Profielwerkstuk Sport Sponsoring Bijna Definitief[1]

5/11/2018 Profielwerkstuk Sport Sponsoring Bijna Definitief[1] - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/profielwerkstuk-sport-sponsoring-bijna-definitief1 1/93

Sportsponsoring

Profielwerkstuk

Steven Schuilwerve

& Laurèl Joannes

VWO6 Norbertus College

Economie

Management &Organisatie

Lichamelijke

Opvoeding

2Voorwoord

InhoudsopgaveInhoudsopgave P. 2

Voorwoord P. 3

Hypothese P.4

Hoofdvraag en deelvragen P. 5

Hoofdstuk 1 Aandeel sportsponsoring P. 6 t/m 8

Hoofdstuk 2 Geschiedenis P. 9 t/m12

Hoofdstuk 3 Fieldresearch Paragraaf 3.1 De enquête P. 13 t/m 17Paragraaf 3.2 Resultaten P. 18 t/m 20

Hoofdstuk 4 Wielrennen P. 21 t/m 23Paragraaf 4.1 Keuze sponsor P. 24 t/m

29Paragraaf 4.2 Waarde sponsoring P. 30

Hoofdstuk 5 Schaatsen P. 31Paragraaf 5.1 Keuze sponsor P. 32 t/m

35Paragraaf 5.2 Waarde sponsoring P. 36 t/m

Hoofdstuk 6 VoetbalParagraaf 6.1 Keuze sponsor P. 40 t/m

448Paragraaf 6.2 Waarde sponsoring P. 49 t/m

Hoofdstuk 7 Economische crisis P. 58 t/m60

Hoofdstuk 8 Reactie op ontwikkelingen P. 61 t/m64

Hoofdstuk 9 Toekomst P. 65 t/m 66

Conclusie P. 67

Slotwoord P. 68

Bronvermelding P. 69 t/m 70

Sportsponsoring Steven Schuilwerve & Laurèl Joannes

3Voorwoord

Planning P. 71 t/m 72

Logboek P. 73 t/m 74

Bijlagen P. 75 t/m 87

VoorwoordDe Belg Camille Jenatzy vestigde in het begin van de 20e eeuw met zijn wageneen nieuw snelheidsrecord. Door dit record bereikte hij zijn belangrijkste doel:veel reclame maken voor zijn eigen bandenmerk.

Jenatzy was een van de eerste personen die het belangrijk vond met zijnprestaties niet alleen het doel te hebben de beste te zijn maar ook aandacht te

vestigen op zijn product. Dit was uniek voor deze tijd.

Het voorbeeld van Camille Jenatzy trok meteen onze aandacht. Het boeide onsdat een man uit die tijd, waar er volledig andere denkbeelden waren dan nu, tochal bezig was met een eigen manier van sponsoren. Een ander voorbeeld is datvan Antonio Maspes.

Antonio Maspes stond op de wereldkampioenschappen in 1954 in Milaan in definale van een sprintnummer op de baan. Bij het begin van de wedstrijd stapte hijvan zijn fiets en bleef daar gedurende de rest van de wedstrijd staan. Niemandsnapte waarom de Italiaanse renner dit deed. Alle fotograven bleven foto’s

maken van Maspes en toen werd zijn bedoeling duidelijk. Op de plaats waarMaspes stond was met grote letters de naam van een bedrijf te lezen. Achteraf bleek dat dit bedrijf Antonio maspes 1 miljoen lire had beloofd wanneer hij op dieplaats stil zou blijven staan. Maspes verdiende op deze manier veel meer danwanneer hij de wedstrijd gewonnen zou hebben.

De wijze waarop Antonio Maspes reclame maakt voor het bedrijf is natuurlijk eenstuk negatiever voor de sport. Hij schaadt de sport met zijn reclame en dat isgelukkig hedendaags verboden

Wij vonden het bijster interessant uit te zoeken hoe sportsponsoring in de loopvan de tijd is ontstaan en zich nog zal gaan ontwikkelen. We hebben beide veel

interesse in sport. Laurèl heeft op een hoog niveau geturnd en heeft een ideehoe het is om onder druk topprestaties te leveren. Steven tennist zijn hele levenal op een verdienstelijk niveau en daarbuiten delen we de interesse voetbal.We volgen de sport op de voet en kijken veel wedstrijden. Fascinerend leek hetons om eens achter de schermen te kijken op het financiële gebied. Hoeveel geldgaat erom in sportsponsoring, waarom juist dit soort sponsoring enzovoorts.De sporten schaatsen en wielrennen leken ons bij het voetbal passen. Niet omdatze op elkaar lijken maar omdat het beide sporten zijn die over het algemeen doorde Nederlandse bevolking op de voet worden gevolgd.

Andere onderwerpen die wij voor ogen hadden kwamen toch steeds op hetzelfdeneer en dat is dat er altijd wel sport en economie in voorkwam. De keuzesportsponsoring is daarom voor ons een logische en hopelijk zal na het PWSblijken dat het ook de juiste was.

4Voorwoord

Camille Jenatzy

HypotheseDe hoofdvraag die wij zullen gaan onderzoeken is de volgende:Wat is het aandeel van sportsponsoring in de Nederlandse economie metbetrekking op de professioneel beoefende sporten voetbal, wielrennen enschaatsen?

Na het opstellen van deze vraag hebben we overlegd wat we verwachtten dat ditwerkstuk ons op zou leveren door middel van het bekijken en verzamelen vanstatistieken in het verleden. Ook zullen we de verwachte statistieken analyserenen invloedrijke personen interviewen op het gebied van sportsponsoring. Nadatalle deelvragen beantwoord zijn lijkt het ons interessant te zien wat het antwoordzal worden op onze hoofdvraag en of we hier ver vanaf zaten of niet.

Wat wij verwachten te ontdekken is dat het aandeel van sportsponsoring in deNederlandse economie steeds verder toeneemt en zal blijven toenemen toteenzame hoogte in vergelijking met de sponsoring op andere gebieden. Weverwachten dit omdat we denken dat er een hoop geld omgaat in desportsponsoring omdat grote bedrijven hun naam binden aan evenementen of

sporters. Denk bijvoorbeeld aan Nike.Wat betreft de gekozen sporten voetbal, wielrennen en schaatsten verwachtenwe dat er in het voetbal het meeste omgaat. Het voetbal is namelijk de meestbeoefende sport en het trekt de meeste toeschouwers. Een echte volkssport dus.Omdat voetbal volgens ons het grootste bereik heeft, zullen bedrijven ook meergeld stoppen in de sponsoring van de voetbal.. Wielrennen en schaatsen zijn ookgeliefd in Nederland en daarom lijkt het ons ook interessant te onderzoeken watdie resultaten gaan opleveren. Ook in deze sporten denken we dat er meer geldwordt gespendeerd dan de meeste mensen denken aan sponsoring.

Verder is het interessant te onderzoeken hoe de Nederlandse bevolking zalreageren op reclames door sponsors, ook dit zal onderzocht worden. Verder

zullen we kijken naar de effecten van de economische crisis, de reactie van debevolking op veranderingen en ontwikkelingen in de topsport en zoals eerdergenoemd de toekomst van sportsponsoring.

Wij verwachten dat de economische crisis met name de kleinere bedrijven hardheeft geraakt en dus ook automatisch de sporten. In het schaatsen zie jebijvoