Anna Richtje Hogenhuis DBKV2Onderwijskunde/ VakdidactiekOnderzoeksplan

A. De inleidingIk doe mijn onderzoek naar samenwerkend leren omdat ik tijdens de les onderwijskunde een onderwerp moest kiezen die word behandeld in het boek effectief leren. Ik heb dit onderwerp gekozen omdat het mij erg aansprak en ik zelf niet erg bekend ben met het samenwerkend leren en er wel meer over wilde weten.De resultaten die uit mijn onderzoek naar voren komen kunnen mij veel opleveren omdat ik meer leer over samenwerkend leren en hoe ik dit kan toepassen in mijn stage. Deze informatie kan ik tijdens mijn stage toepassen zodat ik leer werken met samenwerkend leren en mijn leerlingen ook. Dit geeft mij als docent in wording een mogelijkheid om leerlingen les stof op een andere manier tot zich te nemen.

Contextik ben een tweedejaars student op de opleiding beeldende kunst en vormgeving en ik doe dit onderzoek vanuit de les onderwijskunde vakdidactiek. Ik ga mijn onderzoek richten op samenwerkend leren, omdat ik zelf niet bekend ben met samenwerkend leren en daar graag meer over zou willen leren. Het geeft mij ook de mogelijkheid om als docent in wording les stof op een andere manier aan leerlingen aan te bieden. Ook wil ik graag leerlingen leren op een goede manier samen te werken omdat dit een effectieve manier van leren is en de rol van de docent een andere wending krijgt. Door samenwerkend leren krijg je meer de rol als mentor dan van leraar. Dit onderzoek word uitgevoerd in de tweede periode tijdens mijn stage. Deze stage vindt waarschijnlijk plaats op een middelbare school. Als dit anders is zal ik mijn onderzoeksplan zo goed mogelijk aanpassen aan de behoefte van de klas of het niveau.

OnderzoeksorganisatieDit onderzoek gaat vanuit school bij het vak Vakdidactiek/Onderwijskunde. Deze opdracht is ten voorbereiding van een onderzoek op stage en zal worden uitgevoerd in de tweede periode tijdens stage. De opdracht is individueel maar we bespreken in de les de opdracht in kleine groepjes.

Aansluiting van het onderzoek in de school

Het onderzoeksplan sluit aan bij een vorige opdracht binnen het vak onderwijskunde en vakdidactiek. De opdracht was toen om, na aanleiding van een bezoek aan het Fries museum, een beeldende les te ontwerpen, voor leerlingen van de middelbare school.

Resultaten verkenning vakliteratuur

Kernbegrip Deelaspect Bronnen Toelichting

Samenwerkend leren

Wat is samenwerkend leren?

Ebbens, S. En Ettekoven, S (2012). Effectief leren, basisboek. Groningen, Noordhoff

Förrer, M., Jansen, L. en Kenter, B (2008). Coöperatief leren binnen passend onderwijs. Amersfoort, CPS

Geerts, W en Kralingen, R. Van (2011). Handboek voor leraren. Bussum, Coutinho

In deze boeken staan duidelijke beschrijvingen over wat samenwerkend leren inhoud, uit welke fasen het bestaat en hoe die fasen eruit zien in de les. Met veel voorbeelden

In dit boek komt groepsvorming aan de orde en de verschillen tussen leerlingen.

Waarom kan samenwerkend leren veel opleveren in de les?

Ettekoven, S. en Hooiveld, J. (2010). Leren en onderwijzen. Groningen, Noordhoff

Samenwerkend leren is meer dan alleen maar ‘samen doen’. Dit wordt duidelijk beschreven in dit boek, maar wel kort.

Wat zijn de toepassingsmogelijkheden van samenwerkend leren voor leerlingen met specifieke leerbehoeften?

Förrer, M., Jansen, L. en Kenter, B (2008). Coöperatief leren binnen passend onderwijs. Amersfoort, CPS

In dit boek worden twee hoofdstukken uitgewerkt over dit onderwerp, met specifieke leerbehoeften word gedacht aan

leerlingen die moeilijk kunnen leren, bijvoorbeeld leerlingen met ADHD of autisme.

Alleen of samenwerken? Ettekoven, S. en Hooiveld, J. (2010). Leren en onderwijzen. Groningen, Noordhoff

Hier worden argumenten benoemd over of samenwerkend leren effectief is of niet, en waarom.

Wat zijn de kenmerken van samenwerken?

Ettekoven, S. en Hooiveld, J. (2010). Leren en onderwijzen. Groningen, Noordhoff

Samenwerkend leren is iets anders dan ongestructureerd groepswerk, dit is te onderscheiden in 4 criteria. Als een concept aan deze criteria voldoet kun je spreken over samenwerkend leren.

PraktijkprobleemIk zou graag willen leren hoe ik samenwerkend leren kan toepassen in beeldende lessen voor bovenbouw leerlingen. Ik zelf ben niet bekend met samenwerkend leren en het lijkt me een goede methode om toe te passen in beeldende lessen. Ik heb deze methode toegepast omdat deze mij het beste lijkt te helpen.

• Wie: Ik doe het onderzoek, want ik moet straks het samenwerkend leren uit gaan leggen en toe gaan passen in de lessen van de beeldende vakken. Josien Buiter en Vincent van der Post zijn de opdrachtgevers en de stageleerlingen zijn degenen die straks het plan onder mijn begeleiding gaan uitvoeren.

• Wat: Een ontwerponderzoek aan de hand van een van de drie hoofdstukken uit het boek effectief leren. Resulterend in een lesontwerp voor de beeldende vakken die wordt getest tijdens de stageperiode.

• Waar: Ik werk op thuis op school en tijdens mijn stage in periode twee aan dit onderzoek.

• Wanneer: Dit onderzoek is gestart in periode één en zal na de stageperiode in periode twee afgerond worden. Het is de bedoeling dat het onderzoeksplan af is aan het eind van periode één en goed gekeurd want anders krijg je je toets cijfer niet.

• Waarom: Deze opdracht doe ik omdat het een opdracht binnen de cursus onderwijskunde en vakdidactiek is, daarnaast wil ik ook echt samenwerkend leren toepassen in mijn lessen voor de beeldende vakken. Dit onderzoek laat ons verdiepen in de informatie en er zelf invulling aan geven die past bij de beeldende vakken. • Hoe: Aan de hand van het format, de feedback en de uitleg in de les probeer ik een zo goed mogelijk onderzoeksplan te schrijven die ik aan het eind van periode één inlever en tijdens periode twee toepas in de praktijk en dat tenslotte verwerk in een praktijkonderzoek.

Het doelMijn doel om dit onderzoek te doen is dat ik gebruik wil maken van samenwerkend leren tijdens de lessen op stage en dat de lessen bij de leerlingen aansluiten. Het onderzoeksplan laat mij de informatie goed begrijpen zodat ik het later zelf goed kan toepassen in de lessen.

Reikwijdte

Hoe organiseer ik een les voor de bovenbouw waarin meerdere mogelijkheden tot samenwerking worden toegepast?

Inzoomen: Hoe organiseer ik een teken les waarin meerdere mogelijkheden tot samenwerkend leren worden toegepast?Uitzoomen: Hoe organiseer ik een les voor waarin samenwerking word toegepast?

Hoe kan ik er voor zorgen dat de samenwerkingsmogelijkheden aansluiten bij de beeldende lessen?

Inzoomen: hoe kan ik er voor zorgen dat check in duo’s bij handvaardigheid kan aansluiten?Uitzoomen: Hoe kan ik er voor zogen dat samenwerkingsmogelijkheden aansluiten op het onderwijs?

Welke samenwerkingsvormen kan ik gebruiken om de bovenbouw leerlingen van te laten leren?

Inzoomen: Kan ik check in duo’s gebruiken om bovenbouw leerlingen van elkaar te laten leren?Uitzoomen: Welke samenwerkingsvormen kan ik gebruiken om leerlingen van elkaar te laten leren.

Onderzoeksvraag

Hoofdvraag

Hoe kan ik tijdens de beeldende lessen bovenbouw leerlingen laten samenwerken op zo’n manier dat het hun sociale ontwikkeling stimuleert?

Deelvragen

Wat is samenwerkend leren?

Welke vormen van samenwerkend leren zijn er?

Wat kan ik realiseren met de opbrengst van samenwerken leren?

Hoe kan is samenwerkend leren toepassen in een les voor middelbare scholieren?

Hoe kan ik de sociale ontwikkeling stimuleren door middel van samenwerkend leren in de beeldende lessen?

Hoe ziet een beeldende les eruit waarin leerlingen van elkaar leren d.m.v. samenwerkend leren?

