Huilen is gezonder dan een pilletje... Geestelijke verzorging, stervensbegeleiding en lijkverzorging...

Huilen is gezonderHuilen is gezonder

dan een pilletje...dan een pilletje...

Geestelijke verzorging,Geestelijke verzorging,stervensbegeleiding enstervensbegeleiding enlijkverzorging bij moslimslijkverzorging bij moslims

Tekst : Abdulwahid van Bommel • Powerpoint presentatie samengesteld door : Abdulwadûd Louwsfoto’s afkomstig uit diverse bronnen

Stervensbegeleiding IStervensbegeleiding I• • Rol van imam / hoca: vooral adviseur.Rol van imam / hoca: vooral adviseur.

• • Veel traditionalistische moslims voelen zich ondanksVeel traditionalistische moslims voelen zich ondanks ernstige ziekte verplicht of geconditioneerd tot biddenernstige ziekte verplicht of geconditioneerd tot bidden en vasten.en vasten.

Stervensbegeleiding IStervensbegeleiding I

• • Veel traditionalistische moslims voelen zich ondanksVeel traditionalistische moslims voelen zich ondanks ernstige ziekte verplicht of geconditioneerd tot biddenernstige ziekte verplicht of geconditioneerd tot bidden en vasten. In geval van psychische nood of religieuzeen vasten. In geval van psychische nood of religieuze problematiek in verband met behandeling en verpleging:problematiek in verband met behandeling en verpleging:

imam roepenimam roepen


• • Van belang : interne onenigheid over politieke/religieuzeVan belang : interne onenigheid over politieke/religieuze signatuur van imams.signatuur van imams.

• • Sociale dienstverlening behoort niet automatischSociale dienstverlening behoort niet automatisch tot de taak van een imam.tot de taak van een imam.

• • AMBTELIJKHEID, IDENTITEIT, PROFESSIONALITEITAMBTELIJKHEID, IDENTITEIT, PROFESSIONALITEIT Bijvoorbeeld “Mag niet van mijn geloof”.Bijvoorbeeld “Mag niet van mijn geloof”. Zedelijkheid wijkt voor medische noodzaak.Zedelijkheid wijkt voor medische noodzaak.


• • Rol van imam/hoca: vooral adviseur.Rol van imam/hoca: vooral adviseur.

• • Veel traditionalistische moslims voelen zich ondanksVeel traditionalistische moslims voelen zich ondanks ernstige ziekte verplicht of geconditioneerd tot biddenernstige ziekte verplicht of geconditioneerd tot bidden en vasten. In geval van psychische nood of religieuzeen vasten. In geval van psychische nood of religieuze problematiek in verband met behandeling en verpleging:problematiek in verband met behandeling en verpleging:

• • Van belang : interne onenigheid over politieke/religieuzeVan belang : interne onenigheid over politieke/religieuze signatuur van imams.signatuur van imams.

• • Sociale dienstverlening behoort niet automatischSociale dienstverlening behoort niet automatisch tot de taak van een imam.tot de taak van een imam.

• • AMBTELIJKHEID, IDENTITEIT, PROFESSIONALITEITAMBTELIJKHEID, IDENTITEIT, PROFESSIONALITEIT Bijvoorbeeld “Mag niet van mijn geloof”.Bijvoorbeeld “Mag niet van mijn geloof”. Zedelijkheid wijkt voor medische noodzaak.Zedelijkheid wijkt voor medische noodzaak.

imam roepenimam roepen


• • De islam hecht grote waarde aan De islam hecht grote waarde aan bezoek:bezoek: ‘ ‘aanwezigheid’ = betrokkenheid van ‘de ander’.aanwezigheid’ = betrokkenheid van ‘de ander’.

