- Een analyse van het digitaal … · 2018. 1. 15. · met oog op een optimalisatie van de...
13
1 WWW.IMMATERIEELERFGOED.BE - Een analyse van het digitaal platform & toekomstige uitdagingen 2012-2017 KORTE INHOUD 1. WAT EN WAAROM Het digitaal platform voor immaterieel erfgoed - de databank en website immaterieelerfgoed.be, werd in 2012 gelanceerd. Het digitaal platform is eigendom van de Vlaamse Gemeenschap en wordt tot op vandaag beheerd door tapis plein vzw (content) en FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed (technisch). In nauwe samenwerking met het ICE-trekkersnetwerk (Het Firmament, LECA, CAG, ETWIE, Resonant, tapis plein en FARO) groeide www.immaterieelerfgoed.be sinds de lancering uit tot het zogenaamd ‘Platform voor Immaterieel Erfgoed’: een ICE-(samen)werking opgebouwd rond de website en databank. De voorbije jaren werd deze digitale tool zo de spil in een netwerk van actoren met een werking rond ICE en een virtueel startpunt voor informatie rond immaterieel erfgoed en borging. In het licht van de geplande actualisatie van het ICE-beleid en de procedure voor de Inventaris Vlaanderen (2017-2018), wordt ook het huidig digitaal platform en de werking ervan onder de loep genomen met oog op actualisatie. De voorbije jaren werden op regelmatige basis oefeningen, bevragingen, brainstorms, e.d. gevoerd met oog op een optimalisatie van de inhoudelijke werking, communicatie en de digitale infrastructuur en werking. Deze nota biedt een bundeling van de opgebouwde inzichten en ervaring m.b.t. het werken met www.immaterieelerfgoed.be. Het geeft zo een overzicht van de uitdagingen die zich in de nabije toekomst stellen voor www.immaterieelerfgoed.be. Hoe kunnen de databank en website in de toekomst nog meer een digitale draaischijf worden rond immaterieel erfgoed in Vlaanderen? 2. HOE De basis voor deze analyse werd de voorbije jaren gelegd tijdens meerdere oefeningen en bevragingen met/van verschillende doelgroepen: • In 2014 werd een bevraging uitgevoerd bij de erfgoedcellen naar hun visie op www.immaterieelerfgoed.be. Ook in dat jaar werd een oefening gemaakt met actoren uit de cultureel-erfgoedsector waarbij de plaats van www.immaterieelerfgoed.be in het cultureel- erfgoedlandschap besproken werd via het concreet maken van doelgroep(en) en doelstelling(en). • In 2016 werd met het ICE-trekkersnetwerk een SWOT-analyse uitgevoerd rond de werking van www.immaterieelerfgoed.be • In 2017 werd vanuit tapis plein vzw binnen de bevraging in de cultureel-erfgoedsector rond de werking van de toekomstige ICE-organisatie, gepeild naar de toekomstvisie op www.immaterieelerfgoed.be. Ook binnen de bevraging van de gemeenschappen die reeds werken met www.immaterieelerfgoed.be (cfr. Rapport ‘www.immaterieelerfgoed.be - online bevraging gemeenschappen’) kwamen vragen rond www.immaterieelerfgoed.be mee in beeld. Tot slot werd ook een analyse uitgevoerd van de huidige situatie m.b.t. het inventariseren van immaterieel erfgoed. De
Transcript of - Een analyse van het digitaal … · 2018. 1. 15. · met oog op een optimalisatie van de...
1
WWW.IMMATERIEELERFGOED.BE - Een analyse van het digitaal platform & toekomstige uitdagingen
2012-2017
KORTE INHOUD
1. WAT EN WAAROM Hetdigitaalplatformvoorimmaterieelerfgoed-dedatabankenwebsiteimmaterieelerfgoed.be,werdin2012gelanceerd.HetdigitaalplatformiseigendomvandeVlaamseGemeenschapenwordttotopvandaagbeheerddoortapispleinvzw(content)enFARO.Vlaamssteunpuntvoorcultureelerfgoed(technisch).InnauwesamenwerkingmethetICE-trekkersnetwerk(HetFirmament,LECA,CAG,ETWIE,Resonant,tapispleinenFARO)groeidewww.immaterieelerfgoed.besindsdelanceringuittothetzogenaamd‘PlatformvoorImmaterieelErfgoed’:eenICE-(samen)werkingopgebouwdronddewebsiteendatabank.DevoorbijejarenwerddezedigitaletoolzodespilineennetwerkvanactorenmeteenwerkingrondICEeneenvirtueelstartpuntvoorinformatierondimmaterieelerfgoedenborging.InhetlichtvandegeplandeactualisatievanhetICE-beleidendeprocedurevoordeInventarisVlaanderen(2017-2018),wordtookhethuidigdigitaalplatformendewerkingervanonderdeloepgenomenmetoogopactualisatie.Devoorbijejarenwerdenopregelmatigebasisoefeningen,bevragingen,brainstorms,e.d.gevoerdmetoogopeenoptimalisatievandeinhoudelijkewerking,communicatieendedigitaleinfrastructuurenwerking.Dezenotabiedteenbundelingvandeopgebouwdeinzichtenenervaringm.b.t.hetwerkenmetwww.immaterieelerfgoed.be.Hetgeeftzoeenoverzichtvandeuitdagingendiezichindenabijetoekomststellenvoorwww.immaterieelerfgoed.be.HoekunnendedatabankenwebsiteindetoekomstnogmeereendigitaledraaischijfwordenrondimmaterieelerfgoedinVlaanderen?
