Schrijfcafé 1900. ‘Hee,wie ben jij met je aktetas? Lonkend naar je glimmende auto. Heb je eelt op je vingertoppen? Kunnen jouwhanden liefkozen?’

19amsterdamZATERDAG 28 JULI 2012

hun associaties opschrijven.Sabine is vandaag voor het eerst. En

dat is wennen. Ze klemt de zijkantenvan haar schrift stevig vast en leestmet gebogen hoofd voor. Haar wan-gen zijn rood. Met een gesmoord,noordelijk accent verwoordt ze haargedachten over een foto van twee rin-gen: “Samen zijn. Getrouwd met Pe-ter... De koffiemachine begint weer tebriesen, zodat de anderen alleen nogenkele flarden als ‘afscheid’ en ‘hui-len’ opvangen.Esther houdt een foto van een man

met een aktetas en een dure auto om-hoog. Dan begint ze op luide toon tedeclameren: “Hee, wie ben jij met jeaktetas? Lonkend naar je glimmendeauto. Heb je eelt op je vingertoppen?Kunnen jouw handen liefkozen? Heejij daar,wieben jij?Met jemooiehuis,je glimmende auto en je koffer. Ik enjij verschillen als dag en nacht.”Eenmanaan een aanpalend tafeltje

kijktwat verbaasd op.Om twaalf uur is het schrijfcafé af-

gelopen. Diane Veldkamp, in het da-gelijks leven muzieklerares, bergthaar schrift op. Ze bezoekt het café aleen jaar en ontdekte dat ze schrijvenfijn vind. “Thuis schrijf ik vaak din-gen van me af. Ik vind het leuk als iker mensen vrolijk mee kan maken.Zoals nu met mijn stukje over JamesTaylor.”Naast de schrijfcafés bestaan er

schrijfgroepen die niet met oefenin-gen werken, maar zich meer richten

op het delen van werk en het pratendaarover. Simon Vinkenoog begonongeveer dertig jaar geleden metschrijfgroep De Klus, die op maan-dagavond bijeenkwam in een garagevan het busstation in de Musschen-broek-straat. Later verhuisde degroep naar een zolder op de Maurits-kade. Bij kaarslicht wisselen deschrijvers hunpoëzie uit.Een andere bekende groep is

Schrijfclub Kantlijn, die sinds 1995bestaat. Op maandagmiddag komendak- en thuislozen bijeen om teschrijven in het wijkcentrum van deNassaukerk. Dat gebeurt afwisselendonder begeleiding van de schrijfstersChristine Otten en Ellen Kok. Ottenheeft een doos met pennen en eenstapel blocnotes op tafel neergezet.

Bermbrandt, grijze sik en eenimposant vormgegeven pos-tuur, stiefelt ernaartoe. Borst-

haar krult weelderig op vanuit zijnzwarte Hard Rock Café-hemd. Hij tiktop een cover van daklozenkrant Z!waarop twee honden staan. “Ik woudat ik twee hondjes was. Buddingh,”klinkt het achteloos. Al heeft hijmeermetHemingway.Frans Heuvelmans sorteert intus-

sendebladzijdendiehij deafgelopentijd beschreven heeft. Zijn fijne ge-zicht lijkt getekend door hartstocht,en zelfs als hij lacht, dobbert in zijnogen iets droevigs. De liefde voorschrijvenen literatuurwaseraltijdal.

Hij correspondeerde als jonge jongenmet Wolkers en verslond boeken vanPessoa, Kafka enKundera. Die prach-tige zinnen droeg hij bij zich tijdensde koude nachten die hij noodge-dwongen doorbracht in een tentje opstraat. Sinds kort heeft hij weer eenwoningen schrijft hij steedsmeer. “Ikben bezig met een epos over een psy-chiatrisch patiënt,” vertelt hij. Hijtoont de regels uit één van zijn ge-dichten: Onbekleed en onbevlekt/ligt de 7e, de 27e, de 19e te schreeu-wen/ik wil dat ik niet wist hoe je bin-nenkwam/en hoe mooi morgen kanzijn/steedsweer enweer.“Kantlijn is geen hulpverlening of

therapie,” benadrukt Otten. “We zijnserieus met schrijven bezig, op hoogniveau. Het accent ligt op literair.” DeKantlijnschrijvers treden dan ook ge-regeld op, zoals onlangs bij hetVPRO-Boekenfestival.Aan het begin van elke bijeenkomst

leest Otten een stuk voor uit een boeken koppelt daar een opdracht aan.“Meestal is dat een thema waaroverze moeten schrijven. Het moet span-nend blijven en daarom geef ik deschrijvers zoveelmogelijk vrijheid.”Na een uur schrijven leest iedereen

zijn verhaal voor. Ronald, een ro-buuste verschijningmet een knap ge-zicht, draagt met rauwe stem eenkwetsbaar liefdesgedicht voor:“Meisje met rode haren/die dingenheeft waar je hart van gaat bonken/warm van binnen als ze naar me

hartstocht en Bosatlas

lacht/begrijpen doe ik haar nooit/maar poehwat is ze leuk.”En dan, omdat het allemaal niet te

kwetsbaar moet worden, brengt hijnog een stukje over plees en toilettenten gehore.De schrijvers van Kantlijn krijgen

vijf euro voor hunbezoek, omdat hunstukje geplaatst kan worden in Z!.Vrijwilligers schenken gratis koffieen thee en gaan rond met fruit, ont-bijtkoek, boterhammen en pakjesshag.“In het begin kwam ik vooral voor

die vijf euro, gratis koffie en brood-jes,” geeft Jacky toe. “Maar ik heb er

nu echt lol in. Schrijven is versla-vend.”Eerder die middag is ze met veel

aplombbinnengekomen: “Ik benwatlaat, want die stalker hield me weerstaande. Die man is verliefd op me.”Met een wegwerpgebaar: “Wat je te-genwoordigniet tegenkomtop straat,jewordt er niet goed van.”

Jacky heeft stoere, blauwe ogen enrond haar mondhoeken speeltvoortdurend een vage ironie. Met

enige trots toont ze haar handge-schrevenepistels. Indieverhalenver-telt ze met spitsvondige humor overeen christelijke psychopate die aande deur kwam met een taart, en overhaar angstdatdaar eenkleinbijbeltjein verstopt zou zitten. Over die keerdat ze een Bosatlas (“Wat een rijk-dom”) in een vuilniszak vond, maardoor een buurtbewoner werd uitge-scholden voor stoephoer. Ze krijgt diemiddag de lachers op haar hand meteen absurdistisch relaas over een uit-geblust stel en de mooie zin ‘eentraan viel in haar erwtensoep.’Samenzweerderig nadert Jacky

even later met haar blocnote: “Zeg,die andere schrijfcafés, hoe hetendie? Dan krijg je van mij ook tweeadresjes. De Klus is leuk. Héél andersdan hier, hoor. Daar neem je je eigendrank en zakje chips mee.” Zorgvul-dig noteert ze vervolgensde gegevensvan 1900. “Dan ga ik daar binnenkortook eens kijken!”

‘Kantlijn is geenhulpverlening,maar serieusschrijven’