Publicatie 093 7-6-2011

Een inleiding in de wetenschap der geestelijke zorg | M.J. Tangali

STICHTINGNOORANIISLAMICRESEARCHINSTITUTE

GEESTELIJKE VERZORGINGGESMEERD ALS EEN AUTO

Copyright © M.J. TangaliAmsterdam, 12 juni 2011

1e drukUitgever: Stichting Noorani Islamic Research Institute

E-mail: info@tangali.netWebsite: www.tangali.net

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door druk, fotokopie,microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van deuitgever.

No part of this book may be reproduced in any form, by print, photo print, microfilm or any other meanswithout written permission from the publisher.

www.tangali.net 1

Geestelijke verzorging vanuitislamitisch perspectief

Alhaaj Mohamed Juzoef TangaliQadri Noorani Akhtari

1. Inleiding

Islamitische theologie is de Kennis van Allah’s Openbaring en zijn relatie tot dewereld. Het Latijnse woord ‘theologia’ is vertaalt naar 'redevoering van Allah’. Theologiedefinieer  ik  als  volgt:  “Het  leren  en  toepassen  van  de studie van het islamitisch geloof,oefening en ervaring die gebaseerd is op Allah’s religieuze boeken of bronnen, namelijkde Heilige  Qur’aan, en de profetische tradities.” De bijdrage van de vroege generatiesmoesliems tot aan de Schriftgeleerden van vandaag heeft een belangrijke invloed gehadbij het vormen van islamitische theologie. Aangezien alle islamitische wetenschappenrechtstreeks verbonden zijn met de Leiding van Allah aan de mensheid, kan wordengezegd dat alle aspecten van de islam een theologische status hebben.

De wetenschappen kalām (redevoering), tibb (geneeskunde), falsafa (filosofie),tasawwuf (islamitische spiritualiteit) en daarnaast de vertoging over en de evolutievan fiqh (jurisprudentie) verklaren dat een groot aantal theologische ontwikkelingenen uitbreidingen binnen deze wetenschappen zich hebben voorgedaan in deislamitische leer in de loop der islam geschiedenis. De theologie van geestelijkeverzorging is in de geest al opgenomen in het doel van Allah’s Openbaring dieinherent is aan het islamitische gebied van akhlāq (zeden en karakter), tasawwuf(islamitische spiritualiteit) en worden gehaald uit de Soennah (praktijk en leervan de Heilige Profeet Mohammed). Dit gebied van de geestelijke verzorging (ontmoeting tussenmoesliems en de moderne westerse samenlevingen) is niet systematisch ontwikkeld aande steeds groeiende behoeften van de moesliems in Nederland door beter tegemoet tekomen aan interageren met ziekenhuizen, verpleeghuizen, bejaardentehuizen, vrouwencrisiscentra en andere sociale instellingen en diensten.

2. Een theologie van de islamitische counseling

Het doel van dit artikel is te voorzien in een vereenvoudigde en systematisch inzicht vandeze vorm van de theologie die zowel de gezondheidszorg, sociale, religieuze leiders enleken kan helpen in hun dagelijkse zorg voor mensen in nood. Na het geven van een

www.tangali.net 2

algemeen overzicht van de beweegredenen van het menselijk bestaan op aarde, zal ditartikel zich richten op het qalb (spirituele hart) van de mens, de functie en de rol in degeestelijke zorg voor de 'ander'.

In beginsel zijn er drie redenen van het leven van de mensen op aarde:

1. De aarde te bewonen;

2. Allah aanbidden.

”En ik heb de djinn en de mensen slechts tot Mijn aanbidding geschapen.” Surahal_Ziyarat (51) vers 56

Hier is aanbidden flexibel bedoelt, namelijk niet alleen de vijf verplichte zuilen vande islam naleven, maar volgens Imam Al-Ghazzali1 is het doel van de schepping omAllah ook door Zikr te aanbidden en hierdoor ma'rifah kimiyaI sa'adat (de realisatievan Allah te bereiken).

3. Om Allah te vertegenwoordigen op aarde. Wanneer de realisatie is vervolmaaktdoor devotionele en oprechte aanbidding kan men de titel van khalifat-ul ard ofAllah’s vertegenwoordiger op aarde begunstigd krijgen.

