Zeven fundamenten voor een adequaat

antiterreurbeleidsuggesties uit het Vilvoords laboratorium inzake radicalisme

Itinera-congres – donderdag 18 februari 2016 – Kamer van Volksvertegenwoordigers

Hans Bonte – Burgemeester Stad Vilvoorde – Federaal Parlementslid

I. Radicalisme (en terrorisme): een veelheid

aan invalshoeken

1. Kruispunt van beleidsvelden

– Internationale politiek

– Binnenlands veiligheidsbeleid

(federaal, regionaal en lokaal)

– Sociaal beleid en integratiebeleid

– Rol en organisatie van religies

– Mediabeleid

– Onderwijsbeleid/Jeugdwerk

218 februari 2016 Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid

2. Kruispunt van wetenschappelijke disciplines

– Sociologie

– (Sociale) psychologie

– Pedagogie

– Filosofie

– Politieke

– Criminologie

– Rechten

– Communicatiewetenschappen

318 februari 2016 Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid

II. Begrippen en definities

1. Radicalisme, Syriëstrijders (FTF), terrorisme

• Radicalisme, gewelddadig extremisme, Foreign Terrorist

Fighters, Returnees, Terrorisme

• Doorgaans:

Radicalisme(gewelddadig) extremisme FTF

returnees terrorisme??

• Maar: Lone wolf? Groepsdruk? Copy Cat?

418 februari 2016 Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid

• Van alle tijden

• Van alle continenten

• In alle vormen

II. Begrippen en definities

2. Gewelddadig radicalisme, buitenlandse strijders

518 februari 2016 Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid

III. Kenmerken van “het Vilvoords laboratorium”

1. Vilvoorde in Beeld

• 43 000 inwoners

• Bevolkingstoename 1,5% à 2%/jaar

• 25% niet-Belgische origine

• Bij minderjarigen 40%

• Taalwetgeving

• Communicatieprobleem

• Racisme en discriminatie

• Blank politiekorps

• Kloof tussen welvaart en armoede

• Infrastructurele tekorten

• Sociologisch: hoofdstedelijk voorstad

618 februari 2016 Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid

• Link met buitenlandse organisaties

• Haalden hun inspiratie bij Sharia4UK

• Inspireerden op hun beurt Sharia4Holland

• Aanwezigheid in Vilvoorde zelf

• Vilvoordenaars betrokken bij controversiële incidenten

• Georganiseerde niqab-rellen in Molenbeek (mei 2012)

• Rellen in Brussel tegen anti-islam film (sept. 2012)

• 19 van de 30 gearresteerden: Vilvoordenaren

III. Kenmerken van “het Vilvoords laboratorium”

2. Radicaliseringscontext

718 februari 2016 Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid

• Zomer 2012: eerste vertrekkers naar Syrië– Sluiten zich aan bij extremistische jihadistische groeperingen

• Lente 2013: integratie van deze groeperingen in ISIS

• Vilvoordenaars maken “carrière” bij ISIS– leidinggevende posten

– actieve rekrutering andere buitenlandse strijders

• Juni 2014: Kalifaat wordt uitgeroepen– ISIS wordt IS

3. Vertrekkers radicaliseren én recruteren

III. Kenmerken van “het Vilvoords laboratorium”

818 februari 2016 Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid

4. Stand van zaken Vilvoorde

• 28 vertrokken (hoogste %)

– 3 minderjarigen

• 7 vermoedelijk overleden

– 1 minderjarige

• 8 terugkeerders

– 3 momenteel woonachtig in Vilvoorde

• Risicogroep: 60 personen (OCAD-lijst)

- 22 minderjarigen

• Laatste (effectieve) vertrekker: mei 2014

• 135 jongeren opgevolgd via preventief beleid

III. Kenmerken van “het Vilvoords laboratorium”

918 februari 2016 Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid

• Maximaal gebruik maken van diversiteit in

stadsbestuur

• Geïntegreerde aanpak politie en bestuurlijk (FTF-

richtlijn en LIVC)

• Nauwe samenwerking met slachtoffers en met de

moslimgemeenschap

• Mobilisatie maatschappelijk middenveld

• Case-gerichte benadering

IV. “Vilvoords model” als antwoord op radicalisering

1018 februari 2016 Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid

• Radicalisme is een lokale opdracht

• Arbeidsintensieve (politionele, bestuurlijke, sociale)

opdracht

• Inzet moslimgemeenschap onontbeerlijk

• Verbondenheid is dé sleutel voor antiradicalisme

• Maatwerk

• Aanpak onderliggende criminaliteitsfenomenen

V. Enkele conclusies Vilvoordse aanpak

1118 februari 2016 Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid

VI. En het Schumanplein?

En de Wetstraat? En het Martelarenplein?

1.Beleidsinitiatieven in overvloed

* EU-strategie ter bestrijding van radicalisme (2005)

* Plan R (02/08/2010) in herziening (sinds 01/2015)

* 2013: België wordt wakker geschud door burgemeesters

* Enkele aanslagen verder; een explosie aan maatregelen

2. Een dozijn federale maatregelen in januari* 15 januari 2015 (verijdelde aanslag Verviers)

* 16 januari 2015: een steekvlam aan maatregelen (12)

* 14 november 2015: terreuraanslag Parijs

* 19 november 2015: nieuwe steekvlak aan maatregelen (18)

Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid18 februari 2016 12

VI. Zeven fundamenten voor een adequaat

veiligheidsbeleid

1. Adequate aanpak jeugddelinquentie: warmte en

hulpverlening als het kan, repressie als het moet

• Nood aan meer en andere jeugdhulpverlening

• Anomie aanpakken met (sociale) controle en

(alternatieve) sancties

• Culturele barrières in de hulpverlening wegwerken

• Laagdrempelige internaten

1318 februari 2016 Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid

2. Opruiming bestuurlijke chaos:

°de hoofdstad: Brussel vraagt om anomie

°19 burgemeesters?

°6 politiezones?

°volwaardig parket en justitiehuis Hall-Vilvoorde

°versplintering bevoegdheden (federaal/

regionaal/ lokaal) belemmert integraal beleid

3. War on weapons (hand in hand met war on

drugs)

°wetsvoorstel

VI. Zeven fundamenten voor een adequaat

veiligheidsbeleid

Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid18 februari 2016 14

VI. Zeven fundamenten voor een adequaat

veiligheidsbeleid

4. Democratische politie

- representatieve korpsen/community policing

- aanpak etnic profiling

- lokale recrutering

5. Versterk en veralgemeen lokale integrale

veiligheidsaanpak (LIVC) + implementeren FTF-richtlijn

6.Moderniseer informatiebeheer politiediensten

(dynamische databank + info transfers van gerechtelijke

politie naar lokale politie)

7. Vooral investeren in preventie

1518 februari 2016 Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid