1

Hoogsensitiviteit bij kinderen in het Basisonderwijs

Drs. Sietske A.E. Walda, dr. Joep T.A. Bakker en prof. dr. Anna M.T. Bosman

Braams & Partners, DeventerRadboud Universiteit Nijmegen

2

Onderzoeksvragen

Is hoogsensitiviteit meetbaar bij kinderen vanaf 10 jaar?

Is er overeenstemming tussen de oordelen van kinderen, ouders en leerkrachten over hoogsensitiviteit bij kinderen?

Is er een verband tussen hoogsensitiviteit enerzijds en gender, gedragsproblemen, leerprestaties en ziekte zonder aanwijsbare oorzaak anderzijds?

3

Deelnemers

506 Kinderen

382 Ouders

123 Leerkrachten

4

Leerlingen

Groep aantal leeftijd

5 66 9;3

6 166 10;4

7 161 11;3

8 138 12;2

5

Vragenlijst

Hoogsensitiviteitsvragen van Aron en Aron (1997)

CBCL-itemsInternaliserende problemen

Externaliserende problemen

Vragen overAstma, allergieën, ziekte, vermoeidheid

Vragen overSchoolresultaten, leerproblemen en bijzondere capaciteiten

6

Betrouwbaarheid

Alfa-waardenKinderen = .78

Ouders = .81

Leerkrachten = .92

De vragenlijst is betrouwbaar

7

Structuur

Hoogsensitiviteitscomponento Positieve component = Sensitiviteit voor positieve Invloeden

o Negatieve component = Sensitiviteit voor storende Invloeden

Gedragscomponento Externaliserende gedragscomponent

o Internaliserende gedragscomponent

De vragenlijst heeft inhoudsvaliditeit

8

Overeenstemming (r)Ouders

Leerkrachten

HoogsensitiviteitKinderen 0,31 0,31Ouders 0,19

Positieve invloeden

Kinderen 0,30 0,35Ouders 0,12

Negatieve invloeden

Kinderen 0,30 0,27Ouders 0,23

Overeenstemming is wel significant en niet groot

9

Hoogsensitiviteitscore

Kinderen Ouders Leerkrachten

Meisjes 3,66 3,67 3,84

Jongens 3,41 3,48 3,46

Meisjes scoren significant hoger dan jongens

10

Positieve invloedscore

Kinderen Ouders Leerkrachten

Meisjes 3,56 3,58 3,54

Jongens 3,32 3,40 3,02

Meisjes scoren significant hoger dan jongens

11

Negatieve invloedscore

Kinderen Ouders Leerkrachten

Meisjes 2,84 2,84 3,17

Jongens 2,55 2,71 2,87

Meisjes scoren significant hoger dan jongens

12

Internaliserende problemenKindere

nOuders

Leerkrachten

Hoogsensitiviteit 0,50 0,49 0,56

Positieve invloeden

0,12 0,02 0,37

Negatieve invloeden

0,58 0,60 0,60

Er is samenhang tussen internaliserende problemen enerzijds en hoogsensitiviteit en negatieve invloeden

anderzijds

13

Externaliserende problemen

Kinderen

OudersLeerkrachte

n

Hoogsensitiviteit 0,02 0,09 -0,45

Positieve invloeden

-0,06 0,08 -0,46

Negatieve invloeden

0,03 0,15 -0,52

Leerkrachten: geringe externaliserende problemen gaat samen met hoge score op alle

hoogsensitiviteitscomponenten

14

Algemene schoolprestaties

Kinderen

OudersLeerkrachte

n

Hoogsensitiviteit -0,06 -0,22 -0,03

Positieve invloeden

0,07 -0,22 0,19

Negatieve invloeden

-0,11 -0,22 -0,11

Ouders: slechte algemene schoolprestaties gaat samen met hoge score op alle hoogsensitiviteitscomponenten

15

Ziekte zonder oorzaak

Kinderen OudersLeerkrachte

n

Hoogsensitiviteit 0,21 0,24 0,30

Positieve invloeden

0,02 0,04 0,17

Negatieve invloeden

0,23 0,23 0,31

Ziekte zonder oorzaak enerzijds gaat samen met hoge score op hoogsensitiviteit en negatieve

invloeden anderzijds

16

Is hoogsensitiviteit meetbaar bij jonge kinderen?

