1

WWW.IMMATERIEELERFGOED.BE - Een analyse van het digitaal platform & toekomstige uitdagingen

2012-2017

KORTE INHOUD

1. WAT EN WAAROM Hetdigitaalplatformvoorimmaterieelerfgoed-dedatabankenwebsiteimmaterieelerfgoed.be,werdin2012gelanceerd.HetdigitaalplatformiseigendomvandeVlaamseGemeenschapenwordttotopvandaagbeheerddoortapispleinvzw(content)enFARO.Vlaamssteunpuntvoorcultureelerfgoed(technisch).InnauwesamenwerkingmethetICE-trekkersnetwerk(HetFirmament,LECA,CAG,ETWIE,Resonant,tapispleinenFARO)groeidewww.immaterieelerfgoed.besindsdelanceringuittothetzogenaamd‘PlatformvoorImmaterieelErfgoed’:eenICE-(samen)werkingopgebouwdronddewebsiteendatabank.DevoorbijejarenwerddezedigitaletoolzodespilineennetwerkvanactorenmeteenwerkingrondICEeneenvirtueelstartpuntvoorinformatierondimmaterieelerfgoedenborging.InhetlichtvandegeplandeactualisatievanhetICE-beleidendeprocedurevoordeInventarisVlaanderen(2017-2018),wordtookhethuidigdigitaalplatformendewerkingervanonderdeloepgenomenmetoogopactualisatie.Devoorbijejarenwerdenopregelmatigebasisoefeningen,bevragingen,brainstorms,e.d.gevoerdmetoogopeenoptimalisatievandeinhoudelijkewerking,communicatieendedigitaleinfrastructuurenwerking.Dezenotabiedteenbundelingvandeopgebouwdeinzichtenenervaringm.b.t.hetwerkenmetwww.immaterieelerfgoed.be.Hetgeeftzoeenoverzichtvandeuitdagingendiezichindenabijetoekomststellenvoorwww.immaterieelerfgoed.be.HoekunnendedatabankenwebsiteindetoekomstnogmeereendigitaledraaischijfwordenrondimmaterieelerfgoedinVlaanderen?

2. HOE Debasisvoordezeanalysewerddevoorbijejarengelegdtijdensmeerdereoefeningenenbevragingenmet/vanverschillendedoelgroepen:

• In2014werdeenbevraginguitgevoerdbijdeerfgoedcellennaarhunvisieopwww.immaterieelerfgoed.be.Ookindatjaarwerdeenoefeninggemaaktmetactorenuitdecultureel-erfgoedsectorwaarbijdeplaatsvanwww.immaterieelerfgoed.beinhetcultureel-erfgoedlandschapbesprokenwerdviahetconcreetmakenvandoelgroep(en)endoelstelling(en).

• In2016werdmethetICE-trekkersnetwerkeenSWOT-analyseuitgevoerdronddewerkingvanwww.immaterieelerfgoed.be

• In2017werdvanuittapispleinvzwbinnendebevragingindecultureel-erfgoedsectorronddewerkingvandetoekomstigeICE-organisatie,gepeildnaardetoekomstvisieopwww.immaterieelerfgoed.be.Ookbinnendebevragingvandegemeenschappendiereedswerkenmetwww.immaterieelerfgoed.be(cfr.Rapport‘www.immaterieelerfgoed.be-onlinebevraginggemeenschappen’)kwamenvragenrondwww.immaterieelerfgoed.bemeeinbeeld.Totslotwerdookeenanalyseuitgevoerdvandehuidigesituatiem.b.t.hetinventariserenvanimmaterieelerfgoed.De

2

resultatendaarvanzijntelezeninhetrapport‘Inventariserenvanimmaterieelerfgoed,betrokkenactorenenborgingsmaatregeleninVlaanderen’.

3. RESULTATEN EN ANALYSE

• Doelgroepvanwww.immaterieelerfgoed.be:‘geïnformeerdenbelangstellendpubliek’,namelijkprofessionelenengemeenschappendiebewustmetimmaterieelerfgoedbezigzijnoferinteresseinhebben.

• Doelstellingenvanwww.immaterieelerfgoed.be:devoorbijejaren,maarookvoordetoekomst§ (Meer)informatieverzamelenoverimmaterieelerfgoedenditinalzijnrijkdomendiversiteit

onlinetoegankelijkinbeeldbrengen.Ditblijktzowelbinnendecultureel-erfgoedsectordegewenstehoofdfocusvandewerkingtezijnalsvoordegemeenschappen(bijwiedevisibiliteiteenzeergroterolspeeltalsdrijfveeromhunpraktijktedocumenterenindedatabank).

§ Inspirerenensensibiliserenoverborgingendezeinformatievlotdoorzoekbaarmaken,metdaarbijhetaanreikenendelenvanervaringenexpertise(inrelatietotdeICE-elementen)

§ OndersteunenenstimulerenvanhetnetwerkrondICE,derolvancontactforum.Ookdezedoelstellingblijktbinnendecultureel-erfgoedsectoralsbelangrijkbeschouwdteworden.

