Verdwijnende veengronden

Jan van den Akker et al

Opzet

Introductie Maaivelddaling veengronden Onderwaterdrainage / -irrigatie Conclusies

Veengronden inNederlandLandbouw 223,000 haNatuur 67,000 haTotaal 290,000 ha

Monitoring maaivelddaling

Meetlokaties

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Bleskensgraaf

Hoenkoop

Zegveld

Assendelft

Spannenburg

Oldelamer

Verdeling volume OS, klei and porien

Organische Stof

Klei

Porien

Zegveld percelen 3 (laag peil) en 13 (hoog peil) maaiveldhoogte

y = -0.0044x + 6.4016

y = -0.0108x + 19.005

-2.7

-2.6

-2.5

-2.4

-2.3

-2.2

-2.1

-2

1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010

Ho

og

te t

ov

NA

P (

m)

Maaiveld 13 Maaiveld 3

y = 15.455x + 2.7457

R2 = 0.6641

y = 19.256x + 0.6206

R2 = 0.8439

0

5

10

15

20

25

0.00 0.20 0.40 0.60 0.80 1.00 1.20 1.40

Slootwaterpeil (m -mv)

Ma

aiv

eld

da

ling

(m

m/ja

ar)

zonder kleidek

met kleidek

clay cover

Linear ( )

Linear (zonderkleidek)

y = 34.188x - 17.147

R2 = 0.6528

y = 32.498x - 15.517

R2 = 0.8997

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

0 0.5 1 1.5

Diepste GWS (m -mv)

Ma

aiv

eld

da

ling

(m

m/ja

ar)

zonder kleidek

met kleidek

clay cover

Linear ( )

Linear (zonderkleidek)

Schatting emissie CO2 en N2O uit

veengrondenBroeikasgas Emissie(kg/ha/jaar)

Emissie CO2 eq.(Mton/jaar)

CO2 19030 4,24

N2O 7,4 0,51

Totaal 4,75= 45 milj EURO

Problemen door veenafbraak en maaivelddaling

Toename aantal peilgebiedjes Toename verschillen in maaivelddaling Toename kosten watermanagement Toename risico overstromingen Toename kwel Toename verdroging omringende gebieden Schade aan gebouwen en infrastructuur Afname oppervlakte veengronden 2000 ha per jaar Emissie van P en N naar het water Emissie van CO2 en N2O naar de atmosfeer

Veenweideprojecten

Monitoring maaivelddaling EUROPEAT Onderwaterdrainage Waarheen met het veen?

‘Onderwaterdrains’

Idse Hoving en Karel van Houwelingen (ASG), Jan van den Akker en Rob Hendriks (Alterra)

Doel onderwaterdrainage

Beperking maaivelddaling door grondwaterstandsverhoging in de zomer

Alternatief voor slootpeilverhogingen die leiden tot een onrendabele veehouderij

Opzet veldexperiment Periode: 2004 - 2007 Behandelingen:

Hoog slootpeil (30 cm –mv) en laag slootpeil (60 cm –mv)

Blanco, buisdrainage en moldrains Drainafstand: 4, 8 en 12 m

Bepalingen: Grondwaterstanden (wekelijks) Vochthuishouding bovengrond Maaivelddaling Waterkwaliteit Draagkracht Grasopbrengst (per snede)

Grondwaterstanden bij hoog en laag slootpeil

Effect onderwaterdrainage

Moldrainage

Buisdrainage

Buisdrainage sleufloos

Buisdrainage sleufloos

Resultaten buisdrainage bij slootpeil ca. 55 cm -mv

-80

-70

-60

-50

-40

-30

-20

-10

0

N D J F M A M J J A S

2004

Gro

nd

wa

ters

tan

d (

cm

-m

v)

blanco

buis - 4 m

buis - 12 m

Resultaten laag slootpeil 2004

Laag slootpeil MaaiveldGrondwaterpeil zonder drainsGrondwaterpeil met drains

Winter 2003/2004 Buisdrainage

20 cm

45 cm 38 cm

65 cm

Zomer 2004

45 cm 65 cm 70 cm 60 cm

Drainafstand 8 m

Resultaten buisdrainage bij slootpeil ca. 25 cm -mv

-80

-70

-60

-50

-40

-30

-20

-10

0

N D J F M A M J J A S

2004

Gro

nd

wa

ters

tan

d (

cm

-m

v)

blanco

buis - 04

buis - 12

Drainafvoer 3 drains h.o.h 4 m

0

500

1000

1500

2000

2500

30 50 70 90 110 130

Dagnummer 2005

Lit

er/

uu

r

afvoer

storing

Drainafvoer in mm per dag

0

10

20

30

40

50

60

70

52 61 72 82 92 102 112

Dagnummer 2005

mm

/da

g

afvoer

storing

Betekenis voor de praktijk

Voorlopige conclusies: Significante verhoging van de zomergrondwaterstand in 2004 In 2005 weinig effect doordat grondwaterstand hoog bleef In potentie halvering maaivelddaling bij drainafstand van 8 m Sterk verbeterde afvoer van neerslagoverschot in de winter Onderwaterdrains volwaardig alternatief voor peilverhogingen

© Wageningen UR

AfsluitingAanvullende vragen: Waterhuishouding op stroomgebiedsniveau? Emissie van nutriënten uit bodem naar het

oppervlaktewater en van broeikasgassen kooldioxide, methaan en lachgas naar de lucht?

Bevordert het infiltrerende water de veenafbraak?

Dank voor uw aandacht

© Wageningen UR