SOCIAAL RECHT Het eenheidsstatuut: tekst en uitleg

OVERDRACHT Voorrang voor bedrijfsschenkingen

DRIES VAN NOTENEen atypische modeontwerper

SUCCESS STORYLampiris: een onder ne-ming boordevol energie

# 208 oktober > december 2014

QBMTFabrice Goffin – Tommy DeblieckOprichters

De intelligente robot verovert de wereld

INGOndernemingOndernemingOnderneming

INHOUDSTAFEL

02 INGOnderneming

NEWS

04 In het kortActualiteit van het kwartaalEen interessante of verrassende greep uit de economische actualiteit.

SUCCESS STORY

06 QBMT De robot die de wereld zal veroveren Zora, de intelligente en autonome kleine robot, maakt zijn intrede in rust- en ziekenhuizen. Het begin van een mooi succesverhaal?

10 LampirisVan klein duimpje tot electriciteitsreusLampiris is één van de eerste energieleveranciers die profi teerden van de liberalisering van de markt, en bouwde in de loop van de jaren een stevige reputatie op.

FOCUS

09 ING International Business ForumHet event voor internationaal zakendoenDeze jaarlijkse hoogmis in het teken van de internationali-sering – een partnerschap met het VBO en een gespeciali-seerde boekhoudconsulent – wint nog aan uitstraling.

INSIGHT

13 Maatschappelijk verantwoord ondernemenEen 'business'-kijk op MVOMVO vormt vandaag de kern van het businessmodel van ondernemingen. Tekst en uitleg.

ING AT YOUR SIDE

14 Online bankierenZeg niet meer Home'Bank Plus, maar Business'BankSinds eind augustus is de website voor online professionele bankverrichtingen van ING nog uitgebreid en heeft ze een nieuwe naam.

Wilt u reageren op een bepaald artikel of ons gewoon een vraag stellen? Stuur dan een mail naar ing-onderneming@ing.be

TAX & FINANCE

16 Familiale overdrachtSchenking of nalatenschap voor familiebedrijven?Vlaanderen en Wallonië willen voortaan een goede overdrachtsplanning aanmoedigen.

TIPS & TRICKS

19 Harmonisering van de statutenEenheidsstatuut arbeiders-bedienden: welke balans?Welke conclusies moeten we trekken in verband met het nieuwe 'eenheidsstatuut' voor arbeiders en bedienden, enkele maanden nadat de nieuwe wet van kracht werd?

EVENT

22 The Power of Object(s)De dagelijkse leefwereld van Belgisch designEen tentoonstelling georganiseerd door ING België en het Mode and Design Art Center biedt een andere kijk op Belgisch design.

24 Dries Van NotenTussen Antwerpen en ParijsEen tentoonstelling in Parijs en Antwerpen schetst het parkoers en de persoonlijkheid van één van de beroemdste Belgische modeontwerpers.

06 10 14 16 22 24

RedactiecomitéS. De Launois, C. De Moor, R. Den Dooy, K. Flament, I. Neu, M. Staelens, A. Van Brakel, F. Wauters, D. ZeghersHoofdredacteur V. MolRedactieC. De Kock, N. Garcia-Sequeira, F. Petitjean, P. Segaert, F. WautersUitgeverM. StaelensFoto’sL. Bazzoni, L. Boegli, Corbis, J. Dolan, ING, F. Raevens, Thinkstock

LayoutM. Bourgois, C. Harmignies, F. AnzaloneRealisatie Elixis sprlRodenbachstraat 70 - 1190 BrusselE-mail: info@elixis.be©ING OndernemingReproductie is toegestaan, mits bronvermelding. Alle rechten voorbehouden voor de reproductie van foto’s, de lay-out en de illustraties, die eigendom zijn van Elixis. ING Onderneming paraît également en français. ISSN-nummer: 1379-7123

Gratis abonnement ing-onderneming.beContactpersoon ING V. Mol, Marnixlaan 24 - B-1000 BrusselTel.: 02 547 38 86E-mail: valerie.mol@ing.beInternet: ing-onderneming.beVerantwoordelijke uitgeverInge Ampe, Sint-Michielswarande 60, B-1040 BrusselING België nvVennootschapszetel: Marnixlaan 24, B-1000 Brussel RPR BrusselBtw BE 0403.200.393

Tel.: 02 547 21 11E-mail: info@ing.be - www.ing.be BIC: BBRUBEBBIBAN: BE45 3109 1560 2789Verzekeringsmakelaar, ingeschreven bij FSMA onder het codenummer 12381A* De ING-producten en -diensten, vermeld in dit magazine, worden u aangeboden onder voorbehoud van aanvaarding door ING België (of desgevallend, de betrokken verzekeraar) en mits wederzijds akkoord. De voorwaarden en modaliteiten van de ING-producten en -diensten (algemene voor-waarden of reglementen, essentiële spaarders- of beleggersinformatie, productfi ches, tarieven en alle andere aanvullende informatie) zijn beschikbaar in uw ING-kantoor of op www.ing.be.

Erik Van Den EyndenGeneral Manager Midcorporates & Institutionals

ING België

Market update

Wilt u dagelijks op de hoogte blijven van de trends op de financiële markten? Surf naar https://businessnews.ing.be en registreer u gratis op onze publicaties.

03

EEN BEWOGENZOMER Beste ondernemers,

N u het nieuwe schooljaar zich stilaan op gang trekt, moet ik toch toegeven dat het voor de Belgische en buitenlandse bedrijven geen zorgeloze zomer is geweest.

De geopolitieke gebeurtenissen volg(d)en elkaar immers in ijltempo op. De crisis in Oekraïne loopt steeds meer uit de hand en leidde ondertussen tot een 'sanctieoorlog'

waar de Europese ondernemingen niet ongehavend zullen uitkomen. En verder: de ebola-epidemie die steeds harder toeslaat in West-Afrika, de situatie in Syrië en Irak die met de dag verergert, het gewelddadige Israëlisch-Palestijnse confl ict dat weer in alle hevigheid oplaait … Al die crisissen treffen onze ondernemingen van dichtbij of van ver. Daardoor moeten heel wat ondernemers extra waakzaam blijven, kwestie van de impact op hun businessmodel en hun toekomstige inkomsten te evalueren.

Bovendien maken veel bedrijfsleiders zich ook zorgen over de Belgische politieke situatie. Zullen de nieuwe Gewest- en gemeenschapsregeringen zich bekommeren om het lot van onze ondernemingen? En hoe zit het federaal? Als de politieke wereld zich niet duidelijk engageert, vrezen de bedrijven dat hun concurrentiepositie geleidelijk zal verslechteren.

Maar ook al is optimisme niet langer troef, toch moeten we blijven werken aan het herstel van onze economie. Vandaar dat we vasthouden aan de uitgestippelde koers: een bondgenoot blijven van de ondernemingen en hen vernieuwende fi nancieringsoplossingen aanbieden om hun projecten in goede banen te leiden. Onze halfjaarresultaten bewijzen het eens te meer, want we hebben het volume van onze leningen aan bedrijven nog verhoogd.

Een goed relancebeleid is uiteraard onmogelijk zonder export. Vandaar dat we begin oktober eens te meer ons International Business Forum organiseren, een evenement dat zich richt tot alle bedrijven die hun activiteiten willen uitbreiden (lees verder op pagina 09).

Zoals altijd zijn we er trots op om dag na dag en maand na maand aan uw zijde te mogen staan en bij te dragen tot het herstel van onze economie.

P.S. Om het u nog makkelijker te maken, hebben we onze PC Banking-interface voor ondernemingen volledig vernieuwd. U leest er meer over in ons artikel op pagina 14.

4%

04 INGOnderneming

DE FINANCIËLE DIRECTEURS BLIJVEN OPTIMISTISCH De resultaten van de driemaandelijkse enquête van consultant Deloitte bij de Belgische CFO’s blijven positief. Zo verwacht 70% een stijging van hun bedrijfsomzet, terwijl 40% ervan uitgaat dat de resultaten van het tweede kwartaal de vast gelegde budgetten zullen overschrijden.

MAALTIJDCHEQUES: WEG MET PAPIER De dagen van de papieren maaltijdcheques zijn geteld: vanaf 1 januari 2016 zijn ze niet langer geldig. Deze beslissing, genomen in overleg met

de sociale partners, zou de administratieve lasten die wegen op ondernemingen en winkeliers aan-zienlijk moeten verminderen.

HARMONISERING VAN DE STATUTEN: DE AANVULLENDE PENSIOENEN AAN DE BEURT Op 1 januari 2015 start het proces voor de harmo-nisering van de regels inzake de toekenning van aanvullende pensioenen. Gezien de complexi-teit van het dossier koos de regering voor een staps gewijze aanpak, binnen een tijdsbestek van tien jaar.

NEWS

FINANCIERING

Europese onder-nemingen houden van de Beurs Volgens een recente studie van consultant PwC

hebben de nieuwe aandelenuitgiften (IPO’s) in Europa een record bereikt. Zo telt de consultant alleen al voor het tweede kwartaal van 2014 145 IPO’s voor in totaal 22,3 miljard euro. Zo’n hoog niveau was niet meer bereikt sinds 2007. Sinds begin dit jaar waren er in Europa niet minder dan 213 nieuwe uitgiften voor een totaal van 33,7 miljard euro. Dat de IPO-markt het zo uitste-kend doet, is te danken aan de goede gezondheid van de financiële markten en aan het feit dat heel wat Private Equity-fondsen de bedrijven in hun portefeuille willen lanceren op de Beurs. Tal van operaties zitten nog in de pijplijn, en het jaar zou dan ook moeten worden afgesloten met een nieuw record.

HUMAN RESOURCES

Nieuwe wetgeving inzake psycho sociale arbeidsrisico’s Sinds 1 september is er een nieuwe wet van

kracht over de preventie van psychosociale arbeidsrisico’s. Tot de belangrijkste veranderingen behoort een uitbreiding van het oude begrip 'psy-chosociale belasting door het werk'. Dat begrip werd omgedoopt tot 'psychosociale arbeids risico’s' en omvat voortaan alle psychologische risico’s, onder meer stress die verband houdt met: - de organisatie en de inhoud van het werk - de werkomstandigheden - de leefomstandigheden op het werk en de inter-persoonlijke relaties. De nieuwe wetgeving verduidelijkt ook de rol van de verschillende actoren inzake risicopreventie.

Info (snelkoppeling): http://goo.gl/XoFbc2

DE FINANCIËLE DIRECTEURS BLIJVEN

dan ook moeten worden afgesloten met een nieuw

Uit de recentste statistieken van de FOD Economie blijkt dat de industriële productie (de bouwsector niet meegerekend) in mei 2014 4% hoger lag dan in mei 2013. Ze lag ook 0,3% hoger dan de maand voordien. De stijgende trend houdt sinds begin 2013 aan.

INTERNATIONALE HANDEL

De Russische sancties onder de loepDe Europese Commissie heeft 125 miljoen

euro vrijgemaakt om de Europese groente- en fruittelers te helpen om de schok op te vangen van het invoerverbod dat Rusland heeft opgelegd. Maar zijn zij de enigen die getroffen worden door het Russische embargo? De economisten van ING bestudeerden de vraag en formuleerden hun con-clusies in een studie die online beschikbaar is.

Info (snelkoppeling): http://goo.gl/H045tm

De relatie werknemers-werkgevers in het tijd-perk van de sociale netwerken Dit boek, met Reid Hoffman, een van de oprich-ters van LinkedIn, als coauteur, pleit voor een nieuw soort relatie tussen ondernemingen en hun medewerkers. Beide partijen zouden er namelijk belang bij hebben om hun relatie te zien als een win-win-partnerschap. Het boek biedt een nieuwe kijk op rekrutering en talentontwikkeling. Info: The Alliance: Managing Talent in the Networked Age, door Reid Hoffman, Ben Casnocha en Chris Yeh Harvard Business Review Press ISBN-13 : 978-1625275776)

Wegwijs in de jungle van de opzegtermijnen De website van het advoca-tenbureau Laga biedt een systeem om de opzegtermij-nen te berekenen, rekening houdend met alle mogelijke scenario’s. Info: http://cnp.laga.be

Een inspiratie-bron voor managers? De 'managementblog' van Business Week bevat artikels van managementspecialisten over de nieuwste trends op het gebied van leadership en management. Info: http://www.businessweek.com/blogs/the-management-blog

READING TIPS

05

INGsiderSTEVIGE RESULTATEN VOOR HET EERSTE SEMESTER 2014 Op 8 augustus publiceerde ING haar halfjaarresultaten. De winst vóór belastingen bedraagt 649 miljoen euro, 16 miljoen minder dan vorig jaar, maar deze daling is te wijten aan een stijging van de banktaksen met 41 miljoen euro. Het aantal klanten blijft stijgen, net als het deposito- en het kredietvolume. Info (snelkoppeling): http://goo.gl/QxPPAV

DE MEDEWERKERS VAN ING LIEPEN MEE VOOR UNICEF Afgelopen juni deden 1.650 medewerkers van ING in 14 landen mee aan een loopwedstrijd in het kader van het project 'ING Run for UNICEF'. Deze actie bracht 175.000 euro op die zal worden besteed aan beter onderwijs in Zambia, Ethiopië en Nepal. Info (snelkoppeling): http://goo.gl/mgdXil

ONLINE BEVEILIGING

ING werkt mee aan de veiligheids-campagne van Febelfi n Febelfin, de Belgische federatie van de finan-

ciële sector, heeft een nieuwe nationale campagne gelanceerd om bedrijven en particulie-ren bewust te maken van de risico’s van phishing. Het gaat om een techniek waarbij fraudeurs de identificatie- en bevestigingscodes van PC Banking-gebruikers proberen te bemachtigen

om er frauduleuze transacties mee op te zetten en de rekeningen van hun slachtoffers te plunde-ren. Vorig jaar werden maar liefst 1.772 gevallen geregistreerd. Gelukkig werpen de sensibilisatie-campagnes hun vruchten af. Zo telde Febelfin voor de eerste zes maanden van 2014 nog slechts 183 phishing-slachtoffers.

Info: www.safeinternetbanking.be

ADMINISTRATIEVE VEREENVOUDIGING

De federale staat schakelt over op elektronische facturenOp 17 juli ontving de federale staat zijn eerste

factuur in UBL-formaat (Universal Business Language), d.w.z. een factuur die volledig auto-matisch wordt verwerkt. Meteen het officiële startschot van een proeffase waarbij alle leve-ranciers van drie federale overheidsdiensten (FOD Begroting en Beheerscontrole, Fedict en Kanselarij) hun facturen alleen nog digitaal versturen. Na die proefperiode wordt het project uitgebreid naar de andere federale diensten.

FAMILIEBEDRIJVEN

Zijn er nog opvolgers? Zo luidt de ietwat provocerende titel die het

Instituut voor het Familiebedrijf (IFB) koos voor zijn elfde colloquium. Dat heeft plaats op 7 oktober aanstaande, zoals steeds met de steun van ING, en zal in het teken staan van de nog altijd netelige opvolgingskwestie binnen familiebedrij-ven. Kernvraag in het debat: koestert de nieuwe generatie echt nog ondernemingsambities?

Info: http://www.familiebedrijf.be/nieuws/7-oktober-11de-dag-van-het-familiebedrijf

Hoffman, een van de oprich-

SUCCESS STORY

06

QBMT

DE ROBOT DIE DE WERELD ZAL VEROVEREN

INGOnderneming

OPRICHTINGSJAAR 2011

ACTIVITEITEN Ontwikkeling van een autonome, intelligente robot

LOCATIEHoofdzetel in Oostende

PERSONEEL2 vennoten en 8 programmeurs (van wie 6 in het Roemeense Craiova)

www.zorarobot.com

Met hun Zora Robot staan innovatieve ondernemers Fabrice Goffin en Tommy Deblieck aan de rand van de grote doorbraak. Na 2,5 jaar voorbereiding is Zora de eerste, humanoïde robot die klaar is voor wereldwijde commercialisering.

Z e is 58 cm groot, wandelt, herkent mensen, spreekt, zingt. Enkel zwem-men en springen lukt niet. Voor de rest kan ze alles. Haar naam: Zora, de eerste humanoïde robot ter wereld die

gecommercialiseerd wordt voor het grote publiek. Achter de schermen zit QBMT, de Oostendse vennootschap van Fabrice Goffi n en Tommy Deblieck. Wanneer we elkaar in juni ontmoeten, in het Economisch Huis in Oostende, is het gesprek doorspekt van jongensachtig enthousiasme en passie voor de kleine Zora.

OP DE RAND VAN DE GROTE DOORBRAAK

Want Zora staat op de rand van de grote doorbraak. Sinds maart 2014 hebben een paar Vlaamse zorginstellingen Zora op proef: het UZ Gent, enkele West-Vlaamse woon- en zorgcentra, een school voor kinderen met autisme en revali-datieziekenhuis Inkendaal in Sint-Pieters-Leeuw. Zora toont er revalidatie-oefeningen, leidt een bingospel, slaat alarm als een bewoner valt of zijn kamer verlaat, verdrijft ook de eenzaamheid … De eerste positieve reacties op de Zora Robot hebben voor een tsunami aan persaandacht gezorgd. Niet alleen de Vlaamse media, ook de Vara en De Telegraaf uit Nederland, en het Duitse magazine Capital kwamen al op reportage.

2,5 JAAR VOORBEREIDING"Eind 2011 hoorden we voor de eerste keer

van de Zora Robot", vertelt Fabrice Goffi n. "Een Frans wetenschapscentrum heeft de zorgrobot in 2009 ontwikkeld. De Fransen zochten een partner om de robot te commercialiseren. Zelf zijn ze enkel geïnteresseerd in wetenschappelijk onderzoek." Tommy Deblieck en Fabrice Goffi n waren op dat moment ook toe aan een nieuw project. Beide ondernemers leerden elkaar acht jaar geleden kennen, werden goede vrienden en beleefden samen enkele lucratieve avonturen in Qatar, de Verenigde Arabische Emiraten en Azië. "We lanceerden onder andere een virtuele butler, ver-kochten een Mediabox, ontwikkelden een iPod tour guide voor musea en een virtueel winkelmandje."

"DIE MANNEN VAN ZORA" "De keerzijde van Qatar was dat we er meer

dan 300 dagen per jaar verbleven. Om zaken te doen in het Midden-Oosten moet je er nu eenmaal fysisch aanwezig zijn. Maar voor onze gezinnen was dat niet houdbaar. Bovendien hadden we in ons eigen bedrijf nauwelijks iets te zeggen. Als buitenlander mag je in Qatar maximaal 49% van de aandelen hebben, maar met die 49% heb je niets in de pap te brokken." Ondertussen is de band met Qatar helemaal doorgeknipt, maar de 'Q' blijft gewoon in 'QBMT', voluit 'Qatar Belgium Modern Technologies'. "Dankzij die 'Q' gingen veel deuren open en kwamen de Franse wetenschappers ons op het spoor. Maar in de praktijk gebruiken we de naam 'QBMT' niet meer. Mensen kennen ons nu als 'die mannen van Zora'," lacht Tommy Deblieck.

AANKOPEN EN PROGRAMMERENDe commercialisering van de Zora Robot

betekent dat QBMT de robots aankoopt, ze pro-grammeert op maat van de klant, en vervolgens verkoopt of verhuurt. In principe kan de Zora

Robot voor om het even welke taken gepro-grammeerd worden. Voorwaarde voor de Franse wetenschappers was echter steeds dat de robot een sociale toepassing zou krijgen. "Een vriend bij een ziekenfonds dacht aan woon- en zorgcentra", vertelt Fabrice Goffi n. "Door de vergrijzing hebben we daar steeds meer handen nodig, terwijl het budget niet evenredig stijgt. Tegen 2020 dreigt een groot personeelstekort. De Zora Robot helpt dat probleem oplossen. Zora is perfect voor repe-titieve en ondersteunende taken. Denk aan de krant voorlezen, vertellen welk weer het wordt of wat er deze middag op het menu staat, revali-datie-oefeningen tonen, de nummers trekken uit een bingospel … Zo krijgt het personeel meer tijd voor complexe en 'warme' taken, die met emotie gepaard gaan."

Tommy Deblieck en Fabrice Goffi n geven toe dat Zora al eens een ethische snaar raakt. "Wie voor het eerst van Zora hoort, vreest soms dat we de zorg voor senioren straks helemaal aan robots overlaten. En dat er heel wat jobs op de tocht komen te staan. Maar van de rusthuizen die Zora tot nu toe getest hebben, is er geen enkele die Zora doorgestuurd heeft. De reacties zijn enkel positief", aldus Tommy Deblieck.

LEASING EN PETERSCHAPHet enige probleem dat de zorginstellin-

gen met Zora ondervinden, is haar fi nanciering. Zora kost 15.000 euro. In tijden van crisis vallen dergelijke bedragen moeilijk te slijten bij een raad van bestuur. Fabrice Goffi n: "Dankzij ING hebben we die drempel sterk verlaagd. Via de ING Vendor Lease (zie kader op pagina 8) bieden we Zora aan voor 270 euro per maand, of slechts 9 euro per dag. Dat is een enorm commercieel voordeel. De vijf Zora Robots die momenteel in proefprojecten gebruikt worden, zijn alle gefi nancierd via ING Vendor Lease. Daar zijn we ING uiteraard heel erkentelijk voor."

Wie zijn Fabrice en Tommy?

Fabrice Goffin begon zijn carrière als directeur van het World Trade Center Antwerpen en leerde daarna als import- en exportconsultant de Qatarese markt kennen. Vervolgens stichtte hij enkele bedrijven op de Arabische markt. Van augustus 2012 tot april 2014 was hij mede-eigenaar en gedelegeerd bestuurder van de Brugse kaarsenfabriek Hautekiet Candles nv.

Tommy Deblieck stopte op zijn 18e met school, ging een jaar in de horeca werken en gooide zich toen op de informatica. Hij werd programmeur en later intern consultant automatisering bij een producent van voedings-supplementen. Tot hij vijftien jaar geleden zijn eigen con-sultancybedrijf oprichtte. Zo liep hij Fabrice Goffin tegen het lijf, met wie hij samen naar Qatar trok.

Ondernemerstips

ALS U IN IETS GELOOFT, MOET U ERVOOR GAAN Als u een droom hebt, moet u af en toe eens durven springen. Wij hebben ook serieus schrik gehad.

LAAT U DOOR ZOVEEL MOGELIJK MENSEN INFORMERENEn maak er vervolgens uw eigen verhaal van. Ons businessplan is de eerste twee jaar wel twintig keer aangepast, telkens met nieuwe data.

UW GROOTSTE KAPITAAL ZIJN DE MENSEN MET WIE U SAMENWERKTOm vooruit te gaan, moet u goede mede-werkers selecteren, zeker als start-up. Kies mensen met passie voor hun werk, en geef ze vertrouwen.

