Van massamediale voorlichting naar lokaal

alcoholbeleid

Presentatie mr. dr.

Rob Bovens

Antwerpen, 30 november 2006

Introductie

NIGZ is:NIGZ is:

Nationaal Instituut voor GezondheidsbevorderingNationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering

en Ziektepreventie in Nederlanden Ziektepreventie in Nederland

Greep uit producten

Campagnes:Campagnes:• Alcoholcampagne (NIGZ-Alcoholvoorlichting)Alcoholcampagne (NIGZ-Alcoholvoorlichting)• Donorcampagne (orgaandonatie)Donorcampagne (orgaandonatie)• Ga voor gezond (scholencompetitie)Ga voor gezond (scholencompetitie)• Nationale poetsweek (mondzorg)Nationale poetsweek (mondzorg)• Scoren voor gezondheid (profvoetbal)Scoren voor gezondheid (profvoetbal)

Programma werk en gezondheidProgramma werk en gezondheid

Programma zorgProgramma zorg

Wijkgericht werkenWijkgericht werken

Lokaal gezondLokaal gezond

KwaliteitKwaliteit

Jongerencampagne massamediaal

• Posters• Commercials (radio en TV)• Website www.dekaterkomtlater.nl• Vanaf 4 december: www.watdrinkjij.nl (drinktest

voor jongeren van 12-24 jaar)• Free publicity

Jongerencampagnepeereducation

• Jongeren van 12 tot 25 jaar (incl. studenten)• Interventie in time outsettings• Setting:

• Jeugd en jongerenwerk• Vakantie (stranden, festivals, campings)• Discotheken en bars

• Geflankeerd door massa mediale mix (radio / tv / Internet)

• Ingebed in lokale alcoholpreventie

Doel Peer Education

• Kennisvermeerdering over alcohol• Bewustwording over de consequenties van

binge-drinking• Inzicht in eigen alcoholgebruik• Nadenken over eigen drinken• Genereren informatiezoekgedrag

Uitvoering Peer Education

Regionale steunpunten:• Werving en selectie peers• Bepaling tijd en plaats (regionale

kalender• Inbedding in lokale activiteiten• Begeleiding peers• Regionale persaandacht

NIGZ-Alcoholvoorlichting:• Training peers• Ondersteuning werving en selectie• Aankleding peers• Prijsjes, gadgets, etc.• Evaluatie

Zomercampagne

Gemiddelde alcohol consumptie tijdens vakantie:•Jongens: 17 glazen per dag•Meiden: 7 glazen per dag

Peer Educationzomercampagne

Effects

•kennisvermeerdering (16%)•Meer bewustwording eigen alcoholgebruik (6%)•Meer nadenken over eigen alcoholgebruik (8%)

Peer Educationin horeca

Kennisvermeerdering

Websitewww.dekaterkomtlater.nl

Volwassenencampagne‘Drank maakt meer kapot dan je lief is’

• Alcoholinfolijn• www.drinktest.nl (advies op maat)• www.alcoholinfo.nl• Folders/factsheets• Opvoedingsondersteuning

IntermediairsIntermediairs

• Studiedagen, trainingenStudiedagen, trainingen

• FactsheetsFactsheets

• Helpdesk (telefoon + internet)Helpdesk (telefoon + internet)

• SteunpuntenoverlegSteunpuntenoverleg

• Ondersteuning ‘on the spot’Ondersteuning ‘on the spot’

Lokaal beleid (1)Lokaal beleid (1)

• Voorlichting geïsoleerd haalt onvoldoende/weinig uit (Babor et. al. 2003)

• Model voor gedragsverandering kent méér componenten: aanbodbeperking, handhaving en verbetering regelgeving, klimaatbeïnvloeding/cultuurverandering

• Aanpak moet probleem- en vindplaatsgericht• Structuur ligt er voor een integrale, lokale

benadering ( regionale steunpunten)• NIGZ in de rol van procesbegeleider, makelaar,

lokale adviseur en (proces)evaluator

Lokaal beleid (2)Lokaal beleid (2)

• Kwestie van lange adem• Kwestie van eensgezindheid in definitie van het

probleem• Probleemhouder moet worden gedefinieerd• Commitment moet worden geformaliseerd• Niet schromen om te starten in de meest

problematische regio’s• Zet kleine (haalbare) stapjes

Lokaal beleid (3)Lokaal beleid (3)

• Zorg voor draaggolfcampagne

• NIGZ treedt landelijk op als makelaar, coördinator en helpdesk

• Evidence based gaat niet alleen over effect, maar ook over draagvlak, acceptatie, haalbaarheid etc.

• Gezondheidsbevordering is het doel, harm reduction is mooi meegeno- men, kan handige opstap zijn

VoorbeeldVoorbeeld

Trimbos-instituut en NIGZ starten 19 december 2006 een landelijk project

Alcohol en

opvoeding

Alcohol en opvoeding (1)Alcohol en opvoeding (1)

Aanleiding:

• Startleeftijd laatste 10 jaar gedaald van 14/15 jaar naar 11/12 jaar• Nederlandse jeugd ‘Zuipschuit van Europa’ (minister Hoogervorst op Alcoholcongres 19 januari 2006)• ouders en andere opvoeders onwetend

Alcohol en opvoeding (2)Alcohol en opvoeding (2)

Doelstelling:

• Startleeftijd terug naar niveau 1993• Bingedrinken doen verminderen

‘Het is niet normaal als je drinkt voor je 16e’

Alcohol en opvoeding (3)Alcohol en opvoeding (3)

Instrumentarium:

• landelijke draaggolf (tv, radio, outdoor, internet)• ondersteuning alcoholinfolijn• regionale helpdesks (GGD, verslavingszorg, opvoedwinkels)• Regionale publiciteit

Alcohol en opvoeding (4)Alcohol en opvoeding (4)

Regionale aanpak:

• thema in lokale gezondheidsnota• projectstructuur met:

- bestuurlijk draagvlak- projectleider- projectgroep (maakt halffabrikaten)- financiële paragraaf- commitment (probleemverkenning, startbijeenkomsten, stakeholders)- evaluatie

Alcohol en opvoeding (5)Alcohol en opvoeding (5)

Stakeholders:

• horeca• onderwijs• jeugd- en jongerenwerk• sport• kerken• supermarkten• etc

Alcohol en opvoeding (6)Alcohol en opvoeding (6)

Voorbeeld: Sportverenigingen

In 2000 in Nieuwe Drank- en Horecawet:• verenigingen moeten Alcoholbestuursreglement hebben• barvrijwilligers moeten geïnstrueerd

Is voorwaarde voor vergunning (gemeente geeft vergunning af en controleert)

Alcohol en opvoeding (7)Alcohol en opvoeding (7)

Huidige stand van zaken:

• 25% alcoholconsumptie < 16 vindt plaats in sportkantines• barvrijwilligers steeds minder geïnstrueerd• alcoholbestuursreglement is wassen neus• gemeente controleert niet of nauwelijks

Alcohol en opvoeding (8)Alcohol en opvoeding (8)

Project sportkantines Achterhoek:

• draagvlak bij sportambtenaren• startbijeenkomst sportverenigingen, gemeenten• enquête sportverenigingen• opstellen checklist alcoholbeleid• convenant gemeente-sportverenigingen• afspraak om binnen afgesproken periode niet te controleren, in ruil voor opzetten alcoholbeleid• ondersteuning verslavingszorg