Roadmap Human CapitalTopsectoren 2020 - 2023

Samen aan de slag

1

Roadmap Human Capital Topsectoren 2020 – 2023Samen aan de slag

2

3

Inhoud

1. Samenaandeslag

2. Missie,doelenenresultatenvandeRoadmapHumanCapitalTopsectoren2020-2023

3. Driecoherenteprogrammalijnen3.1 Vergrotenvanimpact3.2 Kennisontwikkelenenverspreiden3.3 Mobiliserenenversnellen

4. Activiteitenenorganisatie

5. Capaciteiteninzet

6. Samenvattend:win-win-win

Uitlegvanbegrippenenafkortingen

CoördinatorenHumanCapitalvandeTopsectoren

6

10

14141620

24

30

34

36

38

4

5

1Samen aan de slag

6

1. Samen aan de slag

TijdenvantransitieNederlandbehoorteconomischtotdemondialetop.Omaandietopteblijven,moetenweeenpermanenteinspanningleverenenalertreagerenopwaterinonzeomgevinggebeurt(zietekstbox1).1Eengoedopgeleideberoepsbevolkingiseenvandebelangrijkstepijlersdaarvoor.Inditverbandstaanwevooreenaantalgroteopgaven.Erissprakevanaanhoudendekrapteopdearbeidsmarkt.2Ookleidensnelletransitiesalsgevolgvandigitaliseringenrobotiseringertoedatdestructuurvanonzeeconomieverandert.Organisatieswordenandersingericht,oudebanenentakenmakenplaatsvoornieuweendeinhoudvanhetwerkverandert3.Versterkingvanonzeconcurrentiekrachtvraagtomeenwendbareresponsopdearbeidsmarkt(een‘toekomstbehendige’beroepsbevolking).

Daarnaaststaanwevoorforsemaatschappelijkeuitdagingen,zoalsklimaatverandering,vergrijzingeneentoenemendebehoefteaanzorg.Detransitienaareenduurzameeconomieendeinzetopklimaatadaptatiezijnonontkoombaar4,maarbiedttegelijkertijdookkanseninbijvoorbeelddebouw-eninstallatiesector.Detransitievan‘zorg’naar‘gezondheid’vraagtomeencombinatievansocialeentechnologischeinnovatie5.

Dezeontwikkelingenzullenindekomendejareneenberoepdoenopalhetbeschikbarearbeidspotentieelindezesectoren.Wehebbenalletalentnodigendatvraagtomeenarbeidsmarktdieruimtebiedt,talenthelptontwikkeleneniedereeninstaatsteltomnaareigenvermogendeeltenemen.Daarbijgeldtdatlerenenopleidenallangnietmeereenzaakisvanuitsluitendeeninitiëleopleiding.Hetaanpassingsvermogenvanmensenénorganisatieswordtopdeproefgesteld.Iedereenmoetzichblijvenontwikkelenzodatwedeuitdagingenvandetoekomstaankunnen6.

Slimorganiseren:innoveren,werkenenlerenDesnelletransitiesvragenomwendbaarheid.Wewillendatinnovatiessnelrenderenindepraktijk,datbedrijvenenorganisatieszesnelkunnentoepassenendatmensendaarvooradequaatzijnopgeleidentoegerust.Wewillendatgebruikersineenvroegstadiumbijditprocesbetrokkenzijnendathetonderwijssneldeprogramma’skaninrichtenwaaraanbehoefteis,zodatjongerenwordenopgeleidmetdejuistecompetentiesenvaardigheden.Enwewillendatonderdelenvandeinfrastructuurnietnáástmaarmételkaarwerken.Datiseenkwestievanslimorganiseren:innoveren,werkenenlerendichttegenelkaaraanorganiseren.Ditconceptnoemenwelearningcommunity.MetFieldlabs,Skillslabs,CentresofExpertiseenCentravoorInnovatiefVakmanschap,lectoratenenpractoraten,gevenwedaarindepraktijkvormaanmeteenfocusopmboenhboenlereninbedrijven.Uiteraardvragendetransitiesookaanpassingeninarbeidsorganisatieszelf.Werkveldenentakenveranderendoorsnelletechnologischeeneconomischeontwikkelingen.Hoezorgenwedatmensendaarinmeekunnengroeien,bijvoorbeelddoormiddelvansocialeinnovatieeneenlevenlangontwikkelen?

Inbedrijvenvanverschillendeomvangspeeltditopverschillendemanieren:hetmidden-enkleinbedrijfzalvanuiteigenkrachttotandereoplossingenkomendangroterebedrijven.Hoekunnenwelerenvanelkaar?

1. TheGlobalCompetitivenessReport,WorldEconomicForum,20192. Moeilijkvervulbarevacatures,landelijkoverzichtvanberoepen,UWV,2019.3. NederlandseDigitaliseringsstrategie,MinisterieEZK,juni20184. Klimaatakkoord,juni20195. ActieprogrammaArbeidsmarktindeZorg,VWS,20186. Actie-agendaLevenLangOntwikkelen,SER,2019

innoveren

leren werken

Tekstbox 1.The Global Competitiveness Report 2019.Nederland staat als concurrerende economie in Europa op plaats 1 en mondiaal gezien op plaats 4 (Competitiveness Report, World Economic Forum, 2019). Aandachtspunten zijn het innovatievermogen (plek 10), het aantal afgestuurde bètatechnici (plek 19) het toepassen van ICT (plek 24) en de aansluiting van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt.

7

UniekeopgaveenpositieTopsectoren:RoadmapHumanCapitalTopsectorennemenbijdezevraagstukkeneenuniekepositiein.Onzemeerwaardeisdatwedepartnersindedriehoekbedrijfsleven,onderzoekenonderwijsverenigen.Wezijnactiefopalledomeinendievoordetransitiesrelevantzijn.WehebbenkortelijnenmetbeleidenbestuurénwekunnenmetonzeTopconsortiavoorKennisenInnovatie(TKI’s)enpartnersinsectorenenregio’sdeplannensnelomzetteninpraktischeactiviteitenmetonderzoeksinstellingen,scholenenbedrijven.Metonzeinzetopdemaatschappelijkeuitdagingengeldtheteconomischebelangnaastdemaatschappelijkeurgentie.Deactiviteitenzijndanookinbelangrijkematevraag-enbehoeftegestuurd.Datisookdeessentievanhetmissiegedreveninnovatiebeleid(Mazuccato7).Wewerkenaandevoorkantvande(technologische)ontwikkelingenenversnellensamenmetonzepartnersdevernieuwingdienodigisopdearbeidsmarkt.MetdezeRoadmapHumanCapitalTopsectoren2020-2023gevenwedaaraanvoormeerderejarengezamenlijkrichting8.Datdoenwemetdezelfderesponsiviteitdiewevanonzeomgevingvragen.Weleggendelatdaarmeeweereenstukjehogerendatispreciesookwatdeomgevingvanonsvraagt.

Kortom:samenaandeslag!

7. Mazzucato:https://marianamazzucato.com/8. DeroadmapHumanCapitalTopsectoren2020–2023isgerichtopdeeconomischekansenvandemaatschappelijkeuitdagingenen

sleuteltechnologieën.Defocusvanhetonderwijsisbrederdandescopeindezeroadmap.

8

9

2Missie, doelen en resultaten van de Roadmap Human Capital 2020 - 2023

10

2. Missie, doelen en resultaten van de Roadmap Human Capital 2020 - 2023

MissiehumancapitalbeleidDemissievandetopsectoreniseen‘toekomstbehendige’beroepsbevolkingalsvoorwaardevooreenflorerendeeconomieeneenpositievemaatschappelijkedynamiek.Alletopsectorenwerkenzowelvanuithetperspectiefvanbedrijvenalsvanprofessionalsenvakmensen.Inhunhumancapital-agenda’sstaatdediscrepantietussendebehoeftevanbedrijvenaanvoldoendegoedopgeleidpersoneelendebeschikbaarheidvandezemensencentraal.Ookdeontwikkelmogelijkhedenvoorprofessionalsenvakmensenspeleneenbelangrijkerol:hoekunnenzijzich(toekomstgericht)blijvenontwikkelen?

SamenmeerimpactmakenDetopsectorenvoerendeRoadmapHumanCapitalTopsectoren2020-2023uitopbasisvanbredesamenwerking.• Onderlingwillenweonzesamenwerkingophetgebied

vanhumancapitalverderversterken.Demaatschappelijkeuitdagingen9vragenominzetvanmeerderetopsectoren.Zospelendetransitiesindezorgophetsnijvlakvanlifesciences&health,digitaliseringenlogistiek.Indeindustriezijncombinatiesnodigvanchemie,hightechsystemen&materialen,energieendigitalisering.Bijklimaatenklimaatadaptatieenbijlandbouwgaathetomcombinatiesvangroenekennismetwater,bijbouwen,chemie,logistiek,digitaliseringenenergie.Inveelgevallenisbehoefteaaninzetvandecreatieveindustrie,metfocusopsocialeinnovatie.

• Doorcoalitiestesluitenwillenweookdesamenwerkingmetanderepartnersversterken.Zokanonzekennisenervaringmetlearningcommunities,FieldlabsenSkillslabshelpenindeActie-agendaLevenLangOntwikkelenvandeSER.MetTechniekpactenKatapult(dedriehonderdpubliek-privatepartnershipsinmboenhbo)endelectoratenenpractoratenkunnenweinnovatiesopregionaalniveausnellerlatenrendereninonderwijsenbedrijven.

