2e Terugkomdag Diabetes Ketenzorg 5 juni 2012 1

Vroegtijdig signaleren van de risicos van de DM-voet

Door Monique Gouw

Doelstelling

Herkennen van een diabetische voet, op de juiste wijze een screening uitvoeren en wanneer nodig

doorverwijzen naar de discipline die de juiste zorg kan bieden.

2e Terugkomdag Diabetes Ketenzorg 5 juni 2012 2

Feiten en cijfers 740.000 mensen hebben DM type 2

200.000 mensen hebben DM type 1

Per jaar is er een stijging van 10%

250.000 mensen weten niet dat ze DM 2 hebben

25% van deze mensen krijgt een diabetische voet

( de overige 75% is Simms 0)

Feiten en Cijfers

15 % van mensen met diabetische

voet ontwikkelt een ulcus.

4 % daarvan krijgt een amputatie.

Meer dan 70 % van alle amputaties van tenen/voeten/onderbeen komen voor bij DM

85 % begint met een ulcus.

Meer dan 70 % van de mensen die een amputatie hebben ondergaan overlijdt binnen 5 jaar.

2e Terugkomdag Diabetes Ketenzorg 5 juni 2012 3

Wat is een diabetische voet?

Een verscheidenheid aan voetafwijkingen

die ontstaan ten gevolge van neuropathie,

angiopathie en limited joint mobility.

Eerste signaal van sensibele neuropathie

Diabetische Neuropathie Symptomen score

Instabiel looppatroon

Brandende stekende pijn of gevoeligheid

Prikkelende sensaties

Dof gevoel in de voeten /het gevoel op watten te lopen.

2e Terugkomdag Diabetes Ketenzorg 5 juni 2012 4

Sensibele neuropathie

Verlies van protectieve sensibiliteit (PS):

Vermindering pijn-, temperatuur- en tastzin.

Meest belangrijke vorm van neuropathie

Verlies van proprioceptie Zorgt voor een instabiel looppatroon

Motorische Neuropathie

Uitval van zenuwbanen waarbij de intrinsieke voetmusculatuur uitvalt en de extrinsieke voetmusculatuur de overhand krijgt.

2e Terugkomdag Diabetes Ketenzorg 5 juni 2012 5

Autonome neuropathie

Uitval sympathische zenuwvezels waardoor de zweetsecretie vermindert en de bloedstroomregulatie verandert.

Angiopathie

Microangiopathie:

Aandoening van de capillairen met als oorzaak niet goed functionerende AV-shunts:

Uitwisseling van zuurstof en

voedingsstoffen schiet tekort.

2e Terugkomdag Diabetes Ketenzorg 5 juni 2012 6

Angiopathie

Macro-angiopathie

Arteriosclerose = aderverkalking

Pijn in de kuiten of kramp?

Atherosclerose

Monkebergsclerose

Limited Joint Mobility LJM of beperkte gewrichtsbeweeglijkheid

ontstaat door verkleving van bindweefselcellen

NIET alleen de gewrichten van de voet zijn aangedaan, maar ook andere gewrichten

Grootste consequentie: afwikkelen van de voet verloopt gestoord --> eeltvorming = mechanische stress

2e Terugkomdag Diabetes Ketenzorg 5 juni 2012 7

Mw Janssen Komt voor het jaarlijkse voetonderzoek

HA of POH Wat onderzoeken wij?

De staande patint:

Inspectie enkel en voetstand

De zittende patint:

Inspectie huid

Temperatuursverschil vaststellen

Pulsaties palperen

Test sensibiliteit met monofilament en stemvork

Test LJM

2e Terugkomdag Diabetes Ketenzorg 5 juni 2012 8

2e Terugkomdag Diabetes Ketenzorg 5 juni 2012 9

Screenen staande patint

Screenen staande patint

2e Terugkomdag Diabetes Ketenzorg 5 juni 2012 10

Let op!

Bij een diabetes patint gaat het er om dat men signaleert of de voet van vorm veranderd.

Een platvoet of holvoet leveren niet per definitie meer klachten op dan een normale voet

De normale voet De platvoet De holvoet

Herkennen van verschillende voettypen

Screenen zittende patient

Inspecteren van de huid

Let op:

Rode/blauwe verkleuringen

Zwelling

Overmatige callus vorming

Structuur van de huid

2e Terugkomdag Diabetes Ketenzorg 5 juni 2012 11

Test temperatuursverschil

Moeilijk!