Stervensbegeleiding I Stervensbegeleiding I (vervolg)(vervolg)

• • Relaties met medepatiënten.Relaties met medepatiënten.• • Er bestaan in de islam duidelijke voorschriften op het terrein vanEr bestaan in de islam duidelijke voorschriften op het terrein van stervensbegeleiding, lijkbewassing en de begrafenis.stervensbegeleiding, lijkbewassing en de begrafenis.• • Indien mogelijk gezicht richting Mekka en koranrecitatieIndien mogelijk gezicht richting Mekka en koranrecitatie en goede verwachtingen over God en hiernamaalsen goede verwachtingen over God en hiernamaals en er worden smeekbeden voor de stervende verricht.en er worden smeekbeden voor de stervende verricht.

• • Na het overlijden op nauwkeurige wijze ritueel worden gewassenNa het overlijden op nauwkeurige wijze ritueel worden gewassen en in doeken worden gewikkeld.en in doeken worden gewikkeld. De meeste grote moskeeën beschikken over vrijwillige lijkbewassers:De meeste grote moskeeën beschikken over vrijwillige lijkbewassers: mannen voor mannen, vrouwen voor vrouwen, alleen medemoslims.mannen voor mannen, vrouwen voor vrouwen, alleen medemoslims.• • Ziekenhuizen zonder moslim geestelijke verzorging wordenZiekenhuizen zonder moslim geestelijke verzorging worden aangeraden een lijst aan te leggen van moskeeën en mensenaangeraden een lijst aan te leggen van moskeeën en mensen die daartoe bereid zijn.die daartoe bereid zijn.


• • Relaties met medepatiënten.Relaties met medepatiënten.• • Er bestaan in de islam duidelijke voorschriften op het terrein vanEr bestaan in de islam duidelijke voorschriften op het terrein van stervensbegeleiding, lijkbewassing en de begrafenis.stervensbegeleiding, lijkbewassing en de begrafenis.• • Indien mogelijk gezicht richting Mekka en koranrecitatieIndien mogelijk gezicht richting Mekka en koranrecitatie en goede verwachtingen over God en hiernamaalsen goede verwachtingen over God en hiernamaals en er worden smeekbeden voor de stervende verricht.en er worden smeekbeden voor de stervende verricht.

• • Na het overlijden op nauwkeurige wijze ritueel worden gewassenNa het overlijden op nauwkeurige wijze ritueel worden gewassen en in doeken worden gewikkeld.en in doeken worden gewikkeld. De meeste grote moskeeën beschikken over vrijwillige lijkbewassers:De meeste grote moskeeën beschikken over vrijwillige lijkbewassers: mannen voor mannen, vrouwen voor vrouwen, alleen medemoslims.mannen voor mannen, vrouwen voor vrouwen, alleen medemoslims.• • Ziekenhuizen zonder moslim geestelijke verzorging wordenZiekenhuizen zonder moslim geestelijke verzorging worden aangeraden een lijst aan te leggen van moskeeën en mensenaangeraden een lijst aan te leggen van moskeeën en mensen die daartoe bereid zijn.die daartoe bereid zijn.


• • De islam hecht grote waarde aan De islam hecht grote waarde aan bezoek:bezoek: ‘ ‘aanwezigheid’ = betrokkenheid van ‘de ander’.aanwezigheid’ = betrokkenheid van ‘de ander’.

• • Begrafenis zo snel mogelijk of uiterlijkBegrafenis zo snel mogelijk of uiterlijk de volgende dag.de volgende dag.

Stervensbegeleiding I Stervensbegeleiding I (2e vervolg)(2e vervolg)

• • Autopsie, orgaandonatie,Autopsie, orgaandonatie, transplantatie.transplantatie.

• • Wijzigingen Wet op de lijkbezorging:Wijzigingen Wet op de lijkbezorging: ontheffing, 36 uur.ontheffing, 36 uur.

• • Niet automatisch eeuwig graf.Niet automatisch eeuwig graf.


• • Toegestaan indien wettige of medischeToegestaan indien wettige of medische noodzaak wordt aangetoond.noodzaak wordt aangetoond.

• • Rouwen: drie dagen/ weduwe:Rouwen: drie dagen/ weduwe: 4 maanden en tien dagen.4 maanden en tien dagen.

• • Over het algemeen 40 dagen.Over het algemeen 40 dagen.


• • Rouwen: drie dagen/ weduwe:Rouwen: drie dagen/ weduwe: 4 maanden en tien dagen.4 maanden en tien dagen.

• • Over het algemeen 40 dagen.Over het algemeen 40 dagen.



• • Wijzigingen Wet op de lijkbezorging:Wijzigingen Wet op de lijkbezorging: ontheffing, 36 uur.ontheffing, 36 uur.

• • Niet automatisch eeuwig graf.Niet automatisch eeuwig graf.


• • Begrafenis zo snel mogelijk of uiterlijkBegrafenis zo snel mogelijk of uiterlijk de volgende dag.de volgende dag.

Autopsie, orgaandonatie,Autopsie, orgaandonatie, transplantatie.transplantatie.



Autopsie, orgaandonatie,Autopsie, orgaandonatie,transplantatie.transplantatie.



Autopsie, orgaandonatie, transplantatie.Autopsie, orgaandonatie, transplantatie.




Toegestaan indien wettige of medischeToegestaan indien wettige of medische noodzaak wordt aangetoond.noodzaak wordt aangetoond.



Toegestaan indien wettige of medischeToegestaan indien wettige of medischenoodzaak wordt aangetoond.noodzaak wordt aangetoond.



Toegestaan indien wettige of medische noodzaak wordtToegestaan indien wettige of medische noodzaak wordtaangetoond.aangetoond.


Autopsie, orgaandonatie, transplantatie.

Toegestaan indien wettige of medische noodzaak wordtaangetoond.


Autopsie, orgaandonatie, transplantatie.

Toegestaan indien wettige of medische noodzaakwordt aangetoond.


Autopsie, orgaandonatie, transplantatie.Toegestaan indien wettige of medische noodzaakwordt aangetoond.


Stervensbegeleiding IIStervensbegeleiding II

Ziekenbezoek bij ernstig ziekenZiekenbezoek bij ernstig zieken

1. Dient kort gehouden te worden om de zieke niet teveel te zijn.1. Dient kort gehouden te worden om de zieke niet teveel te zijn.

2. Indien het stervensproces begint, blijven familieleden en2. Indien het stervensproces begint, blijven familieleden en eventuele buren, moslimbroeders of -zusters, bij de ziekeeventuele buren, moslimbroeders of -zusters, bij de zieke in de buurt om te kunnen helpen.in de buurt om te kunnen helpen.

3. Zij die in direct contact met de stervende staan,3. Zij die in direct contact met de stervende staan, zijn bij voorkeur de meest vertrouwde gezins- of familieleden.zijn bij voorkeur de meest vertrouwde gezins- of familieleden.

4. De taken kunnen zijn: de ernstige zieke af en toe wat water4. De taken kunnen zijn: de ernstige zieke af en toe wat water toe dienen en zijn of haar mond vochtig houden vanwegetoe dienen en zijn of haar mond vochtig houden vanwege de enorme dorst waar stervenden meestal last van hebben.de enorme dorst waar stervenden meestal last van hebben.

5. Mensen met het meeste begrip voor de geestelijke behoeften5. Mensen met het meeste begrip voor de geestelijke behoeften van de ernstig zieke worden verondersteld het meest voorvan de ernstig zieke worden verondersteld het meest voor de stervende te kunnen betekenen.de stervende te kunnen betekenen.

Stervensbegeleiding IIIStervensbegeleiding III

Het kenmerk van moslim stervensbegeleiding, begrafenis en rouwverwerking,Het kenmerk van moslim stervensbegeleiding, begrafenis en rouwverwerking,bestaat eruit dat moslims alles zelf doen.bestaat eruit dat moslims alles zelf doen.


Als de familie er toe in staat is, doen de naaste familieleden het zelf. Echter,Als de familie er toe in staat is, doen de naaste familieleden het zelf. Echter,aan de grotere moskeeën zijn vrijwilligers verbonden die hiervoor kunnenaan de grotere moskeeën zijn vrijwilligers verbonden die hiervoor kunnenworden gevraagd.worden gevraagd.


