media als Twitter (al dan niet in combinatie met Burgernet) kunnen zo een bij-

drage leveren aan het vergroten van de heterdaadkracht en de interventiekracht van de

politie, doordat de politie uit een breed netwerk van burgers en partners actuele infor-

matie kan putten Het Groningse korps gebruikt Twitter dus voor het actief informeren

van en communiceren met het publiek Om eenheid in de communicatie te bewerkstel-

ligen, vindt communicatie via Twitter alleen plaats via wijken jeugdagenten of via de

persvoorlichters Projectleiders treden niet in de communicatie met burgers

Het Groningse korps maakt niet alleen gebruik van Twitter, maar ook van een eigen in-

terne vorm van microblogging die sterk op Twitter lijkt In tegenstelling tot Twitter is het

zogenaamde Plitter-systeem afgeschermd voor de buitenwereld Plitter is bedoeld om

de informatiepositie van buurten jeugdagenten en van projectleiders, chefs van dienst

en persvoorlichters te verbeteren Via smartphones staan zij met elkaar in contact Deze

manier van werken maakt het mogelijk beeldmateriaal met elkaar te delen en daar-

door onder meer de pakkans te vergroten, wat bijdraagt aan de heterdaadkracht van

de politie Zo kan de politie de functionaliteit van Twitter om snel informatie te delen

gebruiken, zonder daarmee informatie publiek te maken Doordat Plitter een koppel-


23

ing heeft met Twitter, kunnen wijken jeugdagenten informatie die zij via projectleiders

aangereikt krijgen desgewenst direct doorzetten op Twitter, om hun netwerk van burg-

ers te voeden De wijken jeugdagenten hebben maximale vrijheid om naar eigen inzicht

tweets te plaatsen Zij hoeven die niet intern af te stemmen


24


25

7. DE DRIE BENADERINGEN VERGELEKEN

Het Groningse politiekorps geeft met de attenderingsservice, de inzet van social media,

het gebruik van smartphones, de toepassing van Plitter en de inzet van AVLS-retour in-

vulling aan een visie op het versterken van uitvoerend politiewerk Het ontsluiten, delen

en verwerven van informatie staat daarbij centraal Daarmee sluit de Groningse visie aan

op de ontwikkelingen die in Hollands Midden en Rotterdam Rijnmond in gang zijn gezet

met respectievelijk het Frontoffice/Backoffice-concept en het concept van het Real Time

Intelligence Center Hieronder werken wij de overeenkomsten en verschillen tussen de

verschillende concepten nader uit, waarbij het vooral gaat om de achterliggende visies

1 De Groningse innovaties zijn net als het Frontoffice/Backoffice-concept en het con-

cept voor het RTIC onder meer gericht op het proactief aanbieden van informatie

aan agenten tijdens de uitvoering van hun werk op straat, zodat zij beter geïnfor-

meerd en daardoor veiliger hun werk kunnen doen

2 De innovaties zijn daarnaast bedoeld om agenten beter in staat te stellen hun

eigenlijke werk als agent te doen De concepten willen bijdragen aan het vakman-

schap van agenten op straat De uitwerking verschilt echter per korps Waar in

Groningen de nadruk ligt op het realiseren van meer horizontale besturing van het

uitvoerend politiewerk (de agent is geen radertje in een bureaucratie), ligt in

Hollands Midden de nadruk op het wegnemen van administratieve werkzaam-

heden zodat de agent aan het eigenlijke politiewerk toekomt

3 De Groningse innovaties zijn, net als het RTIC-concept, gericht op het aanbieden

van push-informatie om daarmee agenten op straat gericht informatie op te laten

halen voor de politieorganisatie, een nieuwe vorm van informatiesturing Ook

in het Frontoffice/Backoffice-concept is sprake van het aanbieden van pushinfor-

matie, maar dan wel zonder dat daarbij informatieopdrachten worden verstrekt

Als met de term pushinformatie het ongevraagd aanreiken van actuele informatie /

intelligence wordt bedoeld, geldt dat alle drie de concepten daarin voorzien Als

het gaat om het verstrekken van informatieopdrachten, verschillen de drie concep-

ten wezenlijk van elkaar In het concept van het RTIC wordt het verstrekken van in-

formatieopdrachten beschouwd als een mogelijkheid om surveillerende eenheden

doelgerichter te laten handelen Dit is te beschouwen als een vorm van horizontale

sturing op basis van informatie in de uitvoering van het politiewerk op straat In

het Groningse concept krijgen agenten op straat pushinformatie aangereikt, maar

ligt de keuze om deze wel of niet op te pakken bij henzelf


26

Bij het Front-office/Backoffice-concept ligt de nadruk tenslotte op het vraaggericht

werken De sturing op de inzet van blauw blijft het domein van de teams Het

Frontoffice/Backoffice-concept is een katalysator gebleken voor het informatie-

bewustzijn bij uitvoerende politiemensen Het leidt tot een groeiende behoefte

aan informatie in de blauwe teams en daarmee tot een informatie-pull In de

Groningse benadering mag een dergelijke informatie-pull ook worden veronder-

steld, doordat agenten real time informatie op straat krijgen aangereikt en zelf

kunnen beslissen hoe zij daarop acteren

4 Ook in de visie op de rol van de informatieorganisatie kunnen verschillen tussen

de drie korpsen worden onderkend In het Frontoffice/Backoffice-concept en in het

RTIC is het binnenhalen van extra informatie ten behoeve van de politiesystemen

een belangrijke doelstelling In de Groningse benadering ligt de nadruk minder

op het binnenhalen van informatie door de informatieorganisatie, maar op het

verbinden en ontsluiten van verschillende informatiebronnen Politiesystemen

zijn in de Groningse visie één van de vele informatiebronnen De ontwikkeling in

Groningen is erop gericht minder via een ‘blauw rietje’ te kijken en meer verbin-

ding te zoeken met openbare bronnen In Rotterdam sluit de toepassing van de

live informatiemonitor hierop aan Voor korps Hollands Midden is dit een ontwik-

kelperspectief: in de backoffice wordt in de verkeerstoren al wel informatie uit een

groot aantal verschillende bronnen, waaronder ook openbare bronnen, geanaly-

seerd Deze informatie wordt echter nog primair benut voor de monitoringsfunctie

en wordt nog niet actief door de helpdesk in real time aan agenten uitgereikt

5 Het Frontoffice/Backoffice-concept onderscheidt zich nadrukkelijk doordat de

medewerkers van de helpdesk van de backoffice administratieve ondersteuning

aan blauw bieden door de data-invoer over te nemen Daarmee beoogt korps

Hollands Midden niet alleen blauw meer ruimte te geven voor het eigenlijke

politiewerk, maar ook te bereiken dat informatie gevalideerd en gecontroleerd

in de systemen komt Deze benadering verschilt van de benadering van het

Groningse korps, waar juist wordt ingezet op mobiel werken, inclusief data-invoer

door agenten op straat De benadering in Rotterdam sluit aan bij het Frontoffice/

Backoffice-concept, met dien verstande dat de RTIC-medewerkers geen admini-

stratieve ondersteuning bieden Deze verschillen kunnen beschouwd worden als

operationele verschillen Het achterliggende doel bij de drie korpsen is gelijk: het

gaat om versterken van de professionaliteit en effectiviteit van het uitvoerend

politiewerk


27

6 In het verlengde van het voorgaande punt verschilt ook de visie op mobiel werken

tussen de verschillende korpsen Het Groningse korps ziet goede mogelijkheden

om agenten op straat door mobiele applicaties zelf data-invoer te laten doen Als

technologieën voor spraakherkenning zich verder ontwikkelen, zou het typewerk

voor agenten op straat bovendien tot een minimum kunnen worden beperkt Ook

de Rotterdamse informatieorganisatie ziet mogelijkheden voor data-invoer door

agenten op straat, met name om wacht- en leeglooptijd van agenten optimaal

te benutten De gedachte is dat als twee agenten in een auto zitten, er best één

de administratieve afhandeling van het politiewerk op zich kan nemen Zeker in

meer rurale gebieden met lange aanrijtijden kan dit een zinvolle benadering zijn

Deze visie verschilt sterk van de visie die aan het Frontoffice/Backoffice-concept ten

