PPP-NIEUWSBRIEF

Oktober 2008/10 Jaargang 2

Inleiding Wilt u meer weten over sociale exclusie. Lees dan het artikel van Rob Versteden in Oxford Tales. Dat het gebruik van cannabis en schizofrenie niet samengaan wordt duidelijk in het artikel Cannabis en schizofrenie. Natuurlijk zijn er de vaste rubrieken zoals Anoiksis, congressen en groepen. Ypsilon organiseert op 8 november 2008 haar jaarlijkse Studiedag: een must voor hulpverleners, familieleden en iedereen die geïnteresseerd is. De redactie wenst u veel leesplezier. Oxford Tales Samen met collega Els de Hoog van het UCP woonde Rob Versteden een aantal workshops bij in Oxford, onder de titel “Social functioning in schizophrenia: Centers of Excellence”. De workshops werden (be-)geleid door Professor Tom Burns, van oorsprong een doorgewinterde sociaal psychiater. Er waren dertien deelnemers vanuit Zuid Korea tot Duitsland en diverse landen daartussen. De gastvrijheid werd verzorgd door The Queen’s College, gesticht in 1341.

De komende maanden zal in de PPP Nieuwsbrief telkens een onderdeel van het besprokene worden toegelicht, te beginnen met het concept “social exclusion”, dan de aandacht te richten op een aantal nieuwe onderzoeksinstrumenten en te besluiten met een verslag van het bezoek dat we mochten afleggen aan de Oxfordshire and Buckinghamshire Mental Health. Maar eerst iets over Oxford zelf.

U leest de maandelijkse nieuwsbrief van de Provinciale Programmagroep Psychotische stoornissen (kortweg: PPP). De programmagroep is een samenwerkingsverband

tussen Lentis/Linis, UMCG/UCP en het RGOC.

Deze samenwerking heeft als doel een gezamenlijk zorgprogramma te

implementeren en te komen tot een cliëntvolgsysteem voor

mensen met een psychotische stoornis.

Programma Psychotische Stoornissen

Programmaleider:

Rob Versteden Voorzitter Provinciale Programmagroep:

Rikus Knegtering Secretariaat: Marja Hillenga

Leden van de Provinciale

Programmagroep Psychotische stoornissen:

Wim Bloemers Agnes Glastra Henny ten Hove Sarwar Joanroy Anita Jonkers

Anneke van der Krieke Astrid Kuster Anne Miedema

Pieter Jan Mulder Janneke Nieuwland Nynke van der Ploeg

Inge Rinzema Harald Schneider Ellen Siegert Gosse Venema

E-mail:

Programma Psychose/GGZGRN ppp@lentis.nl

PPP archief

Redactie:

Hereweg 80 9725 AG Groningen 050-5223109

Oxford University Oxford University bestaat uit 39 colleges, waar de studenten in zijn ondergebracht. De structuur van de universiteit is daardoor heel bijzonder. Studenten vormen zo leefgemeenschappen in de besloten colleges en ontvangen onderwijs op individuele basis of in kleine groepjes van drie à vier. Je kunt je inschrijven voor een specifiek college, onafhankelijk van het vak dat je kiest, maar je schrijft je dan wel in voor de Universiteit van Oxford. Het grootste college telt 700 studenten, maar de meeste colleges herbergen tussen de 300 à 400 toekomstige weten-schappers. Het Queen’s College waarin wij verbleven ontvangt jaarlijks zo’n 100 nieuwe studenten. De meeste colleges liggen in het centrum van Oxford en zijn opgericht vanaf de 12de eeuw tot de laatste in de twintigste eeuw. Het gros is in de 14de eeuw tot stand gekomen. De colleges zijn volledig zelfstandige organisaties, die zichzelf financieel bedruipen moeten en veelal ook kunnen. Boze tongen beweren dat Christ Church College het rijkste college is van Oxford. Christ Church is in Oxford gemakkelijk te herkennen aan de groepen jonge, veelal Japanse meisjes, die bij het zien van het gebouw al uit hun dak gaan. Grote delen van de Harry Potter films zijn in het interieur van Christ Church College opgenomen en het trekt daardoor meer toeristen dan intellectuelen. De mare gaat, dat wanneer je Engeland van west naar oost doorkruist, dit niet mogelijk is zonder ergens een stukje grond van Christ Church te betreden. Dit verklaart meteen de rijkdom van veel colleges. De meeste van hen zijn grootgrondbezitters. Veel colleges zijn gestructureerd om vierkante gazons heen, de “quads”. Op de illustratie op de vorige bladzijde ziet u The Queen’s College met een “front quad” en een “back quad”. De “back quad” wordt ook wel eens “cloisters” genoemd, verwijzend naar de hoge graad van religieusheid die bij de stichting van de colleges een rol speelde. De boekdrukkunst deed in 1464 zijn intrede in Oxford met als doel het leren te ondersteunen. Er is een korte anekdote over de relatie met Nederland om de boekdrukkunst te verwerven. De Nederlanders wisten als uitvinders heel goed wat hun geheim waard was. De Aartsbisschop van Canterbury en koning Henry VI schoven 1000 mark bijeen om een Nederlandse zakenman de opdracht te geven de boekdrukkunst uit Nederland te halen door een vakman mee te brengen naar Engeland. De zakenman, Turnour, huurde een assistent in en samen gingen zij naar Nederland. Zij gingen tevergeefs naar Amsterdam en later naar Leiden. In Haarlem kwam men in die tijden beter niet, want als er maar enigszins een vermoeden van hun opdracht was verdwenen ze zonder pardon (en proces) in het cachot.

VERWIJZERTJES

SAMENWERKING

Lentis Linis

UMCG Universitair Centrum Psychiatrie

Rob Giel Onderzoekcentrum

KENNISCENTRA

Kenniscentrum Schizofrenie Kenniscentrum Rehabilitatie

CLIËNTEN, PATIËNTEN EN NAASTBETROKKENEN

Psychoseplein

Ypsilon Anoiksis

labyrint/in perspectief Tien sleutelfactoren voor herstel

Stichting Recovery Nederland Meer weten over psychosen en

schizofrenie? Kinderen van ouders met psychiatrische problemen

Stichting Nieuw Nabuurschap Maatjesproject van Humanitas

ALGEMENE INFO

Netwerk Vroege Psychose Pandora

ONDERZOEK EN WETENSCHAP

medscape Richtlijn schizofrenie ZORGPROGRAMMA

PSYCHOTISCHE STOORNISSEN Klik hier voor het rapport

Registratie- en Volgsysteem Psychotische Stoornissen

In Leiden lukte het eindelijk een assistent-vakman, Frederik Corsellis te strikken, die incognito werd weggeleid. In een speciaal geprepareerde ton werd hij naar Londen vervoerd. De aartsbisschop had een goede band met Oxford en van Londen had men in die dagen geen hoge pet op. Onder zware bewaking werd Corsellis dan ook naar Oxford gebracht en bleef bewaakt totdat hij het vak van de boekdrukkunst had overgedragen. (Uit: The Oxford Book of Oxford, Jan Morris, Oxford University Press 1978) Oxford is niet alleen maar universiteit, hoezeer dat ook mag lijken als je in het centrum bent en binnen het geplastificeerd toeristenplattegrondje blijft. Buiten het centrum opent zich een geheel andere wereld of misschien beter “de hele wereld”. Is het centrum echt Engels, een en al geschiedenis, het straalt ook een zekere kilte uit. De buitenwijken zijn vol leven met enorm veel nationaliteiten en al even zoveel restaurantjes, buurtwinkels en goedkope woningen. Lage inkomens, veel mensen opeen, geven naast sfeer ook problemen. Hier ligt dan ook het minieme aantal bedden dat de GGz ter beschikking heeft, hier zijn dan ook de ACT-teams gevestigd. Het concept “sociale exclusie” Gebaseerd op de workshop van Craig Morgan

