Versterkt EngelsHoe pak je het aan? Nationaal Congres Engels13 maart 2013

Maartje Visser

Inhoud presentatie

• Wat is versterkt Engels?

• Hoe kan versterkt Engels ingevoerd worden in het voortgezet onderwijs?

• Tips voor inbedding in de schoolorganisatie, omvang (uren), ERK-leerdoelen, leermiddelen, didactiek.

3

4

Versterkt taalonderwijs

Het aanbieden van extra uren Engels (ofandere MVT) in het VO naast de verplichte

urenvoor die MVT in het curriculum.

In de extra uren wordt gewerkt aanverdieping en verbreding. Vaak wordt eenregulier en een versterkt programma voordie MVT gemaakt.

5

Versterkt taalonderwijs (Engels)

• Specialisatie van met name vwo-scholen• Doel: Engelstalige vervolgopleiding

mogelijk maken• Minder vergaand dan tweetalig onderwijs • Kan vanaf de brugklas / 4e klas• Ook aandacht voor versterkt Frans en

Duits (Europees Platform voert het LINQ-project uit)

6

Scholen met VTO

In 2006: • Landelijk: 20 scholen versterkt

taalonderwijs

Aantal enorm toegenomen metprofilering op MVT-onderwijs; geenrecente cijfers via EP

7

Kenmerken / verschil tto/vto

TTO• In principe

toegankelijk voor alle NL-leerlingen

• Nederlandse havo/vwo curriculum

• Havo of vwo-diploma aangevuld met IBO taalcertificaat

• Maximaal 50 % Engels • Ruime aandacht voor

het Nederlands

VTO• Extra uren MVT

(Engels)• In KWT/vrije ruimte• Nederlandse havo/vwo

curriculum • Havo of vwo-diploma

aangevuld taalcertificaat (ERK)

• Extra taalprogramma naast reguliere taalprogramma

Enquête schoolleiders (n=38)

Invoering en waarom:• 60% overweegt invoering;

21% misschien, rest niet• 61% vanwege profilering en

58% als impuls MVT-onderwijs.

• Verbetering resultaten, aansluiting ho/wo, internationaliserings-mogelijkheden.

Stappen:• Invoeringsplan: 63%.• kartrekker en werkgroep:

59%.• Ca. 50% aanvullende

leerdoelen/leermiddelen• Haalbaarheidsonderzoek:

34%.• Professionalisering: 34%.• Interessepeiling onder

ouders en leerlingen: 22%.

8

Enquête schoolleiders (n=38)

Behoeften• Good practice: 75%• Bekostiging en

professionalisering docenten: 63%

• Leeropbrengsten ERK en doorlopende leerlijn po-vo-wo: 53%

• Toetsing & kwaliteitszorg: 44%

• Communicatie VTE: 35%

Aanvullend: • Periodiek voortgangsoverleg

met kartrekker: 80%• Docenten met

middenmanager in gesprekscyclus: ca. 50%

• Groeimodel versterkt Engels naar TTO

• Geschiktheid voor diverse leerwegen / niveaus

9

Enquête docenten (n=62)

Invoering en waarom:• 37% overweegt invoering; 39%

misschien, rest niet• 51% als impuls MVT-onderwijs;

49% vanwege profilering; 33 % vanwege concurrentie tto in regio

• Verbetering resultaten, aansluiting ho/wo, toenemen motivatie lln., kwaliteitsimpuls

Stappen• kartrekker en werkgroep:

47%.• Verkennen leermiddelen:

39%• Invoeringsplan: 38%.• Verkennen leerdoelen,

haalbaarheidsonderzoek, scholen docenten: ca. 25%.

• Interessepeiling onder ouders en leerlingen: 18%.

10

Enquête docenten (n=62)

Behoeften• Good practice: 81%• Invulling extra uren: 69%• Meten extra

leeropbrengsten: 56%• Leeropbrengsten ERK: 50%• Subsidies, ondersteuning,

samenwerkingsverband• Scholing digitale

leermiddelen• Invoeringsargumenten voor

SL

Scholingsbehoeften: • Begeleiding verzamelen en

ontwikkelen leermiddelen: 67%

• Toetsing (ERK): 54% • Vakoverstijgend/

internationalisering leermiddelen: 46%

• Invoeringsplan VTE: 44%• Didactiek training: 32%• Eigen taalvaardigheid

Engels (19%)

11

Implementatieproces

1. Verkenning mogelijkheden • Schoolleider stelt vraag aan potentiële

kartrekker/sectievoorzitter/docent óf• Docenten doen voorstel aan

schoolleiding.

2. Oriëntatie op versterkt Engels• Docenten/sectievoorzitters/teamleiders

oriënteren zich op versterkt taalonderwijs bij collegascholen en op ondersteuning bij invoering.

12

Implementatieproces

3. Oriëntatiebijeenkomst op school• Doel: informatieverstrekking en

draagvlak creëren/interessepeiling

4. Haalbaarheidsonderzoek op school

• Interviews met docenten Engels en schoolleiding

• Verwerken resultaten in advies met aanbevelingen specifiek voor de schoolorganisatie.

