Informatie vindbaar maken met metadata en taxonomieën

VOGIN-IP lezingDonderdag 20 maart 2014Joyce van Aalten

Voorstellen

• Joyce van Aalten, Invenier– Niet zoeken, maar vinden– Zelfstandig consultant– Docent GO Opleidingen– Productonafhankelijk, o.a. SharePoint, GX,

Drupal, Lucene/SOLR– Diverse opdrachten in verschillende sectoren

Wat gaan we doen?

• Toepassingsmogelijkheden uit de praktijk• Technieken om een taxonomie te bouwen• Beheren van taxonomie in tools

Metadata

• Bibliografische/formele– Aanmaakdatum, auteur, titel…

• Contenttype/informatiesoort– Dit is een…./ ishness

• Onderwerp/trefwoord– Dit gaat over… / abouteness– > Woordsystemen

Woordsystemen

• Gecontroleerde woordsystemen– Trefwoordenlijsten/synoniemenlijsten– Taxonomieën– Thesauri– Ontologieën

• Ongecontroleerde woordsystemen– Folksonomy

Toepassingsmogelijkheden

• Zoeken op trefwoorden• Browsen • Facetnavigatie (filteren)• Relateren van informatie/soortgelijke content• Suggesties voor zoektermen• Uitbreiden van zoekvraag• Verbeteren van zoekmachine• Verduidelijking van begrippen• Personaliseren van content

Facetnavigatie

• Zoeken/navigeren/filteren aan de hand van facetten

• Mogelijk content uit verschillende invalshoeken te benaderen

• Uitermate geschikt voor gestructureerde informatie en formele metadata

• Maar ook trefwoorden is mogelijk -> vaak in de vorm van thema’s of kennisdossiers

Toepassingsmogelijkheden

• Zoeken op trefwoorden• Browsen • Facetnavigatie (filteren)• Relateren van informatie/soortgelijke content• Suggesties voor zoektermen• Uitbreiden van zoekvraag• Verbeteren van zoekmachine• Verduidelijking van begrippen• Personaliseren van content

Soortgelijke content

• Tonen van gerelateerde content– Handmatig links leggen– Op basis van inhoud– Op basis van trefwoorden

• Meeste overeenkomstige gelijke trefwoorden

• Eventueel ook verwante (BT, NT, RT) trefwoorden

Toepassingsmogelijkheden

• Zoeken op trefwoorden• Browsen • Facetnavigatie (filteren)• Relateren van informatie/soortgelijke content• Suggesties voor zoektermen• Uitbreiden van zoekvraag• Verbeteren van zoekmachine• Verduidelijking van begrippen• Personaliseren van content

Suggesties voor zoektermen

• Gelijktijdig met stellen van zoekvraag -> automatisch terwijl je tikt -> autocomplete– Meestal in aanvulling met geïndexeerde termen

uit content

• Na stellen van een zoekvraag -> handmatig aanklikken van term voor nieuwe zoekvraag -> autosuggest

Toepassingsmogelijkheden

• Zoeken op trefwoorden• Browsen • Facetnavigatie (filteren)• Relateren van informatie/soortgelijke content• Suggesties voor zoektermen• Uitbreiden van zoekvraag• Verbeteren van zoekmachine• Verduidelijking van begrippen• Personaliseren van content

Uitbreiden van zoekvraag

• Automatisch -> auto-expand • Met name geschikt voor synoniemen– Ook: afkortingen, onjuiste zoektermen

• Vooral interessant bij groot verschil in taal tussen aanbieder en gebruiker

• Maak inzichtelijk dat zoekvraag is uitgebreid

Opdracht

• Welke toepassingen van gecontroleerde en/of ongecontroleerde woordsystemen herken je op www.kanker.nl?

Toepassingsmogelijkheden

• Zoeken op trefwoorden• Browsen • Facetnavigatie (filteren)• Relateren van informatie/soortgelijke content• Suggesties voor zoektermen• Uitbreiden van zoekvraag• Verbeteren van zoekmachine• Verduidelijking van begrippen• Personaliseren van content

Wat gaan we doen?

• Toepassingsmogelijkheden uit de praktijk• Technieken om een taxonomie te bouwen• Beheren van taxonomie in tools

Bouw van taxonomie

• Activiteiten– Termen verzamelen– Structurering aanbrengen/ordenen– Termen toevoegen/samenvoegen/verwijderen– Structurering aanbrengen/ordenen

• Door middel van workshops en/of interviews– Met gebruikers en toekomstige toekenners– Creëren van draagvlak – Vergaren van input/domeinkennis

Bouw- technieken

• Termen/facetten verzamelen – Voorbeelden van content labelen– Text mining tools– Speedwriting– Mindmapping

• Ordenen– Mindmapping– Cardsorting

Bouw- mindmapping

• Met de hand -> tekenen en kleuren• Diverse tools voor beschikbaar, o.a.– Mindjet www.mindjet.com– Mindomo www.mindomo.com– Mindmeister www.mindmeister.com– Mindmup www.mindmup.com– Freemind freemind.nl.softonic.com

Bouw- cardsorting

• Handmatig met kaartjes/post-its• Online tooling, bv.

www.optimalworkshop.com

Oefening- cardsorting

• Zelf aan de slag met cardsorting • Ga naar http://bit.ly/1g1tkPS• Volg de instructies

Wat gaan we doen?

• Toepassingsmogelijkheden uit de praktijk• Technieken om een taxonomie te bouwen• Beheren van taxonomie in tools

Beheertools

• Excel (?)• Software met een taxonomie module• Taxonomie/thesaurus/ontologie

management tools• Auto classificatie / text mining software

Software met taxonomie module

• Bibliotheeksystemen (Adlib, Bibis etc.)• ECM-systemen, o.a.– Drupal (taxonomy manager)– SharePoint (managed metadata store)– GX Software (thesaurus module)– Gridline (Gridwalker T)

Vragen of meer weten?

• Mail: joyce@invenier.nl• Website: www.invenier.nl• Twitter: @joycevanaalten• LinkedIn: /joycevanaalten