Houd een vaste volgorde aan

Temperatuursverschil tussen beide voeten is belangrijk

Screenen

Palperen: A.dorsalis pedis Palperen A. tibialis posterior

2e Terugkomdag Diabetes Ketenzorg 5 juni 2012 12

Test voor aanwezigheid PAV

Meten van de enkel/armindex

EAI < 0.9 geeft slechte genezingstendens

EAI > 1.15 duidt op M-sclerose

Screenen Sensibele neuropathie

Verlies van het oppervlakkige gevoel:

Test: Monofilament van 10 gram

2e Terugkomdag Diabetes Ketenzorg 5 juni 2012 13

Screenen Sensibele neuropathie

Test: Stemvork 128 Herz

Screenen LJM

http://www.pedicurewinkel.nl/technieken/monofilament/1000009bd20d63b04.html

2e Terugkomdag Diabetes Ketenzorg 5 juni 2012 14

Welke informatie levert het voetonderzoek ons op?

Het geeft ons informatie over:

Verandering van de voetvorm

De aanwezigheid van angiopathie en neuropathie

Het afwikkelvermogen van de voet

Vooral geeft het ons vroegtijdig informatie over de mogelijke bedreiging van de

gezondheid van de voet

Risico classificatie: Simms

SIMMs classificatie Controle frequentie

0 = Geen verlies Protectieve Sensibiliteit, geen PAV 1x per jaar

1 = Verlies van PS of wel PAV, zonder tekenen van lokaal

verhoogde druk

1x per 6 mdn

2 = 1. verlies van PS in combinatie met PAV of,

2. verlies van PS in combinatie met verhoogde druk of,

3. verlies van PS in combinatie met PAV en verhoogde

druk .

1x per 3 mdn

3 = Ulcus of amputatie in voorgeschiedenis 1x per 1-3

mdn

2e Terugkomdag Diabetes Ketenzorg 5 juni 2012 15

Mechanische stress Interne factoren

Limited Joint Mobility

Vormverandering van de voet: Pes cavus, pes plano valgus

Verlies van het oppervlakkige gevoel

Eeltvorming

Onychomycose: vervorming nagelplaat, geeft subungeale druk

Mechanische stress Externe factoren

Verkeerd schoeisel

Het lopen op sokken of blote voeten

Steentje, legoblokje, ijzeren haak in de schoen

Naden van sokken

Te warm water

2e Terugkomdag Diabetes Ketenzorg 5 juni 2012 16

Allerbelangrijkste!!

Mechanische stress maakt dat de huid van een voet kapot gaat!

Er vallen nooit zomaar gaten

in een voet!

Voorbeeld:

Mogelijke gevolgen

Het ontstaan van een ulcus of zelfs uiteindelijke amputatie.

2e Terugkomdag Diabetes Ketenzorg 5 juni 2012 17

Begripsbepaling

Diabetisch ulcus onderbreking van de huid, die langer bestaat van 1 week en nauwelijks tot geen genezingstendens vertoont

Ischemische ulcera Hoe herkent men deze?

Pijnlijk

Geen pulsaties

Erytemateuse ring

Losse schilferige eeltige rand

Verlaagde bloedstroom

Necrose

Koud

2e Terugkomdag Diabetes Ketenzorg 5 juni 2012 18

Neuropatische ulcera Hoe herkent men deze?

Pijnloos Pulsaties Witte rand (fibrose) Rand hyperkeratose Overdrukplekken Verhoogde bloedstroom Minder necrose Warm Droog

Wanneer moet een DM 2 patint naar de podotherapeut worden verwezen

SIMMs 0 en 1: Bij een standsafwijking en klachten

SIMMs 2:

1. verlies van PS in combinatie met PAV of,

2. verlies van PS in combinatie met verhoogde druk of

3. verlies van PS in combinatie met PAV en verhoogde druk

SIMMs 3: Tweede lijn.

2e Terugkomdag Diabetes Ketenzorg 5 juni 2012 19

Als er dan toch een ulcus ontstaan is wat voor behandeling kan de podotherapeut dan nog uitvoeren

Uitgebreid onderzoek

Hyperkeratose verwijderen

Vilt bandages aanleggen

Ontlastende en drukverdelende orthese of zooltherapie toepassen

Schoenaanpassingen

Adviezen!!

Einde

Dank u wel voor uw aandacht!

Hopende op een goede samenwerking in de toekomst.