“En toen uw Heer tot de engelen zei: "Ik wil een stedehouder op aarde plaatsen,"zegden zij: "Wilt Gij er iemand plaatsen die er onheil zal stichten en bloed zalvergieten, terwijl wij U verheerlijken met de lof die U toekomt en Uw Heiligheidprijzen," antwoordde Hij: "Ik weet wat jij niet weet." Surah al_Baqarah (2) vers 30

De bewoning van de aarde door de mens is niet toevallig. De Qur’aan geeft aan dat demens een bijzondere positie en rol in het universum heeft. De mens is anders in hetuniversele plan van de dingen vooral, omdat hij geschapen is om anders te zijn. Tijdenshet spreken over de innerlijke mentale elementen van de mens, de Qur’aan maaktgebruik van een aantal woorden als ruh (geest), nafs (ziel), qalb (hart), 'aql (intellect),die verschillende betekenissen en functies hebben, maar zijn aan elkaar gerelateerdomdat ze vormen de innerlijke natuur van de mens.

1 Zijn meesterwerk Ihya-Ulum-id-Din

www.tangali.net 3

Allah openbaart

“Toen uw Heer tot de engelen zeide: "Ik ga de mens uit droge, klinkende klei scheppen, uitleem gewrocht.""Wanneer Ik hem daaruit heb gevormd en hem Mijn geest heb ingeblazen, valt dan inonderdanigheid voor hem neer." Surah al_Hijr (`15) verzen 28-29

De essentie van het innerlijke wezen wordt in bovenstaande verzen beschreven.2 Prof.dr. Zafar Haq Ansari (onderzoeker in de islamitische psychologie) legt uit, terwijl deruh lijkt te verwijzen naar de bijzondere geestelijke en Allah’s elementen in de mensis het qalb vermoedelijk het operationele agentschap van psyche (ziel) die de spirituelepotentie transformeert in de werkelijkheid.3

3. Het spirituele hart

Het hart (al-qalb) heeft een verscheidenheid aan betekenissen. Deze omvatten fluctuatie,draaien rond of achteruitrijden. 'Gezegend zijn degene met een rein hart, want zij zullenAllah zien.'4 Imam Al-Ghazzali wijst in zijn magnum opus 5, dat het hart uit twee dingenbestaat, namelijk het fysieke hart en de devote entiteit. Hij zegt dat de spirituele qalbin essentie van de mens is. Het is de taak dat deze devote entiteit om de potentiële zetelvan Allah’s Verlichting en sereniteit gezond te houden voor het fysieke lichaam omoptimaal te kunnen functioneren.

De Heilige Profeet legde uit: "Zeer zeker in de borstkast van de mens is eenklomp vlees, indien het gezond is dan is het hele lichaam gezond, en als het corrupt isdan is als gevolg het hele lichaam beschadigd. Is het niet het hart?” Dit onderstreept hetfeit dat het hart in aanraking kan komen met verschillende ongezonde ‘ziekten’ zoalslust, woede, jaloezie, haat, hoogmoed, etc.6 Echter, deze kwalen kunnen niet wordenuitgeroeid, door alleen mantra (formules) te lezen of andere oppervlakkige formules.

2 Weet dat Allah vrij van vorm en geest is.3 Ansari, Afaq Zafar ’Quranic Concepts of the Psyche’ (editor), Islamic Research Institute Press, 1992.4 Dit waren de woorden van Jezus in zijn preek op de berg volgens het Evangelie van Matteüs 5,8. Yusuf,Hamza is een verwijzing naar deze zin in zijn boek Purification of the Heart (vertaling: Zuivering van hethart), Starlatch Press, 2004.5 Zijn meesterwerk Ihya-Ulum-id-Din6 Talloze boeken door de geschiedenis heen zijn geschreven over deze onderwerpen - Risalah Qushayria,Kitab al Futuwwah, Kitab at-Ta'arruf, al-Wabil al-Sayyib, Kashf al-Mahjub, enz.

www.tangali.net 4

De term tazkiyah (zuivering) gaat veel dieper dan bovengenoemd. Het is eengedisciplineerd proces dat zijn zaad op de eerste plaats revolutionair gefundeerdlegt in het hart. Deze Verlichting is een moment van Allah’s unieke interventie ofde eerste straal van Allah’s  Licht dat het hart vergroot. Dit is het begin van eenpersoonlijke transformatie.