JA!

Betrouwbaarheid en inhoudsvaliditeit van de vragenlijst zijn in orde.

17

Is er overeenstemming tussen de oordelen van kinderen, ouders en leerkrachten over

hoogsensitiviteit bij kinderen?

Er is een significante mate van overeenstemming

echter

Deze is niet zodanig dat de beoordeling over kinderen aan ouders of leerkrachten overgelaten

kan worden.

18

Is er een verband tussen hoogsensitiviteit anderzijds en gender, gedragsproblemen,

leerprestaties en ziekte zonder aanwijsbare oorzaak anderzijds?

Meisjes scoren hoger dan jongens (Bias??)

Er zijn aanwijzingen dat hoogsensitiviteit de

kans op internaliserende problemen verhoogt en

op externaliserende problemen verlaagt

Alleen de ouders denken dat hoogsensitiviteit

samengaat met slechte schoolprestaties

Hoogsensitiviteit lijkt samen te gaan met ziekten

zonder duidelijk aanwijsbare oorzaak

19

ReferentiesAron, E. N. (1996). Counseling the highly sensitive person. Counseling and Human Development, 28(9), 1-7.Aron, E. N. (2000). High sensitivity as one source of fearfulness and shyness. In L. A. Schmidt & J. Schulkin (Eds.), Extreme fear,

shyness, and social Phobia: Origins, biological mechanisms, and clinical outcomes (pp. 251-272). New York: Oxford University Press,

Aron, E. N. (2004). Revisting Jung’s concept of innate sensitiveness. Journal of Analytical Psychology, 49, 337-367.Aron, E. N. (2004). The impact of adult temperament on closeness and intimacy. In D. J. Mashek & A. A. Aron (Eds.), Handbook of

closeness and intimacy (pp. 267-286). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.Aron, E. N., & Aron, A. (1997). Sensory-processing sensitivity and its relation to introversion and emotionality. Journal of

Personality and Social Psychology, 73, 345-368.Aron, E. N., Aron, A., & Davies, K. M. (2005). Adult shyness: The interaction of temperamental sensitivity and an adverse

childhood environment. Personality and Social Psychology Bulletin, 31, 181-197.Benham, G. (2006). The highly sensitive person: Stress and physical symptom reports. Personality and Individual Differences, 40,

1433-1440.Evers, A., Rasche, J., & Schabracq, M. J. (2008). High sensory-processing sensitivity at work. International Journal of Stress

Management, 15, 189-198.Hofman, S. G., & Bitran, S. (2007). Sensory-processing sensitivity in social anxiety disorder: Relationship to harm avoidance and

diagnostic subtypes. Journal of Anxiety Disorders, 21, 944-954.Jerome, E. M., & Liss, M. (2005). Relationships between sensory processing style, adult attachment, and coping. Personality and

Individual Differences, 38, 1341-1352.Liss, M., Timmel, L., Baxley, K., & Killingsworth, P. (2005). Sensory processing sensitivity and its relation to parental bonding,

anxiety, and depression. Personality and Individual Differences, 39, 1429-1439.Meyer, B. J., Ajchenbrenner, M., & Bowles, D. P. (2005). Sensory sensitiviy, attachment experiences, and rejection responses

among adults with borderline and avoidant features. Journal of Personality Disorders, 19, 641-658.Meyer, B. J., & Carver, C.S. (2000). Negative childhood accounts, sensitivity, and pessimism: A study of avoidant personality

disorder features in college students. Journal of Personality Disorders, 14, 233-248.Neal, J. A., Edelmann, R. J., & Glachan, M. (2002). Behavioural inhibition and symptoms of anxiety and depression: Is there a

specific relationship with social phobia? British Journal of Clinical Psychology, 41, 361-374.Smolewska, K. A., McCabe, S. B., & Woody, E. Z. (2006). A psychometric evaluation of the highly sensitive person scale: The

components of sensory-processing sensitivity and their relation to the BIS/BAS and “Big five”. Personality and Individual Differences, 40, 1269-1279.

20

Dank voor uw aandacht

De scriptie van Sietske vindt u op

www.annabosman.eu