07

stopte op zijn met school, ging een jaar in de

toen op de informatica. Hij werd

liep hij Fabrice Goffin tegen het lijf, met wie hij samen naar Qatar

SUCCESS STORY

08

Om Zora financieel nog toegankelijker te maken, hebben de twee Oostendse onder-nemers een peterschap door bedrijven bedacht. Voor diezelfde 270 euro per maand wordt een onderneming peter van een zorgrobot. In ruil draagt Zora de bedrijfsnaam als familienaam en staat het logo op de zorgrobot. De sponsor krijgt ook een maandelijks verslag van Zora's activiteiten en af en toe komt Zora op bezoek in de onderneming. In de boekhouding wordt het peterschap ingebracht als publiciteit. "Op amper een maand mogen we al vier peterschappen noteren. Vooral kleinere bedrijven blijken gecharmeerd om zo hun merk lokaal te versterken", geeft Tommy Deblieck aan.

100 ZORA'S TEGEN BEGIN 2015Voor Fabrice Goffi n en Tommy Deblieck doet het

positieve onthaal van de Zora Robot zichtbaar deugd. Al 2,5 jaar steken ze al hun energie in de robot. Ook hun Qatarese spaarcenten gingen op aan Zora, meer dan ze aan hun partners durfden te vertellen. "Eind maart kregen we wel 250.000 euro steun van het Vlaams Agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie (IWT). En er lopen gesprekken met externe investeerders. Ook qua verkoop gaat de bal stilaan aan het rollen. Op enkele weken tijd hebben we acht Zora's verkocht. Tegen begin 2015 willen we er honderd geplaatst hebben, niet alleen in België, maar ook in Nederland, Duitsland en Finland. Zora geraakt nu echt in een stroomversnelling", besluit Fabrice Goffi n met glinsterende ogen.

"Ondersteuning aan innovatieve ondernemers"

"ING is begin 2014 'de' preferente financiële partner van QBMT bvba, een innovatieve onderneming met een niet alledaags, doch zeer toekomstgericht product. Het ING Business Center Brugge is sterk verweven met de lokale ondernemingen. Bovendien is er een belangrijke link met de zorgsector via onze afdeling ING institutionelen. Zora was dan ook een uitgelezen kans om onze kennis van de zorgsector in te zetten voor een groeibedrijf uit de regio. Na een eerste verkennend gesprek werd een meeting ingepland met onze specialisten van ING Lease, die een oplossing op maat aanboden onder de vorm van 'vendor lease'. Hiermee werd ING de eerste bankinstelling ter wereld die een huma-noïde robot leaset. Als relatiegelastigde is het uitermate boeiend om ervoor te zorgen dat ING kansen kan bieden aan innovatieve groeibedrijven."

SVEN VERSTRAETENRelationship Manager ING

© F

oto's

: Fré

déric

Rae

vens

, V.R

.

INGOnderneming

Wat is ING Vendor Lease?

ING Vendor Lease kort samengevat: u verkoopt een product aan uw klant. ING betaalt de factuur in de plaats van uw klant. Vervolgens betaalt de klant gedu-rende een afgesproken termijn maandelijks een beperkt bedrag aan ING. Op het einde van het contract koopt u het product terug. Vervolgens kan de klant het product definitief van u aankopen, of een nieuw leasen.

Via ING Vendor Lease ligt de financiële drempel voor uw klant dus niet alleen lager, u kunt uw klant ook aan u binden door op het einde van het contract een nieuw product aan te bieden. Bovendien krijgt u de kans om een tweedehandsmarkt voor uw producten op te zetten, en kunt u in het leasingcontract extra diensten opnemen, en zo uw omzetcijfer per klant een duwtje in de rug geven. Uw ING Relationship Manager geeft u graag meer info over ING Vendor Lease.

De eerste Zora Robots werden ingezet in zorgcentra, waar ze het personeel helpen bij repetitieve taken. Zo komt er meer tijd vrij voor de patiënten.

ING INTERNATIONAL BUSINESS FORUM

HET EVENT VOOR INTERNATIONAAL ZAKENDOEN

A l een aantal jaar is de International Business Day van ING een vaste prik voor ondernemingen die internationaal zaken-doen. Ook op de editie 2014 in Brussel krijgen zij opnieuw tonnen praktische

en gedetailleerde informatie. Zo staat op 2 oktober onder andere een plenaire infosessie gepland met Peter Vanden Houte, Chief Economist van ING België, Pieter Timmermans, gedelegeerd bestuurder van het VBO, en Michèle Sioen, voorzitter van het VBO en CEO van Sioen Industries. Er is ook een debat tussen ondernemers over internationaal zakendoen. Wie wil, kan enkele specifi eke workshops volgen, bijvoorbeeld over het beheer van wisselkoersrisico’s.

FACE-TO-FACE GESPREKKENOndernemers zullen ook kunnen spreken met

lokale medewerkers van ING en BDO uit een aantal landen, waaronder al zeker Polen, Roemenië, Rusland en Turkije; India, China en Hongkong; en Frankrijk en Duitsland. Tijdens een persoonlijk contact krijgen ondernemers antwoorden over het oprichten van vennootschappen in het buitenland, het optimaliseren van betaalstromen, de fi nancie-ring van projecten enz.

SAMENWERKING MET VBO EN BDONieuw dit jaar is de samenwerking met het

Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) en accountancykantoor BDO, waardoor het evenement ook een nieuwe naam kreeg. International Business Manager Annemie Nolf, die het evenement coördi-neert voor ING, vertelt waarom. "Elk jaar publiceren VBO en BDO samen een themaboekje voor onder-nemers met praktische tips en getuigenissen. Vorig

jaar was dat bijvoorbeeld over de fi nanciering van ondernemingen. In 2014 gaat de gids over internationaal zakendoen. Op vraag van het VBO en BDO hebben we meegeschreven aan deze editie, die trouwens gelanceerd wordt op het International Business Forum."

250 PLAATSEN BESCHIKBAARDoor de samenwerking met het VBO en BDO

wordt het evenement ook opengesteld voor bedrij-ven die geen klanten zijn van ING. "Op de onderste verdieping van het ING-gebouw Marnix in Brussel kunnen we bovendien maximaal 300 gasten ont-vangen. We verwachten daarom dat het evenement snel vol zal lopen", legt Annemie Nolf uit.

EVENEMENT BLIJFT GRATISOndanks de beperkte plaatsen blijft het evene-

ment gratis. Inschrijven kan bij het VBO. De klanten van ING krijgen daarvoor binnenkort de nodige richtlijnen in een offi ciële uitnodiging.

09

FOCUS

De ING International Business Day kreeg naast een nieuwe naam ook een nieuwe invulling. Op het ING International Business Forum geven straks niet alleen de experts van ING u advies en tips over internationaal ondernemen, ook het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) en de accoun-tants van BDO komen langs.

© F

oto’

s: Je

ssica

Hill

tout

, Rep

orte

rs, V

.R.

ANNEMIE NOLFInternational Business ManagerING België

een nieuwe naam ook een nieuwe invulling. Op het ING International Business Forum geven straks niet

SUCCESS STORY

10

LAMPIRIS

VAN KLEIN DUIMPJE TOT ELEKTRICITEITSREUS

INGOnderneming

OPRICHTINGSJAAR2003

ACTIVITEITEN Levering van energie (gas en elektriciteit) en gebruiks-klare isolatieoplossingen

LOCATIELuik

OMZET Iets meer dan 1 miljard euro in 2013

PERSONEEL270 medewerkers

www.lampiris.be

W anneer Bruno Venanzi en Bruno Vanderschueren beslissen om hun talenten te bundelen en een van de eerste challengers te lanceren op de pas gelibera-

liseerde energiemarkt, lijkt hun project zo goed als onmogelijk. "We hadden allebei enorm veel zin om erin te vliegen en een onderneming uit de grond te stampen op basis van het concept groene elektri-citeit", herinnert Bruno Venanzi zich, gedelegeerd bestuurder van Lampiris. "Daarvoor moesten we wel eerst de vereiste licenties krijgen in elk van de drie Gewesten, en dus de nodige fi nanciële garanties kunnen bieden. Die hadden we toen helaas nog niet." Maar er is meer nodig om de twee jonge ondernemers te ontmoedigen.

EEN BEURS EN EEN TELECOMBEDRIJF?

Om de nodige geloofwaardigheid en fondsen te verwerven, hanteren beide vennoten een op zijn zachtst gezegd originele aanpak. "Eerst lan-ceerden we een energiebeurs, die we vervolgens doorverkochten. Later deden we hetzelfde met een telefonieaanbod. Dat leverde ons voldoende kapitaal op om Lampiris boven de doopvont te houden", vertelt Bruno Venanzi. Zo’n beurs opstar-ten, was uiteraard niet zomaar een onschuldig idee. "Ons plan groeide uit twee vaststellingen. Eén: er bestond toen nog geen enkele beurs voor groene energie in ons land. Twee: we moesten

de nodige contacten leggen om ons toekomstig project te lanceren. De beurs was in dat opzicht een optimale oplossing."

EEN REËLE TEST In 2003, vlak na de liberalisering, lanceren

de twee partners Lampiris. "De situatie was toen ideaal voor een reële test", vervolgt Bruno Venanzi. "We wilden een 100% groen project ontwikkelen. In Wallonië bleef de liberalisering echter beperkt tot een zeer klein marktsegment: de levering van 100% groene elektriciteit aan particulieren. Onze eerste klanten waren dan ook papa, mama en de vrienden. Die kozen veeleer voor ons om ons plezier te doen dan om geld te besparen. Beetje bij beetje deed de mond-tot-mondreclame haar werk. In de herfst van 2006 hadden we al 2.000 klanten. Maar we hadden nooit verwacht dat er zo’n succes verhaal op zou volgen!"

30.000 KLANTEN IN DRIE MAANDEN Nu de volledige liberalisering er aankomt,

komen de zaken in een stroomversnelling terecht. "We hadden een ander profi el: we leverden niet alleen 100% groene elektriciteit, maar hanteerden ook een vaste prijs, voor die tijd een primeur. En last but not least waren we een 100% Belgische onderneming, opgericht met een gelijke inbreng van een Vlaming en een Waal. Dat creëerde een zeker sympathiekapitaal bij journalisten en consumentenorganisaties. Resultaat: tussen

Ondernemerstips

LAAT U ADVISEREN DOOR DE JUISTE PERSONEN

Aarzel nooit om externe hulp te vragen, dat verruimt uw blik.

LANCEER U!

Van durf krijgt men achteraf nooit spijt.

UW BANKIER IS ER OM U TE HELPEN

Uw bank is wel degelijk uw natuurlijke bondgenoot, in tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt. Het is niet omdat u een negatieve opmerking krijgt over een project, dat u op de boodschapper moet schieten. Uw bankier helpt u om uw project te verfijnen. En als hij garanties vraagt, doet hij dat zowel voor hemzelf als voor u. Het risico moet nu eenmaal aanvaardbaar blijven in verhouding tot zijn potentiële rendement.

Lampiris werd opgericht in 2003 en is een van de eerste ondernemingen die doorbrak op de Belgische energiemarkt na de doorgevoerde liberalisering. Toch heeft dit 100% Belgische bedrijf zijn pioniersgeest weten te bewaren, ondanks een duizelingwekkende groei.

11

Wie zijn de twee Bruno’s eigenlijk?

Bruno VenanziBruno Venanzi studeerde geschiedenis aan de Université de Liège en geeft toe dat zijn

eerste passie … journalistiek was! Tijdens zijn studies werkt hij als jobstudent in een callcenter, maar uiteindelijk helpt hij zijn baas bij het dagelijkse bedrijfsbeheer. Dit eerste contact met de ondernemingswereld is bepalend voor het vervolg van zijn carrière. Na een tijdelijke passage bij Belgacom ontmoet hij Bruno Vanderschueren bij WorldCom, waarna hij overstapt naar Certipost. In 2003 kruisen ze opnieuw elkaars pad en richten ze samen Lampiris op.

Bruno Vanderschueren Bruno Vanderschueren behaalt een master in de Economische Wetenschappen aan de KUL en start zijn carrière in de telecom-sector. Eerst bij IBM, dan bij WorldCom, waar hij Bruno Venanzi ontmoet. Na een tijdelijke overstap naar Electrabel lanceren ze samen Lampiris.

SUCCESS STORY

12

oktober 2006 en 1 januari 2007, de datum van de liberalisering, trokken we niet minder dan 30.000 nieuwe klanten aan. We hebben tientallen nieuwe medewerkers moeten aanwerven en oplei-den, om zeker klaar te zijn op 1 januari!"

HET DNA BEHOUDEN Tien jaar later is Lampiris actief in de drie

Gewesten, zowel op de gas- als op de elektriciteits-markt, en telt het iets meer dan 800.000 klanten. "Gelukkig hebben we ons DNA behouden en ons anders kunnen positioneren. Zo waren we de eersten om een vaste prijs aan te bieden. Bovendien werkten we als eersten met contracten van onbepaalde duur, lang voor de regering daar alle bedrijven toe verplichtte. Vandaag blijven we nog altijd onze eigen aanpak hanteren. Met onze businessklanten bijvoorbeeld: net als onze concur-renten bieden we het personeel van onze klanten korting aan. Maar we kennen die korting ook toe aan personeelsleden die al klant zijn bij ons. En in de regel blijven eenvoud en transparantie onze handelsmerken. Zo hebben we bij Lampiris slechts één enkele prijsformule voor particulieren, met een automatische korting zodra het contract zijn derde verjaardag ingaat. Onze fi losofi e luidt dat die klanten weten hoe we werken en ons minder kosten inzake beheer. Vandaar dat we hen een korting kunnen toestaan. Een goede manier om hen tevreden te stellen … en te binden."

GROEI IN GOEDE BANEN LEIDEN Lampiris startte met een kapitaal van

63.000 euro, maar moest een herkapitalisatie doorvoeren om zijn groei in goede banen te leiden. "We hebben onze winst altijd geherinvesteerd, maar op een bepaald moment volstond dat niet langer. Onze bankiers raadden ons aan om een kapitaalsverhoging door te voeren, omdat we geen bijkomende leningen meer loskregen", vervolgt Bruno Venanzi. "Op het moment zelf is dat vervelend, maar tegelijk is het een uitdaging

© F

oto’

s: La

etizi

a Ba

zzon

i, V.R

.

INGOnderneming

Partners sinds de oprichting

Lampiris en ING zijn al partners sinds de oprichting van het bedrijf. "Onze relatie is in de loop van de tijd steeds intenser geworden. We spitsen ons toe op cashma-nagementproducten in een seizoenscontext. Lampiris kent een zeer snelle groei, dus zijn die producten van cru-ciaal belang."

Snelle groei "De communicatie verloopt uitstekend. Buiten de halfjaarlijkse vergaderingen tussen Lampiris en zijn drie hoofdbankiers, om de balans op te maken en de bedrijfsprojecten te bespreken, komen we ook regelmatig samen met onze product-specialisten om onze dagelijkse werkrelatie in goede banen te leiden en ons partner-schap voortdurend te verbeteren."

FRANÇOISE BRÉSART-WALHEERRelationship ManagerING

die u de juiste vragen doet stellen. In ons geval was het cruciaal om meerderheidsaandeelhou-der te blijven, om de controle over het bedrijf te behouden. Opdracht volbracht: na een kapitaals-verhoging van 30 miljoen euro houden we nog altijd 65% van het kapitaal in eigen handen. GIMV en SRIW bezitten elk 16,5%, de rest is eigendom van onze medewerkers. Daarnaast hebben we onze werkmethode moeten aanpassen aan de groei van onze teams. "Het moeilijkste moment komt er tussen 30 en 60 medewerkers. Zolang we onder de 30 personeelsleden zaten, konden Bruno en ik nog alles zelf doen en beheren. Maar zodra je de kaap van de 30 overschrijdt, wordt dat moeilijker. Vanaf 60 medewerkers wordt het mogelijk om eigen teams op te richten onder leiding van managers. En de behaalde winst is ruim voldoende om externe consultants in te huren om te helpen bij de herstructurering."

NIEUWE MARKTEN Vandaag wil Lampiris nieuwe markten

veroveren. Zo heeft het zich gelanceerd in de isola-tiesector. "Heel wat klanten vroegen ons om hen te helpen, omdat ze niet wisten hoe ze dat moesten aanpakken, welke werkzaamheden voor hen het nuttigst waren, welke aannemers ze moesten kiezen enz. We hebben al hun vragen beantwoord. Vandaag werken we samen met meer dan 30 aan-nemers op 600 werven per jaar, om onze klanten sleutelklare oplossingen te kunnen aanbieden." Lampiris lonkt ook naar de Franse markt. "Die is nog maar zeer weinig geliberaliseerd, dus is er nog plaats voor nieuwkomers. We hebben ook een inte-ressant contract voor gegroepeerde gasaankopen kunnen bedingen met de consumentenorgani-satie 'UFC-Que Choisir?'. Dat leverde ons in één klap 70.000 klanten op. We hopen binnenkort de grens van de 100.000 klanten te overschrijden." De toekomst ziet er dus stralend uit en steekt boordevol nieuwe uitdagingen voor onze twee ondernemers …

Nieuwe medewerkers aanwerven en de teams structureren: het was een van de grote groeiuitdagingen van Lampiris.

Vroeger bestond maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) erin om gewoon een paar humanitaire activiteiten toe te voegen aan het jaarverslag. Vandaag is die tijd voorgoed voorbij. Voortaan vormt MVO de kern van het businessmodel van onze bedrijven.

EEN 'BUSINESS'-KIJK OP MVO

O ok al blijft MVO niet langer beperkt tot gewone humanitaire activiteiten, toch verdwijnen die niet volledig van de kaart. "Zowel ING als haar medewerkers blijven dergelijke activiteiten organiseren",

aldus Marie Godts, Corporate Social Responsibility Specialist.

EEN NIEUW BUSINESSMODEL "Vandaag is MVO veel breder dan fi lantropie.

Vandaar dat we onze aanpak voortaan baseren op vijf pijlers: klantgerichtheid, businessaanpak, werkomgeving, milieuafdruk en impact op de gemeenschap."

"Vandaag vormt MVO de kern van het DNA van ondernemingen en hun businessmodel, zoals Michael Porter, hoogleraar in Harvard en strate-giespecialist, benadrukt", vervolgt Marie Godts. "Deze koerswijziging wil inspelen op nieuwe maat-schappelijke verwachtingen. Zo krijgt ING vandaag veel meer vragen van de pers, ngo’s en de burgersa-menleving over onze bijdrage aan duurzame ontwikkeling. Naast initiatieven om bijvoorbeeld onze CO2-voetafdruk te verminderen, hebben we een debat gelanceerd over hoe we als bank kunnen bijdragen tot een betere samen-leving, door de manier waarop wij de economie fi nancieren. Zo denken we aan mogelijke part-nerschappen met spelers uit het verenigingsleven en de bedrijfs-wereld. Deze dynamiek is wel degelijk zinvol nu duidelijk wordt dat bedrijven, sociale onderne-mers en verenigingen samen extra waarde kunnen creëren voor onze burgers."

PRESTATIEMETING MVO integreren in het businessmodel houdt

ook in dat de resultaten geëvalueerd worden. "Zo hebben we bij ING kritieke prestatie-indicatoren (KPI) ingevoerd om de CO2-voetafdruk te meten van de energieprojecten die we fi nancieren. In 2008 bevatte onze energieportefeuille 20% projecten op basis van steenkool en 20% op basis van hernieuwbare energiebronnen. Vandaag bedragen die percentages respectievelijk 13% en 39%. Meteen het bewijs dat er wel degelijk concrete acties mogelijk zijn!"

13

INSIGHT

Vandaag vormt MVO de kern van het DNAvan onderne-mingen en hun businessmodel

© F

oto’

s: Co

rbis,

V.R

.

MARIE GODTSCorporate Social Responsibility SpecialistING België

MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN

INGOnderneming

AT YOUR SIDE

14

Nadat Home’Bank vorig jaar al een volle-dige facelift onderging, is het nu de beurt aan Home’Bank Plus. De online dienst kreeg een nieuwe naam: Business’Bank, waarmee de vlag veel beter de lading dekt.

VOLLEDIG HERDACHT"De klantenervaring werd volledig herdacht",

zo omschrijft Lieven Haesaert de vernieuwingen bij Business’Bank. "De functionaliteiten blijven min of meer dezelfde", zegt hij. "Maar Business’Bank zal er helemaal anders uitzien, overzichtelijker zijn en de toegang tot de functionaliteiten zal makkelijker worden. Het design is een stuk moderner. De meeste icoontjes zijn nu geïnspireerd op icoontjes van apps, zodat het meteen duidelijk is waarvoor ze dienen." Zoals in het verleden in Home’Bank Plus het geval was, zijn er ook in Business’Bank specifi eke businessdiensten beschikbaar die het fi nancieel beheer van businessklanten eenvoudiger maakt. Daarnaast is alle informatie die terug te vinden was op ing.be/business, nu ook beschikbaar in Business’Bank.

SPLITSING PRIVATE EN ZAKELIJKE REKENINGEN

De grootste verandering die werd doorge-voerd, is de volledige splitsing tussen private en zakelijke rekeningen. "Veel ondernemers gebruik-ten Home’Bank Plus voor zowel hun private als zakelijke rekeningen", legt Haesaert uit. "Of omge-keerd: er werden ook heel wat zakelijke rekeningen beheerd in Home’Bank. Dat is in Business’Bank niet meer mogelijk, u kunt daar enkel nog uw zakelijke rekeningen beheren. Wie persoonlijke rekeningen wil beheren, moet naar Home’Bank. Om het gebruiksgemak te verhogen, hoeft de

gebruiker zich echter maar één keer aan te melden om zowel Home’Bank als Business’Bank te gebrui-ken. Met een druk op de navigatieknop schakelt u van Home’Bank naar Business’Bank."

Deze splitsing heeft ook gevolgen voor de gewone Home’Bank. "Er waren ook privéklanten die absoluut van Home’Bank Plus wilden gebruik-maken omdat bepaalde functionaliteiten alleen daar te vinden waren", zegt Haesaert. "Twee hand-tekeningen ingeven bij het beheer van rekeningen bijvoorbeeld. Deze functionaliteiten bieden wij vanaf nu ook aan in Home’Bank."

DE EFFECTIEVE OMSCHAKELINGOngeveer 15% van onze klanten moeten de

overschakeling maken, schat Haesaert, ongeveer driekwart daarvan gebruikte Home’Bank voor

ONLINE BANKIEREN

ZEG NIET MEER HOME’ BANK PLUS,MAAR BUSINESS’BANK

Sedert eind augustus heeft Home’Bank Plus, de online dienst voor het zakelijke internetbankieren bij ING, een flinke update ondergaan. Zelfs de naam veranderde: Home’Bank Plus heet voortaan Business’Bank. De belangrijkste vernieuwin-gen worden uit de doeken gedaan door Lieven Haesaert, General Manager Direct Channels bij ING België.

Te onthouden

Home'Bank Plus maakt plaats voor Business’Bank, en dat voor al uw bedrijfstransacties.

Dankzij een verrijkte versie van Home’Bank kunt u nu ook uw privérekeningen beheren.

Het is kinderspel om tijdens eenzelfde sessie over te schakelen van de ene applicatie naar de andere.

