Beste wensen voor 2017 van team Itinera Leo, Marc, Ivan, Jean, … · 2016-12-22 · Itinera’s...

Itinera’s New Year Letter

Beste wensenvoor 2017

van team Itinera

Leo, Marc, Ivan, Jean, Johan, Simon & Liesbeth

Onze nieuwjaarsbrief geeft een staalkaart van de domeinen waarop alle fellows actief waren, in de vorm van een nieuwjaarswens, of een urgentie, of een specifiek topic.

ITINERA blijft staan voor de dominante rol van ondernemers en ondernemingen in de waardecreatie in onze samenleving, voor een inclusieve samenleving en actief en verantwoordelijk burgerschap. Onze kracht is onafhankelijke expertise van hoge kwaliteit, die we vertalen in beleidsaanbevelingen. We houden de vinger aan de maatschappelijke pols met intensief overleg met politici en middenveld in het ITINERAHOUSE, en verspreiden onze boodschap naar alle gremia van het beleid.

Team Itinera dankt U allen voor de samenwerking, de inspiratie en het vertrouwen. Wij drukken onze erkentelijkheid uit voor de families en ondernemers die de totaal onafhankelijke werking van ITINERA mogelijk maken met hun onbaatzuchtige financiële steun.

Ook in 2017 zullen we dat blijven doen. Een contributie aan beter beleid, in het algemeen belang en met het oog op onze verantwoordelijkheid voor de volgende generaties.

2017

3www.itinerainstitute.org

Expertise - Impact - Pathways

NY-LETTER 2017

Het is vandaag bon ton om gemeenschappelijke vijanden te benoemen: de vreemdelingen, de moslims, de rijken of de elite fungeren in een beurtrol. Meestal gaat dat gepaard met een emotie van uitsluiting of neergang. Ook in landen met een hoge welvaart, ruime herverdeling, forse rechtenbescherming en democratische rechtstatelijke regimes werden zulke gevoelens populair. Worden ze niet versterkt door politieke leiders die hun focus richten op wat hen verdeelt?

ANGST EN ONHEIL

Populisten van rechts en links profileren zich als degenen die begrepen hebben wat ‘de mensen’ willen; volgens hen zijn dat dus negativiteit en schuldigen. Populisten leven bij de gratie van angst en onheil, maar bieden geen perspectief. Ze sakkeren op elementen die ze misprijzen maar komen niet verder: hun bijdrage aan de samenleving is nihil.

Dat leidt tot anorexie van het publiek debat, bij gebrek aan een wervend en verbindend verhaal. Politieke en middenveldleiders tonen geen pad meer naar een nieuwe toekomst en naar evenwicht na vele turbulenties. Economische transformatie, digitale disruptie en superdiversiteit creëren onzekerheid en onbehagen. Ze destabiliseren de oude zekerheden, zodat de opinie vatbaar is voor declinisme en nostalgie. Bestaat leiderschap er niet juist in die dimensie te overstijgen? Hoe kan, in de welvarendste regio van de wereld, begeestering wijken voor onbehagen? Hoe komt het dat populisten, die zich – godbetert! - spiegelen aan de Amerikaanse President Elect, in de peilingen 10% stijgen in Vlaanderen en propagandisten van het communisme naar 18% in Wallonië?

MEER POLITIEK BEWUSTZIJN

Populisme kan ook een kans bieden tot méér politiek bewustzijn, méér debat en méér opportuniteit om zaken te benoemen die werden verzwegen. Eerder dan te kankeren op politieke grote monden, of af te geven op kiezers die het niet begrepen hebben, kunnen politici met leiderschap de signalen oppikken en rottende dossiers écht aanpakken, met een zeker democratisch voluntarisme. Er is nu tijd genoeg verloren met gekibbel en getalm.

1. Voor de imperfectie van de vrijheidLeo Neels

www.itinerainstitute.org



NY-LETTER 2017

We onderschatten de weldaad van de vrijheden die we kennen en spreken er niet meer over. Dat geeft te denken, want slechts 14% van de wereldbevolking leeft in landen die de fundamentele mensenrechten eerbiedigen, als een rechtsstaat bestuurd worden en redelijk democratisch zijn. En in deze minderheid van landen die deze instituties en waarden kennen, heerst onbehagen, verwarring en een overtuiging van neergang.

AMBITIENIVEAU OVER 10 JAAR DEFINIËREN

De kerntaak van politieke besluitvorming is om een ambitieniveau te definiëren over 10 jaar. Bijvoorbeeld: dat België in 2026 niet langer rond de 20e plaats hangt in competitiviteitsindexen, maar op de 5de plaats staat – bij Nederland en Duitsland, met een modern efficiënt overheidsapparaat en knap openbaar vervoer – dit alles met forse ondersteuning van middenveld en vakorganisaties. Zou daar oppositie tegen te bedenken zijn? Dat zou flexibele arbeidswetgeving inhouden die jobs creëert in plaats van ze te vernietigen, met performante en fiere openbare diensten, moderne fiscaliteit en correct uitgavenbeheer, zodat de samenleving het ondernemersinitiatief echt bevordert en er opnieuw fier op is. Het zijn dé voorwaarden voor het behoud van samenhang en solidariteit. Zou daar, écht, iemand tegen zijn?

Democratie is moeilijk en moeizaam, vergt voortdurende aandacht en onderhoud, en rust op breed en rationeel debat, over alle meningsverschillen heen. Dat vraagt vaardigheid om verschillen van inzicht op te lossen en de wil om ook met opponenten rationeel van mening te verschillen. Dat kan maar binnen een breder kader waarover men het wel eens blijft. Dat kader niét benoemen is een blunder van formaat. Het kader rust op een fundamentele visie over menselijke gelijkheid. Mensen kunnen onderling zeer verschillend zijn – in herkomst, geslacht, religie, afstamming, huidskleur, enz. – maar we leerden en leren elkaar te zien als gelijk. Zowel Belgen zonder als voor Belgen met een migratie-achtergrond is dat een leerproces. Het is de basis van universele mensenrechten die aan eenieder toekomen, ongeacht al die mogelijk verschillen. Misschien reageren we te snel en te emotioneel vanuit een verschil dat ons identitair definieert?

VOORDELEN VAN ONZE SAMENLEVING VERDEDIGEN

Wat we onvoldoende doen, is tegen die achtergrond de voordelen van ons samenlevingsmodel benoemen en het verdedigen wanneer het onder druk komt. Alleen met een doordacht wervend verhaal en efficiënt beleid kan de negatieve atmosfeer wijken en kan men mobiliseren rond een positief en toekomstgericht project. De vaak aangeklaagde imperfecties van de vrijheid zijn verregaand verkieslijk boven de imperfecties van de onvrijheid. Vrijheid ligt aan de basis van een democratische rechtsstaat, goed bestuur is een kwestie van goede wil. Het zijn de voorwaarden voor de restauratie van maatschappelijk vertrouwen en voor de verdere opbouw van rechtvaardige welvaart.




NY-LETTER 2017

Jonge mensen zijn bezorgd over de ontwikkeling van onze samenleving en kijken niet zo optimistisch naar hun toekomst. Zij verwachten een daling van hun levensstandaard, groeiende ongelijkheid, toename van intracommunautaire spanningen en een verhoging van de werkloosheid… al bij al een weinig aanlokkelijk toekomstperspectief. Een recent rapport van Unicef in Frankrijk legt een diepe malaise bij de kinderen bloot. Het rapport toont aan dat kinderen in precaire omstandigheden problemen ondervinden van sociale integratie en dat 43% van de jongeren (ouder dan 15 jaar) te kampen heeft met psychisch lijden.1 De afwijzende mening van de jongeren heeft ernstige gevolgen voor onze samenleving. Ze voedt het gevoel van onveiligheid en vormt een voedingsbodem voor populisme, radicalisering en geweld. Om te voorkomen dat deze visie omslaat in een self-fulfilling prophecy, moeten we het vertrouwen bij onze jeugd herstellen.

GELIJKE ONDERWIJSKANSEN

De promotie van gelijke kansen en de bevordering van weerbaarheid zijn daarvoor een onmisbare basis. Individuele veerkracht is onontbeerlijk, net zoals veerkracht van onze maatschappelijke organisaties. En scholen zijn het beste lanceerplatform daarvoor. Het verdient aanbeveling om te streven naar gelijke onderwijskansen en gelijke kansen voor werkgelegenheid; dat zou toelaten dat alle jongeren met eenzelfde diploma een serieuze job kunnen krijgen. Achter de bevordering van gelijke kansen schuilt dan ook een veel bredere uitdaging, en dat is de verbetering of het herstel van de vertrouwensrelatie tussen onderwijs en samenleving. Vandaag evolueren school en gezin op een andere manier, wat leidt tot spanningen tussen ouders en leerkrachten. Pestgedrag en zelfs geweld op school weerspiegelen de spanningen tussen studenten. Dat meer dan 40% van de jonge leerkrachten zijn job laat staan kort nadat ze in het onderwijs gestart zijn, weerspiegelt dan

1 https://www.unicef.fr/sites/default/files/userfiles/Consultation_2014.pdf; voor Vlaanderen : M. Elchardus, Voorbij het Narratief van Neergang, 2015.

2. Onderwijs waarin alles mogelijk wordtJean Hindriks & Mattéo Godin

“Ouders voeden op. De staat onderwijst. Het kind wil opgevoed worden door de familie en opgeleid worden door het vaderland” (Victor Hugo)


https://www.unicef.fr/sites/default/files/userfiles/Consultation_2014.pdf



NY-LETTER 2017

weer de malaise in het beroep. En schooluitval, die sterk geconcentreerd is in kansarme en allochtone gezinnen, getuigt van de vertrouwensbreuk tussen de school en haar leerlingen.2

GELIJKHEID, RECHTVAARDIGHEID EN PRESTATIES BEVORDEREN

Het onderwijssysteem heeft nochtans een belangrijke invloed op de sociale cohesie in de samenleving. Materiële ongelijkheid tussen individuen wordt in grote mate bepaald door hun schoolparcours. De school speelt ook een belangrijke rol bij de ontwikkeling van identiteit en gezamenlijke waarden binnen de samenleving. Eén van de objectieven van onderwijs is de vermindering van economische ongelijkheid en intermenselijke spanningen, en de verhoging van de veerkracht van leerlingen. Daartoe moet het onderwijs de gouden driehoek van goede gelijkheid, rechtvaardigheid en prestaties bevorderen – en dat moet een haalbare kaart zijn. We analyseren de drie compontenten hierna.

De gelijkheid van onderwijsstelsels wordt gemeten aan de hand van resultaatsverschillen tussen leerlingen van dezelfde leeftijd. In België heeft een kwart van de zwakste studenten op de leeftijd van 15 jaar reeds het equivalent van 6 jaar vertraging opgelopen (sic!) in vergelijking met de meest performante 25%. De rechtvaardigheid van een onderwijsstselsel wordt dan weer gemeten aan het aanbod van gelijke kansen: een rechtvaardig onderwijssysteem biedt aan alle kinderen dezelfde mogelijkheden, ongeacht hun sociale achtergrond. En de efficiëntie van een onderwijssysteem, wordt bepaald door het gemiddelde niveau van de prestaties van leerlingen. In België liggen de resultaten gemiddeld iets boven die van de andere OESO-landen, maar onze topprestaties in het Vlaamse onderwijs gaan ook achteruit. Toch blijven de prestaties van het onderwijs relatief goed, maar relatief goede prestaties zijn niet voldoende. Binnen ons onderwijs leeft te veel ongelijkheid en onrechtvaardigheid.3

KANSENONGELIJKHEID CORRIGEREN

Economische ongelijkheden zijn in belangrijke mate afhankelijk van ongelijkheden op school. De kloof tussen de zwakste en sterkste leerlingen binnen ons onderwijs toont aan dat het vandaag te weinig de kansenongelijkheid corrigeert. Zoals we vermeld hebben, heeft het laagste kwartiel op de leeftijd van 15 al meer dan 6 jaar vertraging opgelopen ten opzichte van het hoogste kwartiel. In Vlaanderen is het verschil vrij groot - zelfs het grootst binnen de OESO-landen - terwijl ook het Franstalig onderwijs onder het OESO-gemiddelde blijft.

Men kan deze ongelijkheden aanpakken zonder nivellering naar beneden. Binnen de lidstaten van de OESO blijkt dat er geen verband is tussen ongelijkheid en onderwi-jsprestaties. Japan, Zwitserland, Canada, Finland en Nederland zijn voorbeelden van

2 http://www.itinerainstitute.org/nl/artikel/vroegtijdig-schoolverlaten-meer-ambitie-nodig-om-een-verloren-generatie-te-vermijden3 http://www.itinerainstitute.org/nl/artikel/vroegtijdig-schoolverlaten-meer-ambitie-nodig-om-een-verloren-generatie-te-vermijden


http://www.itinerainstitute.org/nl/artikel/vroegtijdig-schoolverlaten-meer-ambitie-nodig-om-een-verloren-generatie-te-vermijden






NY-LETTER 2017

landen die betere prestaties neerzetten dan Vlaanderen en Wallonië, en die ook meer egalitair zijn. Dat betekent dat het mogelijk is om in het onderwijs de ongelijkheid van kansen te verkleinen én tegelijk het prestatieniveau te verhogen. Naar ons gevoel zijn de tekortkomingen van zwakke leerlingen deels toe te schrijven aan de organisatie van het onderwijs, dat de verschillen ongewild uitvergroot. Er bestaan echter onderwijssystemen die iedereen mee naar omhoog trekken zonder verschillen uit te vergroten. Vormen, zo-als de Engelse ‘Literacy Hour’ of ‘Academy schools’ of de Poolse ‘All of Poland reads to kids’ hebben de zwakkere studenten omhooggetild zonder nadelige gevolgen voor de sterkere. Ofwel kwam dit beleid alle leerlingen ten goede zonder nadelige gevolgen voor de zwakste.

ONDERWIJS TOT EXCELLENTIE BRENGEN

De bevordering van gelijke kansen op school is ook een effectieve manier om ons onderwijs tot excellentie te brengen. Landen met een hogere dan gemiddelde sociale mobiliteit zijn vaak ook de landen met een gemiddeld hoger opleidingsniveau. Een mogelijke verklaring is dat het gelijkekansenbeleid de talentpool bij kinderen binnen de lagere klasse aanboort, wat het algemene niveau ten goede komt. Op die manier vermindert het gelijkekansenbeleid voor sociaal achtergestelde studenten het gevoel van machteloosheid binnen het onderwijssysteem, en dat motiveert leerlingen en brengt hen in een positieve dynamiek. Hoe talrijker de renners zijn die kans hebben op een overwinning, des te beter is de gemiddelde prestatie en de winnaar. Gelijke kansen werken magnetisch en trekken iedereen mee naar boven.

We stellen geen egalitarisme voor of een eenheidsschool voor iedereen. Dat zou goede leerlingen ontmoedigen en de vooruitgang voor de middenmoot en de zwakkere leerlingen hinderen. Kortom, het zou een nivellering naar beneden betekenen, met enkel verliezers aan de finish. Dat moeten we absoluut vermijden. Onze visie is inderdaad totaal anders. Ze richt zich op onderwijs met reële gelijke kansen op school, dat er op gericht is om te vermijden dat armere studenten benadeeld worden. Onderwijs moet hen juist toelaten om aan te sluiten bij en deel uit te maken van de groep goede leerlingen.

LIEVER LEIDEN DAN LIJDEN

Net zoals de meeste ouders van de midden- en lagere klasse, willen we onze kinderen leren dat inspanning een goede zaak is en dat leiden gespeld wordt met ‘ei’ indien we niet willen dat het ‘lijden’ wordt. We willen geen verzwakt onderwijs, maar een pedagogisch project dat gericht is op uitmuntendheid en gedragen door compromisloze leerkrachten, zonder vriendjespolitiek. Dergelijk pedagogisch project vertrekt van de behoeften, en niet van de wensen van de kinderen.

“Met betrekking tot de kwestie van het onderwijs rijst de vraag van uitmuntendheid zowel boven- als onderaan de ladder: de beste school voor de beste leerlingen en de beste school voor diegenen met pech onderweg, daar draait het om ...” (Pennac (2012))




NY-LETTER 2017

“Belastingbeleid is te veel de opgestapelde erfenis van decennialang improviseren en experimenteren”, schreven we in het Itineraboek ‘Tax Shift, Waarom ons land een belastinghervorming nodig heeft’. We moeten daar dit jaar, helaas, aan toevoegen “… en marchanderen.” De ‘taxshift’ die de regering-Michel op touw zette, vervelde tijdens de zomer tot een getouwtrek tussen de vennootschapsbelasting, een meerwaardebelasting en het spaarwezen. Het debat wordt ondergraven door de vaststelling dat de specifieke redeneringen achter elk van de drie voorstellen best verdedigbaar zijn wanneer je er belastingtechnisch naar kijkt. Maar een optimaal belastingstelsel komt niet tot stand door dergelijke politiek-door-ruilhandel. Een fiscaal evenwicht is niet noodzakelijk een politiek evenwicht – en vice versa.

SYMBOLISCHE OEFENING

De ruil van een hervorming van de vennootschapsbelasting tegen een meerwaardetaks en de activering van ‘slapend’ spaargeld zijn niet per se evenwichtig. We kunnen ons niet van de indruk ontdoen dat het om een symbolische oefening gaat waarbij – letterlijk – een aantal hete hangijzers op een hoop worden gegooid. Dat mag politiek gezien een dankbare tactiek zijn om het partijspel naar een oplossing te leiden waarin niemand zijn gezicht verliest, de samenleving in het algemeen is er maar zelden bij gebaat.

Het algemeen belang is niét zomaar wat de meerderheid wil. Het algemeen belang hangt samen met doelstellingen die individuen niet op zichzelf kunnen realiseren maar waar ze samen beter van worden. Het wordt gediend door een samenhangend geheel van prikkels en beperkingen dat ieders streven naar eigen belangen coördineert. Die coördinatie gebeurt niet (vaak) intuïtief of automatisch. Daarom heeft de samenleving ‘rechten’ en instellingen in het leven geroepen zoals de markt of de overheid. Die komen met een eigen kost, en het is niet altijd a priori duidelijk of bijvoorbeeld de overheid deel van de oplossing uitmaakt, of van het probleem.

MEER DAN DE SOM DER DELEN

Het belastingstelsel is één van die instellingen die het evenwicht moeten bewaken tussen individuele belangen. Belastingen doen dat door geld op te halen waarmee de overheid

“Is het alleen de vraag, wat het volk of de meerderheid wil, dan vervalt de vraag naar hetgeen regt, waar, goed en uitvoerbaar is”

(Johan Rudolph Thorbecke, Narede bij zijn parlementaire redevoeringen, 1869)

3. Het realiseren van het juiste evenwichtIvan Van de Cloot & Karel Volckaert




NY-LETTER 2017

elders kan ingrijpen, of door het gedrag van belastingplichtigen in de één of andere richting te beïnvloeden. Daarom is het van groot belang dat alle prikkels en beperkingen die de fiscus oplegt, gecoördineerd verlopen. Het geheel moet hier zeker meer zijn dan de som der delen. Hier iets aftrekken om het daar weer toe te voegen, helpt de samenleving niet vooruit.

FISCALE MIKROKOSMOS

Belastingen op vermogen vormen op zich al een fiscale mikrokosmos. De totale belastingdruk is nu te hoog, maar bij dalende belastingdruk is het niet onmogelijk dat ook een intelligent ontworpen meerwaardebelasting een plaats kan hebben. Maar dan wel in een veel breder kader waarbij nieuwe evenwichten liggen in een verschuiving van belasting van arbeid en inkomen naar belasting op consumptie, en in een interne tax shift binnen vermogen. Tegelijk moet dan ook de belasting op transacties naar omlaag kunnen. Vooral innovatieve en dus vaak risicovolle ondernemingen hebben onder hoge belastingtarieven te lĳden. Minder buitenlandse investeringen betekent vaak ook dat buitenlandse technologie en knowhow minder goed de weg vinden naar onze lokale bedrĳven. België heeft het al niet gemakkelĳk om veelbelovende ondernemingen te laten doorgroeien; die bedrĳven nog meer afhankelĳk maken van zelffinanciering berokkent niet alleen bedrijven maar ook de hele economie schade.

Tot vandaag hanteerde de Verenigde Staten bewust een strategie van hoge nominale belastingvoeten voor bedrĳven die minder ‘verplaatsbaar’ zĳn en tegelĳk een lage effectieve belastingvoet voor multinationals. Deze laatste hebben dan als gevolg vaak een oorlogskas in plaatsen zoals Ierland of zelfs Nederland die ze niet kunnen repatriëren zonder fiscale afstraffing. De nieuwe Amerikaanse president verklaart net dat hij jobs terug wil halen naar de VS. Dan zal hij wellicht ook de vennootschapsbelasting met haar verschillende behandeling voor bedrijven die enkel lokaal of internationaal actief zijn, moeten hervormen. Dit maakt de Europese agenda om een gemeenschappelijke belastingsbasis te definiëren alleen maar pertinenter. Ons land doet er dan ook goed aan om verder afstand te nemen van het nichebeleid door te knippen in de vele aftrekposten, om ruimte te creëren voor een flinke tariefdaling.

De oprichting van een vennootschap om louter fiscale redenen impliceert oneigenlijke vervennootschappelijking. In een integrale fiscale hervorming zou de vereenvoudiging van de vennootschapsbelasting – tot op zekere hoogte een voorafname van personenbelastingen – dus vooral ook gepaard gaan met een verdere en omvangrijkere verlaging van de lasten op arbeid, gefinancierd door een verschuiving richting belastingen op verbruik.

Itinera beveelt aan dat de platgetreden paden van ad hoc maatregelen in fiscaliteit verlaten worden en nieuwe en grotere evenwichten gezocht worden. In een brede fiscale hervorming kan een verschuiving gerealiseerd worden van inkomen- naar consumptiebelastingen. Dergelijke opportuniteit kan gepaard gaan met een interne shift binnen vermogen maar moet vooral ook een echte vereenvoudiging mogelijk maken.




NY-LETTER 2017

Zoals een mindervalide die met een handicap leert te leven, heeft Belgische beleidsvoering leren leven met de handicap van quasi-comateus interprofessioneel sociaal overleg. Al meer dan dertig jaar zijn vakbondstop en werkgeverstop niet in staat om samen loonkosten met concurrentiekracht duurzaam te combineren. Al meer dan twintig jaar kunnen ze geen gemeenschappelijke visie over aanvullende pensioenen vinden. Al meer dan tien jaar zitten ze in de tegenovergestelde loopgraven over langer werken. Telkens een grote crisis opduikt, haakt het sociaal overleg compleet af. Dat was zo in de jaren 1980, dat was ook zo in de recente crisisjaren.

PERMANENTE SYSTEEMCRISIS

Dat kan niet langer blijven duren. Onze gewenning met permanente overlegcrisis verbergt een permanente systeemcrisis. België is immers het Nirvana van sociaal overleg. Nergens hebben vakbonden en werkgevers een betere positie van waaruit ze de hele arbeidsmarkt kunnen meebesturen. Als de bestuurders afhaken, zwalpt de wagen. Opeenvolgende regeringen voelen zich dan genoodzaakt het overleg te helpen – lees: te subsidiëren. Interprofessioneel overleg is zo driehoeks-diplomatie geworden, met de belastingbetaler als onderpand. Als de subsidiediplomatie faalt, kiest de regering tussen politieke stilstand of syndicale confrontatie: een keuze tussen de pest en de cholera.

Wat geïnstitutionaliseerd overleg zou moeten zijn, is dus afgegleden naar geïnstitutionaliseerde confrontatie. Daarvan zijn niet alleen politiek en beleid slachtoffer. Weerstand en stilstand aan de top van de overlegpiramide besmetten ook de structuren voor overleg daaronder, op sectorniveau en binnen ondernemingen. In plaats van cohesie te bevorderen, kweekt het Belgische Nirvana van gebetonneerd overleg vooral polarisatie. Ons consensusmodel is wezenlijk een conflictmodel.

KLEINSTE COMPROMIS LIJKT GROOTSTE SUCCES

De leiders en stakeholders van falend sociaal overleg ondermijnen de legitimiteit van de structuren en van een machtsdeling die ze ten bate van het algemeen belang horen in te zetten. De professionals van het overleg zijn zo geconditioneerd door permanent falen dat ze het kleinste compromis als het grootste succes aanvoelen. In werkelijkheid rommelen ze in de marge. Eind 2016 was een mini-akkoord over tijdskrediet vooral nieuwswaardig omdat er nog eens een akkoord viel. Voor 2017 is mijn oproep aan elke organisatie en aan elke afgevaardigde: toon leiderschap, verlaat de marge en ga voor de echte doorbraak.

4. Het jaar van de waarheid voor het sociaal overlegMarc De Vos




NY-LETTER 2017

De grote dossiers liggen voor het rapen. De eeuwige twistappel van de loonkosten blijft de gevangene van een centralistische loonnorm die de loonevolutie in heel het land en in alle sectoren wil coördineren. Dit draconische keurslijf staat haaks op de onderliggende diversiteit van onze economie. Het is alleen opgedrongen omdat alleen dwang loonkostenontsporing vermijdt. Het reduceert een veel breder debat over jobcreatie, competitiviteit en ondernemerschap tot een pure en zure loonkostenkwestie. Ga voor het breder debat en verlos ons van het perverse kostenreductionisme.

WERKBAAR EN WENDBAAR

Werkbaar en wendbaar werk zijn de slogans die de huidige federale regering verbindt aan de economische noodzaak en menselijke wenselijkheid om van langere gezonde levens ook langere actieve levens te maken. Ze vergen een constructieve interpretatie en toepassing in de unieke context van elk specifiek bedrijf en elk specifiek personeelsbestand. Dat zal met overleg zijn, of niet zijn. Verlaat dus de permanente oppositie over langer werken. Ga voor duidelijke gedeelde doelstellingen en geef de sectoren en bedrijven een positieve stimulans om tot resultaten te komen. Bij u en bij u alleen liggen de hefbomen om de HR-cultuur te verbeteren.

We zijn intussen twintig jaar na de eerste Belgische wet over aanvullende pensioenvorming. Nog nooit is het besef groter geweest dat alleen een combinatie van wettelijke uitkering en pensioensparen de levensstandaard van toekomstige generaties gepensioneerden op niveau kan houden. Nog nooit is de blokkering van collectief aanvullend pensioen groter geweest. Gevangen door ideologisch verzet en onhoudbare rendementsgarantie tikt de tijd steeds verder weg. Mobiliseer daarom het sociaal overleg om systematisch een deel van de totale loonmassa te reserveren voor aanvullende pensioenopbouw, voor iedereen. Wie daarvoor niet wil gaan, organiseert pensioenverpaupering bij de lage lonen en pensioenongelijkheid via individueel sparen voor de hoge lonen.

PREVENTIE WORDT GROTE MAATSCHAPPELIJKE OPDRACHT

Deze legislatuur is de eerste die de houdbaarheid van de uitgaven voor gezondheidszorg op tafel legt. We zullen keihard moeten knokken om voor de toekomst de permanente vooruitgang in gezondheid en levensverwachting te kunnen blijven betalen. Die vooruitgang is intussen zover gevorderd dat een belangrijk deel van de gezondheidszorg chronische ziekten verzorgt die mee door menselijk gedrag worden veroorzaakt. Preventie van schadelijk gedrag wordt dus een grote maatschappelijke opdracht. Daarin kan sociaal overleg een voorbeeldfunctie vervullen: het werk en de werkvloer zijn uitstekende preventiebiotopen. De werkgever is gebaat bij gezonde en gemotiveerde medewerkers. Ondernemingsbelang, personeelsbeleid, welzijn en samenleving dienen elkaar. Wat we missen, is een grote operatie die bewustwording aan een werkkader verbindt. Hallo, sociaal overleg?

De structuren van het sociaal overleg zelf zijn een deel van het probleem. De veelheid van lagen en organisaties, oubollige paritaire comités uit een vorige eeuw die de sectoren




NY-LETTER 2017

van de economie niet langer dekken terwijl ze juist sectoraal overleg moeten schragen, regionale complexiteit, een overlapping van overlegstructuren op ondernemingsniveau, rigide of ontbrekende wetgeving over staking en vakbondsstatuut: allemaal voorbeelden van hoe de architectuur van de overlegstaat België het overleg vaak meer bemoeilijkt dan bevordert. De ‘governance’ van het sociaal overleg loopt dus mank. Het is in eerste plaats aan de overlegpartners om daaraan iets te doen. Daarmee kunnen ze opnieuw de legitimiteit dienen van het overlegmodel waarvoor ze bestaan.

Er zijn geen excuses meer. We zien rondom ons wat er uiteindelijk gebeurt als doorsnee-burgers zich niet langer gediend achten door de machtselite. Belgische sociale partners hebben veel macht. Als ze die macht feitelijk abdiceren, zitten grote maatschappelijke uitdagingen opgesloten in een machtsvacuüm. We kunnen dat niet langer tolereren. Verlaat de egelstellingen en de wederzijdse verwijten. Ga oprecht voor een gedeelde onderhandelde visie. Wie geen deel is van de oplossing is echt een deel van het probleem.




NY-LETTER 2017

Over taal- en partijgrenzen heen heerst een zeldzame eensgezindheid over de grote lijnen. Een vroege interventie op maat van het gezin om stroomopwaarts problemen te voorkomen is een verworven principe. Men ziet de overheid eerder als regisseur dan als actor, en wenst geen versplintering van het gezinsbeleid meer. Wallonië en Brussel richten respectievelijk het AViQ en Iriscare op, die beiden verschillende beleidsdomeinen groeperen. Vlaanderen breidt Kind & Gezin uit, om naast gezinsondersteuning en kinderopvang ook het kinderbijslagstelsel te beheren.

MEER STRUCTUUR

Een degelijke kinderopvang, of beter gezegd Voorschools Onderwijs en Zorg, legt de basis voor het latere onderwijs. Hier komt het kind in contact met andere kinderen, en met de regiotaal. Daarnaast stelt het de ouders – lees: moeders – in staat de arbeidsmarkt te betreden. Vlaanderen zette grote stappen naar een vereenvoudigde regelgeving en een gelijk speelveld. De wirwar aan modaliteiten werd vervangen door een beperkt aantal ‘trappen’, met telkens strengere vereisten en hogere subsidie. De inkomensgerelateerde (IKG) tariefstructuur werd versterkt, maar tegelijk werd de laagste prijscategorie duurder. De mogelijkheid tot een individueel verminderd tarief bestaat, maar is helaas niet geautomatiseerd. Helaas, want net kinderen die de meeste baat zouden hebben bij een kwalitatief voorschools onderwijs en zorg, groeien op in gezinnen waarvan de ouders vaker worstelen met de papiermolen.

Een groot aantal crèches gebruikt een prijsberekening op basis van het inkomen, maar er zijn ook belastingvoordelen aan verbonden (weliswaar opnieuw niet geautomatiseerd). De overheid verlaagt de prijs voor ouders via twee verschillende kanalen, dit kan vereenvoudigd worden. De Kinderopvangvoucher die we aanbevelen, brengt dit alles samen in een eenvoudige, inkomensafhankelijke, transparante ondersteuning voor gezinnen en voorzieningen.

KINDERBIJSLAG EVOLUEERT IN GOEDE RICHTING

Kinderbijslag evolueert in de goede richting. Vlaanderen, Brussel en Wallonië hebben reeds akkoorden op de rails. De onderlinge verschillen weerspiegelen de socio-economische en demografische realiteiten van elke regio, maar de krijtlijnen blijven gelijk. De toekomstige

5. Zeldzame eensgezindheid over gezinsbeleidSimon Ghiotto




NY-LETTER 2017

kinderbijslagen zullen een gelijk basisbedrag kennen ongeacht de rang van het kind, met een versterkte progressiviteit op basis van het inkomen. Bovendien evolueren kinderbijslagfondsen die vandaag doorgeefluiken van geld zijn, tot brede dienstverleners en volwaardige actoren binnen het gezinsbeleid. Het is belangrijk dat dit goed wordt uitgevoerd, met kwaliteitsnormen en werkingsmiddelen die efficiënte én kwalitatieve dienstverlening vereisen.

De deelstaten hebben nu de leiding in het gezinsbeleid, maar er zijn nog federale restmateries. O.m. het fiscaal voordeel dat afhangt van de rang van het kind en het belastingkrediet dat geplaffoneerd blijft, zodat armere gezinnen benadeeld worden tegenover rijkere gezinnen met evenveel kinderen.

De verschillende regeringen hebben de laatste twee jaar aanzienlijke vooruitgang geboekt op het vlak van gezinsbeleid. Er kwamen hoognodige hervormingen, en de meeste gingen in de goede richting. Het wordt nu een kwestie van volgehouden en consistente inspanning.




NY-LETTER 2017

Elektrische voertuigen zijn essentieel voor onze klimaatambities en kunnen onze afhankelijkheid van ingevoerde fossiele brandstoffen sterk beperken. Vandaag worden elektrische auto’s vooral aangekocht door bedrijfsleiders die fiscaal optimaliseren. Door de verwachte daling van de batterijkost zal het aanbod van betaalbare modellen vanaf 2019 snel toenemen en dit nodigt onze beleidsmakers uit tot grote verbale ambities. Velen willen de conventionele verbrandingstechnologieën zo snel mogelijk naar het museum verbannen. Iedereen elektrisch!

SLIM ELEKTRICITEITSNETWERK

De keuze voor elektrische mobiliteit moet wel ondersteund worden door ingrijpende flankerende maatregelen. Alleen een slim elektriciteitsnetwerk in een ‘internet of things’- omgeving laat toe om de mogelijke systeemvoordelen van elektrische voertuigen optimaal te benutten. Zonder een slim net dreigt de opmars van de elektrische auto de piekvraag net op het verkeerde moment te verhogen. Aangezien auto’s meer dan 90% van de tijd stil staan, kan de beschikbare batterijcapaciteit bijdragen tot de stabiliteit en flexibiliteit van een slim elektriciteitssysteem. Hierdoor kunnen investeringen in dure piekcentrales vermeden worden. Het valt op dat onze beleidsmakers minder ambitieus zijn over de noodzakelijke uitrol van het slimme elektriciteitsnet. Zelfs over slimme meters raken we het moeilijk eens in ons land. Op zich geen drama want moderne communicatietechnologie maakt dergelijke meters minder noodzakelijk dan eerst gedacht. Maar hoe zit het met de afschakelplannen en risico’s op een black-out in ons land? Wie in België overweegt om elektrisch te rijden, wil ook graag weten hoe onze beleidsmakers energiezekerheid zullen garanderen voor en na het sluiten van de kerncentrales. Intussen is de timing van de nucleaire phase-out al dikwijls veranderd. Het Belgische beleid getuigt niet van een duidelijke visie inzake energiezekerheid maar holt achter de wisselende marktomstandigheden aan.

HOGE SUBSIDIES LEIDEN TOT HOGERE PRIJZEN

Doelstellingen inzake elektrische voertuigen nodigen graag uit tot subsidies om de vraag te ondersteunen. Uit eerdere subsidieprogramma’s voor hybride voertuigen in de EU bleek dat hoge subsidies vooral leiden tot hogere verkoopsprijzen. We kenden ook al een ander en berucht voorbeeld: na de afschaffing van de subsidies voor zonnepanelen in Vlaanderen, daalden de prijzen plots zeer snel. Belgische subsidies zullen de schaaleconomieën voor

6. Slim, minder of elektrisch rijdenJohan Albrecht




NY-LETTER 2017

de producenten van elektrische voertuigen niet versnellen. De ervaring met de dure zonnepanelen leert dat enkele jaren afwachten een enorm kostenverschil oplevert. Kortom, subsidies vragen maatwerk en moeten zeer selectief en tijdelijk ingezet worden. Als de overheid schaarse middelen aanwendt, gaat de voorkeur naar laadinfrastructuur. Zeker in de steden is dit een essentiële factor omdat weinig stedelijke autobezitters de lege batterij kunnen opladen in de eigen garage.

GEEN OPLOSSING VOOR FILES

Elektrisch rijden is bovendien geen oplossing voor onze mobiliteitsproblemen. De economische verliezen door congestie zijn zeer hoog en hebben vandaag al een invloed op investeringsbeslissingen. Met een elektrisch voertuig stilstaan in de files heeft ecologische voordelen in vergelijking tot filerijden met een dieselvoertuig. Maar worden we hier enthousiast door? Minder rijden is nog altijd slimmer dan elektrisch rijden. Waar zijn de grote ambities om de congestieproblematiek kordaat aan te pakken? Voor de congestieproblematiek bestaan geen eenvoudige oplossingen maar een combinatie van rekeningrijden, hogere parkeergelden en een algemene herziening van de autofiscaliteit – met focus op het park bedrijfsvoertuigen – lijkt aangewezen. Autonoom rijdende elektrische voertuigen kunnen ook een bijdrage leveren tot een lagere congestie. Het aanhouden van een stabiele snelheid zorgt op de snelwegen voor een betere doorstroming. Maar de komst van autonome voertuigen vraagt een duidelijk wettelijk kader. Ook kunnen we verwachten dat enkele sectoren het gebruik van autonome trucks en taxi’s zullen bekampen. Het enthousiasme voor de elektrische auto moet bestendigd worden door een consistent beleid om de systeembaten van elektrische voertuigen maximaal te benutten en de congestieproblematiek aan te pakken. Zoniet dreigen incentives zoals subsidies voor elektrische auto’s een beperkt maatschappelijk rendement op te leveren.

De elektrische auto biedt een grote technologische opportuniteit. Zonder een slim elektriciteitsnetwerk en een ambitieus congestiebeleid dreigt de elektrische auto echter weinig meerwaarde te brengen. Itinera pleit dan ook voor een geïntegreerd beleid met oog voor systeembaten. Door een geïntegreerd beleid vermindert de onzekerheid in de markt wat investeringsbeslissingen eenvoudiger maakt.

De elektrische auto biedt een grote technologische opportuniteit. Zonder een slim elektriciteitsnetwerk en een ambitieus congestiebeleid dreigt de elektrische auto echter weinig meerwaarde te brengen. Itinera pleit dan ook voor een geïntegreerd beleid met oog voor systeembaten. Door een geïntegreerd beleid vermindert de onzekerheid in de markt wat investeringsbeslissingen eenvoudiger maakt.




NY-LETTER 2017

7. Progressief pensioen

Jean Hindriks

Tussen voltijds werken en pensioen ontbreekt een tussenstap, wij pleiten ervoor om een geleidelijke overgang naar het pensioen in te voeren. Men zou in dat geval halftijds werken en halftijds met pensioen zijn. Het systeem zou mee gefinancierd worden door deze groep mensen zelf. Men zou dus een “light” (deeltijds) pensioen genieten vanaf 60 jaar en een volledige opruststelling vanaf 65 of 67 jaar. Dat is een aanvaardbare mogelijkheid voor veel mensen, die akkoord gaan om vanaf een bepaalde leeftijd wat minder te werken.1 De leeftijdsgebonden interesses van een werknemer leiden immers soms tot minder professionele bezigheden wat niet altijd gemakkelijk te rijmen valt met een voltijdse baan. Een gefaciliteerde flexibele arbeidsduurvermindering voor oudere werknemers, en een combinatie van deeltijds pensioen met een deeltijdse baan, zijn maatregelen die toelaten om meer mensen langer in het arbeidscircuit te houden.