13

Implementatieproces

5. Keuze voor VTO (of TTO of groeimodel naar TTO)

6. Implementatieplansessie (kartrekker, geïnteresseerde docenten Engels, evt. schoolleider). • Herverkenning en schooleigen definitie versterkt

Engels vaststellen (gezamenlijk beeldvorming onder docenten)

7. Opstellen implementatieplan. Voor dit plan zijn de onderstaande punten van belang. Ze zullen kort worden toegelicht.

14

Implementatieplan – inhoud

• Inleiding• Typering/model versterkt taalonderwijs• Betrokken docenten en leerlingen• Deskundigheidsbevordering• Relatie PO-VO-HBO-WO• Koppeling aan gerelateerde thema’s in de school• Voorlichting en communicatie• Projectmatige opzet• Kwaliteitszorg• Facilitering en kosten• (Externe) ondersteuning

15

16

Omvang VTO Engels in de praktijk

• Extra uren (5 t.o.v. 2,5), één integraal programma; maar ook 0,5 uur extra

• Mogelijkheid: studielessen en informatiekunde in Engels

• Themamiddagen met Engels als voertaal (bijv. taaldorp)

• Bovenbouw: vto-Engels in vrije ruimte

VTO Engels in de praktijk

• Onderbouw• Instaptoets EIBO• Selectie- en volgcriteria (taalportfolio)• Regulier en versterkt programma• Bouwstenen, Communicatie, thematisch

werken• Cambridge proficiency exam

17

VTO Engels in de praktijk

• Onderbouw: • Instaptoets EIBO• Selectie- en volgcriteria (taalportfolio)• Regulier en versterkt programma• Bouwstenen, Communicatie, thematisch

werken• Cambridge proficiency exam

19

VTO Engels in de praktijk

• Bovenbouw:

• Regulier programma• VTO-E in vrije ruimte• Taalvaardigheid, literatuur, cultuur• Inzet native speakers

(lerarenopleiding?)• CE én Cambridge proficiency

exam (div. niveaus)

20

Versterkt taalonderwijs

• Invoering beperkt tot MVT• Samenwerking met vakken wél

mogelijk (opstap)• Extra uren varieert 0,5 tot 2 uur p.w.• Afhankelijk van omvang en invoering

een regulier en versterkt deel of een integraal deel

• Mogelijk in onderbouw én bovenbouw

21

Betekenis van VTO voor MVT-visie

Visie op (versterkt) taalonderwijs: • Voor welk taalonderwijs staan we

(kernwaarden, houding, verbinding in mvt/sectie Engels)?

• Wat willen we bereiken met het taalonderwijs?

• Wat is wenselijk en haalbaar?• Wat is dat nodig is om daar te

komen?

Uitdagende taalleeromgeving

Voorbeeld-KSF

KSF

P I P I

Missie

Visiestatisch

dynamisch

Prestatie-indicator

Strategischedoelstellingen

StrategieHoe willen wij daar komen?

Waar willen wijover 4 jaar zijn?

KSF = Kritische succesfactor

Doeltaal Voertaal

Inzet ICT bij MVTKSF

23

Activiteiten docenten en schoolleiding

• Plan maken & goedkeuren• Faciliteiten inplannen• Materiaal verzamelen en ontwikkelen• Curriculum maken/beschrijven• Doeltaalgebruik• Uitdaging: geeft en kost energie• Bredere uitstraling naar sectie Engels

en mvt-secties en voor de school als geheel

Omvang: uren - inhoud

24

Aantal extra uur per week Inhoudelijke invulling0,5 1 x per twee weken heeft de

helft van de klas 1 uur extra gespreksvaardigheid o.l.v. een native speaker Engels 

1 Spreekvaardigheid (zo mogelijk met moedertaalspreker) Woordenschat

2 Spreek- en schrijfvaardigheidProjectonderwijs

ERK-doelen

25

Leermiddelen

• New Headway• New opportunities• Inspiration• Flo• Additional materials: vocabulary,

grammar, reading practice, online resources

26

Externe certificaten

• Cambridge Exams• Na derde leerjaar FCE

• Na 5e/6e leerjaar CAE/CPE

• Voorbereiding met oefen examens/boeken

• Zelf betalen (meerdere keren per jaar regionaal getoetst)

27

Didactiek

• Doeltaal-voertaal• Taaltaken• Activerende werkvormen• Internationalisering, projectonderwijs• Modeling / scaffolding

28

29

Didactiek vaardigheden: fasering leerproces

• Voor het lezen/luisteren/spreken/schrijven: • voorkennis activeren• woordkennis activeren• Lees-, luister-, spreek-, schrijfdoel meegeven

• Tijdens de taak: • Leerlingen voeren de taaltaak uit – inzet strategieën

• Na de taken: • Taakresultaat bekijken (groepjes), in groepjes en

klassikaal reflecteren op de taakuitvoering en -aanpak

30

Strategieëntraining

• Waarom, wanneer, hoe, waar nog meer

1. Strategie kennen (waarom, wanneer, hoe)

2. Toepassen (hoe)

3. Reflecteren op het gebruik (waar nog meer)

31

Relevante publicaties/sites

• Artikel Fast Lane English, LTM 8 2008• CPS Speakerbox: spreken mvt• VerstERKt over de grens• E-mailproject• Europees Referentiekader• Taalprofielen (ERK-niveaus)• www.cps.nl/talencentrum/taaltaken• www.erk.nl

Relevante publicaties/sites

• http://digischool.kennisnet.nl/community_en/faq/versterktengels

32

33

Contactinformatie

Maartje Visserm.visser@cps.nl06-55898687

www.cps.nlwww.onderwijsinontwikkeling.nl

CPS Onderwijsontwikkeling en advies

Plotterweg 303821 BB AmersfoortPostbus 15923800 BN Amersfoort

T [033] 453 43 43F [033] 453 43 53E cps@cps.nlwww.cps.nl

www.cps.nl