Koninklijke Nederlandse Hippische Sportfederatie

Mogelijkheden voor paarden-sporters met een beperking

Aangepaste Paardensport

Prima in te passen!

32

Inhoudsopgave

Onderwerp pagina

Inleiding 5

1. Voor wie is de aangepaste paardensport? 6

Deverschillendepaardensportdisciplines 8 Deverschillendeniveaus 9

2. Aanbod aangepast sporten 12

KNHS 12 FPG 12 FNRS 12

3. Wedstrijden 13

Classificatieendispensatie 13

4. Tenslotte 15

Deze brochure is bedoeld voor iedereen die meer wil weten over de mogelijkheden in de paardensport voor mensen met een beperking, zowel wedstrijdgericht als op recreatief niveau.

In2003tekendedeKNHSeenintentieverklaringomaandeslagtegaanmetdeintegratievanhetaangepastsportenbinnenderegulierepaardensport.Inmiddelsheeftdeaangepastesportviaderegio’seenplaatsgekregenbinnendeKNHS-structuur.ZoisdeFederatiePaardrijdenGehandicapten(FPG)aangeslotenbijdeKNHSenisdeCommissieAangepastSportenalsadviescommissievanhetKNHS-bestuuringesteld.DaarnaastzijndeKNHSRegioportefeuillehoudersAangepastSportenhetaanspreekpuntvoorallezakendiemetaangepastepaardensporttemakenhebben.MeerinformatiehieroverenoverdewedstrijdenaangepastsportenvindtuopdeKNHS-website.

IndezebrochurewildeKNHSdemogelijkhedenvoordeaangepastepaardensportvanuitzoweldeKNHS,FPGalsFNRSbelichtenensamenbrengen.Dezebrochurebeschrijftvooriedereruiter,menner,ouder,instructeur,verenigingofmanegedeverschillen,overeenkomstenenmogelijkheden.DeKNHSwilmetdezebrochurehetinstromenvansportersmeteenbeperkingindepaardensportendedoorstromingbinnendepaardensportstimuleren,zowelopwedstrijd-alsrecreatiefniveau.

54

Inleiding

Paardensport biedt voor alle beoefenaars voordelen. Bij het paardrijden gebruik je bijna alle spiergroepen. Daarnaast is paardensport een sociale sport waarbij de omgang met paard of pony centraal staat.

Het is voor vrijwel iedereen met een beperking mogelijk de paardensport te beoefenen. Afhankelijk van de aard van je beperking zijn er diverse mogelijkheden voor aanpassingen en hulpmiddelen.

Lichamelijke beperkingVoorruitersenmennersmeteenlichamelijkebeperkingzijnerdiverseaanpassingenontwikkeldvoorhetharnachement,hetrijtuigofdekleding,zoals:• Hulpmiddelenomhetop-enafstappenmogelijktemaken,bijvoorbeeldopstapperrons entilliften.• Hulpmiddelenomhetzittenophetpaardmogelijktemakenendehoudingte verbeteren,bijvoorbeeldeenaangepastzadel.• Aangepasteteugelsofleidsels.• Ondersteuningvandebeenhulpen,bijvoorbeelddooraangepastestijgbeugelsofdoor hetgebruikvaneen(extra)zweep.• Aangepasterijtuigen,bijvoorbeeldtoegankelijkvooreenrolstoel.

Verstandelijke beperkingVoorruitersmeteenverstandelijkebeperkingishetbelangrijkdatdeinstructeuromkangaanmetuiteenlopendeverstandelijkebeperkingen.Daarnaastzijnerhulpmiddelenzoalsgekleurdeteugelsdiehetmakkelijkertemakenomdezeopgelijkelengtetehoudenenletterbordeninderijbaanmetplaatjesvoorduidelijkeherkenbaarheid.

Visuele beperkingRuitersmeteenvisuelebeperkingkunnenbijhetbeoefenenvandepaardensportondersteundwordendoor:• Groteletterborden.• Callers.Eencallerisiemanddiebijeenletterinderijbaanstaatenderuitermetzijn ofhaarstemaangeeftwaareenletteris.Opdezemanierkanderuiterzichopzijn gehoororiënterenendegevraagdefigurenrijden.

Auditieve beperkingVoorruitersenmennersmeteenauditievebeperkingishetbelangrijkdatdecommunicatiemetdeinstructeurgoedverloopt.Systemenmeteenzenderenontvangerofhetgebruikvangebarentaalkunnenhieraanbijdragen.