Literatuuronderzoek

Samenwerkend leren is een onderwijs leersituatie waarin leerlingen met elkaar in groepjes op een gestructureerde manier met elkaar werken aan een leertaak. Samen hebben ze een doel. Bij het samenwerkend leren zijn leerlingen niet alleen gericht op hun eigen leren maar ook op het leren van hun groepsgenoten. Ze leren met elkaar en ook van elkaar.

Samenleren is niet iets samen doen. Samenwerkend leren is een strategie waarbij het ook een individuele leerwinst op zou kunnen leveren als het maar goed gehanteerd en beheerst word.

Samenwerkend leren is dus een situatie waarin leerlingen op zo’n gestructureerde manier samenwerken dat het mogelijk word voor leerlingen om samen van elkaar te leren.

Cohen (1994) Er is sprake van samenwerkend leren wanneer alle leerlingen kunnen deelnemen aan de opdracht, ze aan een collectieve taak werken, wanneer de opdracht duidelijk is en wanneer de leerlingen de taak kunnen uitvoeren zonder dat de docent zich ermee moet bemoeien.

Samenwerkend leren heeft een goede en stabiele basis. Uit onderzoeken komt de conclusie naar voren: ‘groepswerk is een effectieve en efficiënte instructiestrategie.’ Er word duidelijk benoemd dat samenwerkend leren een positieve impact heeft op het gebied van kennis, het ontwikkelen van sociale vaardigheden en motivatie van leerlingen.

In het boek Effectief leren van Ebbens en Ettekoven (2013) worden de soorten leerdoelen die samenwerkend leren kent beschreven die uit onderzoek gebleken zijn, opgesteld door Cohen (1994). onthouden van concepten, feiten of regels, een belangrijk doel van samenwerkend leren en dit word vergroot door samenwerkend leren ook wel de conventionele cognitieve leerwinst genoemd.

Er word gewerkt aan conceptueel denken en het hogere orde leren. En word er bij samenwerkend leren uit gegaan van het bereiken van gemeenschappelijke doelen, waarbij de wederzijdse afhankelijkheid tussen de leerlingen weder van belang is volgens Valcke in het boek Onderwijskunde (2007)

Hattie (2009) heeft uit een serie onderzoeken geconcludeerd dat samenwerkend leren een effectieve leerstrategie is en Joyce (1992) stelt vast dat leerlingen meer sociale vaardigheden leren en het hun zelfvertrouwen positief beïnvloed.

Samenwerkend leren bestaat uit een aantal kenmerken. Ze worden benoemd om het boek Handboek voor leraren van Geerts en van Kralingen (2011) samengesteld door de onderwijskundigen Johnson en Johnson (1999). Het eerste waaraan de opdracht moet voldoen is wederzijdse afhankelijkheid. Hierdoor word samenwerken noodzakelijk want de leerlingen hebben elkaar nodig om hun doel te bereiken, ook heeft het samenwerken dan een meerwaarde voor het eindresultaat. Als er geen positieve wederzijdse afhankelijkheid is, werken leerlingen minder snel samen want dan kunnen ze de opdracht ook individueel maken. Hiervoor zijn er rollen ontwikkeld. Deze stimuleren de positieve wederzijdse

afhankelijkheid. De rollen zijn de vrager; dit is de enige die vragen stelt aan de docent, de schrijver; iemand die de antwoorden opschrijft, een uitvoerder; deze voert de praktische handelingen uit, de contoleur; deze controleert of iedereen de antwoorden goed snapt en zelf kan uitleggen. De rollen worden door de docent bepaalt en worden gewisseld zodat iedere leerling een rol heeft gehad. Ook is individuele aanspreekbaarheid belangrijk. Elke leerling is verantwoordelijk voor zijn bijdrage aan de samenwerking en kan hier op worden aangesproken. Leerlingen hebben dus regelmatig contact over de opdracht en hoe die gaat. Dit voorkomt dat de leerlingen de afhankelijkheid niet meer voelen en gaan meeliften op andere leerlingen of de opdracht alleen gaan uitvoeren. De bovenste twee rollen zijn volgens Ebbens en Ettekoven in Effectief leren (2013) de belangrijkste sleutel begrippen binnen het samenwerkend leren.

In Handboek voor leraren van Geerts en van Kralingen (2011) worden er vijf samenwerking strategieën beschreven.

