terra incognitahuidige klimaatmodellen en de kritiek erop tegen het licht

gehoudenof

“Is Kyoto gebakken lucht?”

Matthias Van Wijnendaele, 21 oktober 2005

terra incognita: inleiding

September was nog nooit zo warm Nieuwsblad, 16 oktober 2005

September was op deze planeet nog nooit zo warm als dit jaar. Dat heeft de Amerikaanse weerdienst NOAA bekendgemaakt. Het houdt rekening met metingen vanaf 1880. De gemiddelde temperatuur lag dit jaar 0,63 graden celsius hoger dan het gemiddelde. De vorige warmste septembermaand op de aardbol was in 2003, toen de gemiddelde temperatuur 0,57 procent de normale waarde oversteeg. Het KMI in Ukkel bestempelde eerder al de septembermaand als "zeer abnormaal". Met deze term doelt het Belgische weerinstituut op een verschijnsel dat één keer wordt bereikt of overtroffen in tien jaar. De gemiddelde dagtemperatuur van 16,6 graden (twee graden boven de normale waarde) was geenszins een record.

terra incognita: inleiding

Wilma is sterkste orkaan ooit Urania, 19 oktober 2005

Nog maar enkele dagen na het ontstaan van orkaan Wilma is deze zeer snel enorm in kracht toegenomen. Vandaag bereikte de 21e storm van het jaar categorie vijf op de schaal van Saffir-Simpson, de zwaarst mogelijke classificatie. Wilma is nu officieel de zwaarste orkaan ooit en heeft de laagste druk ooit gemeten op het westelijk halfrond (882 mbar). Er is zelfs een goede kans dat Wilma sterker wordt dan tyfoon Tip, en daarmee de ergste storm ooit wordt. Het is tevens de eerste keer in de geschiedenis dat er in één seizoen drie categorie vijf orkanen zijn. Allen staan in de top zes aller tijden.

terra incognita: inhoud

• Temperatuursbepaling

• CO2 en andere gassen

• Onderzoek

• Multiproxy’s

pauze

• Kritiek

• Antwoord op kritiek

• Gevolgen en gevaar

• Conclusie

terra incognita: inleiding

Oorzaak?

Toekomst?

terra incognita: temperatuursbepaling

terra incognita: temperatuursbepaling

reflectie absorptie

Zonnestralen (1367 Watt/m²) 30% 70%

oppervlak aarde en oceanen 4% 51%wolken 20% 3% atmosfeer 6% 16% (O3)

terra incognita: temperatuursbepaling

terra incognita: temperatuursbepaling

reflectie absorptie

oppervlak aarde en oceanen 4% 51%wolken 20% 3% atmosfeer 6% 16% (O3)

warmte uitgestraald en geabsorbeerd door atmosfeer

J = σ T 4 (wet van Boltzmann)totaal uitgestoten energie evenredig met temperatuur

aardoppervlak warmt op

analogie: atmosfeer als deken

terra incognita: temperatuursbepaling

Alleen albedo-effect (zonder wolken en atmosfeer) -18°CGemiddelde temperatuur op aarde 15°C

Verschil is natuurlijk broeikaseffect 33°C

terra incognita: CO2 en andere gassen

CO2 concentratie van 280 tot 380 ppm

2 ppm per jaar

terra incognita: CO2 en andere gassen

• Tussentijdse IJstijden,…

• Moberg et all. : “We find no evidence for any earlier periods in the last two millennia with warmer

conditions than the post-1990 period – in agreement with previous studies.”

• Mann et all. : “De laatste 2 millennia is het nooit zo warm geweest op aarde als in de jaren ’90.”

• Peter Tom Jones: “Het is een wetenschappelijk gegeven dat de toename van CO2, met enige vertraging, leidt tot een toename van de gemiddelde temperatuur.”

• Doe zelf de test (cfr. Linda Mertens)

terra incognita: CO2 en andere gassen

• Tussentijdse IJstijden,…

• Moberg et all. : “We find no evidence for any earlier periods in the last two millennia with warmer

conditions than the post-1990 period – in agreement with previous studies.”