LIEVEN HAESAERTGeneral Manager Direct ChannelsING België

15

ZEG NIET MEER HOME’ BANK PLUS,

Veilig bankieren via Business’Bank

ING doet natuurlijk alles om Business’Bank zo veilig moge-lijk te houden. Maar een optimale beveiliging bereiken we samen. Volg daarom altijd deze drie gouden regels om veilig te bankieren op het internet:

Log altijd in op Business’Bank via de website ing.be Geef nooit persoonlijke gegevens of codes door. Gebruik altijd het nummer op de achterkant van uw ING-bankkaart als u de Business’Bank Helpdesk wilt bellen.

het beheer van zakelijke rekeningen. Door deze groep over te zetten naar Business’Bank hebben zij nu ook toegang tot een heleboel nieuwe functionaliteiten.

Om de klanten zo goed mogelijk te begelei-den, wordt de omschakeling in verschillende fases uitgevoerd. Elke klant zal via e-mail en een bericht in Home’Bank of Business’Bank verwittigd worden op de dag van de omschakeling. De eerste fase is gestart einde augustus en tegen midden oktober zullen alle betrokken klanten Business’Bank kunnen gebruiken.

ACHTTIEN MAANDEN VOORBEREIDING

Voor de lancering van Business’Bank werd niet over één nacht ijs gegaan. Er werd meer dan achttien maanden aan gewerkt door een heel team van mensen binnen ING. "De gebruikers zelf hoeven voor de overschakeling niks te doen of niks aan te passen", zegt Haesaert, "de volledige overdracht van rekeningen wordt door ING zelf verzorgd."

MOBIELE KANALEN"Met de nieuwe Business’Bank is de inspiratie

bij ING wat betreft de digitale diensten ook nog lang niet opgedroogd", zegt Haesaert. "Zo zijn er de mobiele kanalen waar onze businessklanten vandaag al hun rekeningen kunnen opvolgen. In de volgende weken zullen hieraan ook een aantal bijkomende businessfunctionaliteiten worden toegevoegd, zoals het beschikbaar maken in de app van rekeningen met beperkte mandaten en het uitvoeren van betalingen met een dubbele handtekening."

© F

oto's

: V.R

.

Ontdek nu al een preview van

Business’Bank

Benieuwd hoe de nieuwe Business’Bank er uitziet? Surf naar ing.be/businessbank en ontdek de

nieuwe lay-out en mogelijkheden.

INGOnderneming

TAX & FINANCE

16

V roeger was de berekening van de successie- of schenkingsrechten op aandelen van familiebedrijven onder-worpen aan een barema dat dergelijke overdrachten 'onfi nancierbaar' maakte.

"Dat zorgde voor ernstige continuïteitsproble-men", aldus Evelyn Van de Boel, Wealth Analysis & Planning Consultant bij ING Private Banking. "Al is de situatie in de loop van de voorbije tien jaar geleidelijk verbeterd."

LAGERE AANSLAGVOET Zo bedraagt de belasting op testamentaire

erfenissen van bedrijfsaandelen in Wallonië 0%, terwijl het Brusselse en het Vlaamse Gewest een voorkeurtarief hanteren van 3%. In Vlaanderen worden successies zwaarder belast als ze niet gebeuren in rechte lijn (grootouders, ouders, kin-deren), of tussen echtgenoten of samenwonenden, terwijl Brussel en Wallonië geen enkel verschil maken naargelang de verwantschapsgraad, ook niet als er van verwantschap geen sprake is. Schenkingen van hun kant worden 3% belast in Brussel en 0% in Vlaanderen en Wallonië; ook hier hoeft er geen verwantschapsband te bestaan.

VERDRIEVOUDIGING VAN HET AANTAL SCHENKINGEN IN VLAANDEREN

Op die manier willen Vlaanderen en Wallonië ondernemers aansporen om de continuïteit van hun bedrijf veilig te stellen vóór hun overlijden, aangezien nalatenschappen er voortaan duurder zijn dan schenkingen. Een beleidsmaatregel die afgestemd is op de demografi sche evolutie. "Volgens de recentste statistieken is 40% van de Belgische ondernemingen nog altijd in handen van babyboomers", benadrukt onze gespreks-partner. "Dat zegt genoeg over de omvang van het probleem. Vandaar dat Vlaanderen in 2012

FAMILIALE OVERDRACHT

SCHENKING OF NALATENSCHAP VOOR FAMILIEBEDRIJVEN? In 2012 besliste het Vlaamse Gewest om het schenken van aandelen in familie-bedrijven voortaan fiscaal te bevoordelen ten opzichte van nalatenschappen. Doel: bedrijfsleiders stimuleren om tijdig na te denken over de toekomst van hun onder-neming. Maar hoe zit het in de andere Gewesten?

Te onthouden

De federale Staat en de Gewesten willen al jaren de overdracht van familiebedrijven vergemakkelijken.

Vlaanderen en Wallonië willen daarbij schenkingen bevoordelen ten opzichte van nalatenschappen.

Dankzij aangepaste structuren kunnen ondernemers economische eigendom en controle van elkaar scheiden.

17

SCHENKING OF NALATENSCHAP VOOR FAMILIEBEDRIJVEN?

het overlijden, om te garanderen dat de belangen van de reservataire erfgenamen worden gerespec-teerd", vervolgt Evelyn Van de Boel. "Een paar jaar geleden was de situatie zelfs nog complexer. Er werd immers rekening gehouden met de waarde van de schenkingen bij het overlijden en niet bij de schenking. Met andere woorden: indien een bedrijfsleider de onderneming schonk aan een van zijn kinderen en een gelijkwaardig geldbedrag aan het andere kind, kon de waarde van het bedrijf sterk gestegen zijn op het ogenblik van zijn overlij-den, en kon het andere kind een 'inkorting' eisen."

'KLIKKEN' EN COMPENSATIE IN CONTANTEN

Sindsdien is de situatie grondig veranderd. "Allereerst bepaalt artikel 922 van het Burgerlijk Wetboek dat de waarde van de aandelen van familiebedrijven voortaan moet worden 'vast-geklikt' bij de schenking. Het is die waarde die wordt gehanteerd bij het overlijden, om de gelijke behandeling tussen erfgenamen te waarborgen", licht Evelyn Van De Boel toe. "Die aanpassing geeft schenkingen eindelijk de veiligheid die ze tot dan toe niet hadden. Bovendien mag de inkorting, die vroeger in natura moest gebeuren, voortaan in contanten gebeuren indien er sprake is van een ongelijke verdeling. Op die manier kan de aangewezen erfgenaam zijn aandelen en dus ook de controle over de onderneming behouden."

beslist heeft om de fi scale druk om te keren: in plaats van 2% belasting op schenkingen en 0% op nalatenschappen in geval van overlijden geldt er voortaan een belasting van 0% op schenkingen en van 3% op nalatenschappen in rechte lijn. Deze maatregel is een groot succes, want in 2011 waren er 300 bedrijfsschenkingen, in 2012 maar liefst 1.053, een verdrievoudiging dus, en in 2013 liep het cijfer al op tot 1.470."

HET ERFDEEL: EEN NETELIGE KWESTIE

Toch botsen zowel schenkingen als nala-tenschappen op een hinderpaal: de gelijke behandeling van de erfgenamen. "Het burgerlijk recht bepaalt dat sommige erfgenamen – de 'reservataire erfgenamen' – recht hebben op een 'gereserveerd' gedeelte van het vermogen van de overledene. Daardoor is het voor een onderne-mer vaak onmogelijk om zijn bedrijf na te laten aan een van zijn kinderen indien slechts één kind belangstelling toont voor de onderneming." 'Opzijgezette' reservataire erfgenamen zouden voor de rechter kunnen eisen dat het erfenisdeel van het (de) begunstigde kind(eren) verminderd wordt ('inkorting'). Deze regeling geldt ook voor schenkin-gen. "Ook al dateren de schenkingen van een hele tijd voor het overlijden, toch moet de waarde ervan worden opgeteld bij de waarde van de bestaande goederen van de nalatenschap op het moment van

40% VAN DE BELGISCHE ONDERNEMINGEN ZIJN NOG ALTIJD IN HANDEN VAN BABYBOOMERS

Hoe zit het met holdingmaatschappijen?

Holdingmaatschappen blijven een delicaat geval. De behandeling van schenkingen van die maat-schappijen hangt af van de aard van de holding en van het Gewest:

In Wallonië komen holdingmaatschappijen alleen in aanmerking voor verlaagde tarieven indien zowel zijzelf als hun dochtermaat-schappijen een 'reële' activiteit (industrie, handel, ambacht, land- of bosbouw, een vrij beroep, een ambt of een dienst) uitoefenen in hoofdberoep.

In Vlaanderen is de schenking van een holding-maatschappij geen probleem zolang de maat-schappij een reële economische activiteit uitoefent of minstens een participatie bezit van 30% in een vennootschap met een reële activiteit. In dat laatste geval geldt de vrijstelling van rechten alleen voor de aandelen van de holding in vennootschappen met een reële economische activiteit. De andere aandelen genieten geen gunsttarief. In Brussel zijn holdingmaatschappijen sowieso uit-gesloten van het stelsel van bedrijfs schenkingen.

EVELYN VAN DE BOELWealth Analysis & Planning Advisor ING Private Banking

INGOnderneming

TAX & FINANCE

18

EEN SCHENKING IN TWEE AKTEN Maar wat met de talrijke ondernemers voor

wie het bedrijf een zeer belangrijk deel vormt van het vermogen? De fi nanciële compensatie die gestort wordt door de erfopvolger die door de ondernemer wordt gekozen binnen de familie, kan immers fi nancieel onhoudbaar blijken indien het verschil tussen de erfgenamen te groot is. "Toch bestaat er wel degelijk een oplossing voor dit probleem", benadrukt Evelyn Van De Boel. "Zo kan de ondernemer, met goedkeuring van de erfgena-men, twee gelijklopende akten laten verlijden. De eerste akte is een schenking aan de erfgenamen, in onverdeeldheid, van het volledige vermogen dat hij wil schenken, inclusief de bedrijfsaandelen. De tweede akte wordt gesloten tussen de erfgenamen en is bedoeld om uit de onverdeeldheid te treden, eventueel mits betaling van een compensatie door de erfopvolger. Het is zelfs mogelijk om die fi nanciële compensatie te spreiden in de tijd en op die manier de operatie betaalbaar te maken voor de erfopvolger.

DE CONTROLEKWESTIE Toch blijft er nog een netelige kwestie. Veel

ondernemers willen immers hun nalatenschap plannen, om de gevolgen van een onverwacht overlijden te vermijden, en tegelijk hun bedrijf blijven leiden. "De eenvoudigste oplossing in dat geval is: een schenking doen met voorbehoud van vruchtgebruik. Maar opgelet: alleen Vlaanderen en Wallonië kennen aan deze operatie hetzelfde fi scale statuut toe als een schenking in volle eigendom." Ingezetenen van het Brusselse Gewest worden dus benadeeld en moeten: - ofwel een andere oplossing kiezen, bijvoorbeeld

een type vennootschap oprichten die de bevoegdheden van de bestuurder versterkt, zoals een bvba of een commanditaire vennootschap op aandelen;

- ofwel een gewone roerende schenking doen (buiten het gunstige kader van de bedrijfsschen-king), met voorbehoud van vruchtgebruik;

- ofwel verhuizen uit Brussel (zie kadertekst);- ofwel hopen op een wetswijziging.

© F

oto's

: Get

ty Im

ages

, V.R

.