De eerste manier is ‘check in duo’s’. Hierbij werken leerlingen gedeeltelijk samen aan een opdracht. Het is een goede opdracht om lesstof te begrijpen en te verwerken. Het toepassen kan in een aantal simpele stappen, eerst werken de leerlingen alleen aan een opdracht die ze later met een partner vergelijken, hierbij moeten ze tot een gezamenlijk antwoord komen. Hierna kan het nog worden uitgebreid, bijvoorbeeld door het checken met nog een ander duo, dan worden de antwoorden nog een keer extra vergeleken of je kunt het checken met de complete klas als een duo niet tot het zelfde antwoord komt.

Het is een snelle werkvorm die veel verantwoordelijkheid en zelfstandigheid van leerlingen vraagt.

De volgende vorm is ‘genummerde hoofden’, deze past goed bij een grote opdracht die binnen een les uur klaar moet zijn. Dit past goed bij opdrachten die zijn gericht op het toepassen van de leerstof waarbij er een beroep gedaan wordt op kennisverwerking en hogere niveaus. Het werkt als volgt: eerst maak je kleine groepjes van ongeveer vier leerlingen, met allemaal een ander nummer. Dan word de opdracht uitgelegd en alle groepsleden krijgen een doel die ze moeten behalen, de opdracht wordt dus met elkaar gemaakt maar iedereen schrijft een eigen antwoord op. Dan noemt de docent een nummer en presenteren alle leerlingen met dat nummer hun antwoord kort voor de klas. Wanneer de leerling er niet uitkomt mag of moet de groep helpen bij het antwoord.

‘Genummerde hoofden’ is een goed systeem dat elke leerling verantwoordelijk maakt voor zijn eigen antwoord. Het is ook een makkelijke werkvorm om toe te passen in de les. Een voordeel van ‘genummerde hoofden’ is dat je elke leerling verantwoordelijk maakt. Hierbij kunnen leerlingen niet leunen op andere leerlingen omdat iedereen zelf het antwoord moet uitwerken. Ook weten ze niet wie van te voren moet presenteren wat ook weer zorgt voor verantwoordelijkheid.

Als tweede kun je ook met ‘denken-delen-uitwisselen een samenwerking tot stand brengen. Het is een werkvorm die weer beroep doet op de individuele aanspreekbaarheid van de leerlingen. Deze vorm is makkelijk toe te passen in de les en bestaat uit 4 stappen; als eerst

stelt de docent een vraag, de leerlingen krijgen een nadenktijd van ongeveer 3 minuten en schrijven het antwoord op, in duo’s bespreken de leerlingen het antwoord en als laatst vraag de docent het antwoord aan een leerling. Het is een goede werkvorm om voorkennis van leerlingen te activeren omdat ze de tijd hebben om goed na te denken ook is het een goed systeem als er meerdere antwoorden mogelijk zijn.

Bij de ‘driestappeninterview’ bevragen de leerlingen elkaar over een onderwerp. Dat gaat als volgt, er worden groepen gemaakt van 4 leerlingen, deze krijgen allemaal een nummer van één tot en met vier ,de nummers één interviewt nummer twee en nummer drie interviewt nummer vier. Hierna wisselen de rollen, nummer twee interviewt nummer één en vier interviewt drie. Daarna vertellen de groepsleden elkaar wat de ander verteld heeft.

De ‘driestappeninterview’ zorgt voor aanscherping en oefening van communicatie- en gespreksvaardigheden. Ook is het geschikt om de betrokkenheid van alle leerlingen te bevorderen, omdat alle leerlingen het onderwerp uiteindelijk na moeten kunnen vertellen. De werkvorm kan worden ingezet om persoonlijke ervaringen te verbinden met de gestelde leerdoelen. De leerlingen worden namelijk gestimuleerd om die ervaringen of opvattingen goed onder woorden te brengen.

En als laatst is er nog de vorm ‘experts’. In deze vorm bestuderen leerlingen allemaal individueel verschillende gedeeltes van de lesstof en vertellen daarna de groepsleden over wat ze bestudeert hebben. Als eerst verdelen ze eerlijk de lesstof en bestuderen dat individueel. Daarna presenteert elke leerling als expert over die stof of materiaal de kennis daarover aan de andere groepsleden, als laatst zijn de leerlingen weer allemaal individueel aanspreekbaar op alles vergaarde kennis en stof.

voor grote of ingewikkelde opdrachten is deze manier erg geschikt. Het kost veel tijd om alles te bestuderen en uit te leggen maar voor grote opdrachten is het een goede vorm. De stof word verdeeld en leerlingen voelen zich verantwoordelijk over hun deel omdat ze een goed resultaat willen bereiken met elkaar. Deze manier van lezen begrijpen en vertellen zorgt ervoor dat de kennis goed word opgenomen en onthouden.

Conclusie literatuurstudieDe samenwerkingsvormen moeten kunnen worden toegepast in beeldende lessen maar zijn niet allemaal geschikt. Voor theorie en praktijk kunnen de samenwerkingsvormen worden toegepast. Zo is de manier ‘denken-delen-uitwisselen’ waarschijnlijk een zeer geschikte vorm voor het inleiden van een nieuw onderwerp. Als je bijvoorbeeld uitleg wilt geven over de houtverbindingstechnieken activeer je voorkennis bij de leerlingen, want ze weten waarschijnlijk allemaal wel iets van deze techniek af.

Bij het bespreken van lesstof van kunst geschiedenis kan check in duo’s goed worden toegepast. De leerlingen maken eerst zelf de opdracht, daarna vergelijken ze de antwoorden met hun buurman of buurvrouw, en moeten tot hetzelfde antwoord komen. Komen de leerlingen er als duo’s nog niet uit worden de antwoorden vergeleken met de van de klas. Bij het onderzoek doen naar verschillende kunststromingen kun je de ‘expert’-vorm geschikt

inzetten, je maakt bijvoorbeeld groepjes van drie waarbij één persoon onderzoek doet naar impressionisme, de ander naar realisme en de laatste naar expressionisme. Hierbij geef je ze een paar richtlijnen waar het onderzoek aan moet voldoen. Daarna wisselen ze deze informatie met elkaar uit en weet iedereen wat te vertellen over de kunststromingen.

Belangrijk in de lessen is dat er bepaalde gedragsregels zijn opgesteld voor de samenwerking. Het lijkt heel sturend maar versterkt de samenwerking en de productiviteit van de leerling want de regels remmen storend en ongewenst gedrag wat afleidend kan werken. De leraar is in deze situatie meer een coach.

ook moeten de groepen zo worden samengesteld dat ze op een productieve manier samenwerken. Docenten kunnen dit vaak al goed inschatten en weten wie wel en niet bij elkaar in de groep kunnen. Daarnaast moeten er duidelijke doelen en subdoelen worden gegeven zodat de leerlingen weten welke opdrachten ze moeten uitvoeren en hoe ze dat moeten doen.

Bij samenwerkend leren is het belangrijk dat de leerlingen hun eigen handelen beoordelen. Ze moeten zichzelf evalueren en de groep. Dit heeft invloed op de regulatie van de leeractiviteit.

Samenwerkend leren kan veel opleveren omdat het een strategie is die zich goed leent om aan het actief leren van leerlingen te werken.

Onderzoeksactiviteit gericht op de hoofdvraag;

Hoe kan ik tijdens de beeldende lessen een les ontwikkelen voor de bovenbouw leerlingen waarin samenwerkend leren kan worden toegepast en sociale ontwikkeling te stimuleren.

Mijn deelvragen zijn

Wat is samenwerkend leren?Dit wil ik onderzoeken door middel van een literatuur onderzoek. Hiervoor wil ik de volgende literatuur gebruiken:

Ebbens, S. en Ettekoven, S (2012). Effectief leren, basisboek. Groningen, Noordhoff

Förrer, M., Jansen, L. en Kenter, B (2008). Coöperatief leren binnen passend onderwijs. Amersfoort, CPS

Ettekoven, S. en Hooiveld, J. (2010). Leren en onderwijzen. Groningen, Noordhoff

Geerts, W. en Kralingen, R. van. (2011). Handboek voor leraren. Bussum, Coutinho

Valcke, M. (2007) Onderwijskunde als ontwerpwetenschap. Gent, Academia Press Welke vormen van samenwerkend leren zijn er?Dit wil ik onderzoeken doormiddel van een literatuur onderzoek. Hiervoor wil ik de volgende literatuur gebruiken;

Ebbens, S. en Ettekoven, S (2012). Effectief leren, basisboek. Groningen, Noordhoff

Förrer, M., Jansen, L. en Kenter, B (2008). Coöperatief leren binnen passend onderwijs. Amersfoort, CPS