grondslag ligt Daarin is het uitgangspunt dat een agent toegang moet hebben tot

informatie, maar dat data-invoer door de backoffice wordt verricht

7 Het verschil in visie op mobiel werken en de administratieve afhandeling van

politiewerk door een helpdesk of backoffice laat onverlet dat er ook grote over-

eenkomsten in visie tussen de drie korpsen bestaan met betrekking tot mobiel

werken Overeenstemming bestaat over het feit dat agenten op straat of in de

auto toegang moeten hebben tot informatiesystemen Enkelvoudige bevragin-

gen zouden door agenten op straat zelf moeten kunnen worden gedaan Voor

meervoudige bevragingen en complexere zoekopdrachten is het wenselijk een

informatiespecialist in te zetten Specialistische vragen moeten door een specialist

worden opgepakt Overeenstemming bestaat ook over het aanreiken van pushin-

formatie aan agenten op straat Ook over eenvoudige controles, bijvoorbeeld van

identiteitsbewijzen met een scanner in de auto, bestaat overeenstemming tussen

de korpsen dat dit goed bij de agent op straat kan worden belegd

8 Tenslotte verschillen de drie korpsen in hun achterliggende visie op de besturing

van het uitvoerend politiewerk Korps Groningen neemt expliciet het standpunt

in dat een omslag naar meer horizontale besturingsvormen wenselijk is Dat doet

recht aan de professionele autonomie van de agent en draagt bij aan het reali-

seren van horizontale verbindingen tussen de politie, partners en burgers Korps

Rotterdam Rijnmond hanteert een meer gecentraliseerd besturingsmodel Het

verstrekken van informatieopdrachten aan agenten op straat kan beschouwd wor-

den als een vorm van horizontale sturing in het uitvoerend politiewerk, terwijl in

verticale zin door de chefs van de blauwe teams gestuurd wordt op het uitvoerend

politiewerk Voor korps Hollands Midden geldt iets soortgelijks Het Frontoffice/

Backoffice-concept kent een prominente plaats toe aan de centrale informatie-


28

organisatie Die is vervolgens wel dienstbaar aan de blauwe teams en aan de

uitvoering van het politiewerk op straat In Hollands Midden is minder sprake van

sturing in het uitvoerend politiewerk dan in Rotterdam Rijnmond

9 De korpsen Hollands Midden en Groningen willen met hun concepten beide

bijdragen aan het vergroten van de professionele ruimte voor agenten De wijze

waarop zij daaraan werken verschilt echter In het Frontoffice/Backoffice-concept

gaat het erom agenten administratief werk uit handen te nemen, waardoor zij

meer tijd hebben voor politiewerk op straat In de Groningse benadering wordt de

professionele ruimte versterkt door in te zetten op een meer horizontale vorm van

aansturing van het uitvoerend politiewerk Agenten krijgen zelf een prominentere

plaats in de aansturing van hun uitvoerend werk, door hen actief informatie aan

te reiken waarop zij zelf kunnen beslissen over de uitvoering van het werk én door

hen te verbinden met netwerken met burgers en partners


29

Onderstaande tabel vat de belangrijkste verschillen en overeenkomsten tussen de

benaderingen van de drie korpsen nog eens bondig samen

FoBo RTIC

Att.serv. en

Soc. media

Vergroten effectiviteit uitvoerend politiewerk door

versterken heterdaadkracht en interventiekracht

Vergroten ruimte voor politieprofessionals

Ongevraagd informatie verstrekken bij agenten

die aanrijden op meldingen (push-informatie via

informatieorganisatie)

Informatieopdrachten verstrekken (sturen in uitvoerend

politiewerk)

Extra informatie binnenhalen door agenten op straat

hier actief op te bevragen

Aanbieden van push-informatie op maat via PDA,

afhankelijk van rol en fysieke plaats agent

Monitoringsfunctie criminaliteit en openbare orde

Ondersteuning bij administratieve afhandeling

politiewerk

Activeren sociale netwerken

Benutten informatie sociale netwerken t b v het directe

uitvoerende politiewerk


30


31

8. NAAR BETERE POLITIEPRESTATIES

Waar een oppervlakkige beschouwing zou kunnen leiden tot de conclusie dat de door

ons vergeleken concepten grote verschillen vertonen, blijken de onderliggende bedoe-