2. HOE Debasisvoordezeanalysewerddevoorbijejarengelegdtijdensmeerdereoefeningenenbevragingenmet/vanverschillendedoelgroepen:
• In2014werdeenbevraginguitgevoerdbijdeerfgoedcellennaarhunvisieopwww.immaterieelerfgoed.be.Ookindatjaarwerdeenoefeninggemaaktmetactorenuitdecultureel-erfgoedsectorwaarbijdeplaatsvanwww.immaterieelerfgoed.beinhetcultureel-erfgoedlandschapbesprokenwerdviahetconcreetmakenvandoelgroep(en)endoelstelling(en).
• In2016werdmethetICE-trekkersnetwerkeenSWOT-analyseuitgevoerdronddewerkingvanwww.immaterieelerfgoed.be
• In2017werdvanuittapispleinvzwbinnendebevragingindecultureel-erfgoedsectorronddewerkingvandetoekomstigeICE-organisatie,gepeildnaardetoekomstvisieopwww.immaterieelerfgoed.be.Ookbinnendebevragingvandegemeenschappendiereedswerkenmetwww.immaterieelerfgoed.be(cfr.Rapport‘www.immaterieelerfgoed.be-onlinebevraginggemeenschappen’)kwamenvragenrondwww.immaterieelerfgoed.bemeeinbeeld.Totslotwerdookeenanalyseuitgevoerdvandehuidigesituatiem.b.t.hetinventariserenvanimmaterieelerfgoed.De
2
resultatendaarvanzijntelezeninhetrapport‘Inventariserenvanimmaterieelerfgoed,betrokkenactorenenborgingsmaatregeleninVlaanderen’.
3. RESULTATEN EN ANALYSE
• Doelgroepvanwww.immaterieelerfgoed.be:‘geïnformeerdenbelangstellendpubliek’,namelijkprofessionelenengemeenschappendiebewustmetimmaterieelerfgoedbezigzijnoferinteresseinhebben.
• Doelstellingenvanwww.immaterieelerfgoed.be:devoorbijejaren,maarookvoordetoekomst§ (Meer)informatieverzamelenoverimmaterieelerfgoedenditinalzijnrijkdomendiversiteit
onlinetoegankelijkinbeeldbrengen.Ditblijktzowelbinnendecultureel-erfgoedsectordegewenstehoofdfocusvandewerkingtezijnalsvoordegemeenschappen(bijwiedevisibiliteiteenzeergroterolspeeltalsdrijfveeromhunpraktijktedocumenterenindedatabank).
§ Inspirerenensensibiliserenoverborgingendezeinformatievlotdoorzoekbaarmaken,metdaarbijhetaanreikenendelenvanervaringenexpertise(inrelatietotdeICE-elementen)
§ OndersteunenenstimulerenvanhetnetwerkrondICE,derolvancontactforum.Ookdezedoelstellingblijktbinnendecultureel-erfgoedsectoralsbelangrijkbeschouwdteworden.
• Visie:Detoekomstvanwww.immaterieelerfgoed.beligtineenruimerebenaderingalsHUB,waarbijdatabankenwebsitealstweeapartetoolsbeschouwdworden.Dedatabankishierbijdeechtehubwaarcontentverzameldwordtdielangsvelekanalenkanaangeleverdenverspreidworden.Dewebsitewww.immaterieelerfgoed.beishetbasiskanaalhiervoor,maarniethetenige(cfr.socialmedia,websitesenz.).
• SWOT-analyse:o Sterktes:
§ EencentraledigitaleplekvoorICEinVlaanderenenBrussel:ditgaatversnipperingvancontenttegenenerwordtzoeenalgemeenaanspreekpuntgecreëerd(wattransparantienaargemeenschappenbevordert)
§ Eencentralemoderatievanwww.immaterieelerfgoed.be:behoudvanhetoverzicht,afgestemdeopvolgingvancontententechnischeaspecten,enstimuleert(afgestemde)ontwikkelingbinnenhetnetwerk,entussennetwerkenplatform
o Zwakte:§ Bottom-upvs.hogeinhoudelijkeentechnischedrempel:
www.immaterieelerfgoed.beistehoogdrempelig,zowelinhoudelijkalstechnisch(invoer,zoekmogelijkheden,gehanteerdeterminologieetc).Deuserexperiencemoetm.a.w.geoptimaliseerdworden,zowelvoordewebsitealsdedatabank.
§ Onduidelijkprofieleneigenaarnaarbuitenwereldtoe§ OntoereikendbudgetvoorITencommunicatie§ Debekendheidvanwww.immaterieelerfgoed.beblijktnognietgroot§ DediversiteitaanimmaterieelerfgoedinVlaanderenkomtnogteweiniginbeeld
o Kansen:§ Vraagnaarvisibiliteitimmaterieelerfgoed§ Potentieelzeerbreeddraagvlak§ Internationalevoorbeeldwerking§ Expertiseennetwerkaanwezig§ Nieuwcultureel-erfgoeddecreet
o Bedreigingen:§ Moeilijk(internationaal)begrippenkader§ Wildgroeiaananderedatabankeneninitiatievenvs.centraleplatformrol
3
§ Rol/functieverwarringvanhetplatform:iswww.immaterieelerfgoed.beineersteinstantieeentoolmetfunctienaarofvoorhetVlaamsBeleid/UNESCO(inventaris,voorbeeldfunctie…),ofisdedoelgroepindeeersteplaatshetbrede(professionele)velden/ofgemeenschappen.