EN DE BURGERLIJKE MAATSCHAP? Evelyn Van de Boel: "Een andere mogelijkheid

om de controle te behouden, is de oprichting van een burgerlijke maatschap. Zo’n maatschap is fi scaal transparant en verandert dus niets aan de successie- of schenkingsrechten. Ze maakt het wel mogelijk om de rollen duidelijker te bepalen. Kort samengevat komt het erop neer dat de bedrijfsleider alle aandelen van het familiebedrijf onderbrengt in een burgerlijke maatschap die hij speciaal daartoe opricht. Vervolgens schenkt hij de aandelen van de maatschap aan zijn kinderen, eventueel met voorbehoud van vruchtgebruik. De statuten van de burgerlijke maatschap stellen hem aan als bestuurder, waardoor hij de controle over het familiebedrijf behoudt. Wat deze formule interessant maakt in vergelijking met de gewone schenking van de bedrijfsaandelen met voorbe-houd van vruchtgebruik, is de fl exibiliteit van de statuten van een burgerlijke maatschap. Die sta-tuten kunnen immers worden aangepast op maat, bijvoorbeeld om te vermijden dat de kinderen te vroeg aan het roer zouden komen te staan van het familiebedrijf, als ze daarvoor nog te jong zijn. Er kan ook bepaald worden dat het de burgerlijke maatschap in haar geheel is die het stemrecht uitoefent in de onderneming, via haar statutaire bestuurder. Dat vermijdt een verwatering van het vermogen van de familie indien ze niet de enige bedrijfsaandeelhouder is. Voor welke oplossing er ook wordt gekozen, het is in elk geval aan te raden om een expert te raadplegen. Een dergelijke plan-ning mag zeker niet overhaast gebeuren!"

Welk fiscaal domicilie?

Het is het fiscale domicilie van de schenker of de overledene dat in aanmerking komt, en niet dat van de vennootschap. Ingeval hij in verschillende Gewesten heeft gewoond, tellen de vijf jaar vóór de schenking of het overlijden. Het bevoegde Gewest is dat waar hij het langst verbleef tijdens deze periode. Met andere woorden: indien een ondernemer verhuist van Brussel naar Gent of Charleroi, blijft hij fiscaal gezien nog gedurende twee en een half jaar een Brusselse ingezetene.

En de stichting?

Een bijzonder mecha-nisme dat ondernemers hanteren, is de certifica-tie van aandelen door een privéstichting. Bij de oprichting van de stichting worden de aan-delen van het familie-bedrijf ondergebracht in de stichting; die geeft certificaten uit die deze aandelen vertegenwoor-digen. Deze operatie maakt het mogelijk om onderscheid te maken tussen financiële rechten (dividenden) en politieke rechten (stemrecht). Toch blijft deze oplossing praktisch moeilijk uitvoerbaar en is ze gezien de kostprijs pas echt interessant voor zeer grote vermogens.

De wet op de successierechten maakt de overdracht van familiebedrijven voortaan gemakkelijker.

19

TIPS & TRICKS

EENHEIDSSTATUUT ARBEIDERS-BEDIENDEN: WELKE BALANS?

HARMONISERING VAN DE STATUTEN

Te onthouden

De wet houdt niet alleen nieuwe verplichtingen in, maar biedt ook meer duidelijk-heid bij de berekening van de opzegtermijn.

Compensatie-maatregelen zijn onvoldoende om de ondernemingen te ondersteunen.

Het is tijd voor een nieuwe aanwervings- en ontslagcultuur.

Welke balans kunnen we maken van de harmonisering van het arbeiders- en het bediendestatuut, meer dan zes maanden na de invoering van het eenheidsstatuut? Terugblik op een brandend dossier …

V oor Olivier Rijkaert, advocaat en expert in sociaal recht, bestaat er nog geen echte eenheidsstatuut. "Er blijven nog altijd heel wat verschillen bestaan tussen arbeiders en bedienden", Toch gaat het

hier om een belangrijke stap naar een harmonisering van de statuten."

Welke nieuwigheden?

Een van de kernpunten van het compromis is het feit dat werknemers die al aangeworven zijn op het moment dat de wet van kracht wordt, hun rechten behouden. Maar wat met de toekomst?

De opzegtermijnen voor contracten van onbepaalde duur zijn voortaan dezelfde voor alle werknemers. De 'carenzdag' voor arbeiders, d.w.z. de eerste dag ziekteverzuim, die niet vergoed wordt, wordt definitief geschrapt. De proefperiode verdwijnt, op twee uitzonderingen na: studentenarbeid en uitzendarbeid. Outplacement, vroeger alleen voorbehouden voor 45-plussers, wordt uitge-breid naar alle werknemers met een opzegtermijn van minstens 30 weken. Hierbij zijn er twee scenario’s mogelijk: ofwel worden de 60 outplacementuren gevolgd tijdens de opzegtermijn, ofwel, als het om een breuk gaat, kunnen de outplacementkosten afgetrokken worden van de vergoeding (met name vier weken loon) die de werkgever moet betalen. Sinds 1 april 2014 moeten werkgevers zich aan nieuwe regels houden inzake ontslagmotivering.

EÉN ENKELE OPZEGTERMIJN "Ook al moeten de teksten nog aangevuld

worden door de rechtspraak, ze hebben alvast de verdienste dat ze duidelijkheid scheppen over de berekening van de opzegtermijn", vervolgt Olivier Rijckaert. Voortaan volstaat het inderdaad om zich daarvoor te baseren op een referentietabel.

TIPS & TRICKS

20 INGOnderneming

Bovendien wordt het opzeggen van een contract van een werknemer die na 1 januari 2014 in dienst is genomen, iets gemakkelijker: bij het begin (tot 5 jaar anciënniteit) en aan het einde van de loopbaan (na 20 jaar).

Voor werknemers die al op 31 december 2013 in dienst waren, is de situatie echter complexer en zou een ontslag duurder kunnen uitvallen. Er moeten immers twee opzegtermijnen samenge-teld worden: - die op basis van de nieuwe bepalingen, - de eind 2013 verworven opzegtermijn, die bere-

kend wordt op basis van de vroegere regels. "Dat zou echter veel hoger geweest zijn als de

totale anciënniteit van arbeiders had moeten wor-den herberekend op basis van het nieuwe regime", merkt Bart Buysse, algemeen directeur van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO), op.

ONVOLDOENDE COMPENSATIE-MAATREGELEN

Deze harmonisering brengt extra kosten mee voor de werkgevers, aangezien het ontslag van een arbeider duurder kan uitvallen. Om de balans in evenwicht te brengen, heeft de regering een aantal compensatiemaatregelen toegestaan. Zo wordt er een budget uitgetrokken van 80 miljoen euro om de afschaffi ng van de carenzdag te compenseren (zie verder). "Globaal gezien is de som voldoende", beklemtoont Bart Buysse, "maar ze dreigt versnipperd te raken en niet de extra kosten te dekken waarmee de betrokken werkgevers worden

BART BUYSSEAlgemeen directeurVerbond van Belgische Ondernemingen

opgezadeld. Vandaar dat het VBO ervoor pleit om het beschikbare budget specifi ek te besteden voor de ondersteuning van sectoren die meer arbeiders tewerkstellen."

De regering heeft twee bijkomende maat-regelen genomen. Enerzijds worden de hoogste ontslagvergoedingen voortaan onderworpen aan een speciale bijdrage, die gebruikt wordt om de werkgeversbijdragen te verminderen voor ondernemingen met minder dan 20 werknemers. Anderzijds wordt de ontslagvergoeding – de vroe-gere 'crisispremie' – die de RVA toekent aan ont-slagen arbeiders, in sommige gevallen geschrapt. "De middelen die op die manier vrijkomen, zullen gebruikt worden om de werkgeversbijdragen te verminderen voor de jaarlijkse vakantie van de arbeiders", aldus nog de algemeen directeur van het VBO.

Tot slot hebben de werkgevers bedongen dat ze een fi scaal vrijgesteld 'sociaal passief' mogen aanleggen. Zo mogen de ondernemingen het equivalent van drie weken loon (en één week na een loopbaan van 20 jaar) per jaar en per werknemer besteden aan het aanleggen van een provisie voor toekomstige ontslagen. Wel heeft de regering een aantal plafonds ingevoerd: 100% vrijstelling voor bruto loonschijven van minder dan 1.500 euro, 30% tot 2.600 euro en niets daarboven. "Bovendien zal deze maatregel pas voelbaar worden vanaf 2019, aangezien ze geldt voor werknemers die vanaf 1 januari 2014 vijf jaar anciënniteit hebben", nuanceert Bart Buysse.

HET ONTSLAG-DOSSIER WAS MAAR HET TOPJE VAN DE IJSBERG: ER ZITTEN NOG EEN AANTAL GROTE DOSSIERS IN DE KAST DIE ONVER-MIJDELIJK OP TAFEL ZULLEN KOMEN

21

AFSCHAFFING VAN DE CARENZDAG De afschaffi ng van de carenzdag, de niet-

bezoldigde eerste dag ziekteverlof van arbeiders, zal het absenteïsmebeheer bemoeilijken. Bart Buysse: "De carenzdag had een ontradend effect op het ziekteverzuim bij arbeiders. Anderzijds vormen bedienden sowieso al twee derde van alle werknemers. De werkgevers zullen in elk geval strenger toezien op het ziekteverzuim, temeer omdat er ondertussen striktere maatregelen gelden om misbruiken te vermijden. Zo moeten werknemers voortaan onmiddellijk hun werkgever op de hoogte brengen en zich op vooraf bekendgemaakte tijdstippen aanmelden voor een controle, zo niet verliezen ze hun recht op gewaarborgd loon."

HET AANTAL AANWERVINGEN IN DALENDE LIJN?

Het is nog te vroeg om uit te maken of ondernemingen sinds de hervorming minder personeel aanwerven. Toch zouden de nieuwe opzegtermijnen en de afschaffi ng van de proefperiode bedrijven kunnen aanzetten om meer te kiezen voor uitzendarbeid of voor contracten van bepaalde duur (CBD). "We zien nog geen signifi cante toename van het aantal uitzendcontracten", aldus nog Bart Buysse, "al is het wel mogelijk dat de werkgevers hun houding aanpassen, in die zin dat ze selectiever worden bij de keuze van hun medewerkers".

Ontslagmotivering

Sinds 1 april 2014 hebben werknemers met minstens zes maanden dienst het recht om de redenen van hun ontslag te kennen (uitgezonderd uitzendkrachten en studenten). "Werkgevers die een ontslag niet uit eigen beweging moti-veren, moeten voortaan binnen twee maanden – en per aangetekende brief – antwoorden op het verzoek tot rechtvaar-diging van de werknemer", licht Olivier Rijckaert, advocaat en expert in sociaal recht, toe. "Als hij niet of te laat antwoordt, riskeert hij een forfaitaire boete die gelijkstaat aan twee weken loon." De werkgever moet zijn beslissing motiveren met concrete argumenten, zo niet kan de rechtbank hem dwingen om een schadevergoeding te betalen van 3 tot 17 weken loon, boven op de forfaitaire boete.

Acht weken "Sinds de hervorming van kracht is, zien we dat er akkoorden worden gesloten waarbij werkgevers die het ontslag van een werknemer niet geldig kunnen rechtvaardigen, hem of haar gemiddeld ongeveer acht weken loon moeten uitbetalen", vervolgt Olivier Rijckaert. "Vandaar dat werkgevers meer dan in het verleden voor elk ontslag een dossier zullen moeten samenstellen. Een nieuwe cultuur die zeker tot een systeem van schriftelijke waarschuwingen zal leiden, om de werknemer te wijzen op zijn tekortkomingen." Voor Bart Buysse heeft dit nieuwe systeem de verdienste dat het een te zware procedure vermijdt. "Bij geschillen beschik-ken rechters trouwens over een zekere appreciatiemarge, om het onredelijke karakter van het ontslag te beoordelen. Het wordt voor werkgevers dan ook belangrijk om de echte reden van het ontslag mee te delen – of die nu te maken heeft met het gedrag of de competenties van de werknemer, of met de behoeften van de onderneming – en correct toe te lichten." ©

Fot

o’s:

Corb

is, V

.R.

