Samenwerken in de 21e eeuw

Succesvol samenwerken in de 21e eeuw John Cornelisse - Samenwerken.nu versie 0.1 24 november 2011

Inhoud

InleidingWat is samenwerken?Samenwerken in de verschillende fasen van teamontwikkelingTrends in de 21e eeuwSamenwerken in de 21e eeuw

2

Inleiding

Crisis: het maken van een leersprong

Leersprong111

De meeste ontwikkelingen in de natuur vinden plaats in de vorm van een S-curve. Een langzame start, een versneld leerproces en een afvlakking. Daarna ontstaat een nieuwe S-curve. Het overstappen van de ene naar de andere S-curve wordt een leersprong genoemd (Robertson, Onstnappen uit S-catraz, 2003). Een leersprong is een moment waarop extra steun en stimulans nodig is.

Dit is te vergelijken met de Kondratiev-cycli. Volgens Kondratiev duurt een cyclus ongeveer vijftig jaar. Sinds de industrile revolutie kennen we vijf van deze cycli:Industrile revolutie (rond 1770)Tijdperk van stoom en spoorwegen (rond 1830)Tijdperk van staal en elektriciteit (rond 1875)Tijdperk van olie en auto (1920)Informatietijdperk (1970). (vanaf heden?)

We zitten midden in een crisis. Crises zijn meestal een voorbode voor een periode van revolutionaire ontwikkeling en grote groei.4

KondratievCycli van plm. 50 jaar:Industrile revolutie (rond 1770)Tijdperk van stoom en spoorwegen (rond 1830)Tijdperk van staal en elektriciteit (rond 1875)Tijdperk van olie en auto (1920)Informatietijdperk (1970). (vanaf heden?)

Momenteel bevinden we ons in de winter van het informatietijdperk. Een nieuwe golf start met een aantal basisinnovaties.

5

Samenwerken in de 21e eeuwNieuwe manieren van samenwerken:

Het nieuwe werkenNieuw organiserenOrganisatie 3.0Enz.

Verbinding met flexibiliteit door kleinschaligheid als kans en zelfsturing als kernwoord.

De trendrede is een samenwerking tussen elf toekomstdenkers en geeft een mogelijke richting naar de toekomst. De manier waarop we leven, werken, consumeren en communiceren. De trendrede 2012 riep het komende jaar 2012 uit tot jaar van de verbinding.Verbinding met flexibiliteit door kleinschaligheid als kans en zelfsturing als kernwoord. 6

Wat is samenwerken?

Wat is samenwerken?

individugroepsysteem

Het woord samenwerken kent iedereen wel, maar wat is de exacte inhoud, de exacte betekenis?Wat samenwerken voor jou doet, valt niet mee om onder woorden te brengen. (Start lezing met vraag: wat is samenwerken voor jou?)

Definitie samenwerken: twee of meer mensen die samen werken om een bepaald doel te bereiken

Hier wordt samenwerken verdeeld in drie componenten: individu, team en tools.

IndividuDiversiteitPersoonlijke kenmerkenCompetentiesRol in een team (o.a. Belbin)

TeamTeamontwikkeling (fasen)Doelstelling(-en)

ToolsTraditioneel: tijd en locatieInformatiemaatschappij: virtueel mbv cloudtools als Google Apps en DropboxCommunicatie is veel makkelijker door de opkomst van social media.Ook leiderschap is een tool en wel een cruciale. Goed leiderschap verbindt.Bij projecten is een goed projectmanagementsysteem, zoals Prince2, essentieel.Software als Sharepoint en Pbworks maakt het samenwerken gemakkelijk.

Tussen individu en team ligt een struikelblok. Individuele doelen versus groepsdoelen. Waarom zou je meewerken om de doelen van de groep te realiseren? Dat doe je alleen als jouw individuele doelen ook bevredigd worden. Vaak is het wel zo dat er eerst iets van jou gevraagd wordt en pas later krijg je hiervoor iets terug. Wie geeft, krijgt dat op een later moment terug. Vaak met rente. Asynchrone wederkerigheid en vertrouwen.

8

Vijf essentile kenmerken van samenwerkenEen grote mate van interdependentie: de onderlinge afhankelijkheid tussen partijen is groot.Een onduidelijk machtscentrum: er is niet n partij die alles kan bepalen.Een nieuwe werkelijkheid: partijen maken gezamenlijk iets nieuws.De aantrekkingskracht van heterogeniteit: de verschillen maken partijen aantrekkelijk.Een dynamische context: de omgeving benvloedt de samenwerking voortdurend.

Bron: Een nieuw kijkglas voor een heldere blik op samenwerken, Robin Bremekamp, Edwin Kaats en Wilfrid Opheij, Holland Management Review 127 (2009)9

Het lerend vermogen van een teamDe som van het lerend vermogen van alle individuen

PLUS

Wat men van en met elkaar leert.

Het gaat om het vermogen samenwerkend te leren en lerend samen te werken.

(Wierdsma & Swieringa, 2002)

Samenwerken in de verschillende fasen van een team

Vier fasen van een team

StartfaseStrijdfaseSamenfaseSlotfase

(bron: Van der Schoor en Kloppenburg, Hoera een Conflict!)

Startfase

MLLLLLL

De manager is de baas. Communicatie verloopt vooral van manager naar teamleden en omgekeerd. Er is weinig contact onderling.Sommige projectleiders verkeren graag in deze fase, omdat ze dan de meeste grip op het team ervaren. Controle -> prima in een volgordelijk en industrieel proces, maar op professionals/kenniswerkers een slopende werking.

13

Strijdfase

MLLLLLL

De strijdfase gaat over hoe het team om wil gaan met de onderlinge verschillen. Welke waarden en normen zijn bepalend? Wat vinden we van elkaar? Hoe serieus neemt iedereen zichzelf in het team? Hoe gaan we dit met zn allen aanpakken? Wat zou wel kunnen werken?Dit zijn vragen die het team leren besluiten te nemen en gezamenlijk de verantwoordelijkheid voor het team te dragen.In de strijdfase is er een hectische groepsdynamiek. Sommige teams blijven op dit niveau steken en strijd/conflicten is een normale manier van samenwerken geworden. 14

Samenfase

MLLLLLL

In deze fase is het team een hecht collectief. Teams in deze fase behalen de beste resultaten. Communicatielijnen lopen tussen de leden onderling. De manager vervult slechts een begeleidende rol.

15

Slotfase

MLLLLLL

Aan elk team komt een eind, bijvoorbeeld door het vertrek van een van de leden of het einde van een project. De cohesie brokkelt af, maar de lopende activiteiten moeten nog wel afgerond worden.16

Trends in de 21e eeuw

Complexiteit zorgt voor behoefte aan samenwerking

Van hirarchie naar eigen verantwoordelijkheid

Van autocratie naar ware democratie

Van kwantitatieve consumptiedrang naar kwalitatieve duurzaamheid

Van het traditionele of tunneldenken naar het inruilen van het oude angstparadigma voor een paradigma van vertrouwen en erkenning van een maatschappelijke en spirituele evolutie.

(uit: John Withmore, Succesvol coachen, p.10)17

Trends in de 21e eeuw

Het Nieuwe Werken: plaats- en tijd ongebonden werken

Internet: communicatie via social media

Van het industrile tijdperk naar een kennis- en innovatietijdperk

18

De zeven vs van samenwerken in de 21e eeuw

VrijheidVerbindenVerantwoordelijkheidVertrouwenVersterkenVersnellenVernieuwen

Met de start van de 21e eeuw is een duidelijke paradigma-verandering zichtbaar. In het industrile tijdperk was arbeid een productiemiddel en waren werknemers inwisselbaar. Een arbeider was als een radertje in een volgordelijk proces. Efficiency stond centraal.

Sinds het informatietijdperk (vanaf 1970) staat kennis centraal. Elke werknemer neemt zijn eigen kennis, ervaring en netwerk mee en wordt dus steeds minder inwisselbaar. Dit vraagt om een radicaal ander leiderschap. Passie en betrokkenheid van de werknemer is cruciaal en moet gestimuleerd worden.

Succesvol samenwerken in de 21e eeuw heeft de volgende zeven kenmerken.19

En n P

Gewoon, omdat we het nodig hebben. We zijn het misschien zelfs wel een beetje verleerd wat het is om plezier te hebben. Das logisch met alles wat er om ons heen gebeurt, en dagelijks breed wordt uitgemeten in de media. Maar op het moment dat we ons beseffen dat dingen minder goed gaan als je er geen plezier in hebt, dan snap je waar de kern van het verhaal zit. In zn eenvoud. Plezier is gratis, simpelen geeft energie. En die energie hebben we nodig om verder te komen. Individueel en met z'n allen.Juist in minder goede tijden liggen er kansen om te ontwikkelen. Juist dan moeten we nadenken, praten en doen! Het wonder gebeurt niet vanzelf, wij zullen het wonder moeten zijn.

Bron: www.iedp.nl20

Begeleiding van individuen en teams om de onderlinge samenwerking te verbeteren, waardoor de resultaten binnen die samenwerking zichtbaar verbeteren.

Door middel van:CoachingTrainingAdviesPresentaties

Samenwerken.nuJohncornelisse.nl@johncornelisse