• Visie:Detoekomstvanwww.immaterieelerfgoed.beligtineenruimerebenaderingalsHUB,waarbijdatabankenwebsitealstweeapartetoolsbeschouwdworden.Dedatabankishierbijdeechtehubwaarcontentverzameldwordtdielangsvelekanalenkanaangeleverdenverspreidworden.Dewebsitewww.immaterieelerfgoed.beishetbasiskanaalhiervoor,maarniethetenige(cfr.socialmedia,websitesenz.).

• SWOT-analyse:o Sterktes:

§ EencentraledigitaleplekvoorICEinVlaanderenenBrussel:ditgaatversnipperingvancontenttegenenerwordtzoeenalgemeenaanspreekpuntgecreëerd(wattransparantienaargemeenschappenbevordert)

§ Eencentralemoderatievanwww.immaterieelerfgoed.be:behoudvanhetoverzicht,afgestemdeopvolgingvancontententechnischeaspecten,enstimuleert(afgestemde)ontwikkelingbinnenhetnetwerk,entussennetwerkenplatform

o Zwakte:§ Bottom-upvs.hogeinhoudelijkeentechnischedrempel:

www.immaterieelerfgoed.beistehoogdrempelig,zowelinhoudelijkalstechnisch(invoer,zoekmogelijkheden,gehanteerdeterminologieetc).Deuserexperiencemoetm.a.w.geoptimaliseerdworden,zowelvoordewebsitealsdedatabank.

§ Onduidelijkprofieleneigenaarnaarbuitenwereldtoe§ OntoereikendbudgetvoorITencommunicatie§ Debekendheidvanwww.immaterieelerfgoed.beblijktnognietgroot§ DediversiteitaanimmaterieelerfgoedinVlaanderenkomtnogteweiniginbeeld

o Kansen:§ Vraagnaarvisibiliteitimmaterieelerfgoed§ Potentieelzeerbreeddraagvlak§ Internationalevoorbeeldwerking§ Expertiseennetwerkaanwezig§ Nieuwcultureel-erfgoeddecreet

o Bedreigingen:§ Moeilijk(internationaal)begrippenkader§ Wildgroeiaananderedatabankeneninitiatievenvs.centraleplatformrol

3

§ Rol/functieverwarringvanhetplatform:iswww.immaterieelerfgoed.beineersteinstantieeentoolmetfunctienaarofvoorhetVlaamsBeleid/UNESCO(inventaris,voorbeeldfunctie…),ofisdedoelgroepindeeersteplaatshetbrede(professionele)velden/ofgemeenschappen.

4. CONCLUSIE Opbasisvanhetbepalenvandesterktesenzwaktes,kansenenbedreigingen,kondenwevolgendeuitdagingenformulerendiewemeenemenbijdeactualisatievanwww.immaterieelerfgoed.be(voorzienin2018):

Valoriseren rol als centraal digitaal platform, mits inhoudelijke bijsturing Eencentraledigitaleplekvoorimmaterieelerfgoedwordtalseensterktebeschouwd.Devraagnaarvisibiliteitvoorimmaterieelerfgoedenhetpotentieelzeerbrededraagvlakzijnkansenomdierolalscentraalplatformtevaloriseren.Terzelfdertijdsteldenwevastdaternoodisaanhetverderscherpstellenenmogelijksbijsturenvanhetprofiel.Geformuleerdezwaktesalsdestrategischedualiteit,eenonduidelijkprofiel,inhoudelijkbeperktefocusenhogedrempelvragenomopheldering.Doelstellingen&verwachtigingen,enbelangen&rollenvandeverschillendebetrokkenactorenmoetenwordenuitgeklaard,wilmenderolalscentraalplatformeninternationalevoorbeeldwerkingvaloriseren.Deexpertiseenhetnetwerkzijnalvastaanwezigomditprocesinhoudelijktevoeden.

Optimalisering immaterieelerfgoed.be i.f.v. verbreding van de doelgroepen www.immaterieelerfgoed.beheefteenpotentieelzeerbreeddraagvlak.Totnutoeblijftdebetrokkencirkelechterbeperkt.Omerfgoedgemeenschappenbredertemotiverentothetuitbouwenvaneenborgingspraktijkenteparticiperenaanimmaterieelerfgoed.be,iseenactualiseringenoptimaliseringvandeIT-infrastructuuréncommunicatienoodzakelijk.Laagdrempeligedigitaleparticipatieisdaarbijhetsleutelwoord.DehuidigeIT-ontwikkelingenbiedenalvastveelkansenomaandezeuitdagingtegemoettekomen.

Het merk immaterieelerfgoed.be verder versterken en uitdragen Immaterieelerfgoed.beiseensterkenaam,maarhetdigitaalplatformstaatvoordeuitdagingomditverderteversterkenenuittedragen.Mitsaanpakvanbovenstaandeuitdagingenliggendekansenhiervoormomenteeloptafel:binnenhetnetwerkwerdreedseengroteexpertiseopgebouwd,internationaalwordtnaarwww.immaterieelerfgoed.begekekenalseenvoorbeeldwerkingenhetnieuweCE-decreetgingvankrachtop14april2017.BinnenhetvernieuwdeCE-decreetvan14april2017werddemoderatievanimmaterieelerfgoed.betoegewezenaande‘cultureelerfgoedorganisatiediedecultureelerfgoedwerkingopneemtvoorhetimmaterieelcultureelerfgoed’.Deactueleontwikkelingenbiedeneenkansvoorimmaterieelerfgoed.beomdehuidigesamenwerkingsstructuuronderdeloeptenemenentestrevennaareentoekomstigmodelwaarindestrategischedualiteituitgeklaardeneenmeerheldererolverdelingvandebetrokkenactorenuitgetekendwordt.