Waarom een gesprek over sociale exclusie? Morgan is als onderzoeker vooral geïnteresseerd in de betekenis, de definiëring van woorden. Dit temeer omdat inclusie, het betrekken van mensen (in ons geval) met een psychotische stoornis in de sociale aspecten van de samenleving, als heilzaam wordt gezien. Om die reden ook is de politiek geïnteresseerd en oefent grote druk uit om mensen aan het dagelijks leven deel te laten nemen. Een prettige bijkomstigheid is dat dit veel goedkoper is dan een opname. Wanneer politieke en economische belangen aan een concept worden gekoppeld, dan kan de oorspronkelijke betekenis gemakkelijk verloren gaan. Iedereen praat elkaar dan na en verliest die oorsprong uit het oog. Om te weten wat sociale inclusie is, moet je eerst weten wat er onder sociale exclusie wordt verstaan. Sociale uitsluiting wordt immers als de boosdoener gezien en het is dan ook goed te weten op welk moment daar sprake van is. Zo op het eerste gezicht vallen al twee zaken op: ten eerste is onduidelijk of sociale exclusie oorzaak en/of gevolg is van een ernstige stoornis. Ten tweede zijn er vormen van zelfgekozen exclusie. Dat geldt niet alleen voor coping mechanismen bij mensen met een psychotische stoornis, maar eerder nog voor kluizenaars en ook voor rijken die zich terugtrekken achter wijken met grote hekken er om.

Opgang naar studentenkamers (St.

Magdalen College

Morgan onderzocht met een groep mensen een grote hoeveelheid wetenschappelijke literatuur op het begrip “sociale exclusie”. Hij constateert een groeiend areaal aan levensdomeinen waarop sociale exclusie is gebaseerd te weten, werkeloosheid, huisvesting, discriminatie, stigmatisering, opleiding, een psychische ziekte etc. Tegelijkertijd dat het begrip “sociale exclusie” meer wordt gebruikt, wordt het ook minder vaak gedefinieerd. De vraag blijft dus: wat is “sociale exclusie” en welke oorzaken zijn aan te wijzen? Het begrip is in de zeventiger jaren van de vorige eeuw ontstaan in Frankrijk en waaide over naar Engeland in de tachtiger jaren. Critici stellen dat de politiek zo op “sociale exclusie” is gedoken omdat het een prettig klinkende vervanging werd voor armoede. Dat zou ook de reden zijn dat een goede definiëring zo lang op zich liet wachten. Daaraan is inmiddels het een en ander ondernomen. Morgan ziet dat de meeste definities gaan in de richting van afname van de deelname aan gangbare activiteiten in de samenleving. De meeste wijzen ook naar een pluriforme achtergrond waarin vaak meerdere factoren (huisvesting, werkeloosheid etc) een rol spelen. Het tweede aspect van belang is de dynamiek van “sociale exclusie” waardoor het participatieniveau in de loop van de tijd kan variëren. Als derde kan exclusie ook worden veroorzaakt door variabelen op verschillende sociale en maatschappelijke niveaus (van individueel naar gezin, wetgeving, gebeurtenissen, instituten, buurten). Een voorbeeld hiervan is dat door de recente terroristische aanslagen in Engeland sociale of asociale gedragingen scherper worden beoordeeld en veroordeeld dan voor die tijd. De politie grijpt veel sneller in op straat dan in het verleden. Dat er meerdere variabelen een rol spelen is breed aanvaard, maar niet welke variabelen dominant zijn of op zichzelf al kunnen leiden tot exclusie. In de geestelijke gezondheidszorg lijkt de dominante variabele de psychische ziekte te zijn en de daaruit voortvloeiende stigmatisering. Daaruit blijkt dat sociale exclusie niet gelijk is aan armoede, maar breder dan dat is. Voorlopig lukt het dus moeizaam om tot een zo scherpe definitie van sociale exclusie te komen, dat dit ook meetbaar is. Toch schreiden we voort op de weg van het bevorderen van sociale inclusie als interventie bij mensen met een psychotische stoornissen. Hoe meten we die interventie als de definitie er niet is?