Allah openbaart

“Hebben Wij uw borst niet voor u verruimd?” Surah Al-Sharh (94) vers 1

Dan wanneer het zaad gelegd is, kan de voeding en bescherming van Allah’s  Lichtbeginnen. Er zijn verschillende stadia van de harten zoals genoemd in de Qur’aan. Daarommoet het belang van het hart, de verschillende stadia en welzijn samen met de zuiveringvan de reis niet worden onderschat.

“Hij is het, Die rust in het hart der gelovigen heeft nedergezonden, opdat zij geloof aan hungeloof mogen toevoegen en aan Allah behoren de scharen der hemelen en der aarde enAllah is Alwetend, Alwijs.” Surah al_Fath (48) vers 4

Een weg naar het toevoegen van het geloof aan een geloof is Zikr (herinnering, herhalen)van de mooie al‑Asma al_Husnā (Eigenschappen van Allah).

“Aan Allah behoren alle goede eigenschappen. Roept Hem daarbij aan. En laat degenen, dieten opzichte van Zijn eigenschappen van de rechte weg afwijken, met rust. Hun zal wordenvergolden naar hetgeen zij hebben bedreven. Surah al_Arāf (7) vers 180

Deze herinnering is zowel naar buiten (met de tong) als naar binnen (met het hart) gerichten het doel voor de herinnering is een permanente status te worden. Het dient zoweloverdag als in de avond en nacht uitgevoerd te worden.

www.tangali.net 5

Allah openbaart

“Er zijn voorzeker in de schepping der hemelen en der aarde en in de wisseling van dag ennacht tekenen voor mensen van begrip.” Surah al_Imran (3) vers 190

Shaykh Abdul Qadir Jilani7 (R.A.) vermeldt in zijn boek Sirr ul-Asrar wal Mazharal_Anwar, dat de weg om het hart vrij te maken, om het te zuiveren, kan door Allah teherinneren. In het begin kan deze herdenking alleen uiterlijk gedaan worden door ZijnNamen te herhalen (ze hardop spreken) zodat u zelf en anderen het kunnen horen enonthouden. Zodra de herinnering aan Hem constant wordt, zinkt de gedachtenis naar hethart en wordt het innerlijk (stil).

Allah openbaart

“Ware gelovigen zijn slechts degenen wier hart vol vrees klopt, wanneer de Naam van Allahwordt genoemd en wanneer Zijn tekenen hun worden voorgelezen, doet dit hen in gelooftoenemen en op hun Heer vertrouwen.” Surah al_Anfāl (8) vers 2

Volgens Shaykh Abdul Qadir Jilani (R.A.) betekent ‘vrees’ hier ontzag, liefde vanAllah. In hetzelfde traktaat komt hij tot de conclusie dat wanneer een innerlijkezuiverheid als gevolg is bereikt, hij/zij is verfraaid met het beste karakter, zeden engewoonten. Een simpele reden is bekleed met de Allah’s Eigenschappen. Er dient teworden opgemerkt dat Allah’s 'essentie' totaal iets anders is en niet verward moetworden met de Attributen.

7 Oprichter van Qadariyyah soefi-orde, een van de belangrijkste soefi broederschappen vandaag. Zijnkleine verhandeling 'Sirr ul-Asrar wal Mazhar al Anwar' (Geheim der geheimen), onthult in het kort deessentie van de islamitische spiritualiteit en laat zien hoe de buitenafmetingen een rijkdom bevatten vande innerlijke gebieden. Als mensen die geheime gebieden ontdekken krijgen ze toegang tot de hoogsteder Rijken, Allah’s verblijfplaats.

www.tangali.net 6

4. Allah’s eigenschappen

De studie van Allah’s Sifat (Attributen) zoals uiteengezet in de Asma ul‑Husnā (de mooienamen van Allah) is essentieel8, maar hoe kunnen deze Attributen9 de mens helpen inzijn/haar dagelijks leven? Het antwoord op deze vraag (die zullen volgen) zal ons leidennaar een praktische theologische aanpak van Allah’s eigenschappen.