4. CONCLUSIE Opbasisvanhetbepalenvandesterktesenzwaktes,kansenenbedreigingen,kondenwevolgendeuitdagingenformulerendiewemeenemenbijdeactualisatievanwww.immaterieelerfgoed.be(voorzienin2018):
Valoriseren rol als centraal digitaal platform, mits inhoudelijke bijsturing Eencentraledigitaleplekvoorimmaterieelerfgoedwordtalseensterktebeschouwd.Devraagnaarvisibiliteitvoorimmaterieelerfgoedenhetpotentieelzeerbrededraagvlakzijnkansenomdierolalscentraalplatformtevaloriseren.Terzelfdertijdsteldenwevastdaternoodisaanhetverderscherpstellenenmogelijksbijsturenvanhetprofiel.Geformuleerdezwaktesalsdestrategischedualiteit,eenonduidelijkprofiel,inhoudelijkbeperktefocusenhogedrempelvragenomopheldering.Doelstellingen&verwachtigingen,enbelangen&rollenvandeverschillendebetrokkenactorenmoetenwordenuitgeklaard,wilmenderolalscentraalplatformeninternationalevoorbeeldwerkingvaloriseren.Deexpertiseenhetnetwerkzijnalvastaanwezigomditprocesinhoudelijktevoeden.
Optimalisering immaterieelerfgoed.be i.f.v. verbreding van de doelgroepen www.immaterieelerfgoed.beheefteenpotentieelzeerbreeddraagvlak.Totnutoeblijftdebetrokkencirkelechterbeperkt.Omerfgoedgemeenschappenbredertemotiverentothetuitbouwenvaneenborgingspraktijkenteparticiperenaanimmaterieelerfgoed.be,iseenactualiseringenoptimaliseringvandeIT-infrastructuuréncommunicatienoodzakelijk.Laagdrempeligedigitaleparticipatieisdaarbijhetsleutelwoord.DehuidigeIT-ontwikkelingenbiedenalvastveelkansenomaandezeuitdagingtegemoettekomen.
Het merk immaterieelerfgoed.be verder versterken en uitdragen Immaterieelerfgoed.beiseensterkenaam,maarhetdigitaalplatformstaatvoordeuitdagingomditverderteversterkenenuittedragen.Mitsaanpakvanbovenstaandeuitdagingenliggendekansenhiervoormomenteeloptafel:binnenhetnetwerkwerdreedseengroteexpertiseopgebouwd,internationaalwordtnaarwww.immaterieelerfgoed.begekekenalseenvoorbeeldwerkingenhetnieuweCE-decreetgingvankrachtop14april2017.BinnenhetvernieuwdeCE-decreetvan14april2017werddemoderatievanimmaterieelerfgoed.betoegewezenaande‘cultureelerfgoedorganisatiediedecultureelerfgoedwerkingopneemtvoorhetimmaterieelcultureelerfgoed’.Deactueleontwikkelingenbiedeneenkansvoorimmaterieelerfgoed.beomdehuidigesamenwerkingsstructuuronderdeloeptenemenentestrevennaareentoekomstigmodelwaarindestrategischedualiteituitgeklaardeneenmeerheldererolverdelingvandebetrokkenactorenuitgetekendwordt.
4
UITGEBREID RAPPORT
WWW.IMMATERIEELERFGOED.BE
Een analyse van het digitale platform & toekomstige uitdagingen
(2012 – 2017)
tapis plein vzw
5
INLEIDING In2012werdwww.immaterieelerfgoed.begelanceerd.DezedatabankenwebsitevoorImmaterieelCultureelErfgoedinVlaanderenwerdaangekondigdindevisienota‘Eenbeleidvoorimmaterieelcultureelerfgoed’in2010,vantoenmaligministervancultuurJokeSchauvliege.Dedoelstellingenvanditinstrumentwerdentevensindenotageformuleerd:‘eendergelijkedatabankinventariseert,steltinteractie,uitwisselingvankennisenexpertisecentraal,legtdenadrukopdeindividueleelementenENopdegelijkenissenenverwantschappen’.Devisienotazettevolgenderichtlijnenuit:‘deregistratieindedatabankgebeurtdoordeerfgoedgemeenschappenzelf.Deexpertisekernenbegeleidendeerfgoedgemeenschappendaarin,volgenhetelementverderop,leggenlinkenmetexpertsenmetandereelementenmetgelijkaardigekenmerken,processenvandoorgeven,diebehorentotdezelfdegroep…’.Dewebsitewww.immaterieelerfgoed.beiseigendomvandeVlaamseGemeenschapenwordtmomenteelbeheerddoortapispleinvzw(content)enFARO.Vlaamssteunpuntvoorcultureelerfgoed(technisch).InnauwesamenwerkingmethetICE-trekkersnetwerk(HetFirmament,LECA,CAG,ETWIE,Resonant,tapispleinenFARO)groeidewww.immaterieelerfgoed.beuittothetzogenaamd‘PlatformvoorImmaterieelErfgoed’:eenICE-(samen)werkingopgebouwdronddewebsiteendatabank.DevoorbijejarenwerddewebsitezodespilineennetwerkvanactorenmeteenwerkingrondICEeneenvirtueelstartpuntvoorinformatierondimmaterieelerfgoedenborging.InhetlichtvandegeplandeactualisatievanhetICE-beleidendeprocedurevoordeInventarisVlaanderen(2017-2018),wordtookhethuidigplatformendewerkingonderdeloepgenomenmetoogopactualisatie.Devoorbijejarenwerdenopregelmatigebasisoefeningen,brainstorms,e.d.gevoerdmetoogopeenoptimalisatievandehuidigedigitaleinfrastructuurenwerking.Dezenotabiedteenbundelingvandeopgebouwdeinzichtenenervaringm.b.t.hetwerkenmetwww.immaterieelerfgoed.be.Hetgeeftzoeenoverzichtvandeuitdagingendiezichstellenn.a.v.deactualisatievanwww.immaterieelerfgoed.be.