Het begrip “sociale exclusie” is omarmd door de politiek en vaak verward met één van de vele achterliggende variabelen. Was het eerst vooral armoede, later kwamen daar werkloosheid bij toen dat een groot probleem was, opleidingsniveau en nog veel meer. Wetenschappers als Morgan proberen harder vast te leggen welke factoren van invloed zijn en hoe zij meetbaar zijn. Op die manier en op die manier alleen is het mogelijk om vast te stellen of we het bij het juiste eind hebben, wanneer we zeggen dat sociale participatie (inclusie) echt positief is voor mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen. Hoe gaat het verhaal verder, over cannabis en schizofrenie? Op het SIRS congres in Venetie juni 2008 waren veel onderwerpen over de erfelijkheid van schizofrenie te vinden. Niemand twijfelt eraan dat erfelijkheid een rol speelt. Toch is ondanks tien jaar intensief onderzoek steeds duidelijker dat er niet een simpele erfelijke afwijking is die schizofrenie verklaart. We wisten uit tweeling onderzoek als dat er diverse factoren moeste spelen. Bij eeneiige tweelingen heeft als een iemand schizofrenie heeft, in 50 % van de gevallen de andere ook schizofrenie. Er moet dus een erfelijke invloed zijn, maar ook andere factoren spelen een rol. Inmiddels zijn er enkele veranderingen op de chromosomen gevonden, die de kans op het krijgen van schizofrenie wat vergroten. Toch geeft zo’n kleine afwijking in zijn eentje meestal geen schizofrenie, hoe kan dat? Over deze vraag buigen vele onderzoekers zich. Een van de antwoorden is, dat het niet om een verandering gaat in het erfelijk materiaal, maar dat meerdere veranderingen tegelijk nodig zijn om de gevoeligheid voor psychosen te doen toenemen. Een andere verklaring is dat er niet alleen een erfelijke gevoeligheid moet bestaan maar ook dat er in de leefomgeving iets moet zijn, die bij iemand met een aangeboren gevoeligheid de kans op schizofrenie doet vergroten. Wat zijn voorbeelden van omgevingsinvloed?: stress rond de geboorte, cannabis gebruik, verhuizen van b.v. een Caribisch land naar Nederland (migratie). Over cannabis en erfelijkheid wordt langzamerhand steeds meer duidelijk. Sommigen gebruiken cannabis maar worden niet psychotisch, anderen gebruiken cannabis en worden snel psychotisch. Een gen die bepaalt hoe snel het stofje dopamine wordt afgebroken, kent drie vormen. Hierdoor wordt dopamine in de hersenen, snel, middelsnel of langzaam afgebroken.

Chromosomen Erfelijkheid

Afhankelijk van het feit of je dopamine snel of langzaam afbreekt ontstaat een grote of kleine gevoeligheid voor psychosen. Uit onderzoek aan de Universiteit van Maastricht wordt duidelijk dat de combinatie van aangeboren gevoeligheid voor psychosen, kleine dagelijkse stress en cannabisgebruik, plotseling psychotische symptomen kunnen ontstaan. Er is dus een invloed van verschillende genen en verschillende invloeden uit de leefomgeving. Al deze invloeden samen bepalen of iemand wel of niet psychotisch zal worden. Wetenschappers spreken van een gen-omgevingsinteractie. Voor de dagelijkse praktijk betekent dit zeker voor mensen die al eerder psychotisch zijn geweest om cannabisgebruik te staken belangrijk blijft Het is daarbij goed te beseffen dat de laatste jaren de hoeveel THC, de stof die iemand psychotisch kan maken, per joint bijna tien keer zo hoog is geworden. Anoiksis Compensatie eigen risico chronisch zieken Uiterlijk eind oktober ontvangen mensen die recht hebben op de compensatie eigen risico een brief. Het gaat om bepaalde groepen mensen met hoge zorgkosten. Mensen die recht hebben op de vergoeding van 47 euro per jaar ontvangen deze tussen begin november en eind december 2008. De compensatie is bedoeld voor: • chronisch zieken met een specifiek medicijngebruik bij

bepaalde aandoeningen; • verzekerden die op 1 juli 2008 minstens een half jaar aan

één stuk in een AWBZ-instelling woonden Bron: www.anoiksis.nl

Ypsilon Ypsilon Studiedag 2008 De Ypsilon Studiedag komt eraan! Op zaterdag 8

november 2008 organiseert

Ypsilon haar jaarlijkse Studiedag. Met een boeiend en

gevarieerd programma, dat zo is samengesteld dat er voor elk familielied het nodige te halen valt. De zorg in Nederland

is innovatief. Nieuwe zorgprogramma’s, andere invalshoeken

en manieren om zorg te bieden. Om dat woud van

mogelijkheden te doorgronden is onze Studiedag een uitgelezen hulpmiddel: het is de “TomTom naar passende

zorg”.