lingen en praktische uitwerkingen grotendeels overeen te komen dan wel elkaar juist te

versterken en aan te vullen Al eerder is gememoreerd dat het hier gaat om drie concep-

ten in ontwikkeling Dat betekent dat de vastgestelde verschillen hooguit een huidige

stand van zaken markeren De ambities van de drie korpsen zijn in wezen gericht op één

en hetzelfde overkoepelende doel: het versterken van het presterend vermogen in de

frontlijn van het politiewerk Dit presterend vermogen staat of valt met de robuustheid

van het uitvoerend politiewerk op straat De benaderingen van de drie korpsen dragen

daar elk op een eigen wijze aan bij Ondanks de verschillen in de benaderingen, sluiten

de drie korpsen op visieniveau nadrukkelijk bij elkaar aan, om de volgende drie redenen,

1 De innovaties zijn gericht op versterking van het uitvoerend politiewerk en zo op

het versterken van het presterend vermogen en de professionele weerbaarheid van

de politie De innovaties sluiten bovendien logisch aan op ontwikkelingen richting

versterking van heterdaadkracht en directe aanpak en afdoening van politiewerk

2 De innovaties verbinden de concepten van gebiedsgebonden politie en informa-

tiegestuurde politie, of in andere woorden: het verbinden van straatinformatie

en systeeminformatie Daarnaast is er in de organisatie sprake van een structurele

verbinding tussen ondersteuners en werkers in de frontlijn

3 De innovaties faciliteren de ontwikkeling van professionaliteit van uitvoerende

politiemensen Ze worden in staat gesteld meer en beter geïnformeerd hun eigen-

lijke werk op te pakken Daarnaast ontstaat ruimte voor versterking van satisfactie,

het ‘moraal der troepen’

Deze drie aspecten tezamen kunnen als overkoepelende werkzame principes worden

beschouwd, die richting geven aan verdere ontwikkeling van deze en andere innovaties

Deze ontwikkeling is de verantwoordelijkheid van zowel de agent op straat als van an-

dere spelers in de politieorganisatie De innovaties maken het mogelijk dat agenten op

straat beter geïnformeerd in kunnen spelen op incidenten, dat zij gerichter bij kunnen

dragen aan de veiligheidsproblematiek in hun gebied en bewuster een keuze kunnen

maken voor de prioriteiten die zij stellen en de interventies die zij kiezen Voor agenten

betekent dit dat de notie wat zij op straat willen bereiken veel belangrijker wordt Dit

doet een beroep op de persoonlijke professionaliteit van iedere agent, om zinvol invul-

ling te geven aan het werk op straat en kritisch te reflecteren op de eigen aanpak


32

Van leidinggevenden en ondersteuners vergt het een faciliterende, coachende rol Een

rol die in de hiërarchische politieorganisatie niet vanzelfsprekend is Maar versterking

van het presterend vermogen van de politie is niet alleen een opgave voor blauw In

essentie gaan de innovaties elk om het verbinden van de agent op straat met de rest van

de politieorganisatie Dit doet een beroep op de informatieorganisatie, de meldkamer of

andere ondersteunende diensten om nadrukkelijker waarde toe te voegen voor de agent

op straat De agent op straat wil real time toegang tot informatie, die bovendien rijker is

dan de informatie waar hij zelf toegang tot heeft De opgave is dus om in een continue

stroom context en duiding aan te reiken, waarop de agent op straat kan beslissen en

acteren

De drie bestudeerde concepten raken vooral het operationele en tactische politiewerk

Strategische informatie is buiten beschouwing gebleven

Bestudering van deze drie concepten brengt ons ook tot het definieren van een aantal

actuele vraagstukken die nadere studie verdienen Deze betreffen de sturingsfilosofie,

de ontsluiting van bronnen, de informatie uitwisseling met partners en de gevolgen voor

huisvesting

Sturingsfilosofie

Bij de vergelijking van de verschillende concepten lijken er verschillen van inzicht te

bestaan over de sturingsfilosofie, samen te vatten onder de aanduidingen horizontale

sturing of verticale sturing Een nadere doordenking van deze inzichten zou vooralsnog

de uitkomt kunnen hebben, dat de hantering van deze principes erg situationeel gebon-