GEZAMENLIJK DOEL

Deeltijds pensioen opent de mogelijkheid om in het laatste deel van de loopbaan aan een lager loon te werken dan de voorgaande periode – demotie - en om de inhoud en de arbeidsvoorwaarden opnieuw te bepalen in overleg met de werkgever. Dit biedt, binnen de onderhandelingen tussen sociale partners, een ware kans om van werk voor oudere werknemers een gezamenlijk doel te maken. Het is ook een opportuniteit om paal en perk te stellen aan de dubbele druk op de versnelde pensionering binnen de publieke sector. Er is vooreerst de economisch-budgettaire impact voor het departement dat maar een deel van de vertrekkende ambtenaren vervangt en voor het andere deel goedkopere, contractuele jongeren inzet. Het tweede element is het gevolg van het systeem dat ambtenaren pas kunnen promoveren na de pensionering van hun overste. De mogelijkheid om opnieuw te onderhandelen rond arbeidsvoorwaarden op het einde van de loopbaan, in ruil voor een geleidelijke overgang naar pensionering, kan deze vicieuze cirkel breken.

BETER VOOR GEZONDHEID

Daarenboven zou een soepele uitstap uit de arbeidsmarkt veel senioren langer in goede lichamelijke en geestelijke gezondheid houden en hun autonomie langer vrijwaren, zowel voor fysieke activiteit als voor sociale interactie. Onder leiding van de sociale partners moeten snel maatregelen rondom tewerkstelling van ouderen genomen worden. Het risico van tekorten op de arbeidsmarkt moet werkgevers aanzetten tot meer actieve investering

1 Uit de opiniepeiling van Solidaris (2015) of het OGEO Fonds (2015 en 2016) blijkt dat meer dan 80% van de Belgische werkne-mers voorstander is van een deeltijds pensioen en dat een aanpasbare arbeidsduur op het einde van hun loopbaan de belangri-jkste prikkel zou zijn om de loopbaan te verlengen.




NY-LETTER 2017

in het behoud van de tewerkstelling van senioren. Dit zal deels gerealiseerd moeten worden via hervorming van de verloningspolitiek en dito aanpassingen op basis van anciënniteit en door een actieve begeleiding van ouderen om hen te helpen hun baan te behouden.

Deeltijds pensioen is vergelijkbaar met het gekende systeem van tijdskrediet en loopbaanonderbreking waar steeds vaker gebruik van gemaakt wordt. De formule voor deeltijds pensioen is meer geschikt dan deeltijds tijdskrediet. Immers, een werknemer financiert zo zijn gedeeltelijke inactiviteit op basis van zijn eerder gewerkte loopbaan, en het deel van zijn pensioen dat hij inmiddels opneemt, groeit niet verder aan. Deeltijds pensioen dient tevens gepaard te gaan met een actuariële correctie van het opgenomen stuk van het pensioen, zodat diegene die zijn carrière voltijds voortzet tot hij de wettelijke pensioenleeftijd bereikt, niet wordt benadeeld. Zonder dergelijke actuariële aanpassing, lopen we het risico dat de werkelijke lengte van de loopbaan afneemt, wat het tegenovergestelde effect geeft van wat beoogd wordt.2

REGELING VOOR AMBTENAREN

Een belangrijk obstakel voor de invoering van een flexibel pensioen, is de regeling voor ambtenaren, omdat hun pensioen daalt bij geleidelijke exit uit de arbeidsmarkt: voor hen bestaat de berekeningsbasis immers uit het salaris van de laatste tien jaar (en de laatste vijf jaar voor ambtenaren 50 jaar en ouder). Daarom stelt Itinera voor om het pensioen van ambtenaren te berekenen op basis van de hele loopbaan (net als binnen de twee andere pensioenstelsels) middels mogelijke compensatie. Deeltijds pensioen vormt op die manier een flexibel systeem voor uitstap uit de arbeidsmarkt, zowel voor werknemers als voor ambtenaren; het staat bovendien toe om een deel van de maatschappelijke kost intern te verrekenen. De ervaring in andere landen leert ons dat het belangrijk is om het systeem aan te passen zodat deeltijds pensioen als laatste optie wordt voorgesteld aan mensen die in het andere geval de arbeidsmarkt zou verlaten, en niet aan mensen die voltijds aan het werk willen en kunnen blijven.

GROTE FLEXIBILITEIT

De notionele pensioenrekening en een puntensysteem bieden een grote flexibiliteit inzake geleidelijke pensionering. Een werknemer kan een deel van z’n pensioen opnemen op de leeftijd waarop het recht op pensioen geopend wordt (bijvoorbeeld 61 jaar) in de vorm van liquidatie van een deel van het nominaal kapitaal, of van punten verzameld op zijn persoonlijke rekening. De werknemer kan alsnog actief blijven binnen de onderneming en verder kapitaal of punten op z’n rekening vergaren tot hij de leeftijd van zijn volledig pensioen bereikt. Ter illustratie: Zweden voorziet niet in een wettelijke pensioenleeftijd, maar laat de keuze over aan de werknemer binnen een schaal begrepen tussen de minimumleeftijd voor de opening van de pensioenrechten (bvb. 61) en de leeftijd van de volledige opruststelling (bvb. 67).

2 Zie aanvullend advies van de Commissie pensioenhervorming, 2020-2040, april 2015




NY-LETTER 2017

Vóór de minimumleeftijd om in aanmerking te komen voor pensioenrechten kan er geen deeltijds pensioen worden opgenomen. Vanaf de minimumleeftijd echter, kan de werknemer een pensioen krijgen, een stijgend bedrag afhankelijk van de leeftijd op het ogenblik van de opname en in verhouding tot de toepasbare conversiecoëfficiënt. Binnen dit deeltijds pensioenstelsel is er geen beperking op cumul tussen pensioen en beroepsactiviteit, in tegenstelling tot het huidige systeem van vervroegde pensioenen dat die combinatie sterk beperkt. De huidige grens is paradoxaal, gezien na de pensioengerechtigde leeftijd (65 jaar) cumul makkelijker wordt. Dit betekent dat een persoon in vervroegde uittreding, vaak met onvolledige loopbaan, niet in staat is om zijn carrière te voltooien, terwijl een persoon met een volledige loopbaan van 65 jaar makkelijker kan cumuleren. Het zou net omgekeerd moeten zijn en dat is wat het deeltijds pensioen beoogt.




NY-LETTER 2017

Volgens de Europese Commissie stijgt het nominaal begrotingstekort dit jaar opnieuw tot 3 procent van het bruto binnenlands product (bbp) en groeit de overheidsschuld volgend jaar zelfs naar 107,1 procent van het bbp. Beide evoluties zijn zorgwekkend en dienen aangepakt. De regering moet nu ook op systematische manier de hervorming van het overheidsapparaat in de steigers zetten.

VOORUITGANG METEN

Internationale ervaring van de laatste decennia leert dat dit langetermijndoelstellingen vereist, die duidelijk gedefinieerd worden zodat overheidsdiensten ze efficiënt kunnen uitvoeren. Van even groot belang is het om vooruitgang te meten. De ervaring leert dat een regering die beide elementen goed organiseert, vanaf haar derde en vierde regeringsjaar resultaten boekt. Het wordt dus wel hoog tijd dat ons land zo’n apparaat van meten en evalueren op gang trekt.

Bij ontbreken van zo’n systematische aanpak wordt in begrotingstijden vooral gezocht naar ‘silver bullets’, zoals bijvoorbeeld de opheffing van een overbodig ziekenfonds voor de NMBS. Dat is uiteraard een eindig verhaal. De werf van meer efficiëntie met schaarsere overheidsmiddelen dient echt centraal te staan. De bevolking heeft wel door dat eenmalige maatregelen en allerlei begrotingstrucs in het verleden al te vaak zand in de ogen strooiden en geen onderdeel van een echte oplossing vormden. We hebben ook te vaak de kaasschaaf zien hanteren die wellicht vooral schijnbesparingen opleverden.

Zolang geen echte modernisering van de publieke diensten is gerealiseerd, kunnen veel overheidsmanagers enkel hun werkingsmiddelen droogleggen maar niet structureel ingrijpen. Dat leidt meestal slechts tot tijdelijke ingrepen zonder duurzaam resultaat. Zolang starre structuren en statuten bijvoorbeeld interne mobiliteit bemoeilijken is een diepgaande herstructurering van een overheidsdienst - zelfs met alle medewerking van het management - praktisch ondoenbaar.

NIET LATEN LEIDEN DOOR EMOTIES

Al te veel structuren in de sociale zekerheid zijn vandaag nog zonder meer geënt op de uitbetaling van centen. In tijden van verregaande automatisering zijn alle pure

8. Systematische aanpak van hervorming overheidsapparaatIvan Van de Cloot




NY-LETTER 2017

uitbetalingsactiviteiten haast een belediging voor de ambtenaren die zich daar nog mee bezig moeten houden. Er is dus ongetwijfeld ruimte voor een rationalisering die verder gaat dan een pure efficiëntie-oefening. Het zou goed zijn mocht de regering het debat over de hervormingen of besparingen in de sociale zekerheid zo veel mogelijk objectief voeren en zich niet laten leiden door emoties. In de gezondheidszorg is er in sommige sectoren, zoals geneesmiddelen, al een instrument om nieuwe uitgaven af te wegen tegenover de baten die ze opleveren. Dat soort rationele methodiek kan echte structurele besparingen opleveren, eerder dan schijnbesparingen.

DIEPERE EVALUATIE

Een grotere kosten-batenanalyse van de sociale zekerheid is nodig. Cruciaal is dat ook op het niveau van de lokale besturen en de regionale overheid er veel dieper wordt geëvalueerd. Goed bestuur impliceert dat eindelijk een einde wordt gemaakt aan de zelfbediening waarbij partijen postjes in raden van bestuur als een vangnet voor niet-verkozen politici gebruiken. Het gaat wellicht om enkele tienduizenden mandaten bij allerhande overheidsbedrijven, vzw’s, intercommunales en holdings. Dat fenomeen ondermijnt het draagvlak voor een cultuur van verantwoording over elkeens bijdrage aan de goede werking van de openbare dienst.

De moraal van het verhaal moet zijn dat je vandaag in geen enkele omgeving nog miljoenen euro’s kan en mag uitgeven zonder duidelijkheid over de verwezenlijkingen. Dat vereist dat er een duidelijke bestemming geschetst wordt. Toch wordt nog steeds heel weinig gerapporteerd over bereikte resultaten. Laat staan dat het definiëren van langetermijndoelstellingen in combinatie met het meten van de vooruitgang werkelijk toegepast wordt.

De regering mag zich niet langer de facto neerleggen bij het onvermogen om structurele besparingen te realiseren; en de veelheid van zgn. ballonnetjes die overheidsontvangsten ondermijnen is explosief. Weliswaar suggereert deze werkwijze, met het oog op de volgende verkiezingen, belastingverlagingen; maar de rekening wordt naar onze kinderen en kleinkinderen doorgeschoven. RESULTATEN VOORLEGGEN

Alleen strategische visie en een systemische agenda van beleidseffectiviteit kunnen hieraan verhelpen. Het gevoel van onbehagen wordt niet geholpen door beleidsmakers die de indruk geven dat ze het niet gedaan krijgen. Het gevolg is vaak dat de bereidheid om zich aan te passen aan noodzakelijke veranderingen ondermijnd wordt. “Het zal na onze tijd nog wel even duren” lijkt op de lippen van een grote groep gebrand te zijn. Zoveel etterende problemen die generaties politici voor zich uitgeschoven hebben, hebben daarvoor gezorgd. Regeren vereist dan weer niet alleen keuzes maken maar ook ze tot resultaat brengen.

Als deze regering een echte evaluatiecultuur kan afdwingen bij elke besteding van




NY-LETTER 2017

belastinggeld, dan zou ze een werkelijke doorbraak realiseren. Dan wordt een discussie over de vraag wanneer het begrotingsevenwicht juist gerealiseerd moet worden, bijna banaal. Verstandig besparen zou de bevolking meer waar voor haar geld geven, het zou de motivatie bij het personeel herstellen, en ruimte creëren voor echte investeringen.

Itinera beveelt een hervorming van het overheidsapparaat aan, dat zijn beleid vertaalt in nieuwe methodes van uitvoering.



Expertise - Pathways - Impact23

NY LETTER 2017

Itinera Publicaties 2016

Itinera Team 2016

Leo NeelsGeneral Director

Marc De VosDirector

Ivan Van de ClootChief Economist

Jean HindriksSenior Fellow

Johan AlbrechtSenior Fellow

Simon GhiottoFellow

Liesbeth DefrancqOffice Managerr

De Verlichting uit evenwicht

Leo Neels, Marc De Vos, Ivan Van de Cloot en Tinneke Beeckman

De Staat van het GezinSimon Ghiotto

Tax Shift: pourqoi notre pays a besoin

d’une réforme fiscaleIvan Van de Cloot


Beste wensen voor 2017 van team Itinera Leo, Marc, Ivan, Jean, … · 2016-12-22 · Itinera’s...

Documents

Transcript of Beste wensen voor 2017 van team Itinera Leo, Marc, Ivan, Jean, … · 2016-12-22 · Itinera’s...