4

UITGEBREID RAPPORT

WWW.IMMATERIEELERFGOED.BE

Een analyse van het digitale platform & toekomstige uitdagingen

(2012 – 2017)

tapis plein vzw

5

INLEIDING In2012werdwww.immaterieelerfgoed.begelanceerd.DezedatabankenwebsitevoorImmaterieelCultureelErfgoedinVlaanderenwerdaangekondigdindevisienota‘Eenbeleidvoorimmaterieelcultureelerfgoed’in2010,vantoenmaligministervancultuurJokeSchauvliege.Dedoelstellingenvanditinstrumentwerdentevensindenotageformuleerd:‘eendergelijkedatabankinventariseert,steltinteractie,uitwisselingvankennisenexpertisecentraal,legtdenadrukopdeindividueleelementenENopdegelijkenissenenverwantschappen’.Devisienotazettevolgenderichtlijnenuit:‘deregistratieindedatabankgebeurtdoordeerfgoedgemeenschappenzelf.Deexpertisekernenbegeleidendeerfgoedgemeenschappendaarin,volgenhetelementverderop,leggenlinkenmetexpertsenmetandereelementenmetgelijkaardigekenmerken,processenvandoorgeven,diebehorentotdezelfdegroep…’.Dewebsitewww.immaterieelerfgoed.beiseigendomvandeVlaamseGemeenschapenwordtmomenteelbeheerddoortapispleinvzw(content)enFARO.Vlaamssteunpuntvoorcultureelerfgoed(technisch).InnauwesamenwerkingmethetICE-trekkersnetwerk(HetFirmament,LECA,CAG,ETWIE,Resonant,tapispleinenFARO)groeidewww.immaterieelerfgoed.beuittothetzogenaamd‘PlatformvoorImmaterieelErfgoed’:eenICE-(samen)werkingopgebouwdronddewebsiteendatabank.DevoorbijejarenwerddewebsitezodespilineennetwerkvanactorenmeteenwerkingrondICEeneenvirtueelstartpuntvoorinformatierondimmaterieelerfgoedenborging.InhetlichtvandegeplandeactualisatievanhetICE-beleidendeprocedurevoordeInventarisVlaanderen(2017-2018),wordtookhethuidigplatformendewerkingonderdeloepgenomenmetoogopactualisatie.Devoorbijejarenwerdenopregelmatigebasisoefeningen,brainstorms,e.d.gevoerdmetoogopeenoptimalisatievandehuidigedigitaleinfrastructuurenwerking.Dezenotabiedteenbundelingvandeopgebouwdeinzichtenenervaringm.b.t.hetwerkenmetwww.immaterieelerfgoed.be.Hetgeeftzoeenoverzichtvandeuitdagingendiezichstellenn.a.v.deactualisatievanwww.immaterieelerfgoed.be.

6

1. VERZAMELDE INPUT EN VISIES VAN EXTERNEN

a. Workshop communicatie www.immaterieelerfgoed.be (28/04/’14) In2014werdo.l.v.ToonBerckmoes(IDEAConsult)eenworkshopopgezetmetzowelbeleids-alscommunicatiemedewerkersvanerfgoedcellenenexpertisecentra.Metdezegroeptrachttenwenaareeneersteconsensustekomenoverhetprofielvanwww.immaterieelerfgoed.be.Opzetvandeworkshopwasdecommunicatieonderdeloeptenemen.Inwelkerichtinglatenweditevolueren?Binnendezeworkshopkwamenenkelerelevante,gedrageninzichtenrondhetprofielendedoelgroep(en)naarboveninhetlichtvandetoekomst.Doelstelling(en) - het profiel van www.immaterieelerfgoed.be

• Inspirerenoverborgingenhetdelenvanervaringiseenbelangrijkefocusvoorwww.immaterieelerfgoed.be.Maar,ditkannietlosgezienwordenvanICE-elementen.

• ViadeICE-databankwordtookinformatieoverimmaterieelerfgoedpraktijkenverzameld.Derijkdomendiversiteitervanaantoneniseentweedebelangrijkepijlervoorwww.immaterieelerfgoed.be.

Doelgroep(en) Dedoelgroepenvanwww.immaterieelerfgoed.bezijnvolgensdegroepdeelnemersdecultureel-erfgoedsectorenhetbreedgeïnformeerdenbelangstellendpubliek.Personendusdievertrouwdzijnmetimmaterieelerfgoedoferinteresseinhebben.