Meervoudige beperkingRuitersmeteenzwaarderemeervoudigebeperkingkunnenonderbegeleidingvaneendeskundigeinstructeurenineengoedaangepasteomgevinglerenpaardrijden.Voorwieondankshulpmiddelennietopeenpaardkanzittenbestaatbijeenaantalmanegesdemogelijkheidvanhuifbedrijden.Hierbijlopentweepaardenondereenstalenframe.Overderuggenvandepaardeniseendoekgespannenwaaropderuiterligt.

1. Voor wie is de aangepaste paardensport?

76

DressuurDressuuriseenvandemeestpopulairedisciplinesbinnendepaardensport.SamenmetspringeneneventingisheteenvandedrieOlympischepaardensportdisciplines.Bijdressuurwedstrijdenwordtgekekennaardematevangymnastiseringenbeheersingvanhetpaard.

WedstrijdenDressuurwedstrijdenwordenverredenineenrijbaandieisvoorzienvanletters.Afhankelijkvanhetniveauisderijbaan20x40meterof20x60meter.Tijdensdewedstrijdenrijdeneenruitereneenpaardeenproefdiebestaatuitverschillendeoefeningen.DezeproevenzijntevindeninhetdressuurproevenboekjeenzijnonderverdeeldindeniveausB(Beginner),L(Licht),M(Midden),Z(Zwaar)enZZ(DubbelZwaar).Doordelettersdielangsderijbaanstaan,weetderuiterwaardeoefeningenuitgevoerdmoetenworden.Eenjurybeoordeeltofdeoefeninggoedisuitgevoerdengeefthiervooreencijfervariërendvan0tot10.Decijfersvandeverschillendeoefeningenbijelkaaropgeteldgevenhetresultaatvaneenproef.

De verschillende niveaus

Paardensport op therapeutische basisPaardensportkanalstherapiewordeningezetalsonderdeelvanhetbehandelprogramma.Debegeleidingwordtverzorgddoorgediplomeerdetherapeutenmetalsspecialisatiehetgebruikvanhetpaard.PaardrijdenopFPG-manegesheeftprimairalsdoelrecreatieftezijn.DeFPGbevordertookdetherapeutischeaspectenvanhetpaardrijden.VoortherapeutischevormenvanpaardensportverwijzenwejenaarFPG-manegesdiesamenwerkenmetrevalidatiecentraenzelfstandigetherapeuten,ofnaartherapeutenEquineAssistedTherapyenEquitherapie.

Recreatieve paardensport DeKNHSheeftvoorderecreatievepaardensporterverschillendeproducten,zoalsdedigitaleruiterroutes.Alsrecreatievepaardensporterkunjelesnemenbijeenverenigingofeenmanege.

De verschillende paardensportdisciplines

KNHS DisciplinesBijdeKNHSzijnachtpaardensportdisciplinesondergebracht:dressuur,springen,eventing,endurance,mennen,aangespannensport,voltigeenreining.

FEI Para Equestrian DisciplinesDeinternationalehippischesportbond(FEI)erkentdressuurenmennenalsParaEquestriandisciplines.Hiervoorzijnwedstrijdreglementenopgesteld.

MennenDedisciplinemennenbestaatuitdrieonderdelen:dressuur,vaardigheidensamengesteldmennen.Erkanwordengeredenmeteenenkelspan,tweespan,tandemofvierspan,zowelmetpony’salsmetpaarden.

DressuurwedstrijdenBijdedressuurwedstrijdenwordter,netalsbijdedressuuronderhetzadel,eenproefgeredenindeklasseB(Beginner),L(Licht),M(Midden),Z(Zwaar)enZZ(DubbelZwaar).

VaardigheidswedstrijdenBijdevaardigheidswedstrijdenisereenparcoursuitgezetdatisafgebakendmetoranjeplastickegels.Opiederekegelligteenballetje.Demennermoetzijnspandoorditparcourssturen,zonderdeballetjesvandekegelsterijden.Eengoedetestopgehoorzaamheidvanhetpaardendestuurmanskunstvandemenner!VaardigheidswedstrijdenkunnengeredenwordenindeklasseB(Beginner),L(Licht),M(Midden)enZ(Zwaar).

Samengestelde menwedstrijdenEensamengesteldemenwedstrijdbestaatuitdrieproeven:eendressuurproef,eenmarathoneneenvaardigheidsproef.Demarathonbestaatuiteenwegparcourseneenaantalhindernissen.Vooralwaterhindernissenzorgenvoorveelspektakel!Deregulieresamengesteldemenwedstrijdenzijningedeeldindeklassen1,2,3en4.