• VoorhettegengaanvandekrapteaanbètatechnicizijnPlatformTalentvoorTechnologie(PTvT)enTechniekpactactief.Daarvindendefeitelijkeactiviteitenplaats;detopsectorenleggengraagdeverbinding.

• Verderjuichenwetoedathumancapitalopdiversebeleidsterreinenwordterkendalsstrategischefactorvoorsucces:inhetmkb-beleid,denationaledigitaliseringsstrategie,hetgroeneonderwijsendearbeidsmarktindezorg.Ookdaaraandragenwegraageensteentjebij.

Onze inzet is steeds: dubbel werk voorkomen, elkaar versterken en zorgen voor een efficiënte en effectieve aan-pak. Samen willen we meer impact maken.

9. HetKabinetheefteenconcreetaantalmissiesgeformuleerdopviermaatschappelijkeuitdagingen,sleuteltechnologieënenhetthema‘Verdienvermogen’.Alsmaatschappelijkeuitdagingenzijngeformuleerd:Energietransitie&Duurzaamheid,Gezondheid&Zorg,Landbouw,Water&VoedselenVeiligheid.OverigenszullendooronshierbijookhetprogrammaCirculaireEconomieenhetthemaKlimaatadaptatiewordenbetrokken.

11

DoelenDezeroadmapfungeertalshefboomommetpartners(publiekenprivaat)indezelfderichtingtebewegen.Methetagenderen,verbindenenversnellenvanhumancapital-thema’shebbenwehetvolgendevoorogen:• Bijdragenaanadequaatnationaalarbeidsmarktbeleid.• Vergrotenvandehumancapital-capaciteitdiebedrijvennodighebbenomdetransitiestemaken.• Versterkenvanhetlerendvermogenvanregionaleensectoralenetwerkenvanscholen,bedrijvenenoverheden.• Vergrotenvanhetadaptiefvermogenvanhetonderwijssysteem.• Zorgenvoorsynergieindeaanpakvandehumancapitalvraagstukkenbinnenhetinnovatie-en

topsectorenbeleid.

Beoogderesultatenin2023Onzeambitieisomin2023metdepartijendiebetrokkenzijnbijdemaatschappelijkeuitdagingensuccesvolleaanpakkenvoorhumancapitaltehebbenontwikkeld,opgrondvandoorhengeformuleerdebehoeften.Datzelfdegeldtvoordepartijenbetrokkenbijdesleuteltechnologieën.Onzegezamenlijkeinzetishetperspectiefdatdebeschikbaarheidvaneengoedopgeleideberoepsbevolkingminderdannueenbelemmerendefactorisvoorhetrealiserenvandegeformuleerdeeconomischeenmaatschappelijkeambities.

Metdezeroadmapbeogenwedevolgenderesultaten:• Vergelekenmet2018isopdemaatschappelijkeuitdagingen,sleuteltechnologieëneninregio’sin2023op100

extraplaatsenhetconceptlearningcommunitygerealiseerdinnauwesamenwerkingmetdeconsortiavandemeerjarigemissiegedreveninnovatieprogramma’sendeonderzoeksprogramma’svanNWO(KIC’20-’23).HetgaatomcombinatiesvanlereneninnoverenopdewerkvloervanbedrijvenéninhetonderwijsviaFieldlabs,Skillslabs,CoE’senCIV’s,lectoratenenpractoratenmeteenfocusopmboenhbo.Ditgebeurtinhechtesamenwerkingtussenonderzoek,onderwijsenbedrijfsleven.Resultaatisdatopdezeplaatsendekwaliteitendesnelheidwaarmeeinnovatieswordengeïmplementeerd,aanzienlijkhogerliggendanopandereplaatsen.

• Anno2023isdeverbindingtusseninnovatieenhumancapitalininnovatieprogramma’snietmeerwegtedenken.Resultaatisdathet‘sluiten’vandedriehoekinnoveren-werken-lerenvanzelfsprekendenproactiefwordtmeegenomenindeopzetvan(nieuwe)onderzoeks-eninnovatieprogramma’svoordemaatschappelijkeuitdagingenensleuteltechnologieën.

• In2023vormenhetaanbodendeinfrastructuurvandetopsectorenophetgebiedvanhumancapitaleenintegraalonderdeelvandeaanpakvanderden(zoalsdeaanpakvanonzepartnersoplevenlangontwikkelen).Resultaatisdatdebenaderingvialearningcommunitieseenerkendonderdeelisvanlandelijkeénregionaleaanpakkeneninvesteringsagenda’s.

• In2023staatervanuitdeRoadmapHumanCapitalTopsectoreneenhighstandardkennisontwikkelingsprogramma(inclusiefarbeidsmarktonderzoek,volgsysteemeneengezamenlijkonderzoeksprogrammametNWO).Ditprogrammaleidttotrobuustekenniseninzichten,diebreedwordeningezet.Resultaatisdat(toekomstige)aanpakkenkwantitatiefenkwalitatiefnogbeterkunnenwordenonderbouwdendeinzetophumancapitalaantoonbaarrendeert.

12

13

3Drie coherente programmalijnen

14

3. Drie coherente programmalijnen

Hetrealiserenvandezedoelenvraagtenerzijdsintegralebeleid-enstrategieontwikkelingoverdevollebreedtevandemaatschappelijkeuitdagingenensleuteltechnologieënenanderzijdseeninstrumentariumomopgavenrondlereneninnoverenopdewerkvloervanbedrijvenéninhetonderwijstekrijgen.Datleidttot:• Inspelenopdehumancapital-vraagdievoortkomtuitmaatschappelijkeuitdagingenensleuteltechnologieën.• Doorwerkingvaninnovatienaardewerkvloervantransitiesrondklimaat,zorg,voedsel,digitalisering,etc.• Vernieuwingeninhetonderwijssysteem.• Socialeinnovatie,metspecialeaandachtvoorhetmkb.Totslotzettenweextrainophetmobiliserenvanallepartijenenhetuitdragenvanderesultaten.

Ditallesresulteertindriesamenhangendeprogrammalijnen:Maatschappelijke Uitdagingen

SleuteltechnologieënRegio’s

Onderzoeksprogramma NWOVolgsysteem

Arbeidsmarktonderzoek

EvenementenCommunicatie

Slimme tools

Hum

an C

apit

al R

oadm

apTo

psec

tore

n 20

20 -

202

3

Maxim

ale uitwisseling

en synergie

Vergroten van de impact

Kennis ontwikkelen en verspreiden

Mobiliseren en versnellen

• Vergrotenvandeimpact.Indeafgelopenjarenhebbenwesterkingezetophetprofessionaliserenvanhetconceptlearningcommunity(inclusiefFieldlabs,Skillslabs,Livinglabs,CoE’senCIV’s).Nuishettijdommetdebetrokkenpartnersdeimpactenreikwijdtevandezecommunitiesverdertevergrotenenderealisatieteversnellen.Datdoenweviadelijnvandemaatschappelijkeuitdagingen(inclusiefKlimaatakkoord),desleuteltechnologieënenderegio’s.

• Kennisontwikkelenenverspreiden.Webrengendefeitenbasesbijelkaar,delenanalysesenagenderendoorsnijdendeontwikkelingenrichtingeigensector,bestuurenbeleid.Wewilleninzichtvergrotenmetwetenschappelijkonderzoek.Ookvergrotenwedegezamenlijkekennisbasisronddevraagoverwatwerktenwatniet.

• Mobiliserenenversnellen.Wevergrotendekring:zwaan-kleef-aan.Metgerichteevenementenenslimmetoolszorgenwedatmeerpartnersmetderesultatenvandetopsectorenaandegangkunnengaan.Datdoenwesamenmetprogramma’salsLevenLangOntwikkelenvandeSER,KatapultenTechniekpact.Zodragenwebijaanhetversnellenvandeontwikkelingen.

Voordeuitvoeringenimplementatievandedrieprogrammalijnenwordenafsprakengemaaktmetdehumancapital-agenda’svandeindividueletopsectorenenmetdeuitvoeringsorganisatiesvanonzepartners.ViadeRoadmapHumanCapitalzullenwecoördineren,afstemmen,agenderenbijanderenenkijkenofwegedurendedegeheleperiodegezamenlijkopkoersblijven.

3.1Programmalijn1:VergrotenvandeimpactMetdezeRoadmapwillenwealstopsectoreneensterkerberoepgaandoenoponzegezamenlijkekrachtendezeinzettenvooreenhumancapital-aanpakgerichtopmaatschappelijkeuitdagingen10,sleuteltechnologieënenregio’s.

10. EindrapportagepropositiesTopsectorenvoorMaatschappelijkeUitdagingen,Vanadvies,2019

15

ImpactvoormaatschappelijkeuitdagingenensleuteltechnologieënIn2019zijnwealgestartmetdeanalysevandehumancapitalvraagstukkendieopdemaatschappelijkeuitdagingEnergietransitie&Duurzaamheidzijngeadresseerd.UitdeKennis-enInnovatieagenda(KIA)endedaaropgebaseerdeMeerjarigeMissiegedrevenInnovatieprogramma’s(MMIP’s)bleekeensterkebehoefteaanextrainzetophumancapital9(zietekstbox2).Erwordtdoordezepartijeneenbreedappèlgedaanophetcollectiefvandetopsectoren:Energie,HTSM,dutchdigitaldelta,Agri&Food,Tuinbouw&Uitgangsmaterialen,Chemie,Logistiek,Water&MaritiemenCreatieveIndustrie.In2020zettenwesamenmetdeTopconsortiavoorKennisenInnovatie(TKI’s)endeMMIP’sdezeanalyseominconcreteacties.DitgebeurtonderregievandeTopsectorEnergie,diedeanderetopsectorenvoorconcretetoepassingenbijdeplanvormingenactiviteitenzalbetrekken.