Toekomstvisie www.immaterieelerfgoed.be Hetverhaalvanwww.immaterieelerfgoed.beisgeen1op1-verhaal.DetoekomstvandetoolzitineenruimerebenaderingalsHUB.Binnendezevisiebeschouwenwedewebsitenietalsdeenigetoolomdecontentvandedatabankteverzamelenenverspreiden,maaralséénvandevele.Dewebsiteiseencommunicatie-instrument,benaderdvanuitdeICE-insteekenvoorheelVlaanderen,diebestaatnaasteenveelheidaaninstrumenten.Dedatabank,waarallecontentverzameldwordt,isdeechteHUBenhetknooppuntbijuitstek.Omdeslagkrachteninbeddingvandetooltevergroten,dienenwedewebsiteendatabankalsapartecommunicatietoolstebenaderen.Databank:invoer

• Decontentindedatabankdientveelbredertezijndanwatmomenteelverzameldis,wilhetdefunctievanhubwaarmaken.Ditisvangrootbelang.WatbetrefthetverzamelenvanimmaterieelerfgoedbijvoorbeelddientdecontentbredertezijndanwatopdeInventarisVlaanderenisopgenomen.Daarnaastmoetookvoldoendebreedinfoverzameldwordenrondborging.EnkelzokandedatabankeenbelangrijketoolenbronzijnvooreengoedeICE-werkinginVlaanderen.

• Nietenkeldecontentindedatabank,maarookdekanalenenmanierenwaarlangsdedatabankgevoedwordt,dienenvoldoendebreedtezijn.Eerstelijnsinformatiezouviadiversevensters,kanalen,bemiddelingvermeerderdkunnenworden(cfr.websitesvandetrekkers,erfgoedcellen…).Voorlopigishetprocesvandocumentatienogeen(langzaam)bemiddeldproces.

Www.immaterieelerfgoed.be:ontsluiting

• Deeerstejarenwerdimmaterieelerfgoed.begezienalshétkanaaldathetantwoordopallecommunicatievragenmoestbieden,zowelnaarsectoralsnaarpubliek.Ditisechternietrealistisch.Hetbredepubliekbereikeniseenaparttraject.Diedoelgroep‘trigger’jeopanderemanieren.

• Deontsluitingvancontentuitdedatabankkaninveelméérrichtingenenviaveelméérvensters(websites)gebeuren(o.a.viawidgets).Ditkanzoopmaatvandebewustedoelgroepenvandiekanalenaangereiktengecommuniceerdworden,metookeeneigenvertaalslag(cfr.zowelthematischalsgeografischeerfgoednetwerken).

7

B. Resultaten bevragingen

Bevraging erfgoedcellen (2014) Inhetkadervaneenalgemenebevragingbijerfgoedcellennaarhunimmaterieelerfgoedwerking,bevroegenweookhunvisieophetdigitaalplatformvoorimmaterieelerfgoed.17vandetoen22erfgoedcellenvuldendebevragingin.Uitdebevragingkwamenvolgenderelevanteresultatennaarvoren:

• www.immaterieelerfgoed.bemoetvolgenshenvoornamelijkinzettenophetsensibilisereneninspirerenoverborging,metdaaropvolgendhetondersteunenenstimulerenvanhetnetwerkrondICEeninformerenoverICE.VisibiliteitgevenaanICEeninformerenoverlokaleICE-activiteitenwerdvanuithetperspectiefvandeerfgoedcellenalsminderbelangrijkbeschouwd.

• Meerdan80%vanderespondentenvonddedatabanktehoogdrempelig,zowelopvlakvaninvoer,zoekmogelijkhedenalsterminologie.Hetvereistvolgensheneengrootengagementenvoorgemeenschappenishetteonduidelijkwatdemeerwaardevoorhenis.Dedatabankleeknogteveeldoelopzichenteweinigmiddel.

• Devisieopdedoelgroepvanwww.immaterieelerfgoed.bewordtgedeeldmetdegeformuleerdevisiebinnendecommunicatieworkshop,namelijkprofessionelenengemeenschappendiebewustmetICEbezigzijnoferinteresseinhebben.

Bevraging cultureel-erfgoedsector (2017) Naaraanleidingvandenieuwebeleidsrondemaaktetapispleinvzwviaeenintentiebriefaandecultureel-erfgoedsectortekennenambitiestehebbenvoorhetindienenvaneenaanvraagvoorde‘cultureelerfgoedorganisatiediedecultureelerfgoedwerkingopneemtvoorhetimmaterieelcultureelerfgoed’.Binnendeomgevingsanalysezettetapispleineenonlinebevragingopomtepeilennaardevisiesopeendergelijkeorganisatieindecultureel-erfgoedsector.Devisieopwww.immaterieelerfgoed.bewerdhierinmeebevraagd.Wegevendemeestrelevanteconclusiesmeediedezebevragingnaarvorenbracht.

informakeoverimmaterieelcultureelerfgoedinVlaanderen

onlinebreedentoegankelijkinbeeld

brengen21,93%

eencontacmorumbiedenvoorallerleiactorendieopéénofanderewijzerondICEackefzijnofinteressehebben