• Mann et all. : “De laatste 2 millennia is het nooit zo warm geweest op aarde als in de jaren ’90.”

• Peter Tom Jones: “Het is een wetenschappelijk gegeven dat de toename van CO2, met enige vertraging, leidt tot een toename van de gemiddelde temperatuur.”

• Doe zelf de test (cfr. Linda Mertens)

• Tussentijdse IJstijden,…

• Moberg et all. : “We find no evidence for any earlier periods in the last two millennia with warmer

conditions than the post-1990 period – in agreement with previous studies.”

• Mann et all. : “De laatste 2 millennia is het nooit zo warm geweest op aarde als in de jaren ’90.”

• Peter Tom Jones: “Het is een wetenschappelijk gegeven dat de toename van CO2, met enige vertraging, leidt tot een toename van de gemiddelde temperatuur.”

• Doe zelf de test (cfr. Linda Mertens)?

terra incognita: CO2 en andere gassen

terra incognita: Onderzoek

• wetenschappelijke (!) klimaatstudies

• fondsen om objectief onderzoek te subsidiëren

• mijden van politisering van onderzoekers

• Internationale organisatiesVN: IPCC (International Panel for Climat Change)

terra incognita: Onderzoek

Hoe zal de gemiddelde temperatuur verlopen in de 21e eeuw?

• IPCC belangrijk internationaal orgaan bezig met deze vraag

• Global warming, dimming, brightening

• Michael Mann et all. en zijn zeer gerespecteerde studie

terra incognita: IPCC

1,5 à 4,5 °C gevoeligheid 1,4 à 5,8 °C opwarming

terra incognita: Global dimming

terra incognita: Global dimming

terra incognita: Global dimming

aërosolen: deeltjes die vrijkomen bij de verbranding van fossiele brandstoffen en biomassa (bv. SO2)

hebben koelende invloed en dus beschermende invloed(minder zonlicht bereikt het oppervlak van de aarde)

Deze episode (dimming-effect) is nu voorbij doordat…… technologische vooruitgang zorgt voor minder uitstoot SO2

… aërosolen een korte levensduur hebben

Global brightening

terra incognita: Mann’s studie

Hoe zal de gemiddelde temperatuur verlopen in de 21e eeuw?

Reconstrueer de temperatuur uit het verleden (Mann):

• anno 2005 : dekking noordelijk halfrond met5000 grondstations

• na 1850 : directe metingen met thermometers

• 1000 – 1850 : geen betrouwbare temperatuurmetingenprobleem!

Oplossing: indirecte metingen met temperatuurindicatoren= proxy’s

terra incognita: Mann’s studie

terra incognita: Multiproxy’s

• bomen

• ijskernen

• sedimentlagen

• koralen

• pollen

terra incognita: Multiproxy’s

terra incognita: Multiproxy’s

terra incognita: Multiproxy’s

terra incognita: Multiproxy’s

• alle gegevens verzamelen in matrices

• resultaten interpreteren (gevaar!)

• eventueel extrapoleren en samenvoegen (voorzichtig!)

• transformatie uitvoeren standaardiseren naar 2 momenten

PCA (principaal componenten analyse)o.a. gewichten toekennen aan verschillende proxy’s

terra incognita: Multiproxy’s

terra incognita: Multiproxy’s

Pauze

terra incognita: Kritiek

Claims van McKitrick en McIntyre:

1. publicatie in befaamde Geophysical Research Letters

2. ‘verkeerd’ gebruik van Principaal Componenten

3. Mann gebruikt verkeerde proxy’s

4. Mann heeft iets te verbergen: geen openheid/medewerking

5. Mann’s werk werd nooit deftig gecontroleerd

6. IPCC geeft te veel aandacht aan één studie

terra incognita: Mann’s studie

terra incognita: Antwoord op kritiek

Claims van McKitrick en McIntyre:

1. publicatie in befaamde Geophysical Research Letters

Mann’s werk werd gepubliceerd in hetzelfde blad, Nature,…

Mc’s artikels werden telkens geweerd door nog meergerenommeerde tijdschriften zoals Nature

terra incognita: Antwoord op kritiek

Claims van McKitrick en McIntyre:

2. ‘verkeerd’ gebruik van de Principaal Componenten

Mann gebruikt een stapsgewijze methode (per periode) om schaarse data beter te benutten. De temperatuur voor de periode 1400-1450 is gebaseerd op 2 proxy’s uit de Noamergroep, een boomringreeks.

Dit is op zich geen probleem, maar hij maakt op een dubieuze manier gebruik van het gemiddelde.

Eén van de reeksen (ca534, Sheep Mountain, California) zou zo meer gewicht krijgen dan de andere reeks.

= Kern van de kritiek

terra incognita: Antwoord op kritiek

Claims van McKitrick en McIntyre:

3. Mann gebruikt verkeerde proxy’s

De Mc’s hebben een reeks gevonden die een sterke invloed heeft op de periode 1400-1450 en vinden deze reeks van stekeldennen nu onaanvaardbaar in de verwerkte data.

directory BACKTO_1400-CENSORED op ftp-site Mann

terra incognita: Antwoord op kritiek

Claims van McKitrick en McIntyre:

4. Mann heeft iets te verbergen: geen openheid/medewerking

De Mc’s zijn geen échte wetenschappersBedoelingen waren op voorhand duidelijk

Kant en klaar pakket vereist bij door IPCC voorgestelde studies

terra incognita: Antwoord op kritiek

Claims van McKitrick en McIntyre:

5. Mann’s werk werd nooit deftig gecontroleerd

Vele duizenden topwetenschappers zijn verbonden aan hetklimaatpanel

Deftigheid van de controles van de Mc’s?

terra incognita: Antwoord op kritiek

Claims van McKitrick en McIntyre:

6. IPCC geeft te veel aandacht aan één studie

Vele andere studies tonen gelijkaardige grafieken als die vanMann

Vele duizenden topwetenschappers zijn verbonden aan hetklimaatpanel

terra incognita: Antwoord op kritiek

terra incognita: Conclusie kritiek

• reproductie

• internet!

• Mann heeft iets te verbergen: geen openheid/medewerking

• Mann’s werk werd nooit deftig gecontroleerd

• toewerken naar een resultaat: Mann onderuit krijgen

• onzekerheid?

• McKitrick houdt zich uitsluitend bezig met publiciteit

• verschillende klimaatsceptici bundelen krachten op basisvan andere claims

terra incognita: Gevolgen

• orkanen, El Nino, hittegolven

• droogte, watertekorten

• afstervende wouden (watervaleffect)

• stijging zeeniveau

• de mythische 2°C

irreversibele wijzigingen voor het klimaat

terra incognita: Gevolgen

terra incognita: 2 graden

Bepalen drempelwaarde

kritische stijging TAfbreken koraalriffen 1 à 2 °CSmelten ijskappen Groenland 2,7 °CUitschakeling Golfstroom 3 à 4 °CAfbreken West-Antarctische ijskap 3 à 9 °C

Maximaal toelaatbare opwarming is 2 °C tov. 1750

Gevaar

ingewikkelde combinatie positieve/negatieve kettingreacties

terra incognita: Gevaar

terra incognita: Gevaar

terra incognita: Gevaar

terra incognita: Conclusie

terra incognita: Conclusie

“ De broeikastheorie is zo simpel dat je ze kunt uitleggen op de achterkant van een bierviltje.

Door de complexiteit van alle factoren die meespelen en de grootte én de uniekheid van de aarde, zullen experimenten en onderzoeken nooit 100% sluitende bewijzen geven

Daar zullen ‘slechtmenenden’ altijd gebruik van maken door het tegendeel expliciet en ongenuanceerd van de daken te schreeuwen.”

Stefan Meulemans