Directe betrokkenheid vormt een deel van de rouwverwerking.Directe betrokkenheid vormt een deel van de rouwverwerking.


1.1. Wanneer de stervende duidelijk aan zijn laatste uur is begonnen, Wanneer de stervende duidelijk aan zijn laatste uur is begonnen, draait men hem op zijn rechterzijde met zijn gezicht naar Mekka.draait men hem op zijn rechterzijde met zijn gezicht naar Mekka.


‘‘Naar Mekka’ wil in Nederland zeggen ‘naar het zuidoosten’.Naar Mekka’ wil in Nederland zeggen ‘naar het zuidoosten’.Dat is tevens de gebedsrichting. In Nederland bidt een moslimDat is tevens de gebedsrichting. In Nederland bidt een moslimdus niet ‘naar het oosten’ zoals wel eens wordt verondersteld.dus niet ‘naar het oosten’ zoals wel eens wordt verondersteld.


2. 2. ”Wanneer iemand van u op sterven ligt, laat hij dan het beste”Wanneer iemand van u op sterven ligt, laat hij dan het beste van Allah veronderstellen en op Zijn genade en vergiffenis vanvan Allah veronderstellen en op Zijn genade en vergiffenis van zijn zonden hopen.”zijn zonden hopen.”


3.3. In een heilige overlevering is door Allah gezegd: In een heilige overlevering is door Allah gezegd: “ “Ik ben zoals Mijn dienaar veronderstelt dat Ik ben.”Ik ben zoals Mijn dienaar veronderstelt dat Ik ben.”

Stervensbegeleiding IIIStervensbegeleiding IIIBismillahi RaBismillahi Rahhmani Ramani Rahhiemiem

SadaqallahoelaSadaqallahoelazziemiem

4. 4. De stervensbegeleiding bestaat voornamelijk uit zachtjes reciterenDe stervensbegeleiding bestaat voornamelijk uit zachtjes reciterenvan de Koran, smeekgebeden, het mogelijk maken van zelfvergiffenisvan de Koran, smeekgebeden, het mogelijk maken van zelfvergiffenisvan de stervende en het kweken van hoopvolle verwachtingen voorvan de stervende en het kweken van hoopvolle verwachtingen voorhet hiernamaals.het hiernamaals.


5. 5. Daarom is het onze taak de stervende aan de Schone Namen enDaarom is het onze taak de stervende aan de Schone Namen en

Kwaliteiten van Allah te herinneren.Kwaliteiten van Allah te herinneren.


5. 5. Daarom is het onze taak de stervende aan de Schone Namen enDaarom is het onze taak de stervende aan de Schone Namen en

Kwaliteiten van Allah te herinneren. Zoals:Kwaliteiten van Allah te herinneren. Zoals:


“De Barmhartige”


“De Genadevolle”


“De Vergevensgezinde”


Ook noemen we de dingen die de stervende ‘goed heeft gedaan’,Ook noemen we de dingen die de stervende ‘goed heeft gedaan’,zodat hij of zij zoveel mogelijk het goede verwacht van de Schepper.zodat hij of zij zoveel mogelijk het goede verwacht van de Schepper.


6.6. De profeet zei: De profeet zei: “ “ Het goede van Allah veronderstellen is de toegangsprijsHet goede van Allah veronderstellen is de toegangsprijsvoor het paradijs. Wanneer iemand van u op sterven ligt, laat hij danvoor het paradijs. Wanneer iemand van u op sterven ligt, laat hij danhet beste van Allah veronderstellen en op Zijn genade en vergiffenishet beste van Allah veronderstellen en op Zijn genade en vergiffenishopen.”hopen.”Dit soort uitspraken van de profeet Mohammed hebben ertoe geleid datDit soort uitspraken van de profeet Mohammed hebben ertoe geleid datde bezoekers van de stervende diens gedachten proberen te sturen naarde bezoekers van de stervende diens gedachten proberen te sturen naarhoop en vrede met God en zichzelf, waarbij hij of zij wordt herinnerd aanhoop en vrede met God en zichzelf, waarbij hij of zij wordt herinnerd aanhet koranvers:het koranvers:

O, volledig tot rust gekomen ziel!O, volledig tot rust gekomen ziel! Keer terug tot uw Schepper tevreden over Hem enKeer terug tot uw Schepper tevreden over Hem en Hij tevreden over u. [Hij zal zeggen:] Kom tot Mijn dienarenHij tevreden over u. [Hij zal zeggen:] Kom tot Mijn dienaren en ga het paradijs binnenen ga het paradijs binnen. ((89:27-30)

http://www.islamicity.com/MOSQUE/ARABICSCRIPT/AYAT/89/89_27.htm


Het kenmerk van de moslim stervensbegeleiding, begrafenis, en rouwverwerking bestaat eruit dat moslims alles zelf doen.Het kenmerk van de moslim stervensbegeleiding, begrafenis, en rouwverwerking bestaat eruit dat moslims alles zelf doen.

Als de familie ertoe in staat is, doen de naaste familieleden het zelf. Er zijn echter aan de grotere moskeeën vrijwilligersAls de familie ertoe in staat is, doen de naaste familieleden het zelf. Er zijn echter aan de grotere moskeeën vrijwilligers

verbonden die hiervoor kunnen worden gevraagd. Directe betrokkenheid vormt een deel van de rouwverwerking.verbonden die hiervoor kunnen worden gevraagd. Directe betrokkenheid vormt een deel van de rouwverwerking.

1.1. Wanneer de stervende duidelijk aan zijn laatste uur is begonnen, draait men hem op zijn rechterzijde met zijn gezicht richting Mekka. Wanneer de stervende duidelijk aan zijn laatste uur is begonnen, draait men hem op zijn rechterzijde met zijn gezicht richting Mekka.

2.2. “Wanneer iemand van u op sterven ligt, laat hij dan het beste van Allah veronderstellen en op Zijn genade en vergiffenis van zijn“Wanneer iemand van u op sterven ligt, laat hij dan het beste van Allah veronderstellen en op Zijn genade en vergiffenis van zijn

zonden hopen.”zonden hopen.”

3.3. In een heilige overlevering is door Allah gezegd: “Ik ben zoals Mijn dienaar veronderstelt dat Ik ben.” In een heilige overlevering is door Allah gezegd: “Ik ben zoals Mijn dienaar veronderstelt dat Ik ben.”

4.4. De stervensbegeleiding bestaat voornamelijk uit zachtjes reciteren van de Koran, smeekgebeden,De stervensbegeleiding bestaat voornamelijk uit zachtjes reciteren van de Koran, smeekgebeden,

het mogelijk maken van zelfvergiffenis van de stervende en het kweken van hoopvolle verwachtingen voor het hiernamaals.het mogelijk maken van zelfvergiffenis van de stervende en het kweken van hoopvolle verwachtingen voor het hiernamaals.

5.5. Daarom is het onze taak een stervende aan de Schone Namen en Kwaliteiten van Allah te herinneren.Daarom is het onze taak een stervende aan de Schone Namen en Kwaliteiten van Allah te herinneren.

Zoals Zoals de Barmhartigede Barmhartige, , de Genadevollede Genadevolle, , de Vergevensgezinde, etc.de Vergevensgezinde, etc. Ook noemen we de dingen die de stervende ‘goed heeft gedaan’, Ook noemen we de dingen die de stervende ‘goed heeft gedaan’,

zodat hij of zij zoveel mogelijk het goede verwacht van de Schepper.zodat hij of zij zoveel mogelijk het goede verwacht van de Schepper.