16,67%informakeomtrent

erfgoedzorgenborgenvanICEvlot

doorzoekbaarmaken21,05%

publieksackviteitenomtrentICEverzamelenencommunicerennaar

hetbredepubliek8,77%

ackviteitenvangemeenschappen

omtrentICEinbeeldbrengen12,28%

internakonalevoorbeeldprakkjkenverzamelenendelen

7,89%

ackviteitenvancultureel-erfgoedorganisakesomtrentICEinbeeld

brengen7,02%

andere*3,51%

nietingevuld0,88%

8

Volgensde43respondentenmoetwww.immaterieelerfgoed.beindetoekomstprioritairinzettenopinformatieoverimmaterieelerfgoedinVlaanderenonlinebreedentoegankelijkinbeeldbrengenenopinformatierondhetborgenvanICEvlotdoorzoekbaarmaken.DaarnaastleeftdevraagnaareencontactforumenhetinbeeldbrengenvanactiviteitenvangemeenschappenrondICE.Publieksactiviteiten,internationalevoorbeeldpraktijkenenactiviteitenvancultureel-erfgoedorganisatiesverzamelenendelenblijktveelminderprioritair.

Indetoekomstzoudemoderatievanwww.immaterieelerfgoed.bezichvolgensderespondentenuitdecultureel-erfgoedsectorvoornamelijkmoetenfocussenophetproactiefverzamelen,invoerenenzichtbaarmakenvanICE,enhetactiefverbindingenleggentussenallerleimogelijkespelers(professionelenenvrijwilligers,roerendenimmaterieelerfgoed,diversebeleidsdomeinen,geografischgespreidegroepenenz.).Opvallendistevensdatcommunicatieensensibiliseringnaarhetbredepubliekalsminderbelangrijkbeschouwdwordt,netalsanderenmotiverenenbegeleidenbijhetinvoerenvangegevens,enhetbruikbaarmakenenontsluitenvaninformatie.

Bevraging gebruikers uit erfgoedgemeenschappen (2017) Naaraanleidingvandebeleidsplanningvoerdetapispleinvzwdaarnaasteenbevraginguitbijdegemeenschappendiereedsovereenloginbeschikkenvoordedatabankvanimmaterieelerfgoed.beenhieractiefmeeaandeslaggingen.Wewarenbenieuwdnaarhunervaringenvisieopwww.immaterieelerfgoed.be.Tweenentwintigpersonen/gemeenschappenreageerdenopdebevragingendeeldenzohunervaringenmening.DeresultatenvandezebevragingzijntelezeninhetRapport‘www.immaterieelerfgoed.be-(online)bevraginggemeenschappen’.

anderenskmulerenenbegeleiden9,76%

proackefverzamelen,invoerenenzichtbaar

maken31,71%

ackefverbindingenleggen29,27%

bruikbaarmakenenontsluitenvaninfo

9,76%

communicakeensensibiliseringnaarhet

bredepubliek9,76%

andere*4,88%

nietingevuld4,88%

9

B. ANALYSE VERZAMELDE GEGEVENS

Naachtjaar‘InventarisVlaanderenvoorimmaterieelcultureelerfgoed’envijfjaarwww.immaterieelerfgoed.bemaaktenweeenstatusquoopvandeverzameldegegevens.Grotevraagdaarbijwaswaardebottom-upapproachvoorhetinventariserenvanimmaterieelerfgoed,endaaraangekoppelddebetrokkenactorenenborgingsmaatregelenonsmetdehuidigetools,waaronderwww.immaterieelerfgoed.be,bracht?WeerspiegeltwatmomenteelinbeeldkomtopdewebsiteenopgenomenisopdeInventarisVlaanderendeactuelediversiteitaanimmaterieelerfgoedpraktijkeninVlaanderen?Enwatleertonsditi.f.v.detoolsentoekomstigeactiesm.b.t.hetinventariserenvanimmaterieelerfgoed?

Wemaakteneenanalysevandecontentverzameldindedatabankvoorimmaterieelerfgoedvoordeperiode2012-2016:hetgeïnventariseerdeimmaterieelerfgoed,degedocumenteerdebetrokkenactorenendeborgingsmaatregelen.Daarnaastmaaktenwem.b.t.hetinventariserenvanimmaterieelerfgoedookeenanalysevandeofficiëleInventarisVlaanderen(2008-2016)endesocialmediacampagne‘#ikschrijfgeschiedenis’(dec.2015-2016).Voordeanalysevandezegegevensverwijzenwegraagnaarhetrapport‘Inventariserenvanimmaterieelerfgoed,betrokkenactorenenborgingsmaatregeleninVlaanderen-eenstatusquo&analys(2008-2016)’.

C. EEN SWOT-ANALYSE van het huidige model (2016) MethetICE-trekkersnetwerkzettetapispleinvzwvanuitdemoderatievanimmaterieelerfgoed.bein2016eentrajectopwaarbinnendemogelijkescenario’s/modellenvooreentoekomstigconsortiumbeheeren-werkingvan/ronddedatabankenwebsitewww.immaterieelerfgoed.beverkendwerden.Indieperiodestond,naardevisienotavan2010,immersnogsteedseenbeheerinconsortiumvoorop(naareen‘modelvanArchiefbank’).BinnenhettrajectverkendehetICE-trekkersnetwerkverschillendepistesenmodellen,ennamenookhethuidigmodelonderdeloep.Alsstartvoordezestudiewerdeenstatusquoopgemaaktvanzowelhetbeheerendewerkingvanimmaterieelerfgoed.be,alsdeICE-werkingdieersinds2013ronddewebsiteendatabankwerdopgebouwd.ErwerdgeopteerdomviaeenSWOT-analysedesterkstes,zwaktes,kansenenbedreigingentebepalenvanhethuidigmodel,gestoeldopdeervaringdiedevoorbijejarenopgebouwdwerd.Eenrelevanteanalysedieonsinstaatsteltomdeuitdagingenblootteleggenwaarwww.immaterieelerfgoed.bemeegeconfronteerdwordt.