Meer weten over de Studiedag. Klik op deze link.

De standaard voor goede zorg heet tegenwoordig (F)ACT. Reeds lang geleden geïntroduceerd en in de loop der jaren verfijnd. Maar kent u het? Weet u eigenlijk wel wat de huidige standaard is? Een van de voorlopers op dat gebied praat u bij. De kunst van het hulpverlenen in optima forma! Dat psychische hulp ook anders kan, is voor u misschien geen nieuws meer. Het aantal artsen dat naast de medische ook de complementaire zorg, alternatieve zorg, biedt, groeit gestaag. Tijd dus om u hiervan te laten proeven. Erfelijkheid speelt u grote rol bij het ontstaan van schizofrenie. Hoe zit dat nu precies? Loop ik ook risico’s, of mijn (klein) kinderen? Kan ik iets doen om de risico’s te verkleinen? Vragen waar veel mensen mee rondlopen. De laatste jaren is er steeds gerichter onderzoek naar gedaan. In een workshop hoort u de resultaten. Dan de richtlijnen schizofrenie. Ze lijken “oud nieuws”. Het zijn richtlijnen voor behandelaars, dus niets voor patiënten of familie, zo lijkt het. Of toch? Kunt u ook er uw voordeel mee doen? Hierop krijgt u antwoord van een deskundige op dat gebied. Natuurlijk zal Jody Sluijter weer klaar staan om in een workshop al uw vragen over financiën en uitkeringen te beantwoorden. Dat dwang en drang veel wordt toegepast bij onze zieke familieleden is een understatement. Maar ook daarvan weet men steeds beter wat er kan en wat niet, wat helpt en wat niet. Zo heeft een bijzonder project aangetoond dat er manieren zijn om dwang te verminderen en de, vaak traumatische, gevolgen daarvan te beperken. Hoe? Door u daar als familielid bij te betrekken. Iets om uw instelling mee om de oren te slaan als u de toegang tot de isoleercel wordt geweigerd. Er zijn fantastische hulpverleners die zwervenden tracht te verleiden tot zorg. Maar bijzonder wordt het als die hulpverlener uit eigen ervaring kan meepraten met uw zieke familielid. Een topper op alle fronten. Bij ons doet hij zijn verhaal. En Nederland vergrijst. Steeds meer patiënten vallen tussen wal en schip omdat hun stoornis niet duidelijk is: schizo-frenie of dementie. Hoe ziet de toekomst er voor deze patiënten en hun familie er uit. Komt er passende zorg of blijft het tobben. Tussen alle activiteiten kunt u de uitgebreide informatiemarkt bezoeken. Bron: www.schizofrenieplein.nl

De dag in het kort: 09.15 uur Inloop en koffie 10.00 uur Ypsilon, het laatste nieuws 11.00 uur Koffiepauze 11.30 uur Lezing: zo op maat kan de zorg zijn 12.30 uur Lunch 14.00 uur Workshops blok 1 15.00 uur Workshops blok 2 16.00 uur Plenaire afsluiting 16.20 uur Borrel Workshops blok 1: • Schizofrenie als familiekwaal

De laatste wetenschappelijk antwoorden op vragen bij erfelijkheid Richard Bruggeman

• Lang zal hij leven Schizofrenie in het verpleeghuis Paul David Meesters

• Integrale psychiatrie:

onderzoek alles en behoud het goede Rogier Hoenders

• Uw belang als leidraad De richtlijnen schizofrenie als toetssteen voor de familie André Reisel

Workshops blok 2: • Maak uw smalle beurs breed

Antwoord op vragen bij uitkering, Wajong, bewindvoering ..etc Jody Sluijter

• Samen sterk, dwang en drang als bindmiddel Inzet van familie blijkt te werken Marga Bijma

• Waar bemoei je je mee? Over zwervers, toppers en hoop Gijs Francken

De dag is niet alleen voor leden,

maar ook voor niet-leden toegankelijk. Hulpverleners,

familieleden, buren en vrienden maar ook mensen die eerst eens

willen zien wat Ypsilon te bieden heeft voor ze zich aansluiten, zijn

van harte welkom.