6
1. VERZAMELDE INPUT EN VISIES VAN EXTERNEN
a. Workshop communicatie www.immaterieelerfgoed.be (28/04/’14) In2014werdo.l.v.ToonBerckmoes(IDEAConsult)eenworkshopopgezetmetzowelbeleids-alscommunicatiemedewerkersvanerfgoedcellenenexpertisecentra.Metdezegroeptrachttenwenaareeneersteconsensustekomenoverhetprofielvanwww.immaterieelerfgoed.be.Opzetvandeworkshopwasdecommunicatieonderdeloeptenemen.Inwelkerichtinglatenweditevolueren?Binnendezeworkshopkwamenenkelerelevante,gedrageninzichtenrondhetprofielendedoelgroep(en)naarboveninhetlichtvandetoekomst.Doelstelling(en) - het profiel van www.immaterieelerfgoed.be
• Inspirerenoverborgingenhetdelenvanervaringiseenbelangrijkefocusvoorwww.immaterieelerfgoed.be.Maar,ditkannietlosgezienwordenvanICE-elementen.
• ViadeICE-databankwordtookinformatieoverimmaterieelerfgoedpraktijkenverzameld.Derijkdomendiversiteitervanaantoneniseentweedebelangrijkepijlervoorwww.immaterieelerfgoed.be.
Doelgroep(en) Dedoelgroepenvanwww.immaterieelerfgoed.bezijnvolgensdegroepdeelnemersdecultureel-erfgoedsectorenhetbreedgeïnformeerdenbelangstellendpubliek.Personendusdievertrouwdzijnmetimmaterieelerfgoedoferinteresseinhebben.
Toekomstvisie www.immaterieelerfgoed.be Hetverhaalvanwww.immaterieelerfgoed.beisgeen1op1-verhaal.DetoekomstvandetoolzitineenruimerebenaderingalsHUB.Binnendezevisiebeschouwenwedewebsitenietalsdeenigetoolomdecontentvandedatabankteverzamelenenverspreiden,maaralséénvandevele.Dewebsiteiseencommunicatie-instrument,benaderdvanuitdeICE-insteekenvoorheelVlaanderen,diebestaatnaasteenveelheidaaninstrumenten.Dedatabank,waarallecontentverzameldwordt,isdeechteHUBenhetknooppuntbijuitstek.Omdeslagkrachteninbeddingvandetooltevergroten,dienenwedewebsiteendatabankalsapartecommunicatietoolstebenaderen.Databank:invoer
• Decontentindedatabankdientveelbredertezijndanwatmomenteelverzameldis,wilhetdefunctievanhubwaarmaken.Ditisvangrootbelang.WatbetrefthetverzamelenvanimmaterieelerfgoedbijvoorbeelddientdecontentbredertezijndanwatopdeInventarisVlaanderenisopgenomen.Daarnaastmoetookvoldoendebreedinfoverzameldwordenrondborging.EnkelzokandedatabankeenbelangrijketoolenbronzijnvooreengoedeICE-werkinginVlaanderen.
• Nietenkeldecontentindedatabank,maarookdekanalenenmanierenwaarlangsdedatabankgevoedwordt,dienenvoldoendebreedtezijn.Eerstelijnsinformatiezouviadiversevensters,kanalen,bemiddelingvermeerderdkunnenworden(cfr.websitesvandetrekkers,erfgoedcellen…).Voorlopigishetprocesvandocumentatienogeen(langzaam)bemiddeldproces.
Www.immaterieelerfgoed.be:ontsluiting
• Deeerstejarenwerdimmaterieelerfgoed.begezienalshétkanaaldathetantwoordopallecommunicatievragenmoestbieden,zowelnaarsectoralsnaarpubliek.Ditisechternietrealistisch.Hetbredepubliekbereikeniseenaparttraject.Diedoelgroep‘trigger’jeopanderemanieren.
• Deontsluitingvancontentuitdedatabankkaninveelméérrichtingenenviaveelméérvensters(websites)gebeuren(o.a.viawidgets).Ditkanzoopmaatvandebewustedoelgroepenvandiekanalenaangereiktengecommuniceerdworden,metookeeneigenvertaalslag(cfr.zowelthematischalsgeografischeerfgoednetwerken).
7
B. Resultaten bevragingen
Bevraging erfgoedcellen (2014) Inhetkadervaneenalgemenebevragingbijerfgoedcellennaarhunimmaterieelerfgoedwerking,bevroegenweookhunvisieophetdigitaalplatformvoorimmaterieelerfgoed.17vandetoen22erfgoedcellenvuldendebevragingin.Uitdebevragingkwamenvolgenderelevanteresultatennaarvoren:
• www.immaterieelerfgoed.bemoetvolgenshenvoornamelijkinzettenophetsensibilisereneninspirerenoverborging,metdaaropvolgendhetondersteunenenstimulerenvanhetnetwerkrondICEeninformerenoverICE.VisibiliteitgevenaanICEeninformerenoverlokaleICE-activiteitenwerdvanuithetperspectiefvandeerfgoedcellenalsminderbelangrijkbeschouwd.
• Meerdan80%vanderespondentenvonddedatabanktehoogdrempelig,zowelopvlakvaninvoer,zoekmogelijkhedenalsterminologie.Hetvereistvolgensheneengrootengagementenvoorgemeenschappenishetteonduidelijkwatdemeerwaardevoorhenis.Dedatabankleeknogteveeldoelopzichenteweinigmiddel.