a. Sterktes

Centrale digitale plek of ‘platform’ voor ICE in Vlaanderen en Brussel HetconceptomeencentraledigitaleplektehebbenvoorimmaterieelerfgoedinVlaanderenenBrusselwordtalseensterktebeschouwd.Eencentraleplekoverstijgtindividueleorganisatiesengaatversnipperingvancontenttegen.Tevenswordtmeteencentraleplekeenalgemeenaanspreekpuntvoorimmaterieelerfgoedgecreëerd,watdetransparantienaargemeenschappenbevordert.

Centrale moderatie immaterieelefgoed.be en ICE-netwerk gecombineerd Eencentralemoderatievanimmaterieelerfgoed.bestaatvoorbehoudvanhetoverzicht,eenduidelijkcentraalaanspreekpuntenafgestemdeopvolgingvancontententechnischeaspecten.Debundelingvanzoweldemoderatievanimmaterieelerfgoed.bealsdievanhetICE-netwerkbijéénorganisatiebevorderthettotaaloverzichtenbevordert(afgestemde)ontwikkelingbinnenhetnetwerk,entussennetwerkenimmaterieelerfgoed.be.

Betrokkenheid van de overheid/eigenaar www.immaterieelerfgoed.beiseenoverheidsinitiatief.DeVlaamseoverheidisooknogsteedsdeeigenaavandetool.Deoverheidblijfthetinitiatieffinancieelondersteunenenneemtzoeenrolopbinnen

10

immaterieelerfgoed.e.Deoverheidhechtbelangaanditinitiatiefentoonteenduidelijkengagementvoorhet(voort)bestaanervan.

Immaterieelerfgoed.be is een sterke naam Deurlishelderengeeftonmiddellijkhetonderwerpvandewebsiteaan.Dewebsiteheeftdevoorbijejareneen(bescheiden)naamkunnenopbouwen.Infunctievanbrandingzitdenaamgoed.Eenkanttekeninghierbijisdebredeinvullingvanhetbegrip‘immaterieelerfgoed’zelf,metdaaraangekoppelddebrededoelgroep.Indepraktijksteltditzichvaakvoorcommunicatieveuitdagingen.

Geïntegreerde beleidsaanpak VoordeVlaamseoverheidmaaktimmaterieelerfgoed.bedeeluitvaneengeïntegreerdebeleidsaanpakrondimmaterieelcultureelerfgoed.Deaanvraag-enrapporteringsprocedurevoordeInventarisVlaanderenvoorimmaterieelerfgoedwerdbijvoorbeeldgeïntegreerd,watzorgtvooreenjaarlijkseaanleveringvancontentenaangroei.Ookbijanderebeleidsinitiatieven,nationaalofinternationaal,wordtimmaterieelerfgoed.bewaaropportuunbetrokkenofingeschakeld.

b. Zwaktes

Bottom-up vs. hoge inhoudelijke en technische drempel DevisievanUNESCO(cfr.Conventie2003)waarbinnendeparticipatievangemeenschappencentraalstaat,wordtm.b.t.immaterieelerfgoed.bezeerverdoorgetrokken.Tever?Deverwachtingdatgemeenschappenzelfcontentopstellen,aanleverenenupdatenineenCollectiveAccessdatabank,stootindepraktijkzowelopinhoudelijke(borgingsconcept,jargone.a.)alstechnischedrempels.Opdiemanierwordtzeerveelverwachtvanzowelinvoerdersalsgemeenschappen,meteentrageinstroomvancontenttotgevolg.Devraagsteltzichofdeplanlastvoorgemeenschappenzoniettegrootwordtenintermediairenhiergeengrotereroldienenvooroptenemen.

Strategische dualiteit: focus op borging vs. participatieve opbouw community Defocusvanwww.immaterieelerfgoed.beligtinhoudelijkopkennis-enexpertisedelingrondborging.Ditwerdzoindevisienota(2010)bepaaldenvanbijaanvangvanimmaterieelerfgoed.bevooropgesteld.BijdeuitbouwvandewebsiteencommunicatiewerdbijgevolgtoegespitstopdeInventarisVlaanderen,hetdocumenterenvanhetborgingstraject…dezorgdusvoorhetimmaterieelerfgoed.Ditstaatincontrastmetdeinitiëlenood/vraagvangemeenschappen:laagdrempeligeparticipatieenvooralvisibiliteitvoorhunimmaterieelerfgoedenacties.Demeerwaardevandewebsiteaantonenaangemeenschappenisbijgevolgeentraagenmoeizaamprocesenisgeenkatalysatorvoordecommunityvormingdieookvooropgesteldwas.