Ettekoven, S. en Hooiveld, J. (2010). Leren en onderwijzen. Groningen, Noordhoff

Geerts, W. en Kralingen, R. van. (2011). Handboek voor leraren. Bussum, Coutinho

Valcke, M. (2007) Onderwijskunde als ontwerpwetenschap. Gent, Academia Press

Wat kan ik realiseren met de opbrengst van samenwerkend leren?Dit wil ik onderzoeken doormiddel van een literatuur onderzoek. Hiervoor wil ik de volgende literatuur gebruiken; Ebbens, S. en Ettekoven, S (2012). Effectief leren, basisboek. Groningen, Noordhoff

Förrer, M., Jansen, L. en Kenter, B (2008). Coöperatief leren binnen passend onderwijs. Amersfoort, CPS

Ettekoven, S. en Hooiveld, J. (2010). Leren en onderwijzen. Groningen, Noordhoff

Geerts, W. en Kralingen, R. van. (2011). Handboek voor leraren. Bussum, Coutinho

Valcke, M. (2007) Onderwijskunde als ontwerpwetenschap. Gent, Academia Press

Maar dit moet ook in de praktijk worden bewezen en dit kan ik nog op mijn stage onderzoeken en zien of de uitkomsten overeen komen met het literatuur onderzoek.

Hoe kan is samenwerkend leren toepassen in een les voor middelbare scholieren?Dit moet ik op stage onderzoeken. Hiervoor heb ik mijn stage coach nodig die mij verteld hoe de lessen voor middelbare scholieren eruit zien. En aan mijn stage coach moet ik toestemming vragen om samenwerkend leren toe te passen.

Hoe kan ik de sociale ontwikkeling in de les stimuleren en hoe ziet zo’n les eruit. Dit wil ik onderzoeken doormiddel van een literatuur onderzoek. Hiervoor wil ik de volgende literatuur gebruiken; Ebbens, S. en Ettekoven, S (2012). Effectief leren, basisboek. Groningen, Noordhoff

Förrer, M., Jansen, L. en Kenter, B (2008). Coöperatief leren binnen passend onderwijs. Amersfoort, CPS

Ettekoven, S. en Hooiveld, J. (2010). Leren en onderwijzen. Groningen, Noordhoff

Geerts, W. en Kralingen, R. van. (2011). Handboek voor leraren. Bussum, Coutinho

Valcke, M. (2007) Onderwijskunde als ontwerpwetenschap. Gent, Academia Press

En hiervoor heb ik mijn stage coach nodig die mij verteld hoe de lessen er voor middelbare scholieren uitzien.

De vragen worden meegenomen en behandeld in mijn les ontwerp. Ik ben van plan een les te ontwerpen waarin sociale ontwikkeling word gestimuleerd door samenwerkend leren. Dit kan goed door de vorm ‘experts’ hierbij is sociaal contact belangrijk. Als mijn stage plek bekend is en ik op stage mag ga ik de groep bestuderen, ga ik misschien eerst gewone lessen geven om de groep te leren kennen en aan de hand daarvan ga ik een les ontwikkelen waarin sociale ontwikkeling gestimuleerd word door samenwerkend leren. Om alles te bedenken en uit te voeren zal ik toestemming en hulp nodig hebben van mijn stage coach.

Tijdsplanning

De les of lessen zullen plaatsvinden in de 2e periode, wanneer we stage gaan lopen. Dit is van 12 november tot 15 januari. Verder weet ik nog niks van de stage af dus kan ik daar nog niks over zeggen Week 47 voor het eerst naar mijn stage adres. Gesprek met mijn stage coach. Vragen stellen over de regels van de school.week 48 observeren van de klas en de lessen die de leerlingen krijgen. Opzet voor lesontwerp makenweek 49 Maken van een lesontwerp en bespreken met mijn stage coach, feedback vragen en de opdracht bijstellen.week 50 Lesontwerp definitief maken en bespreken met stage coach. Afspraak maken

wanneer ik het kan uitvoeren.week 51 Uitvoeren van het lesontwerp. Feedback vragen van de stage klas, mijn stage coach en mijn stagebegeleiders.week 2 Uitvoeren van het lesontwerp. Feedback vragen van de stage klas, mijn stage coach en mijn stagebegeleiders.week 3 Mijn opdracht afronden en bespreken met mijn stage coach en stage klas hoe het ging wat ze er van vonden en wat beter kan.

