OPSPORING van DARMKANKER

Dr. Luc ColemontGZA Sint-Vincentiusziekenhuis

Antwerpen

Waarom opsporen ?

Wanneer opsporen ?

Bij wie opsporen ?

Hoe opsporen ?

@LucColemont

Dikkedarm

Endeldarm

Colon

Rectum

@LucColemont

Waarom opsporen ?

Wanneer opsporen ?

Bij wie opsporen ?

Hoe opsporen ?

@LucColemont

N° 2 qua aantal overlijdens

@LucColemont

LONG 6487

DARM 2930

BORST 2329

VERKEER 847 Belgian Cancer Registry 2008@LucColemont

13

5

Nieuwe gevallen

overlijdens

IEDERE DAG@LucColemont

Darmkanker

“ideale ziekte om vroegtijdig op te sporen”

• Frekwente aandoening

• Zowel mannen als vrouwen

• Voorloper (poliep) die kan opgespoord worden

• Trage evolutie van poliep naar kanker

• Verschillende testen voor vroegtijdige opsporing

• Maar….

– Aanvankelijk geen klachten

– Nog te weinig vroegtijdige opsporing (screening)

Risico om darmkanker te krijgen...

5 %

@LucColemont

19/20 om géén darmkanker te krijgen !

Risico om darmkanker te krijgen...

Risico om van darmkanker te sterven

Stadium I : 95 % om na 5 jaar nog te leven

Stadium IV : 10 % om na 5 jaar nog te leven

“Hoe vroeger, hoe beter …”

“Gelukkig zijn er poliepen”

5 %

@LucColemont

Poliep

goedaardig gezwel

@LucColemont

Colon poliepen

Sessiele (platte) poliepGesteelde poliep

@LucColemont

Kanker

kwaadaardig gezwel

@LucColemont

1000

poliepen

100> 1cm

25 kanker

Dr. Marc Polus

CHU Sart Tilman Luik@LucColemont

@LucColemont

VAN POLIEP TOT KANKER

@LucColemont

VAN POLIEP TOT KANKER

0 jaar 8 à 10 jaar

@LucColemont

LC 18.11.08

“Poliep tot kanker” - evolutie

2014 2024

poliep kanker

verwijderen poliep vroege opsporing

Minder darmkankers Minder sterfgevallen

Screening redt levens!

Mandel JS et al. N Engl J Med 1993 328:1365-71.

33%

reductie}

Waarom opsporen ?

Wanneer opsporen ?

Wie opsporen ?

Hoe opsporen ?

@LucColemont

LC 25.09.08

0

100

200

300

400

500

600

30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85+

Age Group

Rate

per 1

00,0

00

Incidentie Mannen

Incidentie Vrouwen

Mortaliteit Vrouwen

Mortaliteit Mannen

Wanneer ?

Source: SEER Cancer Statistics Review, 1973-1999

Colon en rectum kanker

LC 25.09.08

Life begins at 40

Screening starts at 50 …

and never ends !

Waarom opsporen ?

Wanneer opsporen ?

Bij wie opsporen ?

Hoe opsporen ?

@LucColemont

LC 16.03.10

Wie ?

Drie eenvoudige vragen :

1. Is er in je familie iemand met darmkanker ?

- zo ja, is het een eerste- of tweedegraadsverwante,

op welke leeftijd, en hoeveel ?

2. Heb jij zelf een voorgeschiedenis van

ziekte van Crohn of colitis ulcerosa ?

3. Heb jij zelf vroeger ooit poliepen gehad ?

Als driemaal NEEN, en je bent 50 jaar of ouder, dan

heb je “gemiddeld” risico van 5 %

en is SCREENING aangewezen !

LC 18.11.08

“Gemiddeld Risico”

Iedereen vanaf 50 jaar en ouder

Wie ?

Borst Prostaat

Dikkedarm !

Waarom opsporen ?

Wanneer opsporen ?

Bij wie opsporen ?

Hoe opsporen ?

@LucColemont

Hoe vroegtijdig darmkanker opsporen ?

1. Microscopisch bloedverlies of “occult bloed” in de stoelgang opsporen afkomstig van poliepen of kanker

guaiac FOBT

2. Darmonderzoek “coloscopie” om poliepen op te sporen

Maar…

- Minstens 3 maal

- Opletten met voeding

- Opletten met medicatie

- Vaak vals positief

@LucColemont

@LucColemont

“Mascara” test i-FOB test

@LucColemont

4 februari 2012@LucColemont

DE “WINNENDE” NUMMERS

2014

68

58 60

66 70

56

72 74

62 64

@LucColemont

JUST DO IT !

°1950

20.11.14

48,7 %deelname

2013

iFOB-test bij 50-plusser

95 % negatief

5 % positief Darmonderzoek

Coloscopie

Herhalen na 2 jaar

@LucColemont

• Moeilijk

• Pijnlijk

• Ingrijpend

Colonoscopie

@LucColemont

• Moeilijk

• Pijnlijk

• Ingrijpend

• Niet moeilijk

• Niet pijnlijk

• Niet ingrijpend

Colonoscopie

@LucColemont

@LucColemont

@LucColemont

@LucColemont

63,7 %

9,6 %

26,7 %

Januari – Juni 2014

@LucColemont

Als coloscopie normaal…. minstens 5 jaar,

wellicht 7 à 8 jaar ok !@LucColemont

LC 03.02.11

“Remember, there is a patient

attached to every polyp…”

Colonoscopy Complications

• Perforation 1/ 1000 procedures

• Bleeding 3/ 1000 procedures

• Mortality 1/ 50,000 procedures

@LucColemont

De vroegtijdige

waarschuwingstekens

van darmkankerJe voelt je

primaJe hebt een

goede eetlustJe bent nog maar 50

• aanwezigheid van bloed in de ontlasting

• aanslepende buikpijn of krampen

• onverklaarbare en blijvende verandering van het stoelgangpatroon

@LucColemont

• aanwezigheid van bloed in de ontlasting

• aanslepende buikpijn of krampen

• onverklaarbare en blijvende verandering van het stoelgangpatroon

• vermagering zonder duidelijke oorzaak

• gevoel om naar het toilet te gaan, terwijl er niets komt (valse stoelgangsnood)

• een ijzertekort of bloedarmoede (met aanslepende vermoeidheid)

@LucColemont

Raadpleeg je huisarts !

• aanwezigheid van bloed in de ontlasting

• aanslepende buikpijn of krampen

• onverklaarbare en blijvende verandering van het stoelgangpatroon

• vermagering zonder duidelijke oorzaak

• gevoel om naar het toilet te gaan, terwijl er niets komt (valse stoelgangsnood)

• een ijzertekort of bloedarmoede (met aanslepende vermoeidheid)

@LucColemont

Welk type screening anno 2014 ?

Coloscopie ColoscopieGenetisch advies

> 50 jaar

Familiaal belast

FAP - HNPCC

@LucColemont

@LucColemont

@LucColemont

@LucColemont

M T W T F S S

7 nieuwe gevallen per maand ...

FEBRUARI 2010

Ons budget = 0,000 Euro

WERK

GROEP

ACTIE

GROEP

International

CRC

Awareness Month

MAART

International

CRC

Awareness Month

gelukkige

burgerangstige

patiënt

@LucColemont

www.stopdarmkanker.be

En wat hebben we vandaag geleerd ?

1. Darmkanker is een frekwent probleem

2. Het risico op darmkanker bedraagt 1 op 20

3. Van poliep tot kanker = heel traag proces

4. Een iFOB-test kan heel wat ellende voorkomen

5. Een coloscopie is helemaal niet pijnlijk en moeilijk !

@LucColemont

LC 18.11.08

Praat erover met uw huisarts !

Screenen voor

darmkanker redt levens

Ja, dat begrijp ik …

Waarom darmkanker vroegtijdig opsporen ?

@LucColemont

Waarom darmkanker vroegtijdig opsporen ?

1. Minder sterfte door darmkanker

@LucColemont

Waarom darmkanker vroegtijdig opsporen ?

1. Minder sterfte door darmkanker

2. Minder leed door darmkanker

@LucColemont

Waarom darmkanker vroegtijdig opsporen ?

1. Minder sterfte door darmkanker

2. Minder leed door darmkanker

3. Minder kosten door darmkanker

@LucColemont

Waarom darmkanker vroegtijdig opsporen?

1. Minder sterfte door darmkanker

2. Minder leed door darmkanker

3. Minder kosten door darmkanker

WIN – WIN - WIN@LucColemont