• Devisieopdedoelgroepvanwww.immaterieelerfgoed.bewordtgedeeldmetdegeformuleerdevisiebinnendecommunicatieworkshop,namelijkprofessionelenengemeenschappendiebewustmetICEbezigzijnoferinteresseinhebben.
Bevraging cultureel-erfgoedsector (2017) Naaraanleidingvandenieuwebeleidsrondemaaktetapispleinvzwviaeenintentiebriefaandecultureel-erfgoedsectortekennenambitiestehebbenvoorhetindienenvaneenaanvraagvoorde‘cultureelerfgoedorganisatiediedecultureelerfgoedwerkingopneemtvoorhetimmaterieelcultureelerfgoed’.Binnendeomgevingsanalysezettetapispleineenonlinebevragingopomtepeilennaardevisiesopeendergelijkeorganisatieindecultureel-erfgoedsector.Devisieopwww.immaterieelerfgoed.bewerdhierinmeebevraagd.Wegevendemeestrelevanteconclusiesmeediedezebevragingnaarvorenbracht.
informakeoverimmaterieelcultureelerfgoedinVlaanderen
onlinebreedentoegankelijkinbeeld
brengen21,93%
eencontacmorumbiedenvoorallerleiactorendieopéénofanderewijzerondICEackefzijnofinteressehebben
16,67%informakeomtrent
erfgoedzorgenborgenvanICEvlot
doorzoekbaarmaken21,05%
publieksackviteitenomtrentICEverzamelenencommunicerennaar
hetbredepubliek8,77%
ackviteitenvangemeenschappen
omtrentICEinbeeldbrengen12,28%
internakonalevoorbeeldprakkjkenverzamelenendelen
7,89%
ackviteitenvancultureel-erfgoedorganisakesomtrentICEinbeeld
brengen7,02%
andere*3,51%
nietingevuld0,88%
8
Volgensde43respondentenmoetwww.immaterieelerfgoed.beindetoekomstprioritairinzettenopinformatieoverimmaterieelerfgoedinVlaanderenonlinebreedentoegankelijkinbeeldbrengenenopinformatierondhetborgenvanICEvlotdoorzoekbaarmaken.DaarnaastleeftdevraagnaareencontactforumenhetinbeeldbrengenvanactiviteitenvangemeenschappenrondICE.Publieksactiviteiten,internationalevoorbeeldpraktijkenenactiviteitenvancultureel-erfgoedorganisatiesverzamelenendelenblijktveelminderprioritair.
Indetoekomstzoudemoderatievanwww.immaterieelerfgoed.bezichvolgensderespondentenuitdecultureel-erfgoedsectorvoornamelijkmoetenfocussenophetproactiefverzamelen,invoerenenzichtbaarmakenvanICE,enhetactiefverbindingenleggentussenallerleimogelijkespelers(professionelenenvrijwilligers,roerendenimmaterieelerfgoed,diversebeleidsdomeinen,geografischgespreidegroepenenz.).Opvallendistevensdatcommunicatieensensibiliseringnaarhetbredepubliekalsminderbelangrijkbeschouwdwordt,netalsanderenmotiverenenbegeleidenbijhetinvoerenvangegevens,enhetbruikbaarmakenenontsluitenvaninformatie.
Bevraging gebruikers uit erfgoedgemeenschappen (2017) Naaraanleidingvandebeleidsplanningvoerdetapispleinvzwdaarnaasteenbevraginguitbijdegemeenschappendiereedsovereenloginbeschikkenvoordedatabankvanimmaterieelerfgoed.beenhieractiefmeeaandeslaggingen.Wewarenbenieuwdnaarhunervaringenvisieopwww.immaterieelerfgoed.be.Tweenentwintigpersonen/gemeenschappenreageerdenopdebevragingendeeldenzohunervaringenmening.DeresultatenvandezebevragingzijntelezeninhetRapport‘www.immaterieelerfgoed.be-(online)bevraginggemeenschappen’.
anderenskmulerenenbegeleiden9,76%
proackefverzamelen,invoerenenzichtbaar
maken31,71%
ackefverbindingenleggen29,27%
bruikbaarmakenenontsluitenvaninfo
9,76%
communicakeensensibiliseringnaarhet
bredepubliek9,76%
andere*4,88%
nietingevuld4,88%
9
B. ANALYSE VERZAMELDE GEGEVENS
Naachtjaar‘InventarisVlaanderenvoorimmaterieelcultureelerfgoed’envijfjaarwww.immaterieelerfgoed.bemaaktenweeenstatusquoopvandeverzameldegegevens.Grotevraagdaarbijwaswaardebottom-upapproachvoorhetinventariserenvanimmaterieelerfgoed,endaaraangekoppelddebetrokkenactorenenborgingsmaatregelenonsmetdehuidigetools,waaronderwww.immaterieelerfgoed.be,bracht?WeerspiegeltwatmomenteelinbeeldkomtopdewebsiteenopgenomenisopdeInventarisVlaanderendeactuelediversiteitaanimmaterieelerfgoedpraktijkeninVlaanderen?Enwatleertonsditi.f.v.detoolsentoekomstigeactiesm.b.t.hetinventariserenvanimmaterieelerfgoed?