6.6. De profeet zei:De profeet zei: “ “ Het goede van Allah veronderstellen is de toegangsprijs voor het paradijs. Wanneer iemand van u op sterven ligt,Het goede van Allah veronderstellen is de toegangsprijs voor het paradijs. Wanneer iemand van u op sterven ligt,

laat hij dan het beste van Allah veronderstellen en op Zijn genade en vergiffenis hopen.”laat hij dan het beste van Allah veronderstellen en op Zijn genade en vergiffenis hopen.” Dit soort uitspraken van de profeet MohammedDit soort uitspraken van de profeet Mohammed

hebben ertoe geleid dat de bezoekers van de stervende diens gedachten proberen te sturen naar hoop en vrede met God en zichzelf,hebben ertoe geleid dat de bezoekers van de stervende diens gedachten proberen te sturen naar hoop en vrede met God en zichzelf,

waarbij hij of zij wordt herinnerd aan het koranvers: “O, volledig tot rust gekomen ziel! Keer terug tot uw Schepper tevreden over Hemwaarbij hij of zij wordt herinnerd aan het koranvers: “O, volledig tot rust gekomen ziel! Keer terug tot uw Schepper tevreden over Hem

en Hij tevreden over u. [Hij zal zeggen:] Kom tot Mijn dienaren en ga het paradijs binnen.”en Hij tevreden over u. [Hij zal zeggen:] Kom tot Mijn dienaren en ga het paradijs binnen.” ((89:27-30))

http://www.islamicity.com/MOSQUE/ARABICSCRIPT/AYAT/89/89_27.htm

Stervensbegeleiding IVStervensbegeleiding IV

““Begraaf uw doden snel”Begraaf uw doden snel”

De moslimgemeenschap heeftDe moslimgemeenschap heeftde volgende vier taken na een sterfgeval:de volgende vier taken na een sterfgeval:

1. Wassen1. Wassen2. In doeken wikkelen2. In doeken wikkelen

3. Het gebed voor de overledene3. Het gebed voor de overledene4. Begrafenis4. Begrafenis


De laatste woorden1. Bij het sluiten van de ogen.2. Het overlijdensbericht.

3. Hierna is het zaak dat alle verdere werkzaamheden - het wassen, inwikkelen enopbaren - zo snel mogelijk uitgevoerd worden. Het is niet passend dat het dodelichaam van een overleden moslim dagenlang opgebaard bij de familie blijft liggen.

Wassen 4. Wie verricht de wassing?

5. De uitvoering van de grote wassing voor de overledene. 6. De laatste kleding.

7. Het gebed voor de overledene. 8. De baar. 9. Het graf.

10. Na de begrafenis. 11. Condoleances. 12. Rouwperiode.


De laatste woordenDe laatste woorden1. Bij het sluiten van de ogen.2. Het overlijdensbericht.







De laatste woorden1. Bij het sluiten van de ogen.1. Bij het sluiten van de ogen.

2. Het overlijdensbericht.3. Hierna is het zaak dat alle verdere werkzaamheden - het wassen, inwikkelen enopbaren - zo snel mogelijk uitgevoerd worden. Het is niet passend dat het dodelichaam van een overleden moslim dagenlang opgebaard bij de familie blijft liggen.






De laatste woorden1. Bij het sluiten van de ogen.

2. Het overlijdensbericht.2. Het overlijdensbericht.3. Hierna is het zaak dat alle verdere werkzaamheden - het wassen, inwikkelen enopbaren - zo snel mogelijk uitgevoerd worden. Het is niet passend dat het dodelichaam van een overleden moslim dagenlang opgebaard bij de familie blijft liggen.







3.3. Hierna is het zaak dat alle verdere werkzaamheden - het wassen, inwikkelen en Hierna is het zaak dat alle verdere werkzaamheden - het wassen, inwikkelen enopbaren - zo snel mogelijk uitgevoerd worden. Het is niet passend dat het dodeopbaren - zo snel mogelijk uitgevoerd worden. Het is niet passend dat het dodelichaam van een overleden moslim dagenlang opgebaard bij de familie blijft liggen.lichaam van een overleden moslim dagenlang opgebaard bij de familie blijft liggen.








WassenWassen 4. Wie verricht de wassing?







Wassen 4. Wie verricht de wassing?4. Wie verricht de wassing?








5. De uitvoering van de grote wassing voor de overledene.5. De uitvoering van de grote wassing voor de overledene. 6. De laatste kleding.







