ruimteconferentie 28 oktober 2008

Dynamiek Stedelijke Milieus: Verschuiving van functies

Jan Ritsema van Eck, Johan van der Schuit en Hans van Amsterdam

2

Planbureau voor de Leefomgeving

Sinds april 2008 vormen het Ruimtelijk Planbureau en het Milieu- en Natuurplanbureau het Planbureau voor de Leefomgeving.

Het Planbureau voor de Leefomgeving analyseert en agendeert ruimtelijke en maatschappelijke ontwikkelingen in (inter)nationale context, die van belang zijn voor de leefomgeving van mens, plant en dier.

Gevraagd en ongevraagd brengt het planbureau wetenschappelijke verkenningen en beleidsevaluaties uit die relevant zijn voor het kabinetsbeleid.

3

Opbouw

Achtergrond

Methodiek

Onderscheiden milieus

Verschuivingen van banen en detailhandel

Discussie

4Achtergrond

Verzoek van DGR aan RPB Beleidsprioriteit wonen, verstedelijkingsafspraken Update van eerdere studies door UU en OTB (2000, 2005)

5Methodiek

Data- CBS bodemstatiek (2000, 2003): detailhandel/horeca, openbare

voorzieningen, sociaal-culturele voorzieningen, bedrijventerrein, groen– en sportvoorzieningen, infrastructuur, bouw- en overige terreinen

- CBS woningregister (2000, 2006): woningdichtheid- Geomarktprofiel (2002, 2006) aandeel hoogbouw

- LISA (2000, 2006): banendichtheid- Bak kantorenbestand (2000, 2006): dichtheid kantooroppervlak- Locatus (2003, 2006): dichtheden verkooppunten,

verkoopvloeroppervlak dagelijkse en niet-dagelijkse goederen

Data vertaald naar 250 x 250 m vierkanten

6Methodiek

Vierkanten dmv clusteranalyse ingedeeld in 19 milieus Op basis van zelfde criteria ook voor 2000/03 Dichtheid en mengingsindices (0 tot 100) op basis van dichtheden

van woningen, banen en verkooppunten

7De onderscheiden milieus

5 Centrummilieus

5 Woonmilieus

5 Werkmilieus

3 Overige stedelijke milieus

Buitengebied

8Enkele voorbeelden

Centrummilieu hoogstedelijk Centrummilieu laagstedelijk

9Enkele voorbeelden

Woonmilieu hoogstedelijk Woonmilieu laagstedelijk

10Enkele voorbeelden

Kantorenmilieu hoogstedelijk Kantorenmilieu perifeer

11Enkele voorbeelden

Perifeer detailhandelsmilieu

12Ruimtelijk beeld

Centrum hoogstedelijk Centrum stedelijk Centrum laagstedelijk

Centrum dorps Detailhandelsconcentratie perifeer Wonen hoogstedelijk

Wonen stedelijk Wonen bij stedelijk groen Wonen laagstedelijk

Wonen dorps Kantorenconcentratie hoogstedelijk Kantorenconcentratie perifeer

Bedrijventerrein Bedrijventerrein klein en rand Openbare en sociaal-culturele voorzieningen

Groen- en sportvoorzieningen Grootschalige infrastructuur Bouw- en stortterreinen

Buitengebied

StedelijkMilieu 2006

13Ruimtelijk beeld

14Verdeling banen over milieus

Banen: verdeling over stedelijke milieus (2006)

0.0% 5.0% 10.0% 15.0% 20.0% 25.0%

Centrum hoogstedelijk

Centrum stedelijk

Centrum laagstedelijk

Centrum dorps

Detailhandelsconcentratie perifeer

Wonen hoogstedelijk

Wonen stedelijk

Wonen bij stedelijk groen

Wonen laagstedelijk

Wonen dorps

Kantorenconcentratie hoogstedelijk

Kantorenconcentratie perifeer

Bedrijventerrein

Bedrijventerrein klein en rand

Openbare en sociaal-culturele voorzieningen

Groen- en sportvoorzieningen

Grootschalige infrastructuur

Bouw- en stortterreinen

Buitengebied

Centrummilieus Woonmilieus Werkmilieus Overig stedelijk Buitengebied

15Verschuiving banen tussen milieus

Banen: verschuiving verdeling over stedelijke milieus (2000-2006)

-1.00% -0.75% -0.50% -0.25% 0.00% 0.25% 0.50% 0.75%

Centrum hoogstedelijk

Centrum stedelijk

Centrum laagstedelijk

Centrum dorps

Detailhandelsconcentratie perifeer

Wonen hoogstedelijk

Wonen stedelijk

Wonen bij stedelijk groen

Wonen laagstedelijk

Wonen dorps

Kantorenconcentratie hoogstedelijk

Kantorenconcentratie perifeer

Bedrijventerrein

Bedrijventerrein klein en rand

Openbare en sociaal-culturele voorzieningen

Groen- en sportvoorzieningen

Grootschalige infrastructuur

Bouw- en stortterreinen

Buitengebied

Centrummilieus Woonmilieus Werkmilieus Overig stedelijk Buitengebied

16Verdeling dagelijkse winkels

Verkoopvloeroppervlak dagelijkse goederen: verdeling over stedelijke milieus (2006)

0.0% 5.0% 10.0% 15.0% 20.0% 25.0%

Centrum hoogstedelijk

Centrum stedelijk

Centrum laagstedelijk

Centrum dorps

Detailhandelsconcentratie perifeer

Wonen hoogstedelijk

Wonen stedelijk

Wonen bij stedelijk groen

Wonen laagstedelijk

Wonen dorps

Kantorenconcentratie hoogstedelijk

Kantorenconcentratie perifeer

Bedrijventerrein

Bedrijventerrein klein en rand

Openbare en sociaal-culturele voorzieningen

Groen- en sportvoorzieningen

Grootschalige infrastructuur

Bouw- en stortterreinen

Buitengebied

Centrummilieus Woonmilieus Werkmilieus Overig stedelijk Buitengebied

17Verschuiving dagelijkse winkels

Verkoopvloeroppervlak dagelijkse goederen: verschuiving verdeling over stedelijke milieus (2003-2006)

-0.5% -0.4% -0.3% -0.2% -0.1% 0.0% 0.1% 0.2% 0.3% 0.4% 0.5% 0.6% 0.7%

Centrum hoogstedelijk

Centrum stedelijk

Centrum laagstedelijk

Centrum dorps

Detailhandelsconcentratie perifeer

Wonen hoogstedelijk

Wonen stedelijk

Wonen bij stedelijk groen

Wonen laagstedelijk

Wonen dorps

Kantorenconcentratie hoogstedelijk

Kantorenconcentratie perifeer

Bedrijventerrein

Bedrijventerrein klein en rand

Openbare en sociaal-culturele voorzieningen

Groen- en sportvoorzieningen

Grootschalige infrastructuur

Bouw- en stortterreinen

Buitengebied

Centrummilieus Woonmilieus Werkmilieus Overig stedelijk Buitengebied

18Verdeling niet-dagelijkse winkels

Verkoopvloeroppervlak niet-dagelijkse goederen: verdeling over stedelijke milieus (2006)

0.0% 5.0% 10.0% 15.0% 20.0% 25.0%

Centrum hoogstedelijk

Centrum stedelijk

Centrum laagstedelijk

Centrum dorps

Detailhandelsconcentratie perifeer

Wonen hoogstedelijk

Wonen stedelijk

Wonen bij stedelijk groen

Wonen laagstedelijk

Wonen dorps

Kantorenconcentratie hoogstedelijk

Kantorenconcentratie perifeer

Bedrijventerrein

Bedrijventerrein klein en rand

Openbare en sociaal-culturele voorzieningen

Groen- en sportvoorzieningen

Grootschalige infrastructuur

Bouw- en stortterreinen

Buitengebied

Centrummilieus Woonmilieus Werkmilieus Overig stedelijk Buitengebied

19Verschuiving niet-dagelijkse winkels

Verkoopvloeroppervlak niet-dagelijkse goederen: verschuiving verdeling over stedelijke milieus (2003-2006)

-0.7% -0.6% -0.5% -0.4% -0.3% -0.2% -0.1% 0.0% 0.1% 0.2% 0.3% 0.4% 0.5% 0.6% 0.7% 0.8% 0.9% 1.0%

Centrum hoogstedelijk

Centrum stedelijk

Centrum laagstedelijk

Centrum dorps

Detailhandelsconcentratie perifeer

Wonen hoogstedelijk

Wonen stedelijk

Wonen bij stedelijk groen

Wonen laagstedelijk

Wonen dorps

Kantorenconcentratie hoogstedelijk

Kantorenconcentratie perifeer

Bedrijventerrein

Bedrijventerrein klein en rand

Openbare en sociaal-culturele voorzieningen

Groen- en sportvoorzieningen

Grootschalige infrastructuur

Bouw- en stortterreinen

Buitengebied

Centrummilieus Woonmilieus Werkmilieus Overig stedelijk Buitengebied

20Samenvattend en afsluitend

Banen verschuiven van hoogstedelijke milieus naar milieus aan de stadsrand en het buitengebied

Winkels voor dagelijkse goederen verschuiven van woonmilieus naar centrummilieus

Winkels voor niet-dagelijkse goederen verschuiven van andere centrummilieus naar het perifere winkelmilieu en bedrijventerreinenmilieus

Milieus aan de stadsrand, zoals perifere detailhandelsconcetraties (meubelboulevards etc), kantorenparken en (vooral kleine) bedrijventerreinen, krijgen dus steeds meer 'centrumfuncties'. Ze krijgen daarmee ook meer een publieksfunctie. Locatie en vooral inrichting van zulke 'perifere centra', passend bij deze publieksfunctie, is daarom een belangrijke opgave.