Energie

HCA’s Topsectoren Maatschappelijke uitdagingen

Programmering Maatschappelijke

Creatieve Industrie

High Tech Systemen & Materialen

Agri & Food

Life, Science & Health

Tuinbouw & Uitgangsmaterialen

Chemie

Logistiek

Water & Maritiem

dutch digital delta

Verdienvermogen

Human Capital vraagstukken

Energietransitie & Duurzaamheid

Innovatieprogramma’s

Gezondheid & Zorg

Innovatieprogramma’s

Landbouw, Water & Voedsel

Innovatieprogramma’s

Veiligheid

Innovatieprogramma’s

Overstijgende onderwerpen in de

Human Capital Roadmap van de Topsectoren

Human Capital vraagstukken

Human Capital vraagstukken

Human Capital vraagstukken

Human Capital vraagstukken

Sleuteltechnologieën

Dezeopzet(vananalysenaaractie)zettenwein2020doornaardeanderemaatschappelijkeuitdagingenensleuteltechnologieën.Daarbijgaathetenerzijdsomfundamenteletechnologischekennis,anderzijdsomtoepassingsgerichtekennis.Wekiezenvooreeneenvoudigeorganisatie,waarbijderegiesteedsligtbijdetopsectordiehetmeestbetrokkenisbijdebetreffendemaatschappelijkeuitdaging(de‘vooruitgeschoven’topsector).VoorEnergietransitie&DuurzaamheidisdatdusdeTopsectorEnergie.VoorGezondheid&ZorgisdatHealthHolland,voorLandbouw,Water&VoedselisdatAgri&FoodenvoorVeiligheidendesleuteltechnologieënzijndatdutchdigitaldeltainsamenwerkingmetHTSM.Elkevooruitgeschoventopsectorbetrektanderetopsectorenwaarditfunctioneelis.OokmethetprogrammaCirculaireEconomiezaldezeverkenninggedaanworden.

IndeKennis-enInnovatieagendaVerdienvermogenwordtverdienvermogengekoppeldaanmaatschappelijkeveerkracht.Hetgaatdaarbijomdegecombineerdeinzetenbetrokkenheidvanmeermensenenmeertechnologieomintegraalaanspecifieke,gebiedsgebondencombinatiesvanmaatschappelijkeuitdagingentewerken.Doorpubliek-privatesamenwerkingenvoorzowelfundamenteelalstoegepastonderzoekenvervolgonderzoeknaardewerkingvanlearningcommunitieskanzoweltechnologischealssocialeinnovatiegerealiseerdworden.OokvoordezeKennis-enInnovatieagendazullendetopsectorenindekomendeperiodeeenvergelijkbareanalysemakennaardekansenenmogelijkhedenvoorhumancapital.

Tekstbox 2: Voorbeeld van de behoefte aan inzet op human capital bij Energietransitie & Duurzaamheid• Uitbouwen (regionale) learning communities, Fieldlabs en Living Labs

• Inzetten op practoraten en lectoraten• Opzetten gezamenlijke trainingsfaciliteiten• Aansluiting bij Centres of Expertise en Centra Innovatief Vakmanschap

• Ontwikkelen curricula• Stageplaatsen en afstudeerplaatsen• Docenten en gastdocenten• Scholing van werkenden, ‘leven lang ontwikkelen’

• Stimuleren zij-instroom

16

Impactvoorderegio’sDaarnaastgaanweverdermethetverbeterenvandeaansluitingvanonzeinfrastructuuropregionaleambitiesenkansen.Daartoekijkenwemetdesamenwerkingspartnersnaarderegionaleinvesteringsagenda’s.Webrengeninkaartwaarerbehoeftebestaatomhethuidigenetwerkvanlearningcommunitiesnogsterkerteverbindenmetregionaleinnovatiekrachtendebehoefteaannieuwescholingsinitiatievenvoorwerkenden.DetopsectorennemenhiervoorsamenmetKatapult(PTvT)enTechniekpacthetinitiatief.Allereerstishetbelangrijkoverzichttekrijgenoverdeverdelingvandecirca300publiek-privatesamenwerkingsverbandeninmboenhbooverderegio’s,topsectorenensleuteltechnologieën.DetweedestapissamenmetTechniekpactenKatapulttewerkenaandeaansluitingopderegionaleinvesteringsagenda’s.BijdeoperationaliseringhiervanzalKatapultgebruikmakenvandedoorhenontwikkeldeActiescanlearningcommunities(zietekstbox3).

Beoogdeopbrengstenvandeprogrammalijn‘Vergrotenvandeimpact’in2023• Inspelendopdemaatschappelijkeuitdagingenensleuteltechnologieënzijnerin2023t.o.v.2018100

extralearningcommunitiesgerealiseerd:combinatiesvanlereneninnoverenopdewerkvloervanbedrijvenéninhetonderwijs,viaFieldlabs,Skillslabs,CoE’senCIV’s,lectoratenenpractoraten.Meteenfocusopmboenhboenlereninhetbedrijf.Ditinhechtesamenwerkingtussenonderzoek,onderwijsenbedrijfsleven.

• In(enmet)elkeregiohebbenwein2023learningcommunitiesgerealiseerdopvoorderegiobelangrijkespeerpunten,herkenbaarverankerdinregionaleinvesteringsagenda’s.DebestaandeinfrastructuurvanCoE’s,CIV’s,Fieldlabs,Skillslabsmaakthiervanonderdeeluit.Dezeinfrastructuurlegtdeverbindingtusseninnoveren,werkenenleren.

3.2Programmalijn2:KennisontwikkelenenverspreidenElketopsectorontwikkeltviazijneigenhumancapital-agendainzichtinsuccesvolleaanpakkenenleverttransparantearbeidsmarktinformatie.Daaringaanwenogmeersamenoptrekken.Datvoorkomtnietalleendubbelwerk,hetisookhardnodigomdathetonderscheidtussensectorenvervaagtenveelbedrijvenindezelfdearbeidsmarktvijvervissen.Daarnaastgaanweviagerichtonderzoekmeerbewijskrachtleverenvoordeopbrengstenvandeverbindingtusseninnoveren,werkenenleren.Totslotwillenwepragmatischehandreikingenbiedenaandemensendiehierindepraktijkaanwerken.

Volgsysteem:beteretoegangtotkennisenervaring• Omsneldejuistevoorbeelden,knelpuntenenoplossingenvoorhandentehebben,zettenwezoals

geadviseerd11,eenlichtvoetig‘volgsysteem’op.DatdoenweinoverlegmetdeMMIP’sendeorganisatiesdiedaaruitvoeringaangeven(deTKI’s)enNWO.Methetvolgsysteemhalenwekennisenervaringopwaarmeewede(door)ontwikkelingverderkunnenversnellenenverbeteren,zodatlearningcommunitiesmeerenmeeronderdeelgaanuitmakenvandeonderzoeks-eninnovatieprogrammering.Ookkomenwehiermeetegemoetaandewensvanbetrokkenenomdegerealiseerdeimpactbeterzichtbaartemaken.In2020startdeTopsectorEnergievoordemaatschappelijkeuitdagingEnergietransitie&Duurzaamheideenpilotvoordeontwikkelingvanhetvolgsysteemomhetindejarendaarnagezamenlijkmetdeanderetopsectorenopteschalennaardeanderemaatschappelijkeuitdagingenensleuteltechnologieën.

Tekstbox 3: Actiescan learning communitiesOm de vorming van learning communities te versterken en te versnellen is door de topsectoren een de actiescan learning communities ontwikkeld. Dit is een dialooginstrument die bedrijven en onderwijsinstellingen helpt learning communities te bouwen in lijn met hun ambities. De topsectoren willen gaan werken met een koplopersgroep (pps-en binnen Katapult, MMIP-teams, etc) om partijen te helpen deze scan te gebruiken en zo de kennisbasis over learning communities te vergroten. Katapult zal in 2020 hier actief mee aan de slag gaan in haar netwerk.

11. LearningcommunitiesvoorMMIP’s:eenschakelvoorversnellingenversterking,Qeam,mei2019

17

• Metde(her)oriëntatievandetopsectorennaardemaatschappelijkeuitdagingenensleuteltechnologieëngaandeTKI’snauwersamenwerkenenandersprogrammeren(inMMIP’s).OnderdeelvandezeprogrammeringishetinwevenvanlearningcommunitiesindeMeerjarigeMissiegedrevenInnovatieprogramma’svandetopsectorenendeonderzoeksprogramma’svanNWO.VanuitdeRoadmapHumanCapitalgaandetopsectorensamenmetdeMMIP-teamsenNWOhierinvullingaangeven.Ditkanvariërenvanhetsamenopstellenvantenderteksten,tothetvergrotenvanhetecosysteemmetspelersuitdelearningcommunities.Hetvolgsysteemondersteuntditprocesdoordeeffectenvandezeinspanningtevolgen.DeRoadmapHumanCapitalgaattevenseenprogrammaontwikkelenomdegeleerdelessenbreedbinnendecommunityvantopsectorenenNWOtedelen.

Meerbewijskracht:onderzoeksprogrammaNWOInzetisomin2020innauwesamenwerkingmetNWOeenmeerjarigonderzoeksprogrammanaardekansenenmogelijkhedenvanlearningcommunitiesvanstarttelatengaan.Hoeoptimaliserenweditconcept?Welkeveranderingenvraagtditvandewerk-enleerpraktijkinbedrijven?HetonderzoeksprogrammawordtonderdeelvanhetKennis-enInnovatiecontract2020-2023.Hetisvanbelangomdekrachtentebundelenindeprogrammatischebenaderingvanlearningcommunities,vanuitdeRoadmapHumanCapital.Detopsectorenhebbendewensomonderzoeknaarlearningcommunitiesdekomendejarenprogrammatisch,praktijkgestuurd,flexibeleneenvoudigoptezetten,innavolgingvanhetadviesvandeAdviescommissieLearningCommunities12.Dezecommissieadviseerteenprogrammaoptezettenmeteeneigenbudgetvan€30mlnovervierjaar.Hetisvoorallemaatschappelijkeuitdagingenvanbelangdathetproactieflereneenprominentereplekkrijgtinhetonderwijseninhetwerk.Hierzijngedegenkennisenpraktischeinstrumentenvoornodigzodathet(regionale)innovatievermogenvanbedrijvenenmaatschappelijkeorganisatieswordtversterkt.BinnendeRoadmapHumanCapitalTopsectoren2020-2023zullendetopsectorenmetdeopbrengstenvanditonderzoeksprogrammawerkenaanhetdoorontwikkelenvanlearningcommunitiesalsinstrumentomdenoodzakelijkekennisversnellingtotstandtebrengen.

MeerenbeterearbeidsmarktinformatieOmdegebruikswaardevanarbeidsmarktonderzoekentevergroten,gaandetopsectorendezeonderzoekenzodanigafstemmendatgezamenlijkevraagstukkenintegraalkunnenwordenmeegenomen.Eenvoorbeeldhiervanishet‘OnderzoekarbeidsmarktICTmetTopsectoren’datdeHumanCapitalAgendaICTin2019heeftaangebodenaandeSER(zietekstbox4).Voordemaatschappelijkeuitdagingenkaneenvergelijkbaarinitiatiefwordengenomen.

Tekstbox 4: Breed opgezet arbeidsmarktonderzoek ICT-Topsectoren.Het arbeidsmarktonderzoek ICT met Topsectoren laat zien dat digitalisering alle sectoren onder druk zet. De behoefte aan ICT-specialisten groeit in alle sectoren. Tegelijkertijd neemt de vraag naar ICT-vaardigheden toe bij vrijwel alle functies. Een gevolg hiervan is dat de verschillen tussen beroepen afnemen. Dit maakt de arbeidsmarkt dynamischer, omdat overstappen naar andere beroepen in andere sectoren eenvoudiger wordt. De digitalisering van de arbeidsmarkt hoeft geen krimp tot gevolg te hebben. Het betekent wel dat banen en taken veranderen en dat sommige specifieke beroepen verdwijnen. Het arbeidsmarktonderzoek laat zien dat er voor het overgrote deel van de huidige beroepen goede alternatieven zijn, met behoud of zelfs toename van salaris. Dit is bijzonder relevant voor de mensen die vrezen in de toekomst hun baan te verliezen. Wel zal het nodig zijn om bij te leren op specifieke competenties die in de vorige functie niet vereist waren, maar in de nieuwe wel.

12. AdviesmeerjarigonderzoeksprogrammaLearningCommunities,AdviescommissieLearningCommunities,oktober2019.

18

Eenandermooivoorbeeldishetonlinearbeidsmarkt-dashboardvandeTopsectorHollandChemistry(www.onderwijsarbeidsmarktchemie.nl).Alstopsectorengaanweverkennenhoewemeergebruikkunnenmakenvanelkaarsinformatieenmethodieken.BijdeuitwerkingbetrekkenweookdearbeidsmarktmonitorvanTechniekpact.DaarnaastwillenwesamenwerkenmetdeSER,dievoordeActie-agendaLevenLangOntwikkelenenhetKlimaatakkoordmetROAenPBLactiefopzoekisnaaractueleenadequatearbeidsmarktinformatie.

Kansenverkennen• Methetdichtertegenelkaaraanorganiserenvaninnoveren,

werkenenlereninlearningcommunities(Fieldlabs,Skillslabs,CoE’senCIV’s)ontstaan‘hybrideleeromgevingen’meteenandererolvoordocenten,opleidersenpraktijkbegeleiders(hybridedocenten).Indeperiode2020-2023kijkenwesamennaarmogelijkeinvullingenvandezecontextrijkeleer-eninnoveeromgevingen,bijvoorbeeldindeEducationalHealthDeal,maarookindedomeinenvanEnergieenHTSM(zietekstbox5).

• Dekomendetijdverkennenwedekansendiedigitaliseringbiedtvoorhumancapitalenonderwijsenscholing.ZoisdeTopsectorEnergiein2019gestartmeteenverkenningnaareendigitaleleer-enontwikkelomgeving.Meerderetopsectorenhebbenaangegevenhierbijtewillenaanhaken.Ditinitiatiefkanbredeimpacthebbenoplerenenwerkenenoponderwijsvernieuwing.

• EenanderinspirerendinitiatiefophetvlakvanbredeimpactvandigitaliseringishetprogrammaDigivaardigindeZorg(zietekstbox6).

Tekstbox 5: Hybride leer en innoveeromgevingenBinnen het programma De Uitdaging is een masterclass ontwikkeld waarmee partijen zelf tot een actieplan voor de ontwikkeling van een contextrijke leer- en innoveeromgeving kunnen komen. Dit is gebeurd in samenwerking met VTi, Bouwend Nederland, Installatietechniek Noord-Holland, Topsector Energie en Katapult.

Tekstbox 6: Digivaardig in de ZorgIn het programma Digivaardig in de Zorg worden zorgprofessionals verleid en ondersteund hun digitale vaardigheden te verbeteren, werkgevers om hun verantwoordelijkheid te nemen. Er is een nationale kennissite ontwikkeld met leermateriaal voor zorgprofessionals in diverse zorgsectoren (www.digivaardigindezorg.nl), werkgroepen (learning communities) van managers, ICT-ers in de zorg, digicoaches/i-nurses, docenten, projectleiders, patiënten, maken ondersteunend materiaal en bouwen netwerken (www.coalitiedigivaardigindezorg.nl ). De coalitie is bottom-up ontwikkeld, elk jaar verder gegroeid en wordt steeds breder ondersteund door de werkgevers georganiseerd per regio en per sector (ouderenzorg, gehandicapten..), werknemers (individueel en vakbonden) en het ministerie van VWS.

19

Aandachtvoordekrachtvanhetmkb• Inonskennisprogrammahebbenwespeciaalaandachtvoorhetmkb.Velemiddelgroteenkleinebedrijvenzijn

sterkbetrokkenbijFieldlabs,CoE’senCIV’s.Mkb-ondernemersgevenhierwelopanderemanierenhandenenvoetenaandangroterebedrijven.Zehebbenwellichtmindercapaciteit(geeneigenstaf-units),maarkunnendoorhunkleinereschaalsnellerdeverbindingleggenmetdewerkvloer(praktisch/pragmatisch).

• Dekomendejarenbestedenwespeciaalaandachtaandeontwikkelingvaninstrumentendiemkb-ondernemersverderhelpen.SamenmetMKB-NederlandenhetministerievanEZKzorgenweinhetkadervanhetMKB-actieplanvoorpraktischehandvattenvoorhetvertalenvaninnovatiesnaarlerenenwerken.DaarbijmakenweookgebruikvandegoodpracticesuitderegelingMKB!dee.

SocialeInnovatie• Westaandekomendejarennadrukkelijkstilbijdeimpactvan

socialeinnovatie.SocialeInnovatieishetvernieuwenvandearbeidsorganisatieendearbeidsverhoudingenenhetmaximaalbenuttenvandetalentenvandewerknemersmethetoogopverbeteringvandeprestatiesvandeorganisatieendeontplooiingvantalenten.UitrecentTNO-NWO-onderzoeksprojectSocialeinnovatievoorVersnellingInnovatievermogenindelogistiekesectorbleekdattachtigprocentvandebedrijvendeafgelopentweejaaraaninnovatiehadgedaan.Echter,bijslechtsveertigprocentwerdendieinnovatiesgeadopteerddoormedewerkers.Bijtienprocentiserechtsprakevaneensociaalinnovatiefklimaat.En,interessantgenoeg,slaagdebijdiebedrijvennegentigprocentvandeinnovaties.Kortom,socialeinnovatieisvangrootbelangvoorhetlatenslagenvaninnovaties(zietekstbox7).

• Socialeinnovatiespeelteveneenseennadrukkelijkerolbijhetinnovatiebeleidvoordemaatschappelijkeuitdagingen,zoalsGezondheid&Zorg.Hetgrotethemaishierdathetwerkveldsnelverandert(bijvoorbeeldvanzorg/curatiefnaargezondheid/preventief).Hoezorgenwedatmensenkunnenmeegroeienmetveranderendeorganisatiesentaken?WebaserenonsondermeerophetgedachtegoedvanMazzucatodataandebasisstaatvanhetmissiegedreveninnovatiebeleid(zietekstbox8).

• Inhetinnovatiedomeinvandetopsectorenzienwesteedsmeerinitiatievenwaarbijdetrekkrachtopbuurt-ofwijkniveauligt(lokaleenergieopwekking,wijkaanpakgebouwdeomgeving,zorgindewijkvia‘Grozzerdammen’13,voedselvoordestad).Wegaannadrukkelijkverkennenwatheteffectisvandezefocusoplokaleinitiatievenophetopleidenenscholenvanprofessionals.Ditpastnamelijkuitstekendinonzehumancapital-aanpak:dichttegendepraktijk.Inonzerapportageszullenwehierapartaandachtaangeven.

• Waarmogelijkwillenwebinnenhetthemasocialeinnovatie–bijvoorbeeldsamenmetdeSERende‘ActieagendaLevenLangOntwikkelen’–demogelijkhedenverkennenvaneeninclusievearbeidsmarkt.WehebbenalletalentinNederlandnodigomonzeambitiesterealiseren.Wezullenverkennenwelkebijdragedetopsectorenmetdelearningcommunitieshieraankunnenleveren.

Tekstbox 7: Actieplan Sociale Innovatie LogistiekDe Topsector Logistiek heeft afgelopen jaar een gezamenlijke visie en een actieplan ontwikkeld om sociale innovatie bij bedrijven te bevorderen. Dit met het oog op een duurzame, aantrekkelijke en excellente logistieke sector. In het actieplan zijn onderzoeks-, innovatie- en implementatieprojecten opgenomen voor de periode medio 2018-2023. Het doel is om op onderbouwde wijze kennis te ontwikkelen en richting te geven aan sociale innovatie in de logistiek, maar bovenal om tot gefocuste en gezamenlijke actie aan te zetten.

Tekstbox 8: MazzucatoMariana Mazzucato is auteur van het Independent Expert Report ‘Governing Missions in the European Union’ (juni 2019). Over missiegedreven innovatiebeleid zegt zij: ‘My work is focused on the relationship between innovation and the direction of growth, with emphasis on rethinking the public sector’s role to ensure growth is more innovation-led, inclusive and sustainable. I work with global leaders on ‘mission oriented’ policies, which can steer solutions towards grand challenges from the battle against climate warming to building resilient health systems.’ (https://marianamazzucato.com/)

13. In‘Grozzerdammen(‘GROZ’ishetomgekeerdevan‘ZORG’)staatdeGvanGezondheidvoorop.

20

Verwachteopbrengstenvandeprogrammalijn‘Kennisontwikkelenenverspreiden’in2023• DetopsectorengaannauwsamenwerkenmetNWOvooreenmeerjarigeprogrammeringoponderzoek

naarlearningcommunities.• Arbeidsmarktinformatiewordteffectieverenmeerintegraalbenaderd.Topsectorennemenelkaars

vragenenaandachtspuntenmeeinhunonderzoekenendepartnerswordenvanbeterbruikbareinformatievoorzien.

• Eriseengezamenlijkvolgsysteemvoorhetophalenvangoedevoorbeeldenenervaringen.Ditbiedtmensenindepraktijkconcretehandvattenomaandeslagtegaan.

• Deontwikkelingvandigitaleleer-enontwikkelomgevingendiebinnendetopsectorenbreedkunnenwordentoegepast,isversneld.

• Hetkennisprogrammazorgtvooreenkwantitatiefenkwalitatiefrobuusteonderbouwingvan(toekomstige)aanpakken.

• Zichtbareinzetopsocialeinnovatieendenoodzaakvandeinzetophumancapitaldaarbij.

3.3Programmalijn3:Mobiliserenenversnellen

VersnellingalshartvandecommunicatiestrategieDeopbrengstenuitdeprogrammalijnen2en3stellenonsindeperiode2020-2023instaatonzevisieenervaringennogbeteruittedragen.Onzevisieisduidelijk:hetverbindenvaninnoveren,werkenenlerenversneltinnovatieendraagtbijaanhetinnovatievermogenvanbedrijvenenmaatschappelijkeorganisaties.Dezeboodschapgaanwemetgerichteactiviteitenuitdragen.Ditwillenweprofessioneelenonderbouwddoenendaaromontwikkelenwehiervoorindeeerstehelftvan2020eencompactecommunicatiestrategie.Vooralsnoggaanweuitvandevolgendeonderdelen.

Opdebühne:gezamenlijkuitdragen• Indeverschillendeconferentiesdiewealstopsectoren

organiseren,kiezenwevooreenbredeinzetenpresentatie.ZotredenwebijdeEnergyOutlook-conferentievandeTopsectorEnergiegezamenlijkoponderdevlagvanhetthemaEnergietransitie&Duurzaamheid,evenalsbijdearbeidsmarktconferentievanGroenpact.Ookanderetopsectorendoenvoorstellenomindekomendeperiodehieringezamenlijkoptetrekken.

• In2020strevenwenaareengezamenlijkeconferentievoorHR-managersmetVNO-NCW.

• Metsectororganisaties,hetministerievanEZKenMKB-Nederlandverkennenwehoewemkb-ondernemersviabeproefdekanalenhetbestekunnenbereikenmetonzeervaringen.BijvoorbeelddoorhetbetrekkenvanondernemersuitderegelingMKB!dee.

• Uiteraardtredenweopendragenwebijaanconferentiesvanonzepartners.ZovormenwemetdetopsectoreneenvastonderdeelvandeKatapultdag(met300publiek-privatesamenwerkingsverbandeninmboenhbo),deTechniekpactdagenconferentiesmetdeSERover‘levenlangontwikkelen’.Ookmakenwegraagdeeluitvande(jaarlijkse)conferentiesvanbranchesensectoren.

21

Laatvooralanderenoveronsspreken:publicatiesenwebsiteMetdeimpulsdieweaanonskennisprogrammagevenmakenwekennisenresultatenzichtbaarentoegankelijk.Datdoenweviaonzewebsiteenwaarnodigmetpublicaties.Nogbelangrijkerisdatweindeperiode2020-2023investerenin‘content’en‘modules’diewebeschikbaarstellenaanonzestakeholders.Zijkunnendaargebruikvanmakeninhuncommunicatiemet‘eigen’bedrijveneninstellingen(endorsementstrategie).

ParticipereneninvestereninnetwerkenWeparticipereninnetwerkenenzorgendaarvoortoegevoegdewaarde.Datdoenwedooronzekenniseninzichtentedelenéndooronzeinfrastructuursteedsteverbindenmetrelevantebeleidstrajecteneninitiatievenvananderen.ZoparticiperenweindeActie-agendaLevenLangOntwikkelenenhetSkillsplatformvanOCWendoenwemeeindeTaakgroepArbeidsmarktenScholingvanhetKlimaatakkoordendedaaraangerelateerdesectortafels.Ookregionaaldoenwedit,viaonzeFieldlabsenSkillslabs,insamenwerkingmetTechniekpactendooronzeinzetinderegionalehotspotsenRegiodeals.OoktrekkenwedebandenmethetplatformvansamenwerkendeO&O-fondsenaan.(Zietekstbox9)

Aandachtvanenvoorde‘toekomstbehendigeprofessional’Inonzemissiestaatookdatwealstopsectorenmetonzehumancapital-aanpakvanbetekeniswillenzijnvoordeprofessionalsdieinonzesectorenwerken.Dezelijnontwikkelenweindekomendeperiodeondermeerviarolmodellen(samenmetPlatformTalentvoorTechnologie).Ookverkennenwedeinzetvanprofessionalsalskennisbron:watzienjullie,watlijktjulliebelangrijkindehumancapital-aanpakvandetopsectoren?Deeerstestapishetinitiatief‘Toekomstbehendigeprofessional’.Samenmetprofessionalsencommunicatie-expertszorgenwevoorinspiratiedoorconcreettelatenzienwelkenieuwerollenenbanenontstaanendoorwelkeskillsenkennisdezewordengekenmerkt.Geendrogekost,maarverhalenvanechteprofessionalsuitdepraktijk.Voorbeeldenzijntevindenindelijn‘constructievejournalistiek’vandeTopsectorEnergie.

Beoogdeopbrengstenvandeprogrammalijn‘Mobiliserenenversnellen’in2023• Eenonderbouwdecommunicatiestrategie.• Wemikkenopeenverdubbelingvanonsbereikonderpartners.• Eenjaarlijkse‘kalenderenagenda’metconferentieswaardehumancapital-aanpakvantopsectorenen

deresultatenervansystematischwordenuitgedragenenwaaruitwisselingplaatsvindtoverdevraaghoeeenolievlekwerkingopgangkanwordengebracht.

• Contentvoordecommunicatieoverderesultatenvandehumancapitalaanpakviaonzepartners.• Strategischeinzetvaneninnetwerkengerichtophumancapitalendestimulerenderandvoorwaarden

daarvoor.• ‘Professionalvandetoekomst’:eennetwerkvanprofessionalsdieaanspreekbaarenbenaderbaarzijnals

rolmodelofalsinspiratorvoortoekomstigeontwikkelingen.

Tekstbox 9. Participeren in netwerken.De noodzaak van ‘een leven lang ontwikkelen’ is een speerpunt in de human capital-agenda’s van alle topsectoren. Daarom zien we dit als een belangrijke actielijn. Een specifieke activiteit is dat we samen met initiatiefnemer CA-ICT inzetten op een update van het arbeidsmarktonderzoek ICT, met deelname van alle topsectoren, zodat dit onderzoek als monitoring kan dienen. Ook zetten we samen met alle relevante stakeholders in op bredere bewustwording bij werkgevers, werknemers, onderwijs/opleiders en overheid voor actie op een ‘leven lang ontwikkelen’. Dit doen we onder andere door gezamenlijke bijeenkomsten rond dit thema te organiseren en concrete handvatten voor continue bijscholing te ontwikkelen en te verspreiden. Partners zijn onder meer de ministeries van SZW, OCW, BZK en EZK, de SER en de samenwerkende O&O-fondsen.

22

23

4Activiteiten en organisatie

24

4. Activiteiten en organisatieDeoverkoepelendeaansturingvandeRoadmapHumanCapitalisinonderstaandschemaweergegeven.

Topteams en Boegbeelden

Verbinding met Boegbeelden

voor Roadmap

Lid van Landelijke Regiegroep

Techniekpact

Roadmap Human Capital (coördinatoren-overleg)

Ondersteuning door PTvT (projectuitvoering)

Coördinatoren HCA

Ener

gie

Crea

tiev

e In

dust

rie

Hig

h Te

ch S

yste

men

& M

ater

iale

n

Agr

i & F

ood

Life

, Sci

ence

& H

ealt

h

Tuin

bouw

& U

itga

ngsm

ater

iale

n

Chem

ie

Logi

stie

k

Wat

er &

Mar

itie

m

dutc

h di

gita

l del

ta

BoegbeeldRoadmap Human

Capital

Deroadmapwordtopgesteldenaangestuurddoordehumancapital-coördinatorenvandetopsectoren.Bijderealisatiespelen‘trekkers’eenbelangrijkerol(ziedetabelverderopindezeparagraaf).Dezezijnevenwichtigverdeeldoverdeverschillendecoördinatoren.DecoördinatorenwordenondersteunddoorprojectuitvoeringviaPlatformTalentvoorTechnologie(PTvT).Deprojectuitvoeringwerktinopdrachtvandetopsectorenenlegtaanhenverantwoordingaf.DetopsectorenzullenvoordeprojectuitvoeringvandeRoadmapHumanCapitaleenprofielopstellen.HetministerievanEZKneemtdeelaanhetbredeoverleg,metnamevoorinhoudelijkeenprocesmatigeafstemming.Bestuurlijkerepresentatieinrelevantegremia(zoalsLandelijkeRegiegroepTechniekpact)gebeurtviahetBoegbeeldRoadmapHumanCapitalTopsectoren.Hijisookaanspreekpuntvoor-ennamensdeBoegbeeldenophetonderwerphumancapitalaanpaktopsectoren.

Energie

Trekkers

Gerichte teams voor programmering op

Maatschappelijke Uitdagingen,

SleuteltechnologieënKlimaat en regio’s etc.

SturingPeriodiek overleg

Human Capital Coördinatoren

+EZK+

Projectuitvoering

Programmering Maatschappelijke

Uitdagingen

ProgrammeringSleuteltechnologiëen

Afstemming Klimaat/SER,

Groenpact, Industrie en Arbeidsmarkt Zorg

Input Topsectoren voor regionale agenda’s en nieuwe beleidsthema’s

Onderzoek, monitoring en communicatie

Planning, organisatie, begroting

Creatieve Industrie

High Tech Systemen & Materialen

Agri & Food

Life, Science & Health

Tuinbouw & Uitgangsmaterialen

Chemie

Logistiek

Water & Maritiem

dutch digital delta

Wisselwerking met individuele HCA's en

wederzijdse versterking tussen activiteiten Roadmap Human

Capital en de eigen HCA's van de topsectoren

Topteams en Boegbeelden

Verbinding met Boegbeelden

voor Roadmap

Lid van Landelijke Regiegroep

Techniekpact

Roadmap Human Capital (coördinatoren-overleg)

Ondersteuning door PTvT (projectuitvoering)

Coördinatoren HCA

Ener

gie

Crea

tiev

e In

dust

rie

Hig

h Te

ch S

yste

men

& M

ater

iale

n

Agr

i & F

ood

Life

, Sci

ence

& H

ealt

h

Tuin

bouw

& U

itga

ngsm

ater

iale

n

Chem

ie

Logi

stie

k

Wat

er &

Mar

itie

m

dutc

h di

gita

l del

ta

BoegbeeldRoadmap Human

Capital

25

Activiteiten2020enverder,evaluatieenperiodiekeherijkingUiteraardverifiërenweperiodiekofwenogopkoerszijnmetonzeaanpakenofnieuweonderwerpenextraprioriteitvragen.Opgronddaarvanzalbijstellingplaatsvinden.Onderstaandetabelgeefteeneerste,globaleindicatievandemanierwaaropdeplannenvoor2020-2023inconcreteactiviteitenwordenvertaald.Westellenjaarlijkseenverderuitgewerktjaarplanop.Voordekomendeperiodelaatonderstaandoverzichtzienwelketopsectorvoorwelkeactiviteitheteersteaanspreekpuntisenhoediedecollega-topsectorenzalbetrekken.

Acties TrekkersVergrotenvandeimpactMetpartnersanalysesopstellenenactiesuitwerkenvoordemaatschappelijkeuitdagingenensleuteltechnologieën.Aanjagenlearningcommunitiesopterreinendienodigzijn.

Zieonderstaandetabel,met‘vooruitgeschoven’topsectoren

Deverbindingmetregionaleinvesteringsagenda’sversterkenenaanjagenlearningcommunitiesmetregionalepartners.Daartoedeelnemenaanwerk-enstuurgroepenmaatschappelijkeuitdagingen,sleuteltechnologieënenarbeidsmarkt-enscholingstafels.KennisontwikkelenenverspreidenPilotvolgsysteemontwikkelen EnergieViaonderzoeksprogrammaNWOonderzoeksmiddelen‘aansturen’

Energie,LogistiekenHealth

Arbeidsmarktinformatiestroomlijnen Chemie,dutchdigitaldelta,werkgroepenprojectuitvoeringviaPlatformTalentvoorTechnologie(PTvT)

PilotDigitaleLeeromgevingenverkenningdigitaliseringuitvoeren

Energieendutchdigitaldelta

Verkenningcontextrijkeleer-eninnoveeromgevingenuitvoeren

Agri&Food/Groenpact

Verkenningmkbopstellen HTSMVerkenningsocialeinnovatieuitvoeren LifeSciences&Health,LogistiekMobiliserenenversnellenCommunicatiestrategieuitwerken

Werkgroep,communicatieadviseursenprojectuitvoeringviaPTvT

WebsiteenpublicatiesonderhoudenUitdragenvanderesultatenopeigenengezamenlijkeevenementen,zoveelmogelijkinsamenwerkingmetpartnersPermanentverbindenenversnellenenverankerenvandehumancapitalaanpakinandereinnovatieprogramma’s

WerkgroepenprojectuitvoeringviaPlatformTalentvoorTechnologie(PTvT)metEnergieendutchdigitaldeltaalstrekkers

Uitvoeringpilots‘Deprofessionalcentraal’ LifeSciences&HealthBestuurlijkvertegenwoordigingBestuurlijkerepresentatieinrelevantegremia(zoalsRegiegroepTechniekpact)enaanspreekpuntvoor-ennamensdeBoegbeeldenvoordehumancapitalaanpaktopsectoren

BoegbeeldRoadmapHumanCapitalTopsectoren

Ondersteuningalletrajecten,organisatieencoördinatieCoördinatieuitvoeringroadmap,trekkersondersteunen,werkgroepenfaciliteren,strategischethema’saanjagen,overleggenhumancapitalcoördinatorenvoorbereiden,verzorgenrapportagesenpublicaties

ProjectuitvoeringviaPlatformTalentvoorTechnologie(PTvT)

26

Vergrotenvandeimpact Trekkers OverigbetrokkenEnergie&Duurzaamheid Energie Chemie,HTSM,Agri&Food/Tuinbouw&

Uitgangsmaterialen,Logistiek,dutchdigitaldelta,Water&Maritiem,CreatieveIndustrie

Gezondheid&Zorg LifeSciences&Health Logistiek,dutchdigitaldelta,CreatieveIndustrie,Chemie,Agri&Food

Landbouw,Water&Voedsel Agri&Food/Tuinbouw&Uitgangsmaterialen

Water&Maritiem,Chemie,Energie,dutchdigitaldelta,LifeSciences&Health

Veiligheid HTSM/dutchdigitaldelta Chemie,Energie,CreatieveIndustrie,Water&Maritiem

CirculaireEconomie Chemie Water&Maritiem,CreatieveIndustrie,HTSM,Agri&Food,Tuinbouw&Uitgangsmaterialen,dutchdigitaldelta,Energie

Sleuteltechnologieën HTSM/dutchdigitaldelta CreatieveIndustrie,Chemie,EnergieTaakgroepArbeidsmarkt&ScholingKlimaatakkoord

Energie Alletopsectoren

Regio’s dutchdigitaldelta/Chemie/HTSM

Alletopsectoren

27

28

29

5Capaciteit en inzet

30

5. Capaciteit en inzetDekomendevierjaarwillendetopsectorenzichdoorontwikkelenendehumancapital-aanpakaanrelevantielatenwinneninrelatietotdeeconomischekansenvandemaatschappelijkeuitdagingen,sleuteltechnologieënenregio’s.Ditvraagtnogmeeronderlingesamenwerkingopdezedomeinen,zoalsbeschrevenindezeRoadmapHumanCapitalTopsectoren2020-2023.• Dezeomslagis–zekerindeeerstejaren–alleenterealiserenmeteengrotereenmeerproactieveinzetvande

topsectoren.DieisookhardnodigomeenstevigekoppelingtemakentussendevoornemensindezeRoadmapendeindividuelehumancapital-agenda’s(HCA’s).Opditmomentvarieertdeinzetvan1tot3dagenperweekpertopsector(voordeeigenHCAéndeRoadmap).Voordeperiode2020-2023vragenwijvanalletopsectoreneenminimaleinzetvan3dagenindeweek(0,6fte)omdegewensteomslaginprogrammeringtemaken.Elketopsectorinvesteertdaarvanminimaal0,2fteindegezamenlijkeRoadmap-activiteiten.

• DeuitvoeringvandeactiviteitenindezeRoadmapHumanCapitalvragenommeerregieencoördinatie.Ookmoetdeondersteuningvandecoördinatorenwordenversterkt.Daaromzalmetingangvan2020deprojectuitvoeringwordenverzwaardenopgehoogdnaarca1,0fte.Tevenswordterinhettotaalvandeprojectuitvoeringadditioneleruimtevoorzienomtestimulerendatvanuitandereprogramma’sdesamenhangmetdezeRoadmapeffectiefkanwordeningevuld.Ditbetreftondermeerprogramma’salsTechniekpact,Katapult,MKB!dee,SterkTechniekOnderwijsen(hybride)docenten.Uiteraardkunnenditookandereprogramma’szijn.DeprojectuitvoeringzalvanuitPlatformTalentvoorTechnologiewordeningevuld.DetopsectorenenPlatformTalentvoorTechnologiebesluitengezamenlijkoverdedefinitieveomvangeninrichtingvandeprojectuitvoeringendeaanstellingvandeprojectleiding.

• Metdecommunicatieadviseursvandetopsectorenwillenwekomentotgerichteondersteuningvoorhetontwikkelenenbijhoudenvandecommunicatiestrategievandezeroadmapendecontinuevertalingdaarvannaarcommunicatie-activiteiten.Wedenkenaanééncommunicatieadviseurvaneenvandetopsectoren,dienamenshetcollectiefvoor0,2ftederoadmapondersteuntendezeagendeertinhettopsectoren-communicatieoverleg.

31

PersonelecapaciteitenoutofpocketkostenRoadmapHumanCapital2020-2023 Activiteit Gevraagde

dekking2020 2021 2022 2023

Fte/urenhumancapitalinzet10topsectoren

Topsectoren 10x0,6fte 10x0,6fte 10x0,6fte 10x0,6fte

• ProjectuitvoeringPTvT:ca1FTe

• Stimuleringsmiddelenselectiefintezettenvoorandereprogramma’somsamenhangensynergieterealiserenmetdezeRoadmap

EZKentopsectoren

k€200 k€200 k€200 k€200

Overigekostenonderzoekcommunicatie/derden

k€200 k€200 k€200 k€200

Communicatie-adviseurtopsectoren

Vanuithuidigecapaciteitcommunicatietopsectoren

0,2fte 0,2fte 0,2fte 0,2fte

• Devermeldebedragenbetreffendegevraagdeinzetvanpartijen.• Elketopsectorwordtgevraagdomvoordeperiode2020-2023jaarlijks0,6ftecapaciteitterbeschikkingte

stellenvoordeeigenhumancapitalcoördinator.Daarnaastwordtelketopsectorgevraagdjaarlijksk€20vrijtemakenvoor‘overigekosten’.

• TopsectorenhebbenEZKgevraagdomeentransitiebijdragevank€200perjaarvoorderealisatievandeambitiesindezeRoadmapHumanCapitalTopsectoren2020-2023,onderandereintezettenvoorzwaardereondersteuningencoördinatievanuitPlatformTalentvoorTechnologie.

• Metk€400perjaareneenrobuusteinzetvanhumancapitalcoördinatoreninelketopsector,diezichinzettenopinitiëren,ontwikkelen,programmeren,aanjagenenverbinden,isereenpassendeslagkrachtvoorhetrealiserenvandehogeambitiesindevoorliggendeRoadmapHumanCapitalTopsectoren2020-2023.

Voordeinvesteringenindelearningcommunitieszelfgaanwevoorlopiguitvandekkingviahetreguliereinstrumentarium:deindividuelehumancapitalagenda’s,debijdragenuitafzonderlijkereguliereinnovatieprogramma’sdiedeverbindingtusseninnovatie,werkenenlerenmogelijkmakenenlandelijkeenregionalestimuleringsregelingen.Nauitwerkingvande‘omslag’(hettransitiejaar)bekijkenweofdeinbrengvoldoendedekkinggeeftvoordezebenodigdeinvesteringenindelearningcommunities. 

32

33

6Samenvattend: win-win-win

34

6. Samenvattend: win-win-winTussennuen2023verzettenwesamenveelwerk,metaansprekenderesultaten:• Resultaatvanonzegezamenlijkeinzetishetperspectiefdatdebeschikbaarheidvaneengoedopgeleide

beroepsbevolkingminderdannueenbelemmerendefactorisvoorhetrealiserenvandegeformuleerdeeconomischeenmaatschappelijkeambities.

• Samenmetdepartnersopdemaatschappelijkeuitdagingen,desleuteltechnologieëneninderegio’srealiserenwe100extralearningcommunitiesinhechtesamenwerkingtussenonderzoek,onderwijsenbedrijfsleven.Opdezeplaatsenliggendekwaliteitendesnelheidwaarmeeinnovatieswordengeïmplementeerd,aantoonbaarhogerdanopandereplaatsen.

• Wezorgendatdeverbindingmethumancapitaleennietmeerwegtedenkenonderdeelwordtvanalleinnovatieprogramma’s.

• Werealiserendatdebenaderingvialearningcommunitiesendehumancapital-infrastructuurvandetopsectoreneenerkendengewaardeerdonderdeelvormenvanlandelijkeénregionaleaanpakkeneninvesteringsagenda’s.

• Werichteneenkennisprogrammaindat(toekomstige)aanpakkenkwantitatiefenkwalitatiefrobuustonderbouwtendatbeteraantoontdatinvestereninhumancapitalrendeert.

Webeogeneenmooiemultiplieruitdezeinzet:• Inzetvandetopsectorenis-samenmetNWO-navolgingtegevenaanhetadviesvandeAdviescommissie

LearningCommunities.Dezecommissieadviseerteenflexibelenpraktischingerichtonderzoeksprogrammaoptezettenmeteeneigenbudgetvan€30mln.overvierjaar.

• Viaonzepartnersbeschikkenweovereennetwerkvanmeerdan300publiek-privatesamenwerkingsverbandeninhboenmbo,eensamenwerkingmet5landsdelenvanhetTechniekpacteneennetwerkvan2.000bedrijvenen1.000scholeninhetprimairenvoortgezetonderwijs.

• Wesluitenaanopnationaleenregionalebeleidsontwikkelingenenopallerelevanteinitiatievenvanpartners,zoalsLevenLangOntwikkelen,hetKlimaatakkoordenGroz.

• ViadeprogrammeringopdemaatschappelijkeuitdagingenendesleuteltechnologieënkunnenTopconsortiavoorKennisenInnovatie,hetonderzoeksveld,hetbedrijfslevenenhetonderwijsmeteenrelatiefkleineinzetvanmiddeleneengrootverschilmaken.Doorhetsluitenvandedriehoekinnoveren-werken-lerenvergrotenzedeimpactvandeinnovatiediehardnodigisvooreenwendbareresponsopdearbeidsmarkt.

Dezegezamenlijkeaanpaklevertdriemaaleenwinop:• WIN:Dehumancapital-aanpakisrobuustensamenhangendenmaaktconcreetimpactindepraktijkvan

bedrijvenenonderwijs.• WIN:Doordeverbindingmethumancapitalkrijgtdeinspanningopinnovatiemeerrendementenlevertdeze

snellerresultaat.• WIN:Metdezeinzetbrengenwehetrealiserenvanonzeeconomischeenmaatschappelijkeambitiesin2023een

stukdichterbij.

Kortom:samenaandeslag!

35

36

Uitleg van begrippen en afkortingen• CA-ICT:Centrum-ArbeidsmarktICT.OpleidingsfondsvoordeICT.• CIV:CentravoorInnovatiefVakmanschap.Samenwerkingtussenmbo-onderwijsinstellingenenbedrijvenom

innovatievevakluiafteleveren.• CoE:CentresofExpertise.Publiek-privateofpubliek-publiekesamenwerkingsverbandentussenhogescholenen

werkveld,meteenscherpefocusopeenmaatschappelijkeuitdaging(zoalsenergietransitie,voedselofzorg.• ddd:dutchdigitaldelta(eenvandetopsectoren)• EducationalHealthDeal:Afsprakentussenoverheiden(private)partijenomzorginnovatiesbreedtekunnen

uitrollen.• EZK:MinisterievanEconomischeZakenenKlimaat• Fieldlabs:PraktijkomgevingenwaarinbedrijvenenkennisinstellingendoelgerichtSmartIndustryoplossingen

ontwikkelen,testenenimplementeren.• Groenpact:Platformvoorsamenwerken,kennisdelenenversnellenophetgebiedvanactuelemaatschappelijke

themaindegroenesector.Ruim40partijenuitbedrijfsleven,onderwijsenoverheidvormendefunderingvanditpact.

• GROZ:InitiatiefvanHealthHolland,staatvoordekantelingvanonzegezondheidszorgeniseennationalesamenwerkingophetgebiedvandemaatschappelijkeuitdagingGezondheidenZorg.BinnenGROZslaanburg-ers,zorgprofessionals,ondernemers,wetenschappers,financiersenoverheiddehandenineen,zoweloplokaalalsnationaalniveau)

• HCA:HumanCapitalAgenda,waarinelketopsectorzijneigenambitiesvoordehumancapitalaanpakbeschrijft.• HTSM:HighTechSystemsandMaterials(eenvandetopsectoren)• I&W:ministerievanInfrastructuurenWaterstaat• Katapult:Netwerkvanmeerdan300-publiek-privateofpubliek-publiekesamenwerkingsverbandentussen

onderwijsenbedrijfsleven.Doelstellingisomdesamenwerkingtussenonderwijs,bedrijfslevenenmaatschappijteverbeteren.

• KIA:KennisenInnovatieagenda• KIC:Kennis-enInnovatiecontract.Contracttussenbedrijven,maatschappelijkeinstellingen,kennispartijenen

overhedenoverhunfinanciëleinzetopdebelangrijkeinnovatiethema’svooreenaantaljaren.• LearningCommunities:Conceptwaarbijonderzoek&innovatie,werkenenlerendichttegenelkaaraanzijn

georganiseerd.MetFieldlabs,Skillslabs,CentresofExpertiseenCentravoorInnovatiefVakmanschap,lectoratenenpractoraten,gevenwedaarindepraktijkvormaan.

• Livinglabs:Gebruikersgericht,open-innovatieecosysteem,vaakopererendineenregionalecontext,waaringelijktijdigeonderzoeks-eninnovatieprocessenwordengeïntegreerdineenpubliek-privatesamenwerking.

• LNV:ministerievanLandbouw,NatuurenVoedselkwaliteit• Maatschappelijkeuitdagingen:HetKabinetheefteenconcreetaantalmissiesgeformuleerdopviermaatschap-

pelijkeuitdagingen,sleuteltechnologieënenhetthema‘Verdienvermogen’.Alsmaatschappelijkeuitdagingenzijngeformuleerd:Energietransitie&Duurzaamheid,Gezondheid&Zorg,Landbouw,Water&VoedselenVeilig-heid.

• MKB:midden-enkleinbedrijf.• MKB!dee.StimuleringsprogrammavanEZK.Lerendnetwerkvoorinnovatieveondernemersgerichtophetmeer

investereninscholingenontwikkelingvanhuidigentoekomstigwerkende.• MKB-Nederland:ondernemersorganisatievoormiddenenkleinbedrijf• MMIP’s:MeerjarigeMissiegedrevenInnovatieprogramma’s.Programma’sdierichtinggevenaanbepaalde

ontwikkeldoelenvandeviermaatschappelijkeuitdagingendiedoorEZKvoorhetinnovatiebeleidzijngeformu-leerd.Dezezijngeformuleerdopdethema’sEnergietransitie&Duurzaamheid,GezondheidenZorg,Landbouw,WaterenVoedsel,VeiligheidenopSleuteltechnologieën.OokophetthemaVerdienvermogenwordennogMMIP’sgeformuleerd.

• NWO:NederlandseOrganisatievoorWetenschappelijkOnderzoek.Hoofdtaakishetfinancierenvanweten-schappelijkonderzoekaanNederlandsepubliekeonderzoeksinstellingen,inhetbijzonderdeuniversiteiten.

37

• O&O-fondsen:Opleiding-enOntwikkelingsfondsen,bestuurddoorsocialepartners,dietotdoelhebbenomdewerkingvandesectoralearbeidsmarktenteoptimaliserenendathetaanbodenhetniveauvandevakbekwaam-heidvan(potentiële)werknemersoppeilblijft.

• OCW:ministerievanOnderwijs,CultuurenWetenschappen• PBL:PlanbureauvoordeLeefomgeving.Hetnationaleinstituutvoorstrategischebeleidsanalyseophetgebied

vanmilieu,natuurenruimte.• PTvT:PlatformTalentvoorTechnologie.Publiek-privatesamenwerkingvanwerkgevers-enwerknemersor-

ganisatiesendeministeriesvanOCW,EZKenSWZ,waarbinnendekennisenervaringvanTechniekTalent.nu,PlatformBètaTechniekenTecWijzerisgebundeld.

• RHC:RoadmapHumanCapital.Dezenotitiewaarindetopsectorenhungezamenlijkeinzetenaanpakopdehumancapitalvraagstukkenhebbenweergegeven.

• ROA:ResearchcentrumvoorOnderwijsenArbeidsmarkt• SER:SociaalEconomischeRaad• Skillslabs.Onderwijsvoorzieningengerichtopdeontwikkelingenuitvoeringvanhetvaardigheidsonderwijs.• Sleuteltechnologieën.ResultaatvandeanalysevantechnologieëndievanbelangzijnvoordeNederlandse

economieen/ofdieactueleentoekomstigemaatschappelijkeuitdagingenkunnenoplossen.• SterkTechniekOnderwijs(STO):Programmaensubsidieregelinggerichtophetstimulerenvanhettechnie-

konderwijsophetvmbo.• SZW:ministerievanSocialeZakenenWerkgelegenheid• T&U:TuinbouwenUitgangsmaterialen(eenvandetopsectoren)• Techniekpact.Programmagerichtophetverbeterenvandeaansluitingvanhetonderwijsopdearbeidsmarkt

indetechnieksectorenhetdaarmeeterugdringenvanhettekortaantechnischpersoneel.InhetTechniekpactstaanconcreteafsprakentussenbedrijfsleven,onderwijsenoverheid.

• TKI’s:TopconsortiavoorKennisenInnovatie.IndeTKI’szoekenondernemersenwetenschappersvandenegentopsectorensamennaarmanierenomvernieuwendeproductenendienstenopdemarkttebrengen.

• DeUitdaging.Alliantievandembo-instellingeninNederlandomvoldoendegoedevakmensenopteleidendiekunnenomgaanmetdeenergie-oplossingenvandetoekomst.

• VNO/NCW:ondernemersorganisatie.Behartigtdebelangenvanhetbedrijfslevennamensde185.000bedrijvendieviabrancheorganisatieslidzijnennamensderechtstreeksaangeslotengroteondernemingen.

• VWS:ministerievanVolksgezondheid,WelzijnenSport 

38

Coördinatoren human capital van de topsectorenDeRoadmapHumanCapitalTopsectoren2020-2023wordtuitgevoerddoordegezamenlijketopsectoren.MeeroverdezeRoadmapHumanCapitalkuntuvindenoponzewebsitewww.topsectoren.nl/human-capital.

OnderstaandstaandecontactgegevensvandecoördinatorenhumancapitalvandebetrokkentopsectorenendeprojectuitvoeringdiehenviahetPlatformTalentvoorTechnologiedaarbijondersteunt.

Topsector Coördinator GegevensEnergie MarshaWagner marsha.wagner@topsectorenergie.nlHTSM CoendeGraaf coen.de.graaf@htsm.nlLifeSciencesandHealth HannekeHeeres heeres@health-holland.comChemie OnnodeVreede devreede@vnci.nldutchdigitaldelta RenéMontenarie rene.montenarie@ecp.nlAgrifood KlaasBoer k.boer@wellant.nlTuinbouw&Uitgangsmaterialen KlaasBoer k.boer@wellant.nlWater&Maritiem ElseBoutkan info@tswater.nlLogistiek YolandedeHeus yolande.deheus@topsectorlogistiek.nlCreatieveIndustrie YolandedeHeus yolande@deheus.netProjectuitvoering MarionSieh m.sieh@ptvt.nl

39

40

ColofonDeRoadmapHumanCapitalTopsectoren2020-2023iseengezamenlijkeuitgavevandenegentopsectoren,dutchdigitaldeltaenPlatformTalentvoorTechnologie.

RealisatieMarshaWagner,topsectorEnergieCoendeGraaf,topsectorHTSMHannekeHeeres,topsectorLifeSciencesandHealthOnnodeVreede,topsectorChemieRenéMontenarie,dutchdigitaldeltaKlaasBoer,topsectorenAgri&FoodenTuinbouw&UitgangsmaterialenElseBoutkan,topsectorWater&MaritiemYolandedeHeus,topsectorenLogistiekenCreatieveIndustrieMarionSieh,PlatformTalentvoorTechnologieSjorsRozemeijer,MinisterievanEconomischeZakenenKlimaatHenkvanTerwisga,VanAdvies

EindredactieSuzanneVisser,CommunicatiebureauPerspekt

VormgevingEmielvanderLogt,Grafitek

Oktober,2019

www.topsectoren.nl

©verveelvoudigenistoegestaan(graag!)mits‘RoadmapHumanCapitalTopsectoren2020-2023’alsbronvermeldingwordtvermeld.