Cochrane Onderwerp Interventies om de gewichtstoename te reduceren bij mensen met schizofrenie Achtergrond Gewichtstoename komt veel voor bij mensen met schizofrenie en heeft ernstige gevolgen voor gezondheid en welzijn. Doelen Het determineren van de effecten van zowel farmacologische (medicatieverandering uitgezonderd) als non-farmacologische strategieën, teneinde gewichtstoename bij mensen met schizofrenie te verminderen of te voorkomen. Selectiewijze en aantal onderzoeken Wij onderzochten belangrijke databases en het Cochrane Schizophrenia Group’s trials register (april 2006), referentie gedeeltes in relevante artikels en namen contact op met de eerste auteur van iedere relevante studie en andere experts om verdere informatie te verzamelen. Wij namen alle klinische gerandomiseerde gecontroleerde trials mee en vergeleken alle farmacologische (nizatidine, amantadine, reboxetine, topiramate, sibutramine and metformin) of non-farmacologische (cognitieve/gedragstherapeutische) interventies voor gewichtstoename met standaard zorg of andere behandelingen voor mensen met schizofrenie en verwante ziekten. Resultaten Drieëntwintig gerandomiseerde gecontroleerde trials werden geïncludeerd. Vijf trials omvatten een cognitieve/gedragsinterventie en achttien omvatten een farmacologisch interventie. In termen van preventie lieten twee cognitieve/gedragstherapeutische trials een significant behandeleffect (gemiddelde gewichtsverandering) zien aan het einde van de behandeling (n=104, 2 RCT’s, weighted mean difference, WMD –3.38 kg CI –4.2 tot –2.0). Farmacologische behandelingen waren significant met een matige preventie van gewichtstoename (n=274, 6 RCT’s, WMD –1.16 kg CI –1.9 tot –0.4). In behandelingstermen voor gewichtsverlies vonden wij significant grotere gewichtsreductie in de cognitieve gedragsinterventiegroep (n=129, 3 RCT’s, WMD –1.69 kg CI –2.8 tot –0.6) vergeleken met standaard zorg. Conclusie Matig gewichtsverlies kan bereikt worden door selectieve farmacologische en non-farmacologische interventies. Echter, interpretatie wordt beperkt door het kleine aantal studies, het geringe aantal voorbeelden, korte studieduur en door de variaties van de interventies zelf, hun intensiteit en duur. Toekomstige studies die adequaat opgezet zijn, met een langere behandeltijd en rigoureuze methodologie zullen nodig zijn voor nadere evaluatie van de efficiency en veiligheid van gewichtsverliesinterventies om gewichtstoename beheersbaar te maken. Op dit moment is er onvoldoende bewijs om het algemene gebruik van farmacologische interventies bij gewichtsmanagement bij mensen met schizofrenie te steunen.

