Psychosociale aspecten van subfertiliteit

Dr Chris Verhaak, klinisch psycholoog UMC St Radboud Medische Psychologie

psychosociale aspecten van subfertiliteit

subfertiliteit emotionele gevolgen

Emotionele problemen subfertiliteit

Psychosociale aspecten van subfertiliteit

• Patiënt centraal: multidimensionele bron van stress

• Samenwerken: psychosociale zorg van huisarts, verpleegkundige tot psycholoog

• Deskundigheidsbevordering: inzicht geeft controle

1 ste jaar

Behandelen vs

niet behand

elen

Licht invasiev

e behand

eling

Invasieve

behandeling

Na behandeling:

stil verlang

en

Na behandeling:

nieuwe doelen

Subfertiliteit als proces

Patiënt centraal: multidisciplinaire bron van stress

Omgeving:

familie - vrienden - collega’s

Behandeling: spuiten – plannen in dagelijks leven -

praten met artsen – beslissingen nemen

Partner:partnerrelatie - verschillende motivatie -

seksualiteit - intimiteit Toekomst: keuzes voor

werk – woonsituatie –

adoptie? – acceptatie –

nieuwe doelen

Paar met vruchtbaarheids-

probleem

Emotionele reactie

• Spanning

• Onzekerheid

• Machteloosheid

• Verlies

Angst

Depressie

Beloop emotionele reactie

voor aanvang na IVF 1 eind IVF 6 maanden later 4 jaar later30

32

34

36

38

40

42

44

mannen ns mannen s vrouwen ns vrouwen s

Aard emotionele reactie

• Angst

• Somberheid > rouw

• Geen herstel in 6 maanden na IVF

Emotionele problemen > subfertiliteit

• Meer uitval uit behandeling

• Meer lifestyle problematiek

• Mogelijk negatief effect op endocrine/ immunologische processen

• Meer kans op complicaties zwangerschap

Subfertiliteit > emotionele problemen

• Meer werkverzuim: 50% meer verzuim

• Meer kans op depressie > uitval arbeidsproces

Psychische klachten bij aanvang

Psychische klachten in voorgeschiedenis

Sterke focus op de kinderwens

Gebrek aan sociale steun

Wie is at riks?

Lange termijn: Aanpassing aan kinderloosheid

Actief proberen zwanger te worden 12%

Passief verlangen naar een kind 38%

Adoptie 13%

Nieuwe doelen 33%

Emotionele problemen en aanpassing aan kinderloosheid 4 jaar na behandeling

Series130

32

34

36

38

40

42

44

46

nieuwe doelen passief verlangen actieve behandeling adoptie

Samenwerken

Triage mbt psychosociale problematiek

PersoonlijkheidsStoornissen: 10%

Subklinische problematiek: 20%

Geen psychische problematiek: 70%

Triage

Huisarts, IVF-arts, gynaecoloog, diëtist, apotheker, verpleegkundige

Maatschappelijk Werk

Psycholoogpsychiater

Stand van zaken psychosociale zorg voor paren in NL

• Beschikbaarheid zorg wisselt

• Invulling zorg wisselt

• Streven naar meer uniformiteit in NL

• Streven naar consensus over optimale psychosociale zorg; richtlijn ontwikkeling

• Participatie in multidisciplinaire richtlijn

Deskundigheidsbevordering

Deskundigheidsbevordering

• Inzicht in emotionele belasting van subfertiliteit en kinderloosheid

• Inzicht in communiceren en emotieverwerking

• Inzicht in mensen at risk

• Inzicht in verwijzingsmogelijkheden/ intercollegiaal advies

over behandeling

We hebben een slechte

relatie

Angst, boosheid

Ineffectieve communicatie

Hoort bij normale relatie

stabiel

Effectieve communicatie

Verschil van mening over behandeling

Maatschappelijk werk/ psycholoog

• Herkennen thematiek subfertiliteit en kinderloosheid:

• Onzekerheid

• Verlies/ rouw

• Keuzes maken/ stoppen/ afscheid nemen

• Partnerrelatie

• Levensloop perspectief

Cognitieve gedragstherapie voor mensen met vruchtbaarheidsproblemen

• Stress management• Relaxatie• Symptoom herkenning• Palliatie/ ontspanning

• Uitdagen van gedachten rond onvruchtbaarheids• Identificeren van helpende en niet helpende gedachten• Relaties tusesn denken voelen doen• Veranderen betekenis van kinderloosheid

• Verbeteren sociale steun• Grenzen stellen• Communiceren met de partner• Communiceren met familie, vrienden en collega’s• Communiceren met behandelaars

Samen beter voor het paar met

vruchtbaarheidsproblemen