1

De fundamenten van de organisatiestructuur

Hoofdstuk 14

Gedrag in organisaties, 10e editie

Stephen P. Robbins

en Timothy A. Judge

2

1. De zes elementen van een organisatiestructuur te benoemen.

2. De gebruikelijke organisatieontwerpen te beschrijven

3. Virtuele en grenzeloze organisaties te vergelijken en tegen elkaar af te zetten

Na bestudering van dit hoofdstuk ben je in staat om:

3

Na bestudering van dit hoofdstuk ben je in staat om:

4. De verschillen tussen organisatiestructuren aan te tonen.

5. De gedragsimplicaties van verschillende organisatieontwerpen te analyseren.

6. Aan te tonen hoe globalisering de organisatiestructuur beïnvloedt

4

OrganisatiestructuurOrganisatiestructuur geeft aan hoe taken officieel verdeeld, gegroepeerd en gecoördineerd worden.

5

Zes elementen voor een juiste organisatiestructuur:

• taakspecialisatie• afdelingsvorming• gezagslijn• span of control• centralisatie/

decentralisatie• formalisatie

6

Taakspecialisatie

Taakspecialisatie of arbeidsdeling duidt de mate aan waarin werkzaamheden binnen de organisatie opgesplitst zijn in deeltaken.

7

Afdelingsvorming

Werkzaamheden na taakspecialisatie groeperen in afdelingen

• Naar functies• Naar product• Naar geografisch gebied• Naar fase in het proces• Naar type klant

8

Gezagslijn

Een ononderbroken lijn van gezag die van de top van de organisatie naar het laagste echelon loopt en aangeeft wie de leiding heeft over wie.

Bevoegdheid beschrijft het recht van de manager om orders te geven. Dankzij het principe van eenheid van bevel blijft de gezagslijn ononderbroken.

9

Bepaalt het aantal niveaus en managers van de organisatie. Hoe breder of groter de span of control, hoe efficiënter de organisatie.

Span of control

10

Vergelijking spans of control

11

• De laatste jaren gaat de trend in de richting van grotere spans of control.

• Brede spans sluiten aan op recente pogingen van bedrijven om de kosten terug te dringen, het mes in de overhead te zetten, de besluitvorming te versnellen, de flexibiliteit te vergroten, dichter bij de klant te staan en werknemers meer empowerment te geven.

12

• Centralisatie is de mate waarin besluitvorming in één punt van de organisatie geconcentreerd is.

• VanVan decentralisatie is is sprake alssprake als het lagere personeel meer input of beslissingsbevoegd-heid heeft.

Centralisatie en decentralisatie

13

Formalisatie

Mate waarin taken binnen de organisatie gestandaardiseerd zijn.

14

Veelvoorkomende organisatie-ontwerpen

• Eenvoudige structuurEenvoudige structuur

• BureaucratieBureaucratie

• MatrixstructuurMatrixstructuur

15

Eenvoudige structuur

• Vrijwel geen afdelingsvorming

• Brede spans of control

• Vrijwel geen formalisatie

• Moeilijk te handhaven wanneer het kleine bedrijf groter wordt

16

Bureaucratie

• Sterk gespecialiseerde routinetaken• Geformaliseerde regels en voorschriften • Taken gegroepeerd in functionele

afdelingen • Kleine span of control• Besluitvorming volgt de gezagslijn

17

Matrixstructuur

Bestaat uit twee soorten afdelingsvorming: naar functie en naar product. Er is een dubbele gezagslijn. Frequent contact tussen specialismen maakt betere communicatie en flexibiliteit mogelijk.

18

Matrixstructuur van een MBA-opleiding

19

Nieuwe opties• De teamstructuurDe teamstructuur

• De virtuele organisatieDe virtuele organisatie

• De grenzeloze organisatieDe grenzeloze organisatie

20

Mechanistische versus organistische structuur

21

Waarom verschillen structuren van elkaar?

• Strategie

• Grootte van de organisatie

• Technologie

• Onzekerheid in de omgeving

22

Strategie en structuur

• InnovatiestrategieInnovatiestrategie

• Strategie van Strategie van kostenminimaliseringkostenminimalisering

• ImitatiestrategieImitatiestrategie

23

Gedragsimplicaties

• Generaliseren is onmogelijk!

• Taakspecialisatie: – Toename productiviteit– Afname werktevredenheid

• Geen relatie tussen span of control en werknemersprestaties.

• Decentralisatie leidt tot participatieve besluitvorming; participatieve besluitvorming vertoont positief verband met werktevredenheid.