Deze Cochrane werd

verzorgd door Harald Schneider

Cochrane-auteurs Faulkner G, Cohn T, Remington G. Interventions to reduce weight gain in schizophrenia. Cochrane Database of Systematic Reviews 2007, Issue 1. Art. No.: CD005148. DOI: 10.1002/14651858.CD005148.pub2 Andere literatuur Baptista, Trino 1; ElFakih, Yamily 2; Uzcategui, Euderruh 2; Sandia, Ignacio 2; Talamo, Eduardo 3; Araujo de Baptista, Enma 4; Beaulieu, Serge 5 Pharmacological Management of Atypical Antipsychotic-Induced Weight Gain. CNS Drugs. 22(6):477-495, 2008. Alvarez-Jimenez, Mario PhD; Hetrick, Sarah E. PhD; Gonzalez-Blanch, Cesar PhD; Gleeson, John F. PhD; McGorry, Patrick D. Md, PhD Non-pharmacological management of antipsychotic-induced weight gain: systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials. British Journal of Psychiatry. 193(2):101-107, August 2008. Chafetz, Linda RN, DNSc *; White, Mary MPH, PhD *; Collins-Bride, Gerri MS, ANP *; Cooper, Bruce A. PhD *; Nickens, John PhD + Clinical Trial of Wellness Training: Health Promotion for Severely Mentally Ill Adults. Journal of Nervous & Mental Disease. 196(6):475-483, June 2008. Weber, Mary; Colon, Marco; Nelson, Monica Pilot Study of a Cognitive-Behavioral Group Intervention to Prevent Further Weight Gain in Hispanic Individuals With Schizophrenia. Journal of the American Psychiatric Nurses Association. 13(6):353-359, January 2008.

Congressen Agenda: • • Schizofreniecongres te Zwolle op 20 november 2008. Voor

meer informatie zie ook www.kenniscentrumschizofrenie.nl • Symposium Dwang en Drang, zo kan het ook op 25 november

2008 in de Adventskerk, Dennenweg 3, Assen. Voor hulpverleners, familieleden en cliënten. Meer weten of aanmelden: congresbureau.arana@ggzdrenthe.nl

• Sociale relaties en burgerschap Grote tweejaarlijkse congres Kenniscentrum Rehabilitatie Niemand redt het in zijn eentje in het leven. Een cliché, maar wel waar. Of het nu gaat om familiebanden, vriendschappen partnerrelaties of werkrelaties: deze duurzame verbindingen zijn van groot belang. Mensen met ernstige psychische aandoeningen willen een goed sociaal leven leiden en volwaardig meedoen in de samenleving. Dat is niet altijd eenvoudig omdat de relatie met de sociale omgeving vaak danig verstoord is geraakt. Juist (ex)ggz-cliënten lopen een groot risico om te vereenzamen. Gezelschap en intieme relaties staan daardoor hoog op hun lijst van te vervullen behoeften. Ook bij andere behoeften die bij hen onvervuld blijven – zoals zingeving en herstel, dagbesteding en betaald werk – zijn sociale relaties en maatschappelijke inbedding belangrijke componenten.

• Vooraankondiging tweejaarlijkse nascholing psychosen en in het bijzonder schizofrenie op 5/6 maart 2009 te Zwartsluis Doelgroep: psychiaters, psychologen en nurse-practitioners. Onderwerpen: negatieve symptomen, cognitieve functies, genetica van theorie naar praktijk, overdragen van medische kennis in de praktijk. Accreditatie is aangevraagd.

Meer weten over het congres van het Kenniscentrum Rehabilitatie? Klik op deze link. Nadere gegevens volgen in komende nieuwsbrieven

Groepen Lotgenotengroep De afdeling Psychosen van het UCP organiseert lotgenotencontact voor patiënten die een psychose hebben meegemaakt en die graag in contact willen komen met anderen. Lotgenotencontact is voor veel patiënten een bron van herkenning, erkenning, steun en informatie. Het kan ondersteuning bieden bij het verwerken van een psychotische stoornis en bij het leren leven met een deze stoornis. Bijeenkomsten In aanwezigheid van een hulpverlener wordt tijdens acht of meer bijeenkomsten in een ontspannen sfeer gesproken over onderwerpen die door de groep worden ingebracht. Iedereen kan op zijn eigen manier meedoen. Als u vooral veel wilt luisteren of juist vertellen, is dat mogelijk. Als u het moeilijk vindt om in een groep te praten, dan wordt daar rekening mee gehouden. Waar en wanneer Eens per twee weken is er op dinsdag van 17.00 tot 18.30 uur een bijeenkomst. De bijeenkomsten vinden plaats in het UCP

Libermanmodules Er zijn 6 Libermanmodules namelijk: Module 1: Omgaan met antipsychotische medicatie. Module 2: Omgaan met psychotische symptomen. Module 3: Omgaan met vrije tijd. Module 4: Omgaan met verslaving. Module 5: Omgaan met werk. Module 6: Omgaan met sociale relaties en intimiteit: Deel 1: het aangaan en onderhouden van sociale relaties. Deel 2: het aangaan en onderhouden van een intieme relatie.

