Post on 24-May-2015
Project stadstuinbouw Gent
Prof. dr. ir. Gijs Du Laing Karel Folens
Barbara VanthorreRon Hermans
1
Inleiding
• Toegenomen interesse in
stadslandbouw/stadstuinbouw
• Mogelijke (historische) vervuilingsbronnen (o.a.
verkeer, industrie, verbrandingsprocessen,
verven, bestrijdingsmiddelen, meststoffen,...),
o.a. persistente polluenten cadmium (Cd), lood
(Pb) en arseen (As)
• Impact op kwaliteit van gewassen al in andere
steden aangetoond
2
Inleiding
• Toegenomen interesse in mogelijk impact van vervuiling op
kwaliteit van geproduceerde gewassen
• Artikels EOS, Test Aankoop,...
• Project aardbeien – Prof. Roeland Samson (Antwerpen)
• Gids voor gezond tuinieren en kippen kweken – in
voorbereiding bij Vlaamse Overheid
• ...
3
Inleiding
• Voedingsgewassen: opname vanuit bodem, lucht of water
gebruikt voor irrigatie
4
Inleiding• Acute versus chronische toxiciteit
• Cadmium (Cd)
• O.a. schade aan nieren
• Lood (Pb)
• Arseen (As)
5
Inleiding• Normen gebaseerd op chronische toxiciteit
6
Doel
Onderzoek naar mogelijke impact van milieuvervuiling op
kwaliteit van landbouwgewassen geproduceerd in Gentse
stadsomgeving
• Focus op zware metalen
• Focus op atmosferische depositie (kweek in bakken op
potgrond)
7
Proefopzet
Snijsla gekweekt – vooral in bakken op potgrond
+ deels volle grond
30 deelnemers in totaal, gespreid over Gent en ruime
omgeving - verdeeld over 2 oogsten:
• Eerste oogst (28) zomer 2013
• Tweede oogst (22) oktober 2013
8
Proefopzet
Inzameling van alle geoogste planten (deel gewassen, deel niet gewassen) en vragenlijst bij deelnemers
Chemische analyse in laboratorium:• droge stof gehalte,• lood, cadmium en arseen,
Statistische dataverwerking en toetsen aan voedingsnormen
Rapportering en feedback naar deelnemers
9
ProefopzetAnalyseresultaten van laboratorium:• Droge stof gehalte• Lood• Cadmium• Arseen• Bodemonderzoek
in combinatie met
Enquêtes van deelnemers:• Ligging• Substraat: volle grond versus kweekbak• Behandeling: wassen versus rechtstreeks• Beschutting: voortuin versus achtertuin versus appartement
10
Resultaten
11
Concentraties As, Cd en Pb in sla
Uit beide kweekrondes- 1: Zomer 2013- 2: Oktober 2013
12
24892491
24932495
24972499
25012503
25052507
25092511
25132515
25172519
25212523
25252527
25292531
25332535
25372539
25412543
25452547
25502552
0.0
0.2
0.4
0.6
0.8
1.0
1.2
1.4
1.6
1.8
AsCdPb
0.00.51.01.52.02.53.03.54.04.55.0
AsCdPb
Effect van kweekbakOnderscheid naar substraat waarin planten gekweekt werden:
Kweekbak:
Uniform substraat
Uitschakelen van bodemverontreiniging
Enkel effect van externe invloeden, waaronder afzetting via lucht
Geen uitspraak over volle grond
13
Geen Gewassen
Voorbehandeling
0
20000
40000
60000
Pb
.mic
rog
ram
.pe
r.kg
Bak Volle grond
Substraat
0
20000
40000
60000
Pb
.mic
rog
ram
.pe
r.kg
Effect van wassenOnderscheid in alle gegevens naar behandeling:
• Rechtstreeks• Na wassen
VOOR CADMIUM:
Alle waardes duidelijk onder norm van 0,200 mg/kg verse stof (2782 µg/kg DS –
DS gehalte 7,2%)
Wassen zorgt voor reductie van het aantal outliers
14
Geen Gewassen
Voorbehandeling
0
500
1000
1500
Cd.
mic
rogr
am.p
er.k
g
Bak Volle grond
Substraat
0
500
1000
1500
Cd.
mic
rogr
am.p
er.k
g
Effect van wassenOnderscheid in alle gegevens naar behandeling:
• Rechtstreeks• Na wassen
VOOR LOOD:
Op sommige plaatsen hoge concentraties lood aangetroffen
Drastische terugdringing na wassen
Tot 2 van 35 overschrijden norm van0,300 mg/kg verse stof (4172 µg/kg DS - DS gehalte 7,2%)
15
Geen Gewassen
Voorbehandeling
0
20000
40000
60000
Pb
.mic
rog
ram
.pe
r.kg
Bak Volle grond
Substraat
0
20000
40000
60000
Pb
.mic
rog
ram
.pe
r.kg
NORM
Cadmium
16
Lood
17
Aanbevelingen
1. Locatie: nabijheid van industrie en drukke auto- en spoorwegen mijden
2. Gebruik van teelaarde bij verontreinigde bodem
3. Goed wassen of schillen van groenten voor consumptie (met water vrij van zware metalen!)
4. Beschutte opstelling: vermijd opwaaiend stof
5. Steeds consumeren als onderdeel van gezond en afwisselend dieet
18
Conclusies
• Veilige groenten kweken in stadsomgeving moet mogelijk zijn
• Cadmium: geen enkele overschrijding van norm waargenomen
• Lood: afzetting op blad via lucht (invloed van verkeer)
• Positief effect van wassen van sla
• Andere aanbevelingen: www.stadslandbouwgent.be
19
Conclusies
• Kweek op volle grond: geen algemene conclusies mogelijk - effect van mogelijke (historische) contaminatie voor elke site specifiek te onderzoeken
• Vervolgprojecten? • studie HOGent – impact van technische maatregelen en
kweek in volle grond• masterthesis m.b.t. impact van spoorwegen• aardbeienexperiment Prof. Roeland Samson: gebruik van
aardbeienplantjes om aanwezigheid van fijn stof te meten
20
Prof. dr. ir. Gijs Du Laing (UGent) - Gijs.DuLaing@UGent.be – www.ecochem.ugent.be+ 32 9 264 59 95Barbara Vanthorre (Con Brio)+ 32 494 27 05 86Ron Hermans (Labeur/ Recup Design)+ 32 473 90 30 66
Dank
Prof. dr. ir. Marie–Christine Van Labeke & studenten – verwerking resultaten
Vragen?
Contact
21