98

Paardensport in wedstrijdverbandRuitersmeteenbeperkingkunnendeelnemenaandereguliereKNHS-wedstrijdsport,eventueelmetgebruikmakingvaneenaanpassingofeenhulpmiddel.Jekuntookdeelnemenaannationalewedstrijdeninhetaangepastsporten.JemoetwellidzijnvaneenbijdeKNHSaangeslotenverenigingenjemoeteenstartkaartaanvragen.

Mennersmeteenbeperkingdieineengradezijningedeeld,kunnenmeteenenkel-oftweespandeelnemenaanregulierewedstrijden.Indedressuurendemarathonwordtjeprestatiedoormiddelvaneenscore-keyverrekendenindevaardigheidwordtergewerktmetaangepastetijden.Alsjenietbentingedeeldineengradekunjeookdeelnemenaanregulierewedstrijden,eventueelgebruikmakendvaneenhulpmiddel.Zie ook het hoofdstuk classificatie op pagina 13.

Alsjealsruiterofmennerbijeenmanegerijdt,kunjeeenmanegestartkaartaanvragen.MetdezemanegestartkaartmagjeindelagereklassenvanderegulierewedstrijdsportopKNHS-wedstrijdenstarten.OpverschillendeFPGenFNRS-ruitersportcentrawordenonderlingewedstrijdenofproevendagengeorganiseerdwaaraanjekuntdeelnemen.

InternationaalAlsjeinternationaalwiltstarten,kunjejeviadeKNHSinschrijvenvoorinternationalewedstrijdeninhetaangepastsporten.

TopsportVoordedisciplinesdressuurenmennenheeftdeKNHSA-enB-kadersingesteldwaarjealsruiterofmennerinopgenomenkuntwordenalsjeaandeeisenvoldoet.DeKNHSheefteenbondscoachaangepastsportenvoordedressuureneriseenchefd’equipevoorhetaangepastmennen.DezeKNHS-functionarissenbegeleidenjealsjeineenkaderzit,observerenjetijdensobservatiewedstrijdenenzebeslissenmeeoverjeeventueleuitzendingnaarWereldkampioenschappenenParalympischeSpelen.Alsjeinaanmerkingwiltkomenvooropnameineenkadermoetjeeerstuitkomenindewedstrijdsportvanhetaangepastsportenenmoetjeaandeprestatie-eisenvoldoen.

Paralympische SpelenDeParalympischeSpelenzijnhetbelangrijkstesportevenementvoortopsportersmeteenlichamelijkeen/ofvisuelebeperking.DeParalympischeSpelenwordeniederevierjaargehoudeninhetzelfdegastlandendezelfdestadalswaardeOlympischeSpelenplaatsvinden.Erzijnzowelzomer-alswinterspelen.Paardensport(dressuur)iséénvandeparalympischesporttakken.SelectievoorenuitzendingnaardeParalympischeSpelenvoordepaardensportverlooptviadeKNHS.

1110

Special OlympicsSpecialOlympicsiseenwereldwijdeorganisatiediesportvoormensenmeteenverstandelijkebeperkingorganiseert.DeOlympischesportenwordenbeoefenddoorsportersvanalleleeftijdenenniveaus.Doortesportenkrijgenmensenmeteenverstandelijkebeperkingeenbetereconditie,meerzelfvertrouwenenwordenzijgerespecteerddoorhunfamilie,vriendenenpubliek.Iederesporterkanopzijnofhaarniveaumeedoen.Paardrijdeniseenbijzonderesportvoormensenmeteenverstandelijkebeperking.Doortelerenomgaanmetenhetaansturenvaneenpaardkaneensporterveelzelfvertrouwenopbouwen.DatisprecieswatSpecialOlympicswilbereiken.VoordeSpecialOlympicsgeldtgeenkwalificatievoordeelname.Verenigingenofmanegeskunnenzichopgevenvoordeelnameenerwordtdoorlotingbepaaldwiemagdeelnemen.

Je kunt er als paardensporter voor kiezen om deel te nemen aan reguliere KNHS-wedstrijden, maar je kunt er ook voor kiezen om uit te komen in de zogenaamde ‘grade’ proeven voor het aangepast sporten. Deze proeven zijn specifiek opgesteld voor ruiters met een beperking, er nemen geen valide ruiters deel.

