Patiëntenparticipatie voor een betere chronische zorg

© 2010 Ghent University Hospital 1

Peter Vermeir

30 september 2016

Symposium: hoe gaat de maatschappij om met CVS en somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten?

Patiëntenparticipatie – Conceptueel kader

• Wat• Niveaus• Wettelijk kader• Maatschappelijk kader

Patiëntenparticipatie Vlaanderen: Het Vlaams Patiëntenplatform

22© 2010 Ghent University Hospital

• Patiëntenparticipatie Vlaanderen: Het Vlaams Patiëntenplatform

Verklaring van Alma Ata, WHO, 1978“Iedereen heeft het recht én de plicht om individueel en collectief te participeren in de gezondheidszorg”

33© 2010 Ghent University Hospital

Patiëntenparticipatie

Benutten van de ervaringsdeskundigheid van patiënten met als doel de kwaliteit van de zorg te verhogen.

44© 2010 Ghent University Hospital

verhogen.

Niveaus

55© 2010 Ghent University Hospital

Bron: King’s Fund

Micro-niveau = interactie tussen patiënt(en) en zorgverlener(s) m.b.t. onderzoeken en behandeling

Belang van goede informatie en betrokkenheid, ondersteuning via brochures, zorgpaden, …

Micro-niveau = interactie tussen patiënt(en) en zorgverlener(s) m.b.t. onderzoeken en behandeling

Belang van goede informatie en betrokkenheid, ondersteuning via brochures, zorgpaden, …

Micro -niveau: patiënt - zorgverlener

66© 2010 Ghent University Hospital

• Focus op een specifieke zorgnood/pathologie: belang van goede informatie en betrokkenheid, ondersteuning via brochures, klinische paden, …

• Patiënt wordt betrokken om samen met de zorgverlener beslissing te nemen over hun eigen individuele zorg

Niveaus

77© 2010 Ghent University Hospital

Bron: King’s Fund

Meso-niveau = Focus op zorgafdeling of zorgorganisatie

Meso-niveau : patiënt - organisatie

88© 2010 Ghent University Hospital

• Overstijgt relatie patiënt – zorgverlener

• Samenwerking tussen interne en externe stakeholders door het vormgeven of het verlenen van diensten, om patiënten en andere leden van de gemeenschap te betrekken, om bij te dragen in de besluitvorming of dienstverlening

Niveaus

99© 2010 Ghent University Hospital

Bron: King’s Fund

Macro-niveau = Focus op federaal of regionaal zorgbeleid

Weinig kenmerkend voor onsgezondheidszorgsysteem(cfr. Studie KCE 2012)

Uitz: Observatorium voor de Chronische Ziekten (RIZIV)

Macro-niveau = Focus op federaal of regionaal zorgbeleid

Weinig kenmerkend voor onsgezondheidszorgsysteem(cfr. Studie KCE 2012)

Uitz: Observatorium voor de Chronische Ziekten (RIZIV)

Macro -niveau : burger - overheid

1010© 2010 Ghent University Hospital

• Betrokkenheid burgers in de bredere gezondheidsgerelateerde besluitvorming zoals het prioriteitstellingsproces m.b.t. de toegankelijkheid van de gezondheidszorg.

• Burgers die handelen in het belang van de gemeenschap om invloed uit te oefenen op, bijvoorbeeld, het proces om te bepalen welke diensten in het “mandje” zijn van de gezondheid en voor wie ze beschikbaar zijn

Adviseren Actief op zoek naar mening van de patiënt /

Arnstein’s “Participatieladder”

Regie bij

Partnerschap

Patiënt bepaalt doelen en prioriteiten / Regie is primair bij de patiënt en zorgverlener heeft adviserende en ondersteunende rol

Meebeslissen over zaken die zijn eigen situatie of die van andere patiënten aanbelangen.

1111© 2010 Ghent University Hospital

Adviseren

Raadplegen

Informatie

Actief op zoek naar mening van de patiënt / Zorgverlener kan hiervan in de besluitvorming afwijken

Zorgverlener bepaalt maar gaat op zoek naar mening patiënt.

De patiënt goed informeren over alles wat hem aanbelangt, zonder dat hij noodzakelijk zelf echt inbreng heeft.

Cfr. Prof. Ann Van Hecke

Patiëntenparticipatie: wettelijke karakter

• Rechten van de patiënten – augustus 2002o.a. recht op kwaliteitsvolle dienstverlening, recht op vrije keuze, recht op informatie, recht op toestemming

1212© 2010 Ghent University Hospital

• EU Patiëntenrechten Charter - 2002o.a. Right to the observance of quality standards, Right to safety

• EU-richtlijn 2011/24“Whenever health care is provided, it is vital for patients to ensure: clear information that enable people to make informed choices about their healthcare

Patiëntenparticipatie: maatschappelijke karakter

• Toenemende verwachtingen: burgers, patiënten, maar ook organisaties (Vlaams Patiëntenplatform, Testaankoop, medisch falen, media, …)

• Ook de overheid steeds meer vragende partij:• Federale contract ‘Coördinatie kwaliteit en patiëntveiligheid’:

1313© 2010 Ghent University Hospital

• Federale contract ‘Coördinatie kwaliteit en patiëntveiligheid’:patiënt en familie empowerment is één van de vier generieke thema’s

Patiëntenparticipatie in Vlaanderen – Het Vlaams Patiëntenplatform (VVP)

• Platform van ± 100 patiëntenverenigingen • Onafhankelijk • Bijdragen tot verhogen levenskwaliteit van patiënt en omgeving• Algemene belangenbehartiging

1414© 2010 Ghent University Hospital

• Algemene belangenbehartiging • Thema’s: patiëntenrechten, werk, verzekeringen, medicatie,

kinderen, …

Chronische aandoeningen en werkgelegenheid

Aanbevelingen voor het beleidFlexibelere en inclusieve arbeidsmarkt

Patiënten zoveel mogelijk aan de slag houdenGelijke kansen

1515© 2010 Ghent University Hospital

Gelijke kansenLoopbaan afbouwen

Duidelijkheid over financiële gevolgen van werkhervattingFocus op re-integratie

Wat kan persoon nog welAangepast of ander werk

Patiëntenparticipatie ���� Patiëntenempowerment

Wat:Patiënt is actiever betrokken bij het zorgprocesMaakt een deel uit van het zorgteam

1616© 2010 Ghent University Hospital

Ref: E.M. Castro, et al. Patient Educ Couns (2016), http://dx.doi.org/10.1016/j.pec.2016.07.026

1717© 2010 Ghent University Hospital

Ref: E.M. Castro, et al. Patient Educ Couns (2016), http://dx.doi.org/10.1016/j.pec.2016.07.026

Besluit

Kwaliteitszorg en patiëntenempowerment gaan hand in hand

1818© 2010 Ghent University Hospital