Wemaakteneenanalysevandecontentverzameldindedatabankvoorimmaterieelerfgoedvoordeperiode2012-2016:hetgeïnventariseerdeimmaterieelerfgoed,degedocumenteerdebetrokkenactorenendeborgingsmaatregelen.Daarnaastmaaktenwem.b.t.hetinventariserenvanimmaterieelerfgoedookeenanalysevandeofficiëleInventarisVlaanderen(2008-2016)endesocialmediacampagne‘#ikschrijfgeschiedenis’(dec.2015-2016).Voordeanalysevandezegegevensverwijzenwegraagnaarhetrapport‘Inventariserenvanimmaterieelerfgoed,betrokkenactorenenborgingsmaatregeleninVlaanderen-eenstatusquo&analys(2008-2016)’.
C. EEN SWOT-ANALYSE van het huidige model (2016) MethetICE-trekkersnetwerkzettetapispleinvzwvanuitdemoderatievanimmaterieelerfgoed.bein2016eentrajectopwaarbinnendemogelijkescenario’s/modellenvooreentoekomstigconsortiumbeheeren-werkingvan/ronddedatabankenwebsitewww.immaterieelerfgoed.beverkendwerden.Indieperiodestond,naardevisienotavan2010,immersnogsteedseenbeheerinconsortiumvoorop(naareen‘modelvanArchiefbank’).BinnenhettrajectverkendehetICE-trekkersnetwerkverschillendepistesenmodellen,ennamenookhethuidigmodelonderdeloep.Alsstartvoordezestudiewerdeenstatusquoopgemaaktvanzowelhetbeheerendewerkingvanimmaterieelerfgoed.be,alsdeICE-werkingdieersinds2013ronddewebsiteendatabankwerdopgebouwd.ErwerdgeopteerdomviaeenSWOT-analysedesterkstes,zwaktes,kansenenbedreigingentebepalenvanhethuidigmodel,gestoeldopdeervaringdiedevoorbijejarenopgebouwdwerd.Eenrelevanteanalysedieonsinstaatsteltomdeuitdagingenblootteleggenwaarwww.immaterieelerfgoed.bemeegeconfronteerdwordt.
a. Sterktes
Centrale digitale plek of ‘platform’ voor ICE in Vlaanderen en Brussel HetconceptomeencentraledigitaleplektehebbenvoorimmaterieelerfgoedinVlaanderenenBrusselwordtalseensterktebeschouwd.Eencentraleplekoverstijgtindividueleorganisatiesengaatversnipperingvancontenttegen.Tevenswordtmeteencentraleplekeenalgemeenaanspreekpuntvoorimmaterieelerfgoedgecreëerd,watdetransparantienaargemeenschappenbevordert.
Centrale moderatie immaterieelefgoed.be en ICE-netwerk gecombineerd Eencentralemoderatievanimmaterieelerfgoed.bestaatvoorbehoudvanhetoverzicht,eenduidelijkcentraalaanspreekpuntenafgestemdeopvolgingvancontententechnischeaspecten.Debundelingvanzoweldemoderatievanimmaterieelerfgoed.bealsdievanhetICE-netwerkbijéénorganisatiebevorderthettotaaloverzichtenbevordert(afgestemde)ontwikkelingbinnenhetnetwerk,entussennetwerkenimmaterieelerfgoed.be.
Betrokkenheid van de overheid/eigenaar www.immaterieelerfgoed.beiseenoverheidsinitiatief.DeVlaamseoverheidisooknogsteedsdeeigenaavandetool.Deoverheidblijfthetinitiatieffinancieelondersteunenenneemtzoeenrolopbinnen
10
immaterieelerfgoed.e.Deoverheidhechtbelangaanditinitiatiefentoonteenduidelijkengagementvoorhet(voort)bestaanervan.
Immaterieelerfgoed.be is een sterke naam Deurlishelderengeeftonmiddellijkhetonderwerpvandewebsiteaan.Dewebsiteheeftdevoorbijejareneen(bescheiden)naamkunnenopbouwen.Infunctievanbrandingzitdenaamgoed.Eenkanttekeninghierbijisdebredeinvullingvanhetbegrip‘immaterieelerfgoed’zelf,metdaaraangekoppelddebrededoelgroep.Indepraktijksteltditzichvaakvoorcommunicatieveuitdagingen.
Geïntegreerde beleidsaanpak VoordeVlaamseoverheidmaaktimmaterieelerfgoed.bedeeluitvaneengeïntegreerdebeleidsaanpakrondimmaterieelcultureelerfgoed.Deaanvraag-enrapporteringsprocedurevoordeInventarisVlaanderenvoorimmaterieelerfgoedwerdbijvoorbeeldgeïntegreerd,watzorgtvooreenjaarlijkseaanleveringvancontentenaangroei.Ookbijanderebeleidsinitiatieven,nationaalofinternationaal,wordtimmaterieelerfgoed.bewaaropportuunbetrokkenofingeschakeld.
b. Zwaktes
Bottom-up vs. hoge inhoudelijke en technische drempel DevisievanUNESCO(cfr.Conventie2003)waarbinnendeparticipatievangemeenschappencentraalstaat,wordtm.b.t.immaterieelerfgoed.bezeerverdoorgetrokken.Tever?Deverwachtingdatgemeenschappenzelfcontentopstellen,aanleverenenupdatenineenCollectiveAccessdatabank,stootindepraktijkzowelopinhoudelijke(borgingsconcept,jargone.a.)alstechnischedrempels.Opdiemanierwordtzeerveelverwachtvanzowelinvoerdersalsgemeenschappen,meteentrageinstroomvancontenttotgevolg.Devraagsteltzichofdeplanlastvoorgemeenschappenzoniettegrootwordtenintermediairenhiergeengrotereroldienenvooroptenemen.