5. De uitvoering van de grote wassing voor de overledene. 6. De laatste kleding.6. De laatste kleding. 7. Het gebed voor de overledene.

8. De baar. 9. Het graf.







7. Het gebed voor de overledene.7. Het gebed voor de overledene. 8. De baar. 9. Het graf.







7. Het gebed voor de overledene. 8. De baar.8. De baar. 9. Het graf.







7. Het gebed voor de overledene. 8. De baar.

9. Het graf.9. Het graf. 10. Na de begrafenis. 11. Condoleances. 12. Rouwperiode.

Talqien - Toespraak bij het grafTalqien - Toespraak bij het graf

De profeet MohammedDe profeet Mohammedheeft ons geleerd, datheeft ons geleerd, datwanneer één van onzewanneer één van onzemoslimbroeders ofmoslimbroeders of-zusters overlijdt en hij-zusters overlijdt en hijof zij wordt begraven enof zij wordt begraven enhet graf wordt gesloten,het graf wordt gesloten,dat dan één van ons bijdat dan één van ons bijzijn of haar hoofdeindezijn of haar hoofdeindeaanwezig moet zijn omaanwezig moet zijn omhem of haar toe tehem of haar toe tespreken. Als hij of zij zospreken. Als hij of zij zowordt aangeroepen, zalwordt aangeroepen, zalde overledene zekerde overledene zekerzeggen: “Geef mij eenzeggen: “Geef mij eentekst waar ik mij aan vasttekst waar ik mij aan vastkan houden, en mogekan houden, en mogeAllah jou genadig zijn!”Allah jou genadig zijn!”

Wij zijn niet inWij zijn niet instaat te horen ofstaat te horen ofte begrijpen.te begrijpen.Want wij kennenWant wij kennende realiteit vande realiteit vanhet graf niet enhet graf niet enwij kennen dewij kennen dewerkelijkheid vanwerkelijkheid vanAllah niet, wijAllah niet, wijkennen alleenkennen alleenonze werkelijk-onze werkelijk-heid. O, [……..]heid. O, [……..]


Yâ, [……..] ! Dit isYâ, [……..] ! Dit isje eerste huis vanje eerste huis vande verblijfplaatsende verblijfplaatsenin het hiernamaalsin het hiernamaalsen het is je laatsteen het is je laatstehuis van dehuis van deverblijfplaatsen opverblijfplaatsen opdeze wereld.deze wereld.Het gebod (vanHet gebod (vanleven en dood)leven en dood)berust bij Allah.berust bij Allah.

Yâ, […..] !Yâ, […..] ! GedenkGedenkde band die je metde band die je metje Schepper hadje Schepper hadin dit leven, nu jein dit leven, nu jedeze zichtbaredeze zichtbarewereld verlaat enwereld verlaat envertrekt naar devertrekt naar deonzienbare wereldonzienbare wereldmet de woorden:met de woorden:Er is geen godEr is geen goddan Allah endan Allah enMohammed is zijnMohammed is zijnboodschapper.boodschapper.


Yâ, […………] ! AlsYâ, […………] ! Alsstraks de engelenstraks de engelenvan de Barmhartigevan de Barmhartigebij je komen,bij je komen,wanneer je dezewanneer je dezewereld voor eenwereld voor eenandere verwisselt,andere verwisselt,wees dan nietwees dan nietbevreesd en weesbevreesd en weesniet bedroefd. Godniet bedroefd. Godheeft gezegd: “Ik benheeft gezegd: “Ik benzoals mijn dienar(es)zoals mijn dienar(es)veronderstelt dat Ikveronderstelt dat Ikben. Veronderstelben. Verondersteldaarom van Hemdaarom van Hemalleen het goede,alleen het goede,Hij is de Barmhartige,Hij is de Barmhartige,de Genadevolle.de Genadevolle.

