Atelier 10

Naar een efficiëntere taalverwerving in het B.S.O. door een betere lesorganisatie en door aangepaste didactische middelen.

Profiel van de leerlingen in 1B• Erg uiteenlopende vooropleiding• Meer kans op problematische

thuissituatie• Weinig betrokken bij het

schoolgebeuren• Taalgebruik

weinig divers Agressief A.N. is vaak een vreemde taal

• Meer kans op leerstoornissen (ADHD + dyslexie)

Profiel van de leerlingen in BVL

• instroom uit het 1ste gemeenschappelijk jaar

• nog grotere verscheidenheid in niveau

Profiel van de leerlingen in de 2de en de 3de graad B.S.O.• De meesten hebben een quasi full-

time bijberoep• Voor school is er nog weinig tijd

over

Leerplannen en eindtermen in de 1ste graad.

Spreekdurf en liefde voor het vak door … Succeservaringen

Transparante woordenschat

Reproductie-oefeningen

Steeds dezelfde didactische aanpak

Belangrijkste leerinhoud voor de 1ste graad.

• Voorzetsels van plaats• De getallen van 1 tot 40• Het aflezen van de juiste tijd

Leerplannen en eindtermen in de 2de en de 3de graad.

• Heel specifieke doelstellingen naar de richting toe.

• Leerstof = direct bruikbaar

De lesinhoud in de 2de en de 3de graad.

• Gericht op het verwerven van passe-partoutzinnetjes.

• Van reproductie naar transfer• Korte en functionele rollenspelen

Attitudes voor de leraar: de consequente houding

• Afhankelijk van de schoolcultuur• Leerkrachten bepalen die als groep• Tips De leerlingen laten rechtstaan bij het begin

van de les Slechts één leerling aan het woord laten Aanspreektitel is ‘mijnheer’ of ‘mevrouw’ Stiptheid eisen Dezelfde handelingen op hetzelfde moment

in de les

Attitudes voor de leraar: de consequente houding

Tips Afstand behouden

Hoed je voor roddels

Opletten met humor

In plenum geen allusie maken op hun beperkte capaciteiten of hun thuissituatie

Wees hun ogen

Attitudes voor de leraar: sympathie en affectie

opwekken• Luisterbereidheid tonen• Vriendelijke houding• Kalm blijven• Consequent zijn• Respect tonen• De clown niet uithangen

De organisatie van de les: het inleidend moment

• Doel: de aandacht wekken• Niet langer dan vijf minuten• Een gesprek over een

onderwerp dat hen interesseert of moviteren naar het lesonderwerp toe

De organisatie van de les : verandering van spijs doet

eten• Het aantal oefenvormen beperkt

houden. Hier best zo weinig mogelijk variatie

• Hoe wel variatie inbrengen? Wisselen van locatie.

Les Frans in het atelier Muziek, video, ICT

De organisatie van de les : het pauzemoment

• Waarom? Leerlingen kunnen zich slechts 20

minuten concentreren.• Hoe?

Praatje slaan over een bepaald onderwerp

Consequent zijn wat de duur betreft en afspraken i.v.m. discipline

respecteren

De organisatie van de les : de schikking van het lokaal

• Alle lessen algemene vakken in één enkel lokaal alle lesmateriaal is steeds bereikbaar

• U-vorm in de derde graad• Groepswerk per twee

er wordt minder vlug afgeweken van de opdracht

Het persoonlijk lesmateriaal: de agenda van de leraar

• Overzichtelijk• Doel

Je ziet in één oogopslag wat je te doen hebt

• Wat staat erin? Lesonderwerpen, toetsen, taken,opdrachten Alle afspraken met de leerlingen gemaakt i.v.m. taken en toetsen

Bijlage 1

Het persoonlijk lesmateriaal: de agenda van de leerling

• Wat staat erin? Lesonderwerpen, toetsen, taken,opdrachten Alle afspraken gemaakt i.v.m. taken en toetsen

• Taak van de leerkracht: Controleren of ze het agenda effectief invullen en op de juiste plaats

Het persoonlijk lesmateriaal: de leerlingenmap

• Overleg met andere collega’s• Werk uniform over de vakken

heen.• Zoveel mogelijk het lesmateriaal

concentreren in één map• Werken met gekleurde bladzijden

voor een beter overzicht

Het persoonlijk lesmateriaal: de keuze van een handboek

• Een alles-in-één-handboek• Invulmogelijkheid in het boek• Met korte lesonderdelen

(maximum 2 bladzijden)• Respecteer de zapcultuur!

