jeroenclemens.nl

jeroenclemens.nl

Leraar Nederlands (> 30 jr)

Lerarenopleider (12 jr)

Hoofd Talen APS (10 jr)

Leraar Nederlands Helen Parkhurst

Almere 2003-

Onderzoeker onlinegeletterdheid 2012-

jeroenclemens.nl

1. Literatuuronderzoek Wat is het?

2. Survey leraren: wat vinden, weten en willen zij

3. Meetinstrument maken

4. Pilot lessen ontwerpen / uitproberen / testen

5. Grootschalig implementatiestudie

promotieonderzoek Onlinegeletterdheid

jeroenclemens.nl

Jeroen Clemens

jeroenclemens.nl

jeroenclemens.nl

Leerlingen  problemen  met  onlinegeletterdheid  

• Anekdotisch: eigen ervaringen

• PISA 2006 online: 18% (5-80)

• ORCA 2005-nu Leu, Coiro e.a. (Online Reading

Comprehension Assessment)

jeroenclemens.nl

verklaringen • online teksten andere kenmerken: multimedia,

niet-lineair/ hyperlinks, interactief, geen inleiding-kern-slot..

• andere tekstsoorten / deictic: zoekresultaten, blogs,

• online teksten niet stabiel /veranderen: vb. Volkskrant, Correspondent

• auteurs onduidelijk / onbetrouwbaar: rijp en groen

• leertaak zelfgestuurd en veel complexer

• nieuwe vaardigheden

jeroenclemens.nl

nieuwe vaardigheden / strategieën

• sommige leerlingen zijn heel goed in traditioneel tekstbegrip en slecht in online tekstbegrip (Coiro, 2007)

• 16% verschil leerlingen in onlinetekstbegrip soms niet te verklaren uit voorkennis en traditionele tekstbegriptoets (Coiro, 2011)

• groot metaonderzoek 46 hardop-denk studies (’95-’10) >> strategieën die 'appeared to have no counterpart in traditional reading' (Afflerbach & Cho, 2010)

jeroenclemens.nl

complex(er) proces

• zelf op zoek naar informatie: leesstrategieën, nieuwe zoekstrategieën, zoekmachines

• beoordelen en kiezen informatie: verandering kritisch lezen

• creëren nieuwe betekenissen vanuit meerdere online bronnen: synthetiseren

• Verwerven, Verwerken en VerstrekkenLESC: Locate, Evaluate, Synthesize & Communicate

• Multimedia: verschillend van alleen tekst

jeroenclemens.nl

Uitdaging Nederlands • complexere lees- en schrijfopdrachten

( vakoverstijgend)

• nieuwe tekstsoorten online

• (nieuwe) strategieën & functioneler

• nieuwe vaardigheden & anders zoeken, kritisch lezen, gericht lezen, samenvatten, samenvoegen / synthese, communiceren

• andere didactiek

• invulling taalbeleid / vakoverstijgend

jeroenclemens.nl

• eindtermen, referentieniveaus

• schoolboeken / lesmateriaal

• toetsen / examens

• schoolplan

context schiet tekort

jeroenclemens.nl

innovatie • leraren:

• survey Nederland en Vlaanderen (Clemens (2014a)

• (digitale) ontwerp-omgeving van start http://bit.ly/1M7ackN

• context:

• curriculum / eindtermen / toetsen

• schoolboeken en toetsen

• schoolcultuur

jeroenclemens.nl

InspiratieCommon Core State Standards USA (Leu et al., 2013)

•Uitgangspunten bij ALLE vakken

1. An emphasis on higher level thinking during reading and writing instruction;

2. A focus on acquiring skills in the new, digital literacies of online research and comprehension"

•Kerndoelen Taalonderwijs:

•AS-W 8. Gather relevant information from multiple print and digital sources, assess the credibility and accuracy of each source, and integrate the information while avoiding plagiarism."

•AS-R 7. Integrate and evaluate content presented in diverse media and formats, including visually and quantitatively, as well as in words.

jeroenclemens.nl

nieuwe invulling curriculum

• Verwerven, Verwerken & Verstrekken

• LESC: Locate / Search, Evaluate, Synthesize, Communicate

• nieuwe taken en (taal)vaardigheden

• integreren / geen nieuwe cursus

• aanpassen didactiek: modelen, samen lezen, ..

jeroenclemens.nl

verwerven / zoekend lezen Plus Voorbeeld Vathorst

jeroenclemens.nl

Leerdoel[ nieuwe invulling Kritisch Lezen]

Didactisch uitwerking

De leerling kan online informatie beoordelen op (1) betrouwbaarheid (2) bruikbaarheid

Betrouwbaarheid/ deugdelijkheid Nadenken over verschil online en offline. Brainstormen over criteria van betrouwbare informatie online. Maak schema: Offline / Online. Criteria samen bepalen en aanvullen door docent. Toepassen op bronnen ( gestuurd / half gestuurd / zelfstandig)  

BruikbaarheidBronnen vergelijken (( gestuurd / half gestuurd / zelfstandig. Kiezen Wat zijn de twee bronnen die het meest betrouwbaar zijn voor jouw onderzoeks- / leervraag Verantwoorden

Bedenk leerdoel in deze fase Bedenk uitwerkingen: activiteiten en didactiek

Verwerven / Kritisch lezen

jeroenclemens.nl

LeerdoelGericht, strategisch lezenintegreren /synthetiseren

Didactische uitwerking

Leerling kan uit verschillende bronnen aanvullende informatie kiezen en samenvatten die voor leesdoel relevant is. Leerling kan gekozen informatie integreren tot samenhangend antwoord lees-/ onderzoeksvraag

Leerling kiest relevante informatie uit minstens 3 bronnen. Hij onderbouwt zijn keuzeRelateert keuze aan leesdoel Hij werkt in een duo. Mogelijkheid: DDU Denken Delen Uitwisselen

idem: samenvoegen

Verwerken: Samenvatten & integreren

jeroenclemens.nl

SLO / Samen

• aanpassen eindtermen / referentieniveaus

• documentstudie lesmaterialen

• curriculumontwikkeling ( met scholen)

jeroenclemens.nl

Dank u

Jeroen Clemens website: http://jeroenclemens.nl

email: contact@jeroenclemens.nl twitter: @jeroencl

presentaties: http://www.slideshare.net/jeroencl publicaties: https://independent.academia.edu/JeroenClemens

Podcast Kennisnet: http://bit.ly/1FZlzCM Veel belangstelling onlinegeletterdheid http://wp.me/p36vQ1-mG

jeroenclemens.nl

Afflerbach, P., & Cho, B.-Y. (2009). Determining and describing reading Strategies. In W. Schneider & H. S. Waters, Metacognition, Strategy Use, and Instruction (pp. 201–225). New York: Guilford Press.

Clemens, J. (2014a). Eindrapport Survey onlinegeletterdheid (pp. 1–19). Zoetermeer: Kennisnet.

Clemens, J. (2014b). Online tekstbegrip en online geletterdheid. Het nieuwe lezen, anders bekeken. Levende Talen Magazine, 4(mei 2014).

Clemens (2014c) Podcast van gesprek met Kennisnet over onlinegeletterdheid en het falen van het onderwijs http://bit.ly/1FZlzCM

Coiro, J. (2007). Exploring changes to reading comprehension on the Internet: Paradoxes and possibilities for diverse adolescent readers. (D. J. Leu, M. A. Doyle, & S. W. Brown). University of Connecticut.

Coiro, J. (2011). Predicting Reading Comprehension on the Internet: Contributions of Offline Reading Skills, Online Reading Skills, and Prior Knowledge. Journal of Literacy Research, 43(4), 352–392. http://doi.org/10.1177/1086296X11421979

Leu, D. J., Forzani, E., Burlingame, C., Kulikowich, J., Sedransk, N., Coiro, J., & Kennedy, C. (2013). The new literacies of online research and comprehension: Assessing and preparing students for the 21st century with Common Core State Standards. In L. B. Gambrell & S. B. Neuman, Reading instruction in the age of common core standards. Newark, DE: IRA.

Referenties