Paddestoelen

Een paddenstoel is het vruchtlichaam van een zwam of schimmel. Paddenstoelen vormen maar een klein deel van de schimmel; het grootste deel bevindt zich onder de grond bevindt in de vorm van schimmeldraden. De schimmels die vruchtlichamen maken noemt men de "hogere schimmels". Schimmels zijn organismen die grotendeels uit schimmeldraden (ook wel hyfen genoemd) bestaan, die samen zwamvlokken of mycelia genoemd worden.

Schimmels

Hoewel Schimmels vaak op planten lijken, behoren ze tot een totaal ander deel van de natuur. Tot de schimmels behoren niet alleen gisten, maar ook soorten die paddestoelen vormen. In tegenstelling tot planten kunnen schimmels geen eigen voedsel aanmaken. In plaats daarvan nemen ze voedsel op uit levende of dode organismen via een netwerk van draden.

Voortplanting

Vele schimmels planten zich voort door minieme sporen af te geven. Net als bij planten en dieren zijn er ook vrouwelijke en mannelijke schimmels. Voordat een paddenstoel gevormd wordt, moeten een mannelijke en vrouwelijke zwamvlok elkaar ontmoeten (net als bij de voortplanting en bevruchting zoals bij planten en dieren).

Levenscyclus

Het grootste deel van hun leven zitten schimmels in hun voedsel verborgen. Voor voorplanting verspreiden de vruchtlichamen sporen in de lucht. Sommige soorten ontwikkelen parapluvormige vruchtlichamen, die paddestoelen heten. Andere hebben zakvormige stijfzwammen of minimieme capsules die de sporen wegschieten. Als een spore op een geschikte plaats landt, ontkiemt die en vormt een nieuw netwerk van voedingsdraden.

1. Sporen vormen2. Sporen vrijlaten3. Draden ontwikkelen4. Vruchtlichaam groeit

Bouw

Onderdelen van een paddenstoel zijn:

- hoed met vruchtbare laag die sporen produceert- steel- manchet (ring of annulus)- beurs

Er zijn paddenstoelen die bestaan uit al deze onderdelen, maar er zijn er ook waarbij één of meerdere onderdelen ontbreken, zoals de steel, manchet of beurs.

Op het hymenium kunnen plaatjes of buisjes voorkomen.

De hoed beschermt de sporendragers tegen weer en wind. Over de hoed zit in een jong stadium nog een gesloten vlies. Ook kan er nog een tweede vlies tegen de onderkant van de hoed zitten. Bij het rijper worden scheuren de vliezen en kunnen de sporen bij verdere rijping ontsnappen.

Resten van het gescheurde vlies zijn terug te vinden bovenop de hoed zoals bij de vliegenzwam en kunnen verschillende vormen hebben, plakjes, wratjes, pareltjes, naaldjes of vlokjes en aan de voet van de steel, dat dan een beurs genoemd wordt. Bij regen kunnen de resten op de hoed makkelijk wegspoelen.

Het gescheurde tweede vlies vormt het manchet aan de steel.

De zwamvlok groeit soms in een ringvorm, zoals het geval is bij heksenkringen. Dit gebeurt als de oudere schimmeldraden afsterven. Omdat de oudere schimmeldraden vaak aan de binnenkant van het mycelium zitten, ontstaat een ringvorm.

Voeding

Paddenstoelen als zwavelkopjes, inktzwammen, oesterzwammen en elfenbankjes voeden zich met afstervend hout en tasten geen gezond hout aan. Een uitzondering is de meniezwam, die vooral op dode takken voorkomt, maar ook levend hout kan aantasten. Deze zwam is te herkennen aan de vele oranjerode stippen op afgestorven takken.

Ook grondpaddenstoelen leven van afgestorven materiaal. Als tuinen niet drastisch worden opgeruimd, kunnen vele soorten waargenomen worden.

Ook vochtig constructiehout in gebouwen kan door schimmels aangetast worden.

Paddestoelen in de geschiedenis

De romeinen vereerden de paddestoelen. In Midden en Zuid-Amerika bestaan er eeuwenoude rituelen, waarin hallucinogene paddestoelen worden genuttigd door de plaatselijke genezers of genezeressen. In Nederland was de paddestoel vooral in de middeleeuwen een stuk minder populair. Paddestoelen werden als geheimzinnig beschouwd, omdat ze ogenschijnlijk 's nachts verschenen en geen voedsel nodig hadden. De mysterieuze cirkels waarin de paddestoelen soms groeiden werden gezien als plaatsen waar heksen hun rituelen uitvoerden, vandaar ook de naam heksenkringen. Heksenkring krijgt vertaald naar het Engels echter een stuk positievere betekenis, het Engelse fairy-ring (feeën-kring) komt voort uit een eeuwenoude folklore. Men geloofde dat de paddestoelen de voetstappen van in een kring dansende feeën volgde. Tegenwoordig vinden we alleen nog in allerlei sprookjes en mythen, de sporen van hoe wij vroeger over paddestoelen dachten.

Op dit moment wordt de paddestoel en dan vooral de champignon gezien als een zeer smakelijk ingrediënt in allerlei recepten. Veel andere soorten eetbare paddestoelen zijn nog relatief onbekend in de Nederlandse keuken. De chapmignon werd in 1651 in de omgeving van Parijs voor het eerst op tamelijk grote schaal geteeld door het begieten van afval van de meloenenteelt met waswater van rijpe champignons. Sindsdien ontdekte men steeds betere en effectievere methodes om champignons te kweken. Tegenwoordig zijn er grote bovengrondse kweekerijen, waarin het proces van inbrengen en verwijderen van champignoncompost volledig is gemechaniseerd. Pas de laatste 15

jaar worden ook andere paddestoelen- soorten op grote schaal gekweekt in Nederland. Het gaat hierbij vooral om de oesterzwam.

De hallucinogene paddestoel was de afgelopen jaren vaak in het nieuws. De zogenaamde smart-shops waar deze paddestoel werd verkocht werd steeds populairder en de vraag of deze "smart-drugs" nou hard- of soft-drugs was hield veel mensen bezig. Het nuttigen van deze "paddo's" is echter al een eeuwenoud gebruik en speelt een centrale rol in de cultuur van veel landen in midden en Zuid-Amerika. Daar werd deze "magic mushroom" gebruikt in godsdienstige of genezende rituelen. De eerste westerse mensen die dit hallucinoge middel tot zich namen was de fammilie Wasson, dit gebeurde op 5 juli 1955. Deze maakte zijn ontdekking bekend aan de rest van de wereld, al snel volgden allerlei onderzoeken. De paddestoel werd getest op zijn werkzame stof, die verdacht veel op LSD leek. Allerlei experimenten, met name in de psychiatrie en medische wetenschap werden uitgevoerd. Deze ontwikkelingen bleven niet onopgemerkt bij de jongeren in de Verenigde staten en al snel ontstonden de eerste "recreational users" van de paddo. Pas veel later zijn de ontwikkelingen rond de hallucinoge paddestoel overgewaaid naar Nederland.

Meer info: www.paddestoelen.net