Herstellen doe jezelf Dit aanbod is momenteel niet beschikbaar.

Health 4U Health 4U: voor wie is het? Health 4U is speciaal ontwikkeld voor mensen die medicatie gebruiken omdat ze last hebben van psychische klachten. Vaak leiden deze klachten, in combinatie met medicatie, tot een ongezonde levensstijl waardoor mensen zwaarder worden en de lichamelijke conditie kan verslechteren. Deze training is ontwikkeld om hier wat aan te doen. Health 4U: wat is het? Health 4U is een unieke combinatie van verschillende trainingen die kunnen helpen om ongezonde gewoonten te veranderen, overgewicht te bestrijden en uw conditie te verbeteren. Het uitgangspunt is dat overgewicht en de kans op ziekte, ook als deze ontstaan door bijwerkingen van medicatie, vooral samenhangen met eenzaamheid, negatieve gevoelens en vervelende gedachten. Deze leiden vaak tot ongezonde gewoonten zoals veel roken, teveel eten en onvoldoende beweging.

Klik op deze link voor meer informatie over de lotgenotengroep Aanmelden bij: Secretariaat Psychosen van het Universitair Centrum Psychiatrie Telefoon: 050-3612132 of via e-mail psychosen@psy.umcg.nl Op dit moment niet beschikbaar

Meer weten over Health 4U, klik op deze link Aanmelden: Lentis, Zorgcoördinatie Telefoon: 3682311

Familieavonden De afdeling Psychosen van het UCP organiseert regelmatig informatie-bijeenkomsten voor familieleden van patiënten die psychotisch zijn of zijn geweest. U vindt hier meer informatie over deze bijeenkomsten. Voor wie en waarom Psychotische klachten beïnvloeden niet alleen het leven van de patiënt, maar ook dat van de mensen uit zijn omgeving. De psychotische klachten kunnen bij de partner, kinderen, ouders, broers en zussen bijvoorbeeld leiden tot zorg, onzekerheid, spanning en angst. Voorlichting over psychosen en het uitwisselen van ervaringen met anderen, kunnen dan nuttig zijn en steun bieden. De familieavonden kunnen helpen beter met eventuele problemen om te gaan. Tijdens de familieavonden zijn er leden van Ypsilon aanwezig. Dit is de

patiëntenvereniging voor familieleden van psychotische patiënten. De

leden houden voordrachten en beantwoorden vragen vanuit hun eigen ervaringen. Ook vertellen zij welke activiteiten de vereniging

organiseert.

Psycho-educatie De afdeling Psychosen van het UCP organiseert wekelijks voorlichtings-bijeenkomsten. Tijdens deze bijeenkomsten krijgt u informatie over de oorzaken, de behandeling en de preventie van psychosen.

Voor wie De voorlichtingsbijeenkomsten zijn bedoeld voor mensen die mogelijk psychotische verschijnselen hebben of hebben gehad. De gegeven informatie helpt bij het uitzoeken of er psychotische symptomen zijn of zijn geweest. Ook helpt de informatie beter met psychische klachten om te gaan en te weten wat er aan te doen is. De bijeenkomsten zijn vrij toegankelijk voor patiënten van het UCP en daarbuiten. Waar en wanneer De bijeenkomsten zijn elke vrijdagmiddag (m.u.v. van feestdagen) van 13.30 tot 14.30 in het Universitair Centrum Psychiatrie van het UMCG.

Klik op deze link voor meer informatie over de familieavonden Aanmelden bij: Secretariaat Psychosen van het Universitair Centrum Psychiatrie Telefoon: 050-3612132 of via e-mail psychosen@psy.umcg.nl Klik op deze link voor meer informatie over Ypsilon Klik op deze link voor meer informatie over de voorlichtingsbijeenkomsten Aanmelden bij: Secretariaat Psychosen van het Universitair Centrum Psychiatrie Telefoon: 050-3612132 of via e-mail psychosen@psy.umcg.nl