OLIVIER RIJCKAERTGeassocieerd advocaatSotra

GEMENGDE BALANS Volgens de baas van het VBO blijft de balans

duidelijk gemengd. "We zijn ontsnapt aan een grondwettelijke impasse en zijn juridisch ingedekt voor wat het verleden betreft. Voor werkgevers die bedienden in dienst hebben, is de verdwijning van de formule Claeys eveneens een stap vooruit. Volgens die formule mocht er voor hogere bedien-den een specifi eke opzegtermijn worden vastge-legd per contract. Toch blijft er nog veel werk aan de winkel, onder meer inzake compensaties."

EN DE TOEKOMST? "Het ontslagdossier was maar het topje van

de ijsberg!" oordeelt Olivier Rijckaert. "Een aantal grote dossiers, die momenteel nog in de kast zit-ten, zullen onvermijdelijk op tafel komen: aanvul-lende pensioenen, jaarlijkse vakantie, organisatie van de collectieve arbeidsverhoudingen, eenma-king van de sociale overlegstructuren, loonscha-len… Het worden ongetwijfeld moeilijke discussies zolang de economische belangen zo groot zijn."

De volledige harmonisering van het De volledige harmonisering van het arbeiders- en het bediendestatuut zal nog jarenlange moeilijke onderhandelingen tussen de sociale partners vergen.

EVENTS

22 INGOnderneming

D esign heeft vandaag alle aspecten van ons dagelijks leven ingepalmd. En het aantal talentrijke Belgische designers die internationaal doorbreken, neemt nog voortdurend toe. Een verheugend

succes, dat ook heel wat vragen doet rijzen. Het is die uitdaging die Danny Venlet, designer en artistiek directeur van MAD Brussels (Mode and Design Art Center), is aangegaan, in samenwerking met ING Art Center. De tentoonstelling die het resultaat is van die vraagstelling kreeg de titel 'The Power of Object(s) - Design Bestsellers in Belgium' en opent haar deuren naar aanleiding van het Design September Festival.

DESIGN KRITISCH BEVRAAGD Vanaf wanneer wordt een voor-

werp design? En wat verklaart het succes van een product:

zijn omvorming tot icoon dat in het geheugen gegrift blijft, of zijn commercieel succes? Waarom wordt een icoon niet automatisch een bestseller

Wat is design? Wanneer wordt een product een bestseller of blijft het in het geheugen gegrift? Hoe komt het dat het Belgische design vandaag zoveel succes heeft? ING België en MAD Brussels, het Mode and Design Art Center organiseren een ten-toonstelling die een antwoord probeert te geven op deze vragen.

THE POWER OF OBJECT(S)

DE DAGELIJKSE LEEFWERELD VAN BELGISCH DESIGN

The Power of Object(s) Design Bestsellers in Belgium

Van 4 september 2014 tot 11 januari 2015Alle dagen open van 10.00 u. tot 18.00 u, ook op feestdagen, Kerst- en Nieuwjaarsdag. Elke woensdag nocturne tot 21.00 u.

ING Art CenterKoningsplein 6 1000 Brussel

en omgekeerd? Om die vragen te beantwoorden, onderzocht de curator van de tentoonstelling het werk van 25 hedendaagse Belgische designers (zie kadertekst). De deelnemers werden niet alleen geselecteerd op basis van hun naam, hun repu-tatie of de mate waarin ze het Belgische design vertegenwoordigen, maar vooral op grond van het aantal producten dat ze in de loop van hun carrière al op de markt hebben gebracht.

DRIE WERKEN – DRIE INVALSHOEKEN Van elke designer laat de tentoonstelling drie

voorwerpen zien: De 'Iconen' zijn producten die designers als symbolisch voor hun werk beschouwen of die het publiek bijna spontaan associeert met hun naam. De 'Bestsellers' worden onderverdeeld in twee subcategorieën. Enerzijds het meest verkochte product, anderzijds de bestseller die de designer het meest geld heeft opgebracht.

De confrontatie tussen die voorwerpen doet een vraag rijzen: hoe komt het dat het beroemdste 1

2

product van een designer niet per se het best verkoopt, het meest opbrengt of omgekeerd? "We hebben de deelnemende designers geïnterviewd en de gesprekken verwerkt in een bezoekersgids en een fi lm", aldus Patricia De Peuter, adjunct-curator van de tentoonstelling. "Op die manier kunnen de bezoekers hun reacties lezen tijdens het bezoek zelf, en zich een concreter idee vormen van de werkomgeving van een designer."

IS DESIGN AUTOMATISCH KUNST? Wie als designer een product ontwerpt dat zijn

doelgroep niet bereikt, mist een kans. En daarin schuilt nu net het verschil tussen design en kunst: de zoektocht naar het 'kleinste gemene veelvoud' tussen het beginideaal van de designer en de vele, vaak tegenstrijdige wensen en interesses van de doelgroep voor wie het werk uiteindelijk bestemd is. Dat zoekproces, de interactie tussen ontwerper, gebruiker en producent, vormt de essentie zelf van design.

©Fo

to's:

V.R

.

23

1 Xavier Lust, Bestseller volume, Turner - Driade

2 Danny Venlet, Icoon, Easy Rider - Bulo

3 Big-Game, Bestseller marge, Pen - Praxis

4 Bram Boo, Icoon, Overdose - Bulo

DE BELG: EEN GEBOREN DESIGNER? Belgische designers zijn overigens veel markt-

gerichter dan bijvoorbeeld onze noorderburen. Het calvinistische verleden van Nederland speelt daarbij ongetwijfeld mee. Heel wat Belgische designers hebben trouwens hun eigen produc-tiebedrijf opgericht. In tegenstelling tot hun Nederlandse collega's zijn ze dus veel minder geneigd om hun creaties te 'conceptualiseren'. Ze zetten zich af tegen de opvatting dat een ontwerp functioneel moet zijn, met als argument dat ze de materiële wereld afwijzen. Een gevolg van onze typisch Belgische compromiscultuur? We mogen daaruit hoe dan ook zeker niet concluderen dat het Belgische design stereotiep of eenvormig zou zijn, integendeel! "In zijn meest fl atterende vorm lijkt een Belgisch designvoorwerp op een omstreden gedicht vol tegenstrijdigheden. Het wil immers tegelijk verleiden en ergeren", aldus Danny Venlet, een Australische designer die sinds de jaren 1990 in België woont en de Belgische designwereld door en door aanvoelt.

De deelnemende designers

Marina BautierAlain BerteauBig-GameBram BooNathalie DewezJean-François D'OrAnthony DuffeleerNedda El-AsmarAxel EnthovenAlain GillesDavy GrosemansVincent JaletCharles KaisinBart LensXavier LustChrista ReniersStefan SchöningDiane SteverlynckPiet(er) StockmansMaarten Van SeverenDanny VenletLuc VincentSylvain WillenzDirk WynantsMichael Young

Een designvoorwerp kopen op de tentoonstelling?

De tentoonstelling host de MAD POP-UP Store, opgericht door Studio Helder en Galerie Valerie Traan. ING wil hiermee de bezoekers stimuleren om de creaties van Belgische designers te leren appreciëren en er trots op te zijn. Design is vandaag de dag niet meer weggelegd voor een elite, maar maakt deel uit van een nieuwe life style."In de MAD POP-UP Store kunnen bezoekers interessante kleine voorwerpen kopen", zo vertelt Patricia De Peuter enthousiast. "De filosofie sluit perfect aan bij die van de tentoonstelling: de Belg beter vertrouwd maken met design en, zo hopen we, hem trots maken op de talrijke creaties waarop ons land prat kan gaan."

REGELS WERKEN NET BEVRIJDEND VOOR DESIGN

Dat de ontwerpen van Belgische designers minder media-aandacht krijgen dan de oncon-ventionele prototypes van buitenlandse designers met een radicalere aanpak, verklaart wellicht waarom het Belgische design lange tijd in een hoekje is geduwd. Maar het is waarschijnlijk net die compromistraditie die ontstaan gaf aan de alchemie die de Belgische designers vandaag naar de internationale top stuwt. De specifi eke wensen van gebruikers en producenten, en de beperkingen die daarmee samengaan, remmen hun creativiteit niet af, maar zorgen er net voor dat ze zichzelf overstijgen en als het ware hun vele interesses 'sublimeren'. Dat levert een uniek voorwerp op dat tegelijk functioneel en artistiek is.

3

4

EVENTS

24 inGOnderneming

De man is discreet, bijna zwijgzaam. Een spaarzaamheid aan woorden die in contrast staat met de exuberantie van zijn stijl – die van zijn creaties wel te verstaan, want in zijn eigen kleding staat

soberheid voorop. Dries Van Noten nodigde ons voor dit interview uit in zijn hoofdkantoor, een robust havenpand aan de Godefriduskaai, op het Eilandje in Antwerpen. Toen de stille ontwerper, met een al even bescheiden handdruk en glimlach, zich lang geleden in deze wijk vestigde, was deze allesbehalve

DrIes van noten

Tussen Antwe

trendy. Vandaag tekent het imposante MAS zich af aan de overkant van de straat. Helemaal bovenaan, net onder het panoramaterras, zit het tweester-renrestaurant ‘t Zilte. In de ooit zo rustige, verlaten buurt is het nu een drukte van jewelste zodat men onder de kaai zelfs een openbare parking heeft moeten aanleggen. Hierdoor werd zijn tuin in Lier meer dan ooit de belangrijkste bron van evenwicht voor de meest emblematische van de Antwerpse Zes (zie pagina 25). Een tuin die tot aan de publicatie van zijn boek een goed bewaard geheim bleef.

Dries van noten - Inspirations

tot 2 november 2014

Musée des arts Décoratifs de Parisrue de rivoli 10775001 Pariswww.lesartsdecoratifs.fr

van 13 februari tem 19 juli 2015

ModeMuseum nationalestraat 282000 antwerpenwww.momu.be

In 1985 opende Dries van noten zijn eerste boetiek in een winkelgalerij in antwerpen. volgend jaar zal hij dus dertig jaar actief zijn binnen de internationale modewereld. vanaf februari 2015 kunnen we zijn bijzonder parcours ontdekken in het ModeMuseum van antwerpen.

IntuïtIef én weloverwogen "Dries Van Noten maakt zijn keuzes intuïtief,

maar stelt weloverwogen vragen", zo schrijft Pamela Golbin, algemeen conservator van de hedendaagse collecties mode en textiel in het Parijse Musée des Arts Décoratifs. Hier loopt nog tot 2 november de expo Dries Van Noten, Inspirations. De pitch van deze tentoonstelling op 1.500 vierkante meter? De ontwerpen van Dries Van Noten samenbrengen met de historische stukken van het museum en andere werken die zijn mode hebben beïnvloed, van de film 'The Piano' van Jane Campion en de muziek van de Sex Pistols tot een schilderij van Francis Bacon. Een verzameling van spiegelingen en contrasten, die iconoclastische allures aannemen wanneer een Vlaamse 16e-eeuwse schilder plotseling dialogeert met de bijzondere kunsttaal van een Damien Hirst. Van 13 februari tot 19 juli 2015 komt de tentoon-stelling naar het ModeMuseum van Antwerpen, in een aangepaste versie. ING, die altijd de Belgische mode heeft ondersteund (lees kader pagina 27) is partner van dit evenement. "Omdat we niet dezelfde en ook niet alle kunstwerken kunnen tentoonstellen als in Parijs en de ruimte bovendien kleiner is, beginnen we het verhaal opnieuw te vertellen, met bepaalde stukken van het MoMu en andere stukken van onze collecties", vertelt Dries Van Noten. ING sprak aan de hand van vijf sleutelwoorden met deze ontwerper, die in zijn boek wordt omschreven als een verzamelaar die steeds op zoek is naar verwantschappen tussen eclectische elementen uit alle hoeken van de wereld.