Het persoonlijk lesmateriaal: taken en toetsen bijhouden

Taken taken moeten helpen leren veel doe-activiteiten (kleven,

plakken, kopiëren, collages maken)

alle taken zitten in één schutblad

Bijlage 2

Het persoonlijk lesmateriaal: taken en toetsen bijhouden

Toetsen overzichtsblad met datum en te

leren leerstof of doelstelling datum van de toets wordt 2x

ingevuld verbeter de toetsen snel geef ze best de les erna al terug

Bijlage 3

Didactische werkvormen: spreekvaardigheid

REPRODUCTIEDIALOGENREPRODUCTIEDIALOGEN

Doelstellingen Het fixeren van nuttige uitdrukkingen Spreekdurf aankweken Een echt gesprek voorbereiden

Bijlage 4

Didactische werkvormen: spreekvaardigheid

REPRODUCTIEDIALOGENREPRODUCTIEDIALOGENKenmerken van een basisdialoog beantwoordt aan de realiteit (uit het

leven gegrepen)= REALITEITSPRINCIPE

slaat op de professionele of persoonlijke levenssfeer= MOTIVATIEPRINCIPE

De replieken zijn transfereerbaar naar andere situaties.

De doelpersonen« Ik vind mezelf terug in de rol. »

(realiteitsprincipe) De doelsituatie« Het gespreksonderwerp spreekt me aan. »« Ik kan het gebruiken voor later. »

(motivatieprincipe)

Het taalgebruikDe zinnen zijn eenvoudig. (minimumtaal)Ze zijn bruikbaar in andere situaties.

(transferprincipe)

Didactische werkvormen: spreekvaardigheid

REPRODUCTIEDIALOGENREPRODUCTIEDIALOGEN

Didactische werkvormen: spreekvaardigheid

REPRODUCTIEDIALOGENREPRODUCTIEDIALOGENStappen Beluisteren van de dialoog Algemene inhoudsvragen De dialoog luidop lezen per twee Fixeren van bepaalde uitdrukkingen

« Comment dit-on? » Cloze-oefening Fiche A / Fiche B = reproductie met

aanzet tot transfer via stimuli

Didactische werkvormen: spreekvaardigheid

MINIDIALOGENMINIDIALOGEN

Doelstellingen aanleren van functionele woordenschat aanzet tot transfer.

De geleerde uitdrukkingen zijn ook in andere situaties bruikbaar

Bijlage 5

Didactische werkvormen: spreekvaardigheid

MINIDIALOGENMINIDIALOGEN

Stappen de ontbrekende woorden aanvullen per twee de dialoog lezen de onderstreepte zinsdelen vervangen

door de nieuwe woordenschat aan de hand van Nederlandstalige fiches de minidialoog laten spelen

= TOETS

Didactische werkvormen: spreekvaardigheid

TRANSFERDIALOGENTRANSFERDIALOGEN

Doelstellingen een aangeleerde dialoog onmiddellijk

omzetten naar een nieuwe situatie volledige transfer

Bijlage 6

Didactische werkvormen: spreekvaardigheid

TRANSFERDIALOGENTRANSFERDIALOGEN

Stappen Beluisteren van de dialoog Algemene inhoudsvragen De dialoog luidop lezen per twee De dialoog aanpassen aan een nieuwe

situatie Eventueel eindigen met een rollenspel

Didactische werkvormen: spreekvaardigheid

ROLLENSPELENROLLENSPELEN

Doelstellingen zelf onvoorbereid een gesprek voeren nabootsen van de realiteit

Bijlage 6

Didactische werkvormen: spreekvaardigheid

ROLLENSPELENROLLENSPELENStappen 1ste fase: het gesprek per twee schriftelijk voorbereiden later op het jaar: het gesprek onmiddellijk laten voeren eventueel: het gesprek als taak laten

neerschrijven (= het gesprek fixeren)