Kwaliteiten, zoals al-Sabr (geduld),  al‑Salām (de Gever van rust), al-Muhaymin (deBeschermer), al-Wali (de Beschermende Vriend), al-'Afu (de Vergever), al-Halim (deGenadige), ar-Rahman (de Barmhartige), al-Latif (de Subtiele), al-Wasi' (de Al-Omarmer), al-Mujib (de Al-Responsieve), al-Basit (de Ene Die uitbreidt), al-Wadud(de Liefhebbende) om een paar te noemen, geven aan hoe belangrijk deze onmetelijkeAttributen zijn en wat de mogelijkheden voor de mens zijn. Het moet wordenopgemerkt dat alleen Allah het 'patent' op deze Namen heeft in absolute voorwaarden.Mensen kunnen over nadenken en deze kwaliteiten bekleden, maar kunnen ze nietin hun geheel 'eigen' maken. De kwaliteiten zijn al geïmplanteerd in de menselijke'fitrah'. Doch, deze kwaliteiten moeten worden onderzocht, ontdekt, geïdentificeerden gepolijst in de nafs (ziel). De Qur’aan leidt de mens ertoe het precies zo te doen.

Allah openbaart

“En bij de ziel en haar volmaaktheid.  Hij openbaarde haar wat  slecht en wat goed (voorhaar) is. Voorwaar, geslaagd is hij die haar loutert. En voorzeker hij gaat te gronde diehaar te gronde richt.” Surah as_Shams (91) verzen 7-10

Het zijn Allah’s Attributen die geïmplanteerd worden in het zelf (ziel), maar ze moetenbekend (ontdekt) zijn. Een goed voorbeeld van dit ontdekken en reflectie is het voorbeeldvan Hazrat Adam alaihissalaam, aan wie Kennis gegeven is van alle namen.

8 Imam Fakhruddin Razi en Imam Mohammed al-Ghazzali bezitten deze visie.9 Lees meer hierover het artikel ‘Attributen van Allah’ op www.tangali.net

www.tangali.net 7

Allah openbaart

“En, toen uw Heer tot de engelen zei: "Ik wil een stedehouder op aarde plaatsen," zegden zij:"Wilt Gij er iemand plaatsen die er onheil zal stichten en bloed zal vergieten, terwijl wij Uverheerlijken met de lof die U toekomt en Uw Heiligheid prijzen," antwoordde Hij: "Ik weetwat jij niet weet." Surah al_Baqarah (2) vers 30

Om deze te begrijpen op een hogere intensiteit had hij zich moeten bezinnen,verontschuldigen en reflecteren over zijn acties na de zogenaamde val (in het Paradijs).Dus wordt de mens door het voorbeeld van Hazrat Adam alaihissalaam aangemoedigd omna te denken over hun daden en actief op zoek te gaan met de beproevingen naar hunwaardevolle en onnoemelijke innerlijke informatie.

5. Terug te keren naar de wereld en het dienen van creatie

Dit proces van zelf-opkomst (self assessment) in de wereld is echter, anders dan dat vanhet typische karakter mysticus. Aan de aspirant soefi wordt geleerd om de wereld te zienzoals het werkelijk is, de zintuigen moet worden gezuiverd, de mysticus moet zich vrijmaken van zijn egocentrische arrest, zijn organen van de waarneming moet duidelijk enhelder worden, dit kapsel moet worden overgedragen en zijn affecties zal moeten wordenonderworpen. Dan, en alleen dan, kan zijn hart de maatstaf geworden voor Allah; dan, enalleen dan, kan het ritme van zijn innerlijk leven in harmonie met het universele leven,met geest, met zichzelf, met de liefde verenigd worden, omdat de mysticus samengevoegdwordt in Allah,10 hij is in staat om de wereld te zien zoals hij is. Dat is zoals Allah het ziet.

Ook een van de Profetische gebeden in het Arabisch is 'Allahumma Arina ashya kama hiya'(O Allah, toon ons de dingen zoals ze werkelijk zijn!)

Daarom moet de zoeker zich verdiepen in en werken in de wereld om te begrijpen watde realiteit van de wereld echt is. De Qur’aanische boodschap, die werd belichaamd inde Profeet’s levensstijl, suggereert hetzelfde. Dus wat er gebeurd was is een verschuivingvan een persoonlijke mystieke contemplatie naar een actief maatschappelijk ethische

10 Dit betekent niet Allah’s incarnatie, maar een intense status van bewustzijn van Allah en Allah’shandelingen met betrekking tot schepping. Men kan dan alles zien als daden van Allah. Er is geen anderekant en de erkenning van de realiteit wordt duidelijk. Dat is de reden waarom de zoeker goedheid ziet inalle dingen, zelfs moeilijkheden, proeven en beproevingen als ze kunnen geven inzicht en wijsheid.

www.tangali.net 8

code in het geval van de Profeet . Hoewel de mystieke traditie nooit helemaalwerd verlaten, was het centrum van de aandacht verschoven. De grot Hira11 waar deProfeet Mohammed veel tijd had doorgebracht in afzondering en diepecontemplatie was verlaten toen de tijd aanbrak om de boodschap te verspreiden.