1. Zelfanalyse"De vraag van het Parijse Musée des Arts

Décoratifs was voor mij een verrassing. Het was nog niet echt in mijn gedachten opgekomen om een tentoonstelling te maken. Maar zodra ik had begrepen dat het geen klassieke retrospectieve

erpen en pArijs

25

over mijn werk zou zijn, maar in de eerste plaats zou gaan over creativiteit en inspiratie, werd het plots een heel interessant avontuur. Het was voor mij ook een soort analyse van de manier waarop ik werk. Met vier collecties per jaar (twee voor vrouwen en twee voor heren) en de druk van de defilés, wordt je manier van werken haast een automatisme. Bij zo’n tentoonstelling moet je voor jezelf terugblikken, en het hoe en waarom analyse-ren. Dat is heel boeiend." "We werkten bijna twee jaar aan dit project. Zodra het concept vast lag, zijn we in de archieven van het museum gedoken. Geen sinecure want deze bevatten 1,2 miljoen werken! We maakten een eerste selectie en dan gingen we meer in detail. Je moet nagaan welke stukken je kunt tentoonstellen, rekening houdende met hun toestand en het verhaal dat je er mee kunt vertellen. Een aantal werken komen ook van andere musea of private collecties.

Zo zijn er ongelooflijke werken van het Musée d’Orsay, waaronder de Comte Montesquiou van Giovanni Boldini. Dit schilderij werkt ook fantas-tisch omdat het naast een portret van Elizabeth Peyton, de Silver Bosie, hangt. Deze confrontatie leek me een verrijking. Vanuit die logica was het voor mij belangrijk om voor deze tentoon-stelling niet zomaar een werk van bijvoorbeeld Damien Hirst of Yves Klein te hebben, maar wel een specifiek werk. Van Damien Hirst koos ik het werk met de vlinders. Een haai op sterk water of een doorgesneden koe zou niet hetzelfde verhaal verteld hebben ... Terwijl bij een klassieke

De Antwerpse Zes

De antwerpse Zes vormden de bakermat van de antwerpse mode begin jaren 1980: walter van Beirendonck, Dirk Bikkembergs, ann Demeulemeester, Dries van noten, Dirk van saene en Marina yee. Ze behaalden allen een diploma modesectie aan de Koninklijke academie voor schone Kunsten in antwerpen, waarvan walter van Beirendonck op heden directeur is.

Als iets BInnen De norMen is, dAn vind ik het meestAl saaI. dAArom wil ik telkens opnieuw deze schoonheID en De norMen DoorBreKen

Musée des arts Décoratifs, ModeMuseum, expo 'Dries van noten - Inspirations', 2014, foto’s © luc Boegly

EVENTS

26 inGOnderneming

"Hoewel ik me omringd heb met effi ciënte teams, vind ik het belangrijk dat ik betrokken blijf bij alle beslissingen. In veel modehuizen wordt er een creatief directeur aangesteld. Ik werk anders, voor mij is het noodzakelijk dat een product mijn eigen ding is. Het zou jammer zijn om enkel nog verga-deringen te moeten bijwonen en dan de richtlijnen aan te geven. Ontwerpen blijft het meest boeiende aspect in de hele cyclus van een kledingstuk en ik blijf nog heel sterk betrokken bij het creatieve proces. Het creatief bureau bestaat uit een twintigtal mensen van over de hele wereld. Om die reden is onze voertaal het Engels. Sommigen zijn meer tech-nisch bezig, bijvoorbeeld met patronen. Je hebt er die aan de accessoires werken (schoenen en tassen), tricot of uitsluitend de imprimés. Iedereen heeft een duidelijke rol."

"Elke nieuwe collectie moet beter zijn dan de vorige. Maar ons doel is niet om een winkel te openen in elke wereldstad, daar heb ik niet zo’n nood aan. We moeten ons natuurlijk wel blijven ontwikkelen, een fi rma die niet groeit is niet gezond. We moeten dus zien dat we het ieder seizoen meer en beter doen. Onze collecties worden momenteel verkocht in een 500-tal verkooppunten, waarvan een twintigtal eigen winkels. De andere zijn multilabel stores en corners in department stores zoals Barneys in New York."

3. schoonheID"Iets perfect mooi kan ook heel saai zijn. Een

perfect mooie vrouw, die haar perfectie dankt aan esthetische chirurgie, boeit me minder dan een vrouw met een haakneus of een vreemde kin, of een gezicht of een lichaam dat je twee keer moet bekijken om het volledig tot je te laten doordringen. Dat is ook de fi losofi e achter mijn collecties: als iets binnen de normen is, dan vind ik het meestal saai. Daarom wil ik schoonheid en normen doorbreken, met verwach-tingen spelen. Ik wil voortdurend dingen in vraag stellen en mensen blijven verrassen."

"Mijn creaties zijn geen fast fashion, misschien zelfs geen echt modeproduct. Ik probeer kleding te maken die een langer leven kunnen hebben. Ik denk dat dit de kledingstukken zijn waar mensen echt in geïnteresseerd zijn, vooral in moeilijke tijden. De bezoekers aan de tentoonstelling in Parijs waren trouwens verbaasd hoe moeilijk het is om op mijn creaties een datum te plakken. Zowel de stukken uit de jaren 1990 als die van nu worden gekenmerkt door een soort van tijdloosheid, het is geen vluch-tige mode. Je ziet dat er één visie achter zit, en het is dat wat telt."

4. overDracht"Ik probeer voortdurend om mijn passie en

kennis door te geven. In de eerste plaats binnen mijn bedrijf, maar ook bij studenten. Enkele weken geleden nodigden we de studenten van het vierde jaar van de Academie van Antwerpen een volledige dag uit. Ik legde hun mijn manier van werken uit en zij kregen de kans om heel wat over het vak te ont-dekken. Voor mij is het contact met jonge mensen

voor miJ is het nood-zAkeliJk dAt een ProDuct MIJn eIgen DIng Is

kunsttentoonstelling de naam van de artiest soms belangrijker is dan het werk zelf. Wij zijn volledig omgekeerd tewerk gegaan."

2. ontwerPen"De modewereld is natuurlijk veranderd sinds

ik in 1977 startte aan de Academie van Antwerpen. Niet alleen de technieken zijn anders, ook het productieritme en de tools waarover we beschikken, om te beginnen natuurlijk het internet. Mijn bedrijf is geëvolueerd, maar het ontwerpproces blijft het-zelfde: Je start steeds met een stuk stof waarmee je een menselijk lichaam omhult. Dit is de reden waarom ik zo enthousiast blijf."

27

belangrijk. Ik heb graag het gevoel dat mijn manier van mode maken zal blijven bestaan."

"Continuïteit is belangrijk, ook binnen het bedrijf zelf. Ik ben er 55 en indien ik om de een of andere reden zes maanden buiten strijd ben, moeten de zaken voortlopen. Wist u dat we bijvoorbeeld in India alleen al een kleine 3.000 mensen hebben die voor ons werken, aan borduurwerk? Niemand heeft het eeuwige leven en je kunt ziek worden of het slachtoffer zijn van een ongeval. Ik zorg dat ik een goed team rond mij heb, dat indien nodig bepaalde beslissingen kan nemen."

5. gelD"Voor mij is geld een beetje een bijkomstigheid. Ik

weet dat fi nanciële middelen belangrijk zijn, maar ik wil vooral doen wat ik graag wil doen. Ik wil de kleren kunnen maken die ik wil maken, ik wil me omrin-gen met de dingen die ik mooi vind en die ik nodig heb om creatief te zijn. Voor het beheer van mijn vermogen, zowel privé als zakelijk, ben ik omringd door een hele goede ploeg. Ik ben in de eerste plaats een goede ontwerper en daarnaast misschien ook een goede tuinman. Het overige vertrouw ik toe aan mensen met de nodige competenties. Mijn relaties

met ING gaan al ver terug. ING was de eerste bank die geloofde in de Antwerpse mode. Je had indertijd

Vertrouwen en financiële orthodoxie met elkaar verzoenen

In zijn bankierspak valt er maar weinig extravagantie te ontdekken, en toch … erik van Den eynden, tegenwoordig general Manager Midcorps & Institutionals bij Ing België, leidde aan het begin van de jaren 1990 het kantoor BBl haven in antwerpen. Dat was vóór de overname van de Bank Brussel lambert door Ing. Dit kantoor dicht bij de haven telde onder zijn klanten uiteraard veel maritieme bedrijven die vanuit antwerpen opereerden.

Inzicht hebben in de sector op een dag stapte niet een reder maar een modeontwerper het kantoor binnen. "Dat was Dries van noten", herinnert zich erik van Den eynden. "Met in zijn kielzog a.f. vandevorst, walter van Beirendonck, veronique Branquinho, raf simons, Jurgi Persoons en alle anderen. Ik kende niets van de sector. Ik begeleidde daarom Dries bij een van zijn defilés in Parijs. Daar ontmoette ik ook verschillende spelers uit de hele modeketen, in een poging om de werking van elk van de raderen in het proces te begrijpen. een bedrijf door-gronden, de ondernemer vertrouwen en dit combineren met een goede financiële

orthodoxie, dat is de essentie van ons vak als bankier. samen werkten we een methode uit om de Belgische ontwerpers de nodige financiering te geven en tegelij-kertijd de risico’s voor de bank te beper-ken. we zetten ook een ecosysteem op dat voor iedereen gelijk was: zelfde bankier, zelfde bedrijfsrevisor, zelfde persattaché enz. voor hen was deze wereld immers al even nieuw. soms was ik zelfs een beetje leraar economie wanneer ik hen de metho-des en hulpmiddelen voor de financiering van de internationale handel toelichtte. Dries was de first mover, hij combineerde een groot creatief talent met de vaardighe-den van een ondernemer. hij had ook een neus voor ander talent, voor mensen die uit de band springen. het was hij die ons adviseerde om de nodige financiering te verstrekken aan raf simons, op dit moment artistiek directeur bij Dior. Maar toch wil ik hier niet de indruk wekken dat het in de Belgische mode allemaal rozengeur en maneschijn is. Ik weet dat de meeste ont-werpers het door de crisis lastig hebben om een goed financieel model te vinden, en dat sommigen moeite hebben om het hoofd boven water te houden …"

ERIK VAN DEN EYNDENgeneral Manager Midcorporates & InstitutionalsIng Belgique

met ING gaan al ver terug. ING was met ING gaan al ver terug. ING was de eerste bank die geloofde in de Antwerpse mode. Je had indertijd

met ING gaan al ver terug. ING was de eerste bank die geloofde in de Antwerpse mode. Je had indertijd

het bankfi liaal BBL Haven. Hier werkte bankier Erik Van Den Eynden, een man met een bijzonder open geest. En dat was nodig: de mode die wij maakten vertegenwoordigde toen een volledig nieuw concept. De Antwerpse ontwerpers helpen om hun carrière een hoge vlucht te laten nemen, was niet zonder risico’s, maar hij geloofde in ons. Persoonlijk ben ik trouw gebleven aan ING."

Musée des arts Décoratifs, ModeMuseum, expo 'Dries van noten - Inspirations', 2014, foto’s © luc Boegly

© F

oto’

s: V.R

., Les

Arts

Déc

orat

ifs, M

usée

de

la M

ode,

exp

ositi

on "D

ries V

an N

oten

- In

spira

tions

", 20

14, f

oto’

s © Lu

c Boe

gly