10 jaar kunstenaarsstatuut

Een terugblik

Het kunstenaarsstatuut

Er bestaat geen apart “statuut” voor kunstenaars in de letterlijke betekenis van het woord. Zij worden in deze beschouwd als “werknemers”.

De term “Kunstenaarsstatuut” refereert naar een reeks specifieke regels voor kunstenaars in de werkloosheidsregeling.

Het kader voor deze regels werd geconcretiseerd bij monde van de programmawet van 24 december 2002 en bij wet van toepassing is sinds 1 juli 2003.

Men definieert tewerkstelling in de artistieke sector als volgt: “Hij/zij die een loon ontvangt voor het leveren

van een artistieke prestatie en/of het produceren van een artistiek werk, wordt beschouwd als werknemer, tenzij hij of zij

kiest voor het zelfstandigenstatuut.”

Wat voorafging (KB van 1969):Podiumartiesten: werknemers (onweerlegbaar)Scheppende artiesten: zelfstandigen, tenzij arbeidsovereenkomst Problemen: Bijdragen voor werknemers niet of onregelmatig betaald Ondermaatse sociale bescherming Echte zelfstandige artiesten kunnen geen zelfstandigenstatuut

krijgen, behelpen met vennootschappen Juridische onzekerheid: Kunstmatig onderscheid scheppende en

uitvoerende activiteiten  

De wet van 1 juli 2003 = een mijlpaal voor kunstenaars(programmawet uit 2002 treedt in werking)

Voor kunstenaars werd in deze de toepassing van het stelsel van de sociale zekerheid van de loontrekkenden uitgebreid tot alle personen die (ook zonder gebonden te zijn door een arbeidscontract) artistieke prestaties leveren en/of artistieke werken produceren tegen betaling van een loon voor rekening van een opdrachtgever die een natuurlijke of een rechtspersoon kan zijn.

Deze personen kunnen vanaf dan ook vragen onderworpen te worden aan de sociale zekerheid van de zelfstandigen, op voorwaarde dat zij kunnen aantonen dat hun prestaties en/of hun kunstwerken niet worden geleverd in gelijkaardige sociaal-economische omstandigheden als die van de loontrekkenden t.o.v. hun werkgever.

De Programmawet van 24 december 2002 legt een reeks specifieke maatregelen voor kunstenaars vast. Ondermeer:

De uitbreiding van de onderwerping aan het stelsel van de loontrekkende waarvan sprake in het KB van 1969 tot alle kunstenaars. Deze onderwerping wordt tevens weerlegbaar gemaakt. De omkering van deze veronderstelling wat het ook mogelijk

maakt om toegang te krijgen tot het zelfstandigenstatuut.

Creëren van een nieuwe categorie van tijdelijke arbeid, “Artistieke prestatie” Onder het artikel 1 van de wet betreffende de tijdelijke- en

uitzendarbeid. Hiermee samenlopend werden de regels vastgelegd voor de

werking/oprichting van de SBK’s.

De Oprichting van een “kunstenaarscommissie” kunstenaars informeren over hun rechten en plichten inzake

sociale zekerheid adviezen verlenen over de vraag of de aansluiting van een

kunstenaar in overeenstemming is met de socio-economische realiteit.

Het afleveren van de zelfstandigheidsverklaring

De verlaging van de patronale bijdragen voor artistieke prestaties.

Vakantiegeld en kinderbijslag Het stelsel van het vakantiegeld volgt voortaan dat van de

arbeiders (ontvangen hun vakantiegeld van de RJV en niet meer van hun werkgever.

Verplichte aansluiting bij de RKW voor werkgevers.

Arbeidsongevallenverzekering

Op het vlak van de WERKLOOSHEID 

In aanloop naar de nieuwe reglementering werd in 2001 al een opening gemaakt door Artiesten toegang te verlenen tot de cachetregel (artikel 10 MB 26/11/1991) en de neutralisering van de eerste vergoedingsperiode (art 116§5 KB 25/11/1991).

Algemeen principe van de toelaatbaarheid : Om toegelaten te worden tot de werkloosheidsuitkeringen, moet men een aantal ononderbroken arbeidsdagen bewijzen in voltijdse betrekking binnen een bepaalde referteperiode die de aanvraag om werkloosheidsuitkeringen voorafgaat.Leeftijd op het ogenblik van de aanvraag

-36 jaar 36 tot -50 jaar Vanaf 50 jaar

Aantal te bewijzen dagen 312 468 624Referentieperiode 

21 maanden 33 maanden 42 maanden

Toelaatbaarheid volgens de cachetregel:

kunstenaars van het spektakelbedrijf die in taakloon werken afgestemd op de specifieke manier van werken van deze doelgroep: korte/onregelmatige tewerkstelling met soms een hoog loon geconcentreerd op een aantal dagen.

Volgens de cachetregeling wordt niet gekeken naar het aantal effectief gepresteerde dagen.

