1

M. Parkinson: KlinimetrieM. Parkinson: Klinimetrie

Ronald Meijer, revalidatiearts-epidemioloog

Karin Dankoor, revalidatiearts

2

Revalidatie bij Revalidatie bij M. ParkinsonM. Parkinson

Ron Meijer

Academisch Ziekenhuis Nijmegen

8 april 1997

3

LiteratureLiterature

4

InhoudInhoud

• Meetniveau’s instrumenten

• Keuze van een schaal

• Toepassing instrumenten

• Uitgangspunten/doelen klinimetrie

• Wat hebben we?

• Commentaar

5

Meetniveau’s instrumentenMeetniveau’s instrumenten

• Ziekte

• Functies/structuren

• Aktiviteiten– fysiek, psychisch, sociaal functioneren;

coping vaardigheden)

• Probleemervaring/participatie

• Satisfactie met roluitoefening

• Algeheel welbevinden (geluk)

6

Meetniveau’s instrumentenMeetniveau’s instrumenten

• Partner en mantelzorger

• Zorgzwaarte – Verpleegkundig– Psychisch

7

MeetinstrumentenMeetinstrumentenKeuze van een schaalKeuze van een schaal

• Ziekte-specifieke Generieke metingen• Diagnostische, prognostische en

evaluatieve instrumenten• Klinimetrische eigenschappen• Domeinspecifiek Gemengde index• Specifieke onderzoeksvraag• Beschikbare mogelijkheden• Eigenschappen specifieke

studiepopulatie

12

Toepassing van instrumentenToepassing van instrumenten

• Alleen indien noodzakelijk

• Geen somscores

• Uniformiteit in schaalgebruik

• Evidence based

• Scholing

• Maak een overzicht/grafiek

13

Eigenschappen instrument dat de Eigenschappen instrument dat de

behandeling stuurtbehandeling stuurt

• betrouwbaarheid en validiteit• grote gevoeligheid voor verandering• scores op ziekte, stoornis, beperking en

probleemervaring nivo met onderlinge relaties

• gebruikers vriendelijk en overzichtelijk• patiënt vriendelijk• scoren niet tijdrovend

14

Ideale assessmentIdeale assessmentIndeling in 4-5niveau’sIndeling in 4-5niveau’s

• Hoofditem op niveau beperkingen/ probleemervaring

• Subitem op basaler niveau beperkingen /probleem ervaring

• Niveau funkties/structuen

• Niveau ziekteprocessen

• Niveau participatie/kwaliteit van leven

15

Voorwaarden voor diagnostiek, Voorwaarden voor diagnostiek, prognostiek en behandelingprognostiek en behandeling

• Wensen van patient• Op welke niveau’s afwijkingen: =, , • Op welke niveau’s is therapie mogelijk,

te beginnen bij het ziekteniveau• Welke mogelijke causale therapieën op

de diverse niveau’s• Mogelijke compensatiestrategieen

16

Uitgangspunten/doelenUitgangspunten/doelen Klinimetrie 1Klinimetrie 1

• uitwisselbaarheid van patiënten gegevens voor behandeling en w.o.

• toepassen van instrumenten met de beste psychometrische kwaliteit

• toepassen van instrumenten met de beste klinische toepasbaarheid

• uniformiteit in basale klinimetrie; meertrapsraket

• vrijheid om extra toe te passen wat men wil• longitudinale data-analyse: start in begin fase,

vervolg in chronische fase • per fase afhankelijk van doelstelling specifieke

instrumenten

17

Uitgangspunten/doelenUitgangspunten/doelen Klinimetrie 2Klinimetrie 2

8. meten bij start revalidatiefase en bij eind revalidatiefase; nazorgmeting

9. meten op alle niveaus: Z, F/S, A, participatie, kwaliteit van leven, ook op niveau van caregiver/mantel, verpleegkundige/psychische zorgzwaarte

10. keuze van relevante uitkomstmaten, zoals woonsituatie na 1 jaar, zelfredzaamh ADL/HDL

19

Anamnese Anamnese Wat hebben we?Wat hebben we?

• Vragenlijst PSK (patient specifieke klachten): basale en complexe aktiviteiten

• Vragenlijst Valgeschiedenis• Val agenda• Globaal ervaren effect (verbeteractiviteit)• Borgschaal (subjectieve belasting tijdens

oefenen) • Logboek

20

MeetinstrumentenMeetinstrumentenWat hebben we?Wat hebben we?

• Ziekte / Biologie– Leeftijd– Comorbiditeit (Liu Index/CIRS)

• Activiteiten– BartheI Index– SCOPA-COG (MMSE)– Communicatie (spraak/schrift)– Ernstige gedragsmatige problemen (DSM IV)– SCOPA-PS– Timed up and go test (TUG) – Parkinson activiteitenschaal gemodificeerd (PAS)– LASA physical activity questionnaire (LAPAQ)

21

MeetinstrumentenMeetinstrumentenWat hebben we?Wat hebben we?

• Participatie/Kwaliteit van leven– PDQ-39

• Functies/structuren– Balans (retropulsietest)– Stemming (HADS)– Falls Efficacy Scale (gemodificeerd): bezorgdheid– SCOPA-AUT – SCOPA-SLEEP– SPES/SCOPA subsectie “motorische

complicaties”

22

MeetinstrumentenMeetinstrumentenWat hebben we?Wat hebben we?

• Functies/structuren– 6 min. looptest (conditie)– 10 m looptest: comfortabele loopsnelheid– Freezing of gait questionnaire (FOG)

• Zorgzwaarte– NPDS (Northwick Park Dependency

Scale)

23

MeetinstrumentenMeetinstrumentenWat hebben we?Wat hebben we?

Ja / nee7. Financiële middelen

SNS 1 uit 0/1/2/3/46. SNS

Ja / nee5. Beschikbaarheid professionele zorg

Ja / neeSociale situatie, algemeen

Ja / nee4. Aangepast

Woning

Ja / nee3. Aanwezigheid

Ja / nee2. Bereidheid

COOP-W 16 uit 201. COOP-WONCA

Thuisfront

Parkinson Disease Clinimetric Guideline

N

4

J

N

J

J

8

J

J

19

4

7

0

20

J

J

2

50

26

100

N

J

J

J

N

7

10

Financ.

CES-DMMSE.t

SNSMIBI

Prof.ZorgTCTP.CES-D

WoningTremor P.HAC

Aanw.

RigiditeitP.BI

Bereidh.

HypokinesieComorbiditeit

CO-WODSM IVMedicatie

SPES/SCOPA Compl

SAN

H & Y

Urine-inc.

MMSE.o Leeftijd

25

MeetinstrumentenMeetinstrumentenCommentaarCommentaar

• Hoehn en Yahr is geen goede schaal

• SPES/SCOPA is geen goede schaal

• Medicatie

• Parkinsondagboek voor motorische fluctuaties

• PPRS

• Kosten vragenlijst

26We hebben nog veel te doenWe hebben nog veel te doen