Didactische werkvormen: spreekvaardigheid

SPINNENSPINNENDoelstellingen zich op een gesprek voorbereiden het ontdekken van nieuwe woordenschat aan de hand van

foldersreclameboodschappentweetalige authentieke documenten

Bijlage 7

Didactische werkvormen: spreekvaardigheid

SPINNENSPINNENDidactische aanpak: 1ste mogelijkheid een volledige ingevulde spin geven woordenschat laten vertalen voor ieder element een typevraag laten

aanbrengen het interview (per twee)

Didactische werkvormen: spreekvaardigheid

SPINNENSPINNENDidactische aanpak: 2de mogelijkheid een ten dele ingevulde spin geven woordenschat laten aanvullen voor ieder element een typevraag laten

aanbrengen leerkracht brengt een gesprek op gang,

leerlingen antwoorden met behulp van de ingevulde spin

Didactische werkvormen: spreekvaardigheid

SPINNENSPINNENDidactische aanpak: 3de mogelijkheid leerlingen brengen authentiek materiaal mee bepalen zelf de elementen van de spin de leerlingen geven « spreekbeurt » leerkracht vult aan via vraagstelling

Didactische werkvormen: spreekvaardigheid

HET MENUHET MENUDoelstelling kunnen bestellen of bestellingen

opnemen in een restaurant of in een café

Didactische aanpak eerste stap: luisteroefening tweede stap: van luisteren naar spreken Bijlage 8

Didactische werkvormen: luistervaardigheid

• Moet transfereerbaar zijn naar de spreekvaardigheid

• Werkvormen Van globaal naar gedetailleerd begrijpen Meerkeuzevragen Roosters, waar bepaalde elementen

moeten aangekruist worden Getallen of bedragen laten invullen

Didactische werkvormen: leesvaardigheid

• Moet transfereerbaar zijn naar de spreekvaardigheid

• Werkvormen Van globaal naar gedetailleerd

tekstbegrip Meerkeuzevragen Leesfiches

Bijlage 9

Didactische werkvormen: schrijfvaardigheid

1ste graadSchrijven is geen einddoelstelling in

BSO!Vooral kopieeropdrachten

Bijlage 10

2de en 3de graad Passe-partoutmodellen met een waaier aan invulmogelijkheden =inzichtelijk kopiëren

Didactische werkvormen: woordenschat en

spraakkunst• Werkwoorden

Vormen die dagelijks gebruikt worden Dril blijft belangrijk Schema pas op het einde aanbrengen!

• Woordenschat Situationeel aanbrengen Geen woordenlijsten!

Bijlage 11

Bijlage 12• Getallen

Kunnen niet genoeg ingeoefend worden!

Didactische werkvormen: woordenschat en

spraakkunst

Pleidooi voor …

INTEGRATIE VAN DE VIER VAARDIGHEDEN

Bijlage 13

De evaluatie: spreekvaardigheid

• Gespreide evaluatie!• Basismodel

4 punten inhoud

2 punten spraakkunst 2 punten uitspraak 2 punten vlotheid en voorkomen

De evaluatie: schrijfvaardigheid

• Geen einddoelstelling in BSO• Uitzondering: kantoor en verkoop• Basismodel

4 punten inhoud 2 punten spelling / spraakkunst 2 punten vorm 2 punten stijl en formules

Dyslectische leerlingen: definitie en kenmerken

• Definitie lees- en spellingsstoornis

• Kenmerken fouten bij het lezen en het schrijven

Dyslectische leerlingen:hoe reageer je?

• CLB contacteren• Geen druk op de leerling

uitoefenen• Hulpmiddelen toestaan• Cd meegeven• Zorg voor foutloze (gedrukte)

notities

Dyslectische leerlingen:hoe reageer je?

• Regel overlaten bij het schrijven• Met markeerstift verbeteren• Volledige woord laten schrijven bij

correctie• Gebruik van een lat of bladwijzer• Verwittig hen de dag voordien

wanneer ze zullen moeten luidop lezen

ADHD-ers: drie factoren

• Een moeilijk te controleren drang tot bewegen

• Een grote distractibiliteit• Gebrekkige sociale

vaardigheden

ADHD-ers:hoe reageer je?

• Stel zelf geen diagnose (arts!)• Ergernis bij: leerkracht,

medeleerlingen en ADHD-er zelf• Zorg voor structuur• Bespreek probleemgedrag buiten

de les, onder vier ogen• Wend de gedienstigheid in

positieve zin aan