Strategische dualiteit: focus op borging vs. participatieve opbouw community Defocusvanwww.immaterieelerfgoed.beligtinhoudelijkopkennis-enexpertisedelingrondborging.Ditwerdzoindevisienota(2010)bepaaldenvanbijaanvangvanimmaterieelerfgoed.bevooropgesteld.BijdeuitbouwvandewebsiteencommunicatiewerdbijgevolgtoegespitstopdeInventarisVlaanderen,hetdocumenterenvanhetborgingstraject…dezorgdusvoorhetimmaterieelerfgoed.Ditstaatincontrastmetdeinitiëlenood/vraagvangemeenschappen:laagdrempeligeparticipatieenvooralvisibiliteitvoorhunimmaterieelerfgoedenacties.Demeerwaardevandewebsiteaantonenaangemeenschappenisbijgevolgeentraagenmoeizaamprocesenisgeenkatalysatorvoordecommunityvormingdieookvooropgesteldwas.
Inhoudelijk beperkte focus & instrumenten Immaterieelerfgoed.beisdoordeinhoudelijkefocusopborging&initiatievenvanuitgemeenschappen,teveelgerichtopeen‘incrowd’,nicheomgeving.Defocusisontoereikendvoorbepaaldedoelgroepen,werkingenennoden.Ditleidttoteengebrekaaninteresseenbijgevolg,integenstellingtotdedoelstellingvan‘eenplatformalscentralespil’,totversnippering.(vb.lokaalvs.Vlaanderen,doelstellingen/aanpakdienietgedeeldworden,losseICE-acties,actiesvanprofessioneleerfgoedactoren…).
Ontoereikend budget voor IT en communicatie Teweinigmiddelenvoortechnischeopvolging(werktijd)engeenvoortechnischeontwikkelingvanwww.immaterieelerfgoed.be(investeringen),metbeperkteIT-infrastructuurenactualisatiestotgevolg.Daarnaastzijnerookweinigtotgeenmiddelen(werktijdeninvestering)voorcommunicatie.www.immaterieelerfgoed.beiszoteveelafhankelijkvangoodwillvandebetrokkenorganisaties,zowelfinancieelalsnaarwerktijd.
11
Onduidelijk profiel en eigenaar naar buitenwereld toe Onduidelijkvoorwieofwaarimmaterieelerfgoed.bevoorstaat:welkeorganisatie(s)zit(ten)erachter?Ditiszowelbelangrijknaarhetbreedpubliektoealsi.f.v.deerfgoedsector(cfr.communicatie).
c. Kansen
Vraag naar visibiliteit immaterieel erfgoed Erisnogsteedsvraagnaareenkrachtigdigitaalinstrumentmetsterkenaaminfunctievandevisibiliteitvoorimmaterieelerfgoed,zowelrichtingbreedpubliek(sensibilisatie,communicatie)alsopmaatvanverschillendedoelgroepenensectoren(onderzoek,onderwijs,media…).
Potentieel zeer breed draagvlak Immaterieelerfgoedleeft!Indesamenleving,bijgroepenengemeenschappen,vankleinelokaletraditiestotregio-overstijgendetradities.Erisduseenpotentieelzeerbreeddraagvlakvooreendigitaalinstrumentvoorimmaterieelerfgoed.
Internationale voorbeeldwerking DeVlaamseGemeenschapneemtopvlakvanhetbeleidvoorimmaterieelerfgoedeenvoorbeeldrolopopinternationaalniveau.Ookhetbeleidenconceptvanimmaterieelerfgoed.bewordtalgemeenalsvoorbeeldgenomen,expertisewordtgevraagdengedeeld.DeVlaamseGemeenschapenimmaterieelerfgoed.bebouwdendevoorbijejarenerkenning&legitimiteitopbijzowelandereexpertenalsbeleidsactoren.
Het nieuwe CE-decreet? MeteennieuwCE-decreetinzichtisereenkansomdedigitaletoolvoorimmaterieelerfgoeddecretaalteverankeren.Ditzoudetoekomstvanimmaterieelerfgoed.bekunnenverzekerenenhefboomtotverdereuitbouwenontwikkelingzijn.
Het bevorderen van borgingspraktijken Hetmotiverenvanerfgoedgemeenschappentothetuitbouwenvaneenbewusteborgingspraktijk,metwww.immaterieelerfgoed.bealsstimulatorenleiddraad,heefteenpositiefeffectopdekwaliteitvandeborginginVlaanderenenbijgevolghetvoortbestaanvanICE.Naardetoekomstliggenkansenomdiepraktijkverderuittebouwen,nieuwegroepentemotiverenmetoogvoordediversiteit,verbredingenkwaliteit.
Het betrekken van de gemeenschappen bij het strategisch beheer van immaterieelerfgoed.be Hetbetrekkenvandegemeenschappen,heneenstemgevenm.b.thetbeheervanimmaterieelerfgoed.be,zouhetdraagvlakkunnenverbredenenversterken.
Expertise en netwerk aanwezig DeexpertiserondhetborgenvanICE,ondersteuningvangemeenschappenenhetopzettenvanparticipatieveplatformenisaanweziginVlaanderen.Inhoudelijkliggenallekaartenoptafelomtoteengoeddraaiendplatformtekomen.
Technische mogelijkheden Detechnischemogelijkhedenenoptiesvoordeuitbouwvaneendigitaalplatformzijngroot(mitsinvestering).
d. Bedreigingen
Moeilijk (internationaal) begrippenkader HetbegrippenkaderrondimmaterieelerfgoeddatvanuithetUNESCO-enVlaamsbeleidwordtopgelegdisnieuwenmoeilijk.Zekernaarhetbredepubliekennieuwegemeenschappentoeblijftheteennietevidenttecommunicerenverhaal.Eenbegripals‘immaterieelerfgoed’,datveleladingendekt,isvooreenbreedpubliekbijvoorbeeldnogweinigherkenbaarwaardoorergeenonmiddellijkeassociatieontstaatofmenzichermoeilijkinherkent.
12
Wildgroei aan andere databanken en initiatieven vs centrale platformrol Ondanksdedoelstellingomvanimmaterieelerfgoed.bedecentralespiltemakenrondICE,blijfteenwildgroeiaandatabankenrondofmetlinkennaarICEontstaan.Defocusopborgingennoodaanbredere,laagdrempeligerecommunicatieveinstrumentenrondICEvoorimmaterieelerfgoed.beligthierwaarschijnlijkaandebasisvan.Momenteeliserdaarnaastnogteweinigdoorstroomvananderewebsitesendatabankennaarimmaterieelerfgoed.beenomgekeerd.Detoolblijftzonogteveeleeneiland,terwijlhetneteenrolheeftalscentraleplek.
Onduidelijkheid rond de toekomst als beleidsinstrument Ophetmomentvandezeanalysewasdetoekomstvanwww.immaterieelerfgoed.bealsbeleidsinstrumentnogonduidelijk.Intussenbestaathieralduidelijkheidrond:www.immaterieelerfgoed.bewerdopgenomeninhetdecreetenzalvanaf2019opgevolgdwordendoorde‘Organisatiediedecultureelerfgoedwerkingopneemtvoorhetimmaterieelcultureelerfgoed’.
Rol/functieverwarring van het platform Hetprofielvanimmaterieelerfgoed.beendedoelgroepblijftonduidelijk.Isimmaterieelerfgoed.beeentoolmetfunctienaarofvoorhetVlaamsBeleid/UNESCO(inventaris,voorbeeldfunctie…),ofisdedoelgroepindeeersteplaatshetbrede(professionele)velden/ofgemeenschappen.Dezeonduidelijkheidinhetprofielheefteenimpactopdeaanpak,hetgehanteerdetaalgebruike.a.
D. CONCLUSIE: UITDAGINGEN WAAR WWW.IMMATERIEELERFGOED.BE VOOR STAAT Opbasisvandebepaaldesterktesenzwaktes,kansenenbedreigingen,kondenwevolgendeuitdagingenformuleren.Deuitdagingenzijnhetresultaatvaneenverbindingtussensterktesenkansen.Volgendeuitdagingenzullenmeegenomenbijeenactualisatievanimmaterieelerfgoed.be(voorzienin2018),mitseenvoorzieningvantoereikendefinanciëlemiddelen.Enkelzokandetooluitgewerktwordentoteenoptimaalfunctionerenddigitaalplatform.
Valoriseren rol als centraal digitaal platform, mits inhoudelijke bijsturing Eencentraledigitaleplekvoorimmaterieelerfgoedbeschouwenwealseensterkte.Devraagnaarvisibiliteitvoorimmaterieelerfgoedenhetpotentieelzeerbrededraagvlakzijnkansenomdierolalscentraalplatformtevaloriseren.Terzelfdertijdsteldenwevastdaternoodisaanhetverderscherpstellenenmogelijksbijsturenvanhetprofiel.Geformuleerdezwaktesalsdestrategischedualiteit,eenonduidelijkprofiel,inhoudelijkbeperktefocusenhogedrempelvragenomopheldering.Doelstellingen&verwachtigingen,enbelangen&rollenvandeverschillendebetrokkenactorenmoetenwordenuitgeklaard,wilmenderolalscentraalplatformeninternationalevoorbeeldwerkingvaloriseren.Deexpertiseenhetnetwerkzijnalvastaanwezigomditprocesinhoudelijktevoeden.
Optimalisering digitaal platform i.f.v. verbreding van de doelgroepen www.immaterieelerfgoed.beheefteenpotentieelzeerbreeddraagvlak.Totnutoeblijftdebetrokkencirkelechterbeperkt.Omerfgoedgemeenschappenbredertemotiverentothetuitbouwenvaneenborgingspraktijkenteparticiperenaanimmaterieelerfgoed.be,iseenactualiseringenoptimaliseringvandeIT-infrastructuuréncommunicatienoodzakelijk.Laagdrempeligedigitaleparticipatieisdaarbijhetsleutelwoord.DehuidigeIT-ontwikkelingenbiedenalvastveelkansenomaandezeuitdagingtegemoettekomen.
Het merk immaterieelerfgoed.be verder versterken en uitdragen Immaterieelerfgoed.beiseensterkenaam,maarhetdigitaalplatformstaatvoordeuitdagingomditverderteversterkenenuittedragen.Mitsaanpakvanbovenstaandeuitdagingenliggendekansenhiervoormomenteeloptafel:binnenhetnetwerkwerdreedseengroteexpertiseopgebouwd,internationaalwordtnaar
13
www.immaterieelerfgoed.begekekenalseenvoorbeeldwerkingenhetnieuweCE-decreetgingvankrachtop14april2017.BinnenhetvernieuwdeCE-decreetvan14april2017werddemoderatievanimmaterieelerfgoed.betoegewezenaande‘cultureelerfgoedorganisatiediedecultureelerfgoedwerkingopneemtvoorhetimmaterieelcultureelerfgoed’.Deactueleontwikkelingenbiedeneenkansvoorimmaterieelerfgoed.beomdehuidigesamenwerkingsstructuuronderdeloeptenemenentestrevennaareentoekomstigmodelwaarindestrategischedualiteituitgeklaardeneenmeerheldererolverdelingvandebetrokkenactorenuitgetekendwordt.