Ieder van ons zalIeder van ons zalde dood smaken,de dood smaken,dat is onzedat is onzewerkelijkheid.werkelijkheid.En ieder van onsEn ieder van onszal in een grafzal in een grafneerdalen enneerdalen enieder van ons zalieder van ons zalde Laatste Dagde Laatste Dagmeemaken, datmeemaken, datis de waarheid.is de waarheid.En God zal onsEn God zal onsuit onze gravenuit onze gravendoen opstaan.doen opstaan.






7. Het gebed voor de overledene. 8. De baar.

9. Het graf.9. Het graf. 10. Na de begrafenis. 11. Condoleances. 12. Rouwperiode.







10. Na de begrafenis.10. Na de begrafenis. 11. Condoleances.

12. Rouwperiode.







10. Na de begrafenis.10. Na de begrafenis. 11. Condoleances. 12. Rouwperiode.







10. Na de begrafenis. 11. Condoleances.11. Condoleances. 12. Rouwperiode.







10. Na de begrafenis. 11. Condoleances.

12. Rouwperiode.12. Rouwperiode.

Uitzonderlijke sterfgevallenUitzonderlijke sterfgevallen

KindersterfteKindersterfteWanneer tekenen van leven zijn waargenomen tijdens deWanneer tekenen van leven zijn waargenomen tijdens degeboorte, en al zou het kind sterven terwijl het tenminstegeboorte, en al zou het kind sterven terwijl het tenminstevoor de helft buiten het lichaam van de moeder is, dan wordtvoor de helft buiten het lichaam van de moeder is, dan wordthet gewassen en verder volgens de islamitische principeshet gewassen en verder volgens de islamitische principesbehandeld.behandeld.

- het krijgt een naam- het krijgt een naam

- er wordt voor gebeden- er wordt voor gebeden

- en het wordt begraven- en het wordt begraven

Uitzonderlijke sterfgevallen

ZelfZelfmoordmoord

Uitzonderlijke sterfgevallen

ZelfZelf

Hoewel zelfmoord wordt gezien als een zwaarder misdrijfHoewel zelfmoord wordt gezien als een zwaarder misdrijfdan het doden van een ander, wordt de moslim die ertoedan het doden van een ander, wordt de moslim die ertoebesloot, beschouwd als een gelovige die gezondigd heeft.besloot, beschouwd als een gelovige die gezondigd heeft.Hij had genoeg van deze wereld, maar heeft er tenminsteHij had genoeg van deze wereld, maar heeft er tenminstegeen tweedracht gezaaid of corruptie verspreid.geen tweedracht gezaaid of corruptie verspreid.

Samenvattend kunnen we daarom zeggen dat volgens deSamenvattend kunnen we daarom zeggen dat volgens demeest betrouwbare opvattingen een moslim die zelfmoordmeest betrouwbare opvattingen een moslim die zelfmoordpleegt, toch door de gemeenschap wordt opgevangen,pleegt, toch door de gemeenschap wordt opgevangen,wat vooral voor de nabestaanden erg belangrijk is. Hij ofwat vooral voor de nabestaanden erg belangrijk is. Hij ofzij wordt gereinigd, gewikkeld in een lijkwade, het gebedzij wordt gereinigd, gewikkeld in een lijkwade, het gebedwordt verricht en de begrafenis vindt normaal plaats.wordt verricht en de begrafenis vindt normaal plaats.

moordmoord

Dit was :Dit was : Geestelijke verzorging,Geestelijke verzorging, stervensbegeleiding enstervensbegeleiding enlijkverzorging bij moslimslijkverzorging bij moslims

Tekst : Abdulwahid van Bommel • Powerpoint presentatie samengesteld door : Abdulwadûd Louwswww.abdulwadud.nl

http://abdulwadud.web-log.nl/





dank u voor uw aandachtdank u voor uw aandacht







heeft u nog vragen?heeft u nog vragen?







Huilen is gezonder dan een pilletje... Geestelijke verzorging, stervensbegeleiding en lijkverzorging...

Documents

Transcript of Huilen is gezonder dan een pilletje... Geestelijke verzorging, stervensbegeleiding en lijkverzorging...