Allah openbaart

“Sta op en waarschuw.” Surah al_Muddassir (74) vers 2

Het doel van het geven van aalmoezen, rechten van de buren, het opvoeden van kinderen,het bezoeken van de zieken, de hongerige voeden, de onderdrukten wijzen op de enormeverantwoordelijkheid die Allah gelegd heeft op mensen vanuit het islamitische geloof. Dezorg en verwijzing van de mensheid is een vitale en prijzenswaardige daad.

Vandaar dat het concept van het theologische humanisme en de eenheid van de mens nietkan worden genegeerd in de islamitische leer. Ook zorg verlenen aan andere wezens dande mens, met inbegrip van de minerale en plantaardige werelden, waaronder natuur iseen aanbevolen plicht voor moesliems. De metgezellen van de Profeetwaren verbaasd bijhet horen van de zegen gegeven voor de zorg vandieren. Dit verhaal heeft vele dimensies, maar het feit dat de Profeet dit heeftovergeleverd maakt het verhaal bijzonder interessant. Het had duidelijk een grotepsychologische en spirituele invloed op de luisteraars en hun kijk op de wereld.12

Veel van deze verantwoordelijkheden zijn gecategoriseerd onder de wetenschap van dehogere ethiek en karakter of aangeduid als 'ilm ul‑akhlāq. Akhlāq omvat manieren, zeden,gedrag en de rijke Arabische term Adab wordt vaak vertaald als beleefdheid, maar heeftook de prachtige betekenis van 'te weten, doen en zijn'. Doe wat mooi is, zoals Allah heeftgedaan wat mooi is aan jou.'

11 Het was ook hier waar de eerste openbaring van Allah via de aartsengel Gabriël werd geopenbaard aande Profeet Mohammed . De grot ligt in de buitenwijken van Mekka.12 Misschien dat een paar vooroordelen bij politici volledig worden weggeveegd.

www.tangali.net 9

Allah openbaart

“Maar zoek door hetgeen Allah u heeft gegeven het tehuis van het Hiernamaals; en vergeetuw deel aan de wereld niet, en doe goed (aan anderen) zoals Allah u goed gedaan heeft; enschep geen wanorde op aarde, want Allah heeft hen, die onheil stichten, niet lief."Surah al_Qasas (28) vers 77

Het is in werkelijkheid de brede wetenschap van 'ilm ul‑akhlāq dat zich bezighoudt met detheologie van het hart en het concept van de sociale ethiek.

6. Enkele aspecten van geestelijke verzorging

'Iyādah (bezoeken van de zieken) is de praktijk, rifq (voorbeeldige vriendelijkheid/zorg)is de aanpak en Ihsan (doen wat mooi is) is de optimale toestand waarin geestelijkeverzorging moet worden geboden. De Profetische woorden 'Doen wat mooi is (Ihsan)betekend dat je Allah moet aanbidden zoals je Hem ziet, want zelfs als je Hem niet ziet, zietHij jou. Dit wijst naar de toestand van waakzaamheid en zelfbewustzijn ook wel bekendals murāqabah die onmisbaar is voor spirituele zorg werkzaamheden.

De Arabische 'Iyādah komt van de wortel dat betekent ‘om terug te keren’. Mensen kerenterug om de zieken te bezoeken tenzij het een last voor de patiënt wordt. De meestgezegende visitatie van de zieken is degene die op de juiste wijze een kort bezoek brengt,als de Profeet dat genoteerd is Hazrat Said13, omdat het rekening houdtmet de toestand van de patiënt. Dit suggereert dat het ontmoeten van de patiënt waar depatiënt is van vitaal belang is. De visitatie van de zieken is volgens sommige islamitischeSchriftgeleerden een maatschappelijke plicht. De visitatie op zich is de zuivering voor debezoeker. Het kan iemands wandaden en overtredingen wissen. Dat is de reden waaromveel bezoekers aan de patiënt vragen om voor hen te bidden, want er is veel effect in degebeden van de patiënten volgens de Hadith literatuur. Allah is ook in de buurt van dezedie lijdende die geconfronteerd wordt met pijn en angst. Ziekte en pijn dienen niet teworden opgevat als de woede boosheid van Allah, (zoals sommigen suggereren) wantAllah verklaart dat deze aandoeningen de beproeving is van de mensen.