den is

Ontsluiting van bronnen

Welke bronnen wil de politie ontsluiten voor haar professionals Daarop is op voorhand

geen eenduidig antwoord te geven De mogelijkheden zijn onbegrensd De drie bestu-

deerde casussen laten zien, dat de nadruk ligt op het gericht en situatie- of probleem-

afhankelijk aanbieden van informatie De keuze die hieraan voorafgaat is een sturings-

afweging In die zin is het verstrekken van informatie aan professionals altijd een onder-

deel van sturing


33

Informatie uitwisseling met partners

Probeemgerichte samenwerking maakt actieve operationele informatie uitwisseling tus-

sen partners noodzakelijk De drie onderzochte concepten richting zich vooralsnog op de

sturing van de politieprofessie

Huisvesting

De drie onderzochte concepten laten deels een verschuiving zien in de plaats van invoer

in systemen Deels naar de backoffice (HM), deels naar de straat (G) Dit heeft consequen-

ties voor huisvesting

Op de achtergrond speelt een ontwikkeling die de komende jaren alleen maar meer

gewicht zal krijgen Zij heeft betrekking op de relatie tussen agenten in het operationele

werk (zowel blauw als opsporing) en de expertise die aanwezig is in informatiesystemen

of in ervaren en gespecialiseerde politiemedewerkers Die relatie zal directer (meer

real-time) kunnen worden door allerlei technologische ontwikkelingen; het gebruik van

smartphones is daarin nog slechts een eerste stap In de toekomst zullen ook camera’s

en sensoren in toenemende mate een rol gaan spelen De ontwikkelingen zoals die nu

gaande zijn in de hier besproken gebieden, stellen ons ook in staat om daar verdere

ervaringen mee op te doen

Tot slot

Een slotvraag is hoe de Nederlandse politie de hiervoor geschetste ontwikkeling kan

begeleiden en ondersteunen Hierbij benadrukken wij nogmaals dat de genoemde inno-

vaties slechts een selectie zijn uit deels ontwikkelde concepten In dit artikel is bovendien

specifiek ingegaan op toepassing van de concepten binnen het proces van toezicht en

handhaving, terwijl de concepten uiteraard ook relevant zijn voor de andere primaire

politieprocessen, zoals opsporing of intake Verdere opschaling én bredere toepassing

van de concepten is daarom van belang Hierbij is het gewenst om de ervaringen voor de

hele Nederlandse politie door middel van (actie)onderzoek te ontsluiten Een belangrijk

aandachtspunt daarbij is de doelmatigheid van de verschillende innovaties in het uitvoe-

rend politiewerk Daarnaast verdient ook de relatie met andere ontwikkelingen binnen de

Nederlandse politie, zoals het NIM 2 0 of de vorming van een Nationale Politie, aandacht

Wij willen ervoor pleiten in de uitwerking per korps en per innovatie een pragmatische

aanpak te kiezen Een richtingenstrijd, waarbij te geïsoleerd vanuit een bepaald concept

wordt geredeneerd, moet worden voorkomen


34

Waar het geen kwaad kan om op visieniveau een duidelijk perspectief te schetsen, is het

van belang om de implementatie van innovatieve concepten zoals die in dit artikel be-

schreven zijn, niet teveel top down aan te pakken, maar juist aan te sluiten bij dynamiek

in individuele korpsen Veranderkundig is het van belang een aanpak te kiezen waar

mensen mee uit de voeten kunnen Dit betekent dat van de Nederlandse politie als ge-

heel gevraagd mag worden te werken aan het versterken van het presterend vermogen

Maar dat kan vervolgens wel langs verschillende lijnen invulling krijgen Korpsen kunnen

de in dit artikel genoemde en ook andere innovaties in wisselende zwaartes implemen-

teren, zolang daarbij de overkoepelende doelen maar richtinggevend zijn Het gaat

erom betere politieprestaties te bereiken, door systeeminformatie en straatinformatie te

verbinden en door de agent ruimte te geven voor de eigen professionaliteit en door hem

of haar daar ook toe uit te dagen


www politieacademie nl

11-0

90


11 090 naar betere politieprestaties

Documents

Transcript of 11 090 naar betere politieprestaties