Inhoudelijk beperkte focus & instrumenten Immaterieelerfgoed.beisdoordeinhoudelijkefocusopborging&initiatievenvanuitgemeenschappen,teveelgerichtopeen‘incrowd’,nicheomgeving.Defocusisontoereikendvoorbepaaldedoelgroepen,werkingenennoden.Ditleidttoteengebrekaaninteresseenbijgevolg,integenstellingtotdedoelstellingvan‘eenplatformalscentralespil’,totversnippering.(vb.lokaalvs.Vlaanderen,doelstellingen/aanpakdienietgedeeldworden,losseICE-acties,actiesvanprofessioneleerfgoedactoren…).

Ontoereikend budget voor IT en communicatie Teweinigmiddelenvoortechnischeopvolging(werktijd)engeenvoortechnischeontwikkelingvanwww.immaterieelerfgoed.be(investeringen),metbeperkteIT-infrastructuurenactualisatiestotgevolg.Daarnaastzijnerookweinigtotgeenmiddelen(werktijdeninvestering)voorcommunicatie.www.immaterieelerfgoed.beiszoteveelafhankelijkvangoodwillvandebetrokkenorganisaties,zowelfinancieelalsnaarwerktijd.

11

Onduidelijk profiel en eigenaar naar buitenwereld toe Onduidelijkvoorwieofwaarimmaterieelerfgoed.bevoorstaat:welkeorganisatie(s)zit(ten)erachter?Ditiszowelbelangrijknaarhetbreedpubliektoealsi.f.v.deerfgoedsector(cfr.communicatie).

c. Kansen

Vraag naar visibiliteit immaterieel erfgoed Erisnogsteedsvraagnaareenkrachtigdigitaalinstrumentmetsterkenaaminfunctievandevisibiliteitvoorimmaterieelerfgoed,zowelrichtingbreedpubliek(sensibilisatie,communicatie)alsopmaatvanverschillendedoelgroepenensectoren(onderzoek,onderwijs,media…).

Potentieel zeer breed draagvlak Immaterieelerfgoedleeft!Indesamenleving,bijgroepenengemeenschappen,vankleinelokaletraditiestotregio-overstijgendetradities.Erisduseenpotentieelzeerbreeddraagvlakvooreendigitaalinstrumentvoorimmaterieelerfgoed.

Internationale voorbeeldwerking DeVlaamseGemeenschapneemtopvlakvanhetbeleidvoorimmaterieelerfgoedeenvoorbeeldrolopopinternationaalniveau.Ookhetbeleidenconceptvanimmaterieelerfgoed.bewordtalgemeenalsvoorbeeldgenomen,expertisewordtgevraagdengedeeld.DeVlaamseGemeenschapenimmaterieelerfgoed.bebouwdendevoorbijejarenerkenning&legitimiteitopbijzowelandereexpertenalsbeleidsactoren.

Het nieuwe CE-decreet? MeteennieuwCE-decreetinzichtisereenkansomdedigitaletoolvoorimmaterieelerfgoeddecretaalteverankeren.Ditzoudetoekomstvanimmaterieelerfgoed.bekunnenverzekerenenhefboomtotverdereuitbouwenontwikkelingzijn.

Het bevorderen van borgingspraktijken Hetmotiverenvanerfgoedgemeenschappentothetuitbouwenvaneenbewusteborgingspraktijk,metwww.immaterieelerfgoed.bealsstimulatorenleiddraad,heefteenpositiefeffectopdekwaliteitvandeborginginVlaanderenenbijgevolghetvoortbestaanvanICE.Naardetoekomstliggenkansenomdiepraktijkverderuittebouwen,nieuwegroepentemotiverenmetoogvoordediversiteit,verbredingenkwaliteit.

Het betrekken van de gemeenschappen bij het strategisch beheer van immaterieelerfgoed.be Hetbetrekkenvandegemeenschappen,heneenstemgevenm.b.thetbeheervanimmaterieelerfgoed.be,zouhetdraagvlakkunnenverbredenenversterken.

Expertise en netwerk aanwezig DeexpertiserondhetborgenvanICE,ondersteuningvangemeenschappenenhetopzettenvanparticipatieveplatformenisaanweziginVlaanderen.Inhoudelijkliggenallekaartenoptafelomtoteengoeddraaiendplatformtekomen.

Technische mogelijkheden Detechnischemogelijkhedenenoptiesvoordeuitbouwvaneendigitaalplatformzijngroot(mitsinvestering).

d. Bedreigingen

Moeilijk (internationaal) begrippenkader HetbegrippenkaderrondimmaterieelerfgoeddatvanuithetUNESCO-enVlaamsbeleidwordtopgelegdisnieuwenmoeilijk.Zekernaarhetbredepubliekennieuwegemeenschappentoeblijftheteennietevidenttecommunicerenverhaal.Eenbegripals‘immaterieelerfgoed’,datveleladingendekt,isvooreenbreedpubliekbijvoorbeeldnogweinigherkenbaarwaardoorergeenonmiddellijkeassociatieontstaatofmenzichermoeilijkinherkent.