Classificatie en dispensatieInhetaangepastsportenwordtzowelnationaalalsinternationaalgewerktmetclassificatie.Jemagalsruiterofmennermeteenbeperkingaltijduitkomenopderegulierewedstrijden.Alsjemeteenhulpmiddelofaanpassingwiltdeelnemenaanregulierewedstrijdenofalsjewiltdeelnemenaanwedstrijdenvoordeaanpastepaardensport,moetjeeenclassificatiekeuringaanvragen.DezekeuringwordtgeorganiseerddoorGehandicaptensportNederland.

Doormiddelvaneenclassificatiekeuringwordtbeoordeeldofjevoldoetaandeminimalehandicapeis.DeKNHSvolgthierinderegelgevingvandeFEI,deinternationalehippischesportbond.Alsjenietvoldoetaandeminimalehandicapeis,magjealleenuitkomenopregulierewedstrijden.Jekuntdaneenpasaanvragendievergelijkbaarismetdeclassificatiepas.Opdezepasstaandehulpmiddelenvermelddiezijntoegestaanomdeeltemogennemenaanderegulierewedstrijden(dispensatie).Declassificatieisvoordesportergbelangrijkomeeneerlijkecompetitietebevorderenentewaarborgen.Ruitersenmennersmetvergelijkbaremogelijkhedenindesportkomenhierdoorindezelfdegradeuit.Erwordtopdeclassificatiepasinderegelgeendispensatiegegevenomoefeningenandersofnietuittevoeren,omdatditnietgoedtebeoordelenisdooreenjury.

Alsjewelvoldoetaandeminimalehandicapeis,magjedeelnemenaanzowelregulierewedstrijdenalsaanwedstrijdenvooraangepastepaardensport.Jewordtingedeeldineenbepaaldegradediedematevanjebeperkingendemogelijkhedenbinnenjesporttakaangeeft.Alsjewiltuitkomenineenanderedisciplinedandressuurofmennenofjehebteenanderedaneenlichamelijkeofvisuelebeperking,kunjebijdeKNHSdispensatieaanvragen.

De KNHS, FPG en FNRS hebben elk een eigen aanbod op het gebied van aangepast sporten. Sporters die een eigen paard hebben nemen veelal via een KNHS-vereniging deel aan de paardensport, terwijl FPG of FNRS ruitersportcentra paarden ter beschikking stellen voor de sport.

Koninklijke Nederlandse Hippische SportfederatieDeKNHSisdeoverkoepelendeorganisatievoordepaardensportinNederlandenismetruim160.000ledenéénvandegroteresportbondenvanNederland.DeKNHSiseenvereniging,diedepaardensportprofessioneelenpro-actiefbevordert.Recreantenenwedstrijdsporterskunnenhunsporthierdoorzooptimaalmogelijkbeoefenen.Uitgangspuntishetwelzijnvanendeverantwoordeomgangmetpaardenpony.DeaangepastewedstrijdsportheefteenplaatsbinnendestructuurvandeKNHSopdezelfdemanieralsderegulierewedstrijdsportenisdaarmeevollediggeïntegreerdbinnendeKNHS.NaastwedstrijdenaangepastsportenheeftdeKNHSeengrootaanbodaanregulierewedstrijdenwaarookruitersmeteenbeperkingaankunnendeelnemen.

Federatie Paardrijden Gehandicapten DeFPGheeftalsdoelstellinghetpaardrijdendoormensenmeteenbeperkingtebevorderen,dekwaliteitdaarvantebewakenendaarbijdebelangenvanderuitersmeteenbeperkingtebehartigen.LedenvandeFPGzijnstichtingenenverenigingeninNederland,diezonderwinstoogmerkpaardrijdendoormensenmeteenbeperkingmogelijkmaken,deelsineigenmaneges,deelsingewonemanegebedrijven.Vandeongeveer6.000ruitersheefthetmerendeeleenverstandelijkeofmeervoudigebeperking;zijrijdenveelalrecreatiefen/ofmeteentherapeutischdoel.BijeenaantalFPGmanegeswordtooklesgegeveninhetmennenofinvoltige.Sinds2007isdeFPGaangeslotenbijdeKNHS.DeFPGheefthaareigenbestuurenadministratie.ErwordtmetdeKNHSsamengewerktophetgebiedvanopleidingenvoorinstructeursenophetgebiedvancommunicatie.

Federatie van Nederlandse RuitersportcentraDeFNRSisdebrancheorganisatievooraangeslotenFNRS-ruitersportcentra.Ongeveer50FNRS-ruitersportcentrahebbeneensamenwerkingsverbandmeteenFPG-vereniging.OpverschillendeandereFNRS-ruitersportcentraishetmogelijkvoorruitersmeteen(lichte)beperkingdeeltenemenaanderegulieremanegelessen.JekuntcontactopnemenmeteenFNRS-ruitersportcentrumomtekijkenofzijjoualssportereenplaatskunnenbieden.

1312

2. Aanbod aangepast sporten 3. Wedstrijden

15

Voor meer informatie kun je terecht bij de KNHS Regioportefeuillehouders Aangepast Sporten. Kijk op www.knhs.nl voor onder andere het nieuws, de wedstrijdkalender en de diverse taken en contactgegevens van de Regioportefeuillehouders.

Meer informatieVragen?Stuureene-mailnaarinfo@knhs.nlo.v.v.AandachtsfunctionarisAangepastSporten

Classificatie:GehandicaptensportNederland:www.gehandicaptensport.nl

FederatiePaardrijdenGehandicapten:www.verenigingfpg.nl

FederatievanNederlandseRuitersportcentra:www.fnrs.nl

Internationalewedstrijden&reglementenFEI(internationalehippischesportbond):www.horsesport.org

4. Tenslotte

Colofon

UitgaveKoninklijkeNederlandseHippischeSportfederatieDeBeek125Postbus3040,3850CAERMELOtelefoon0577-408200www.knhs.nl

1edrukjuni2008

SamenstellingJessicaVenhorst(KNHS)

RedactieKNHSafdelingMarketing&Communicatie

Fotografie ArndBronkhorstHansFeijth,H2FfotografieManegezonderDrempelsJackMarks

VormgevingInterfaceCommunicatie,Ede

Bronnenwww.knhs.nlwww.gehandicaptensport.nlwww.fnrs.nlwww.verenigingfpg.nl

Volg onderstaand schema om te zien of je een classificatiekeuring nodig hebt.

Hebje(ruiter/menner)eenbeperkingdieniettijdelijkis(zoalsbijv.botbreuk)enwiljeuitkomenindewedstrijdsport?

NeeEenclassificatiekeuringaanvragenisnietnodig.Ruitersmeteentijdelijkebeperking(i.v.m.eenblessure)kunnenviadeKNHSeentijdelijkedispensatieaanvragenombijvoorbeeldzonderhandschoenentemogenrijden.

Ja

Hebjeeenlichamelijkeofvisuelebeperking?

Ja

Wiljeuitkomenindedressuurofmensport?

Ja

Wiljeuitkomeninhetaangepastsporten?(gradeproeven)

Ja

NeeAlleenvoorruitersmeteenlichamelijkeofvisuelebeperkingheeftdeFEIeengradeindelingontwikkeldeniseenclassificatiekeuringmogelijk.DispensatieaanvragenkanbijdeKNHSindienjeeenhulpmiddelnodighebtominderegulierewedstrijdsportuittekomen.DeCommissieAangepastSportenadviseertdeKNHSovertoekennenvandispensaties.

NeeConformhetFEIreglementwordtopditmomentalleenmetclassificatiegewerktvoordepaardensportdisciplinesDressuurenMennen.Classifierspaardensportzijnhiervooropgeleid.Indienjewiltdeelnemenaandewedstrijdsportineenanderepaardensportdisciplineenhetgebruikvaneenhulpmiddelvanwegejebeperkingnodigis,kuntjedispensatieaanvragenbijdeKNHS.DeCommissieAangepastSportenadviseertdeKNHSoverhettoekennenvandispensaties.

Wiljeinderegulieresportgebruikmakenvaneenaanpassing/hulpmiddel?

NeeClassificatiekeuringisnietnodig,jekuntzonderhulpmiddelteallentijdedeelnemenaandeklassewaarinjestartgerechtigdbent.

JemoetjeviaGehandicaptensportNederlandaanmeldenvooreenclassificatiekeuring.1) Indienjevoldoetaandeminimalehandicapeiswordjeautomatischingedeeldineengrade. Jekrijgteenclassificatiepaswaaropdehulpmiddelen/aanpassingenstaanvermelddiejetijdens dewedstrijdenmaggebruiken.Dezehulpmiddelenzijnzowelopwedstrijdenvanhetaangepast sportenalsopreguliereKNHSwedstrijdengeldig.2)Indienjenietvoldoetaandeminimalehandicapeisbeoordeeltdeclassifierofenzoja welkhulpmiddelofwelkeaanpassingjemaggebruikeninderegulierewedstrijdsport.Deze hulpmiddelenwordenvermeldopeenpasdievergelijkbaarismetdeclassificatiepasmaardie alleengeldigisopreguliereKNHSwedstrijden.

Nee

Ja

Koninklijke Nederlandse Hippische Sportfederatie

www.knhs.nl