Randvoorwaarden

Ik heb voor mijn onderzoek literatuur nodig. Ruimte om mijn onderzoek uit te voeren, toestemming van mijn stage coach, feedback van mijn stage begeleiders en mijn stagecoach, toestemming van de school en medewerking van mij toekomstige stage leerlingen. Andere randvoorwaarden kan ik pas inzichtelijk maken als ik meer weet over mijn stage school en hoe ze daar te werk gaan.

Theoretische ontwerpeisen

De samenwerkingsvormen moeten kunnen worden toegepast in beeldende lessen maar zijn niet allemaal geschikt. Voor theorie en praktijk kunnen de samenwerkingsvormen worden toegepast. Zo is de manier ‘denken-delen-uitwisselen’ waarschijnlijk een zeer geschikte vorm voor het inleiden van een nieuw onderwerp. Als je bijvoorbeeld uitleg wilt geven over de houtverbindingstechnieken activeer je voorkennis bij de leerlingen, want ze weten waarschijnlijk allemaal wel iets van deze techniek af.

Bij het bespreken van lesstof van kunst geschiedenis kan check in duo’s goed worden toegepast. De leerlingen maken eerst zelf de opdracht, daarna vergelijken ze de antwoorden met hun buurman of buurvrouw, en moeten tot hetzelfde antwoord komen. Komen de leerlingen er als duo’s nog niet uit worden de antwoorden vergeleken met de van de klas. Bij het onderzoek doen naar verschillende kunststromingen kun je de ‘expert’-vorm geschikt inzetten, je maakt bijvoorbeeld groepjes van drie waarbij één persoon onderzoek doet naar impressionisme, de ander naar realisme en de laatste naar expressionisme. Hierbij geef je ze een paar richtlijnen waar het onderzoek aan moet voldoen. Daarna wisselen ze deze informatie met elkaar uit en weet iedereen wat te vertellen over de kunststromingen.

Belangrijk in de lessen is dat er bepaalde gedragsregels zijn opgesteld voor de samenwerking. Het lijkt heel sturend maar versterkt de samenwerking en de productiviteit van de leerling want de regels remmen storend en ongewenst gedrag wat afleidend kan werken. De leraar is in deze situatie meer een coach.

ook moeten de groepen zo worden samengesteld dat ze op een productieve manier samenwerken. Docenten kunnen dit vaak al goed inschatten en weten wie wel en niet bij elkaar in de groep kunnen. Daarnaast moeten er duidelijke doelen en subdoelen worden gegeven zodat de leerlingen weten welke opdrachten ze moeten uitvoeren en hoe ze dat

moeten doen.

Bij samenwerkend leren is het belangrijk dat de leerlingen hun eigen handelen beoordelen. Ze moeten zichzelf evalueren en de groep. Dit heeft invloed op de regulatie van de leeractiviteit.

Samenwerkend leren kan veel opleveren omdat het een strategie is die zich goed leent om aan het actief leren van leerlingen te werken.

Hier boven in de informatie staat in een conclusie wat samenwerkend leren is en waarvoor je het kan gebruiken. Hiermee kan ik de deelvraag: Wat kan ik realiseren met de opbrengst van samenwerken leren? Beantwoorden.

Praktische ontwerpeisen

Ik wil een les geven aan een 2e klas waarbij ze in groepjes een opdracht krijgen. De leerlingen moeten wederzijds afhankelijk van elkaar zijn dus ze hebben elkaar nodig. Maar ze moeten ook individueel aanspreekbaar zijn zodat ze niet op elkaar gaan leunen. Ook moeten er regels zijn waar de leerlingen zich aan moeten houden.

Eerste opzet lesontwerp

(lesformulier)Ik heb gekozen voor een opdracht waarin de leerlingen bezig gaan met het onderwerp portret. Ik geef een uitleg van 4 stromingen van kunst. De leerlingen maken groepjes van 4 of 5. Dan krijgen de leerlingen per groepje een vel papier met een stroming. Alle groepjes krijgen een andere stroming. Op dit vel staan de kenmerken van de stroming, plaatjes al voorbeelden en welke materialen ze mogen gebruiken. Dan krijgen de leerlingen een groot vel papier met een hoofd erop. Dit vel is in 4 vakken verdeelt. Elke leerling uit het groepje is verantwoordelijk voor zijn eigen stuk. De leerlingen moeten ervoor zorgen dan ze duidelijk de kunst stroming laten zien. Dat ze netjes werken op hun eigen stuk van het papier, maar ook dat het op elkaar aansluit. De lijnen en vormen van de het hoofd moet aansluiten. Hiervoor moeten ze goed samenwerken en elkaar aanspreken als het mis gaat. Hierbij word rekening gehouden met individuele aanspreekbaarheid maar ook met wederzijdse afhankelijkheid.