De concepten van sabr (geduld), Qadr/qadha (pre-bestemming/vrije), shukr(dankbetuiging), istiqāmah (standvastigheid) en ra'ja (hoop) staan centraal inhet begrijpen van de relatie die moesliems hebben tot de dood, ziekte enrouw. De dood is

13 Verteld door Imam Abu Shuja Ad-Daylami. (1115)

www.tangali.net 10

niet het einde van het leven als zodanig, maar de dood is de overgang van de ene toestandvan bestaan naar de andere. Daarom is de dood geen taboe kwestie voor veel moesliems.

7. Instellingen voor geestelijke verzorging voorheen en nu

In vroege tijden, al in het begin van de 7e eeuw onder het bewind van kaliefAl- Omajjaden Walid ik het eerste hospitium, mogelijk een leprozerie opgericht14.Rifq ontwikkelt ook via de inspanningen als de soefi's. Vanaf tijd van de Profeet ,hebben de soefi's een belangrijke rol gespeeld in vooral het oefenen en uitbreidenvan het concept van rifq. Door de oprichting van zawiya, rabat, khanqahs entekkes (alle gemiddelde geestelijke hospitiums in verschillende talen), waar zowelspirituele training en de zorg voor de armen en zieken werd gecombineerd, werdde echte uitvoering van rifq bereikt. Een paragraaf uit een biografie over SayyidAli Hamadani verklaart zeer goed het concept en de functie van het geestelijkehospitium:  “Hier vonden zij een maatschappelijke orde geheel anders dan huneigen. Alle leefden, sliepen en aten samen. Het Heilige Boek stond open entoegankelijk voor alle waaruit de islamitische 'Tauhid' als een werkingsprincipeaan het sociale leven, de middeleeuwse Khanqah's van de Musulmans in hetsubcontinent, bemiddeling en eendracht tussen de verschillende cultuurgroepenwas, niet alleen een morele en intellectuele vraag, maar een dringende maatschappelijkenoodzaak. De moesliem mysticus heeft veel bijgedragen aan het liquideren vansociale, ideologische en taalkundige barrières tussen de cultuur van de groepensubcontinent en hebben zij geholpen bij de ontwikkeling van eengemeenschappelijke  culturele  outlook”.15

Andere functies van deze hospitiums en kloosters omvatte slechte voeding enondersteuning van de mishandelden, het wezen en gevangenen die gevoed werden in deliefde van Allah. Bovendien diende sommige hospitiums als toevluchtsoord voorgescheiden vrouwen, waar ze werden voorzien van levensonderhoud tot hertrouwden.16

Zelfs tijdens eigen tijd van de Profeet is een groep arme en behoeftigemetgezellen, beter bekend als ashab al_suffa (metgezellen van de Profeet), leefden,aanbaden en verzorgende elkaar. Deze verblijfplaats was zeer dicht bij de eigeneenvoudige woning van de Profeet .

De essentie van spirituele zorg is en zal altijd hetzelfde zijn, zij dat de vormen enstructuren heel goed kan variëren. De mooiste vorm van theologie is dat die kritisch detheologie herstelt uit het verleden en constructief theologie ontwikkelt voor deuitdagingen van vandaag en de behoeften.

14 Smith, E. Savage ’Islamic Culture and the Medical Arts’, US National Library of Medicine, 1994.15 Hamadani, Agha Hussain ’The Life and Works of Sayyid Ali Hamadani’, National Institute of Historical andCultural Research, Islamabad, 1984. Sayyid Ali Hamadani d. 1385 was a Kashmiri Sufi and philosopher whogave religion a social dimension through the establishment of hospices in Kashmir and Central Asia.16 Schimmel, Annemarie ’Mystical Dimensions of Islam’, Vanguard Books, Pakistan, 1988.