12

Wildgroei aan andere databanken en initiatieven vs centrale platformrol Ondanksdedoelstellingomvanimmaterieelerfgoed.bedecentralespiltemakenrondICE,blijfteenwildgroeiaandatabankenrondofmetlinkennaarICEontstaan.Defocusopborgingennoodaanbredere,laagdrempeligerecommunicatieveinstrumentenrondICEvoorimmaterieelerfgoed.beligthierwaarschijnlijkaandebasisvan.Momenteeliserdaarnaastnogteweinigdoorstroomvananderewebsitesendatabankennaarimmaterieelerfgoed.beenomgekeerd.Detoolblijftzonogteveeleeneiland,terwijlhetneteenrolheeftalscentraleplek.

Onduidelijkheid rond de toekomst als beleidsinstrument Ophetmomentvandezeanalysewasdetoekomstvanwww.immaterieelerfgoed.bealsbeleidsinstrumentnogonduidelijk.Intussenbestaathieralduidelijkheidrond:www.immaterieelerfgoed.bewerdopgenomeninhetdecreetenzalvanaf2019opgevolgdwordendoorde‘Organisatiediedecultureelerfgoedwerkingopneemtvoorhetimmaterieelcultureelerfgoed’.

Rol/functieverwarring van het platform Hetprofielvanimmaterieelerfgoed.beendedoelgroepblijftonduidelijk.Isimmaterieelerfgoed.beeentoolmetfunctienaarofvoorhetVlaamsBeleid/UNESCO(inventaris,voorbeeldfunctie…),ofisdedoelgroepindeeersteplaatshetbrede(professionele)velden/ofgemeenschappen.Dezeonduidelijkheidinhetprofielheefteenimpactopdeaanpak,hetgehanteerdetaalgebruike.a.

D. CONCLUSIE: UITDAGINGEN WAAR WWW.IMMATERIEELERFGOED.BE VOOR STAAT Opbasisvandebepaaldesterktesenzwaktes,kansenenbedreigingen,kondenwevolgendeuitdagingenformuleren.Deuitdagingenzijnhetresultaatvaneenverbindingtussensterktesenkansen.Volgendeuitdagingenzullenmeegenomenbijeenactualisatievanimmaterieelerfgoed.be(voorzienin2018),mitseenvoorzieningvantoereikendefinanciëlemiddelen.Enkelzokandetooluitgewerktwordentoteenoptimaalfunctionerenddigitaalplatform.

Valoriseren rol als centraal digitaal platform, mits inhoudelijke bijsturing Eencentraledigitaleplekvoorimmaterieelerfgoedbeschouwenwealseensterkte.Devraagnaarvisibiliteitvoorimmaterieelerfgoedenhetpotentieelzeerbrededraagvlakzijnkansenomdierolalscentraalplatformtevaloriseren.Terzelfdertijdsteldenwevastdaternoodisaanhetverderscherpstellenenmogelijksbijsturenvanhetprofiel.Geformuleerdezwaktesalsdestrategischedualiteit,eenonduidelijkprofiel,inhoudelijkbeperktefocusenhogedrempelvragenomopheldering.Doelstellingen&verwachtigingen,enbelangen&rollenvandeverschillendebetrokkenactorenmoetenwordenuitgeklaard,wilmenderolalscentraalplatformeninternationalevoorbeeldwerkingvaloriseren.Deexpertiseenhetnetwerkzijnalvastaanwezigomditprocesinhoudelijktevoeden.

Optimalisering digitaal platform i.f.v. verbreding van de doelgroepen www.immaterieelerfgoed.beheefteenpotentieelzeerbreeddraagvlak.Totnutoeblijftdebetrokkencirkelechterbeperkt.Omerfgoedgemeenschappenbredertemotiverentothetuitbouwenvaneenborgingspraktijkenteparticiperenaanimmaterieelerfgoed.be,iseenactualiseringenoptimaliseringvandeIT-infrastructuuréncommunicatienoodzakelijk.Laagdrempeligedigitaleparticipatieisdaarbijhetsleutelwoord.DehuidigeIT-ontwikkelingenbiedenalvastveelkansenomaandezeuitdagingtegemoettekomen.

Het merk immaterieelerfgoed.be verder versterken en uitdragen Immaterieelerfgoed.beiseensterkenaam,maarhetdigitaalplatformstaatvoordeuitdagingomditverderteversterkenenuittedragen.Mitsaanpakvanbovenstaandeuitdagingenliggendekansenhiervoormomenteeloptafel:binnenhetnetwerkwerdreedseengroteexpertiseopgebouwd,internationaalwordtnaar

13

www.immaterieelerfgoed.begekekenalseenvoorbeeldwerkingenhetnieuweCE-decreetgingvankrachtop14april2017.BinnenhetvernieuwdeCE-decreetvan14april2017werddemoderatievanimmaterieelerfgoed.betoegewezenaande‘cultureelerfgoedorganisatiediedecultureelerfgoedwerkingopneemtvoorhetimmaterieelcultureelerfgoed’.Deactueleontwikkelingenbiedeneenkansvoorimmaterieelerfgoed.beomdehuidigesamenwerkingsstructuuronderdeloeptenemenentestrevennaareentoekomstigmodelwaarindestrategischedualiteituitgeklaardeneenmeerheldererolverdelingvandebetrokkenactorenuitgetekendwordt.