Definitief lesontwerp(lesformulier 4)

Evaluatie lesontwerpHet les ontwerp was duidelijk. Ik heb er nog een prezi bij gemaakt voor de leerlingen zodat ze eerst nog informatie over de stromingen kregen. Dit maakte de opdracht helemaal duidelijk voor de leerlingen

Reflectie lesontwerp

Ik vond het voor mezelf in het begin moeilijk om te beginnen met het bedenken van een les waar samenwerkend leren in naar voren kwam. Veel leerlingen waren met andere opdrachten bezig die afgerond moesten worden. In deze klassen heb ik veel gekeken en geholpen en vooral gelet op hoe er nu word samen gewerkt. Er word vooral in 2 tallen gewerkt. Bij sommige leerlingen verhoogt het de sociale ontwikkeling en bij een kleine groep niet. Ik heb een les bedacht waar leerlingen in een grotere groep moeten samenwerken. Hierbij heb ik gelet op wederzijdse afhankelijkheid en individuele aanspreekbaarheid. Dit is nodig om op een sociale manier met elkaar om te gaan. Je moet op elkaar kunnen vertrouwen maar je moet elkaar ook op een goede manier kunnen aanspreken op het gedrag. Ik heb gemerkt dat leerlingen weinig samenwerken op een goede manier en het doel ook niet goed snappen. Leerlingen zien het snel als een manier om met elkaar te gaan ouwehoeren. Als je ze positief motiveert om goed met hun opdracht bezig te gaan en er soms een wedstrijdje van maakt dat leerlingen veel beter met elkaar willen samenwerken om dat ene doel te gaan behalen.

Mijn rol in dit onderzoek was vooral iemand die de leerlingen iets wil leren maar vooral om de leerlingen te gaan motiveren om te doen. Ik word meer een coach als een docent die hun helpt dat doel te behalen. Voor mij was het positief motiveren erg moeilijk omdat ik snel de neiging heb om alleen te corrigeren. Uiteindelijk na oefenen is dit wel gelukt.

Dit onderzoek heeft me qua informatie iets opgeleverd. Samenwerkend leren kan de sociale ontwikkeling stimuleren. Ik denk dat deze stage periode te kort was om volledig tot een goed antwoord op mijn onderzoek te komen. Ik heb veel verschillende klassen gehad en ik heb ook van mijn coaches advies gekregen om aan sommige klassen geen les te geven. daarom heb ik dit onderzoek niet bij heel veel klassen kunnen uitvoeren. Wat ik heb gezien bevestigd wel dat het de sociale ontwikkeling stimuleert. De leerlingen moeten op elkaar aan kunnen en moeten elkaar ook aanspreken en verbeteren en overleggen dit zijn sociale vaardigheden waar ze aan werken. wat dit onderzoek mij vooral heeft opgeleverd is mijn rol als docent. Ik ben van mezelf iemand die snel corrigeert. Ik zag mezelf als iemand die gezag moet houden bij klassen. Wat dit onderzoek mij heeft laten zien is dat ik niet alleen orde moet houden en leerlingen dingen moet leren. Ik moet ook de leerlingen positief stimuleren om bezig te gaan met de les. Dit was in het begin moeilijk maar ik zie veel resultaat als ik de leerlingen positief stimuleer. Ze willen graag meewerken in plaats van je tegen werken en het bevordert de werksfeer en leerlingen waarderen je meer als docent.

Literatuuroverzicht

Ebbens, S. en Ettekoven, S (2012). Effectief leren, basisboek. Groningen, Noordhoff

Förrer, M., Jansen, L. en Kenter, B (2008). Coöperatief leren binnen passend onderwijs. Amersfoort, CPS

Ettekoven, S. en Hooiveld, J. (2010). Leren en onderwijzen. Groningen, Noordhoff

Geerts, W. en Kralingen, R. van. (2011). Handboek voor leraren. Bussum, Coutinho

Valcke, M. (2007) Onderwijskunde als ontwerpwetenschap. Gent, Academia Press