Het brutoloon (binnen referteperiode) wordt gedeeld door referte dagloon voor kunstenaars. Het quotiënt van die deling is het aantal dagen dat in aanmerking wordt genomen.

De praktische voorwaarden worden in detail toegelicht en regelmatig aangepast d.m.v. de “Infobrief Artiesten” die u terugvindt op de website van de RVA.

Neutralisering van de eerste vergoedingsperiode (artikel 116, § 5 KB 25/11/1991)

Een tweede belangrijk voordeel in de werkloosheid Het voordeel ligt in het behoud van het tijdens de eerste

vergoedingsperiode periode toegekende uitkeringspercentage. Voor kunstenaars en technici uit het spektakelbedrijf met

contracten van korte duur

De praktische voorwaarden worden in detail toegelicht en regelmatig aangepast d.m.v. de “Infobrief Artiesten” die u terugvindt op de website van de RVA.

Daarnaast kan je na onderzoek van je dossier en goedkeuring van de Commissie Kunstenaars ook vestigen als ZELFSTANDIG kunstenaar.

Voor bepaalde kunstdisciplines is het bijna een must om het praktisch/administratief correct te houden (bijvoorbeeld: beeldhouwers, schilders)

Dit kan zowel als in hoofdberoep, als in bijberoep. Je stuurt dan zelf facturen naar de opdrachtgever of

organisatie waarvoor je werk creëert en je regelt alle administratie zelf of via een boekhouder.

De regelgeving ter zake werd in praktijk al meermaals aangepast d.m.v. de INFOBRIEF ARTIESTEN van de RVA.

Ondermeer door een recent vermoeden van misbruik. Regels werden voornamelijk verstrengd. Wijken op sommige vlakken af van de initiële doelstelling van het

“statuut” Meer info op www.rva.be

In 2012 formuleert de NAR (Nationale Arbeids Raad) hieromtrent een lijvig advies, hetwelke op dit ogenblik wordt geïmplementeerd door de bevoegde ministers. Het resultaat hiervan is op dit ogenblik nog niet bekend.

Link: krachtlijnen van het NAR-advies

10 jaar t-heater !

Vandaag spelen SBK’s een fundamentele rol in de implementatie van freelancers in de creatieve industrie. Niet voor niets valt 10 jaar Kunstenaarsstatuut samen met “10 jaar t-heater”.

Al voor dat de wetgeving terzake in werking trad, zat t-interim aan tafel met mevrouw Kherbache en het kabinet van toenmalig minister Frank Van Den Broucke om de uitwerking van de contouren te bespreken van wat kort daarna de SBK’s zouden worden.

De erkende SBK’s hebben zich op heden ontpopt tot de belangrijkste spelers op het vlak van loonadministratie in de artistieke sector. En zorgen ze voor kwalitatieve administratie en een onrechtstreekse vorm van toezicht op het correct toepassen van de regels.

2683 artiesten2458 organisaties

20 gespecialiseerde consulentenOpening kantoor Luik

2003

Statuut

2004 2006 2007 2008 2009

4 gespecialiseerde consulentenopening kantoor Brussel

7 regionale kantoren

15 gespecialiseerde consulenten2692 artiesten2928 organisaties

2010

10 kantoren (Kortrijk –Bergen)23 gespecialiseerde consulenten3818 organisaties4950 freelancers

2011

4424 organisaties4987 freelancers

- Reactie op systeem 3e betaler- RVA striktere regels

2012

4777 organisaties5936 freelancers35 gespecialiseerde consulenten

- Advies van de NAR

2013

10 jaar statuut10 jaar t-heater

En tot slot…

In praktijk lopen de levenslijnen van t-heater en die van het statuut nagenoeg evenwijdig. Wij zijn als het ware mee gegroeid met dit hele gegeven, en hebben door de jaren heen via onze klanten meegeleefd met alle zowel praktische al theoretische bekommernissen rond het "statuut".

Deze gedeelde interesse zorgt ervoor dat t-heater zich (zij het achter de schermen) blijft inzetten om samen met alle betrokken partijen te ijveren en lobbyen voor aanpassingen die het statuut op het juiste spoor houden/brengen. Niet omdat we dit moeten doen, maar omdat we het graag doen. We gaan hierbij niet uit van ons eigen belang, maar van de ervaring die we door de jaren heen opgelopen hebben via onze kunstenaars en technici.

Over één ding zijn bijna alle spelers in de sector het alvast eens; de misbruiken van de voordelen voor kunstenaars moeten de wereld uit. Althans als we het systeem willen vrijwaren van verdere uitholling.

>> Bekijk het interview met Jasmine Kherbache, en de reacties uit de sector

Contacteer ons voor meer info

We zijn er ons van bewust dat de regelgeving rond het “kunstenaarsstatuut” en de toepasbaarheid ervan niet altijd even eenvoudig is.

Je kan daarom steeds terecht bij één van de 40 gespecialiseerde consulenten in één van onze 10 kantoren.

Zij helpen je graag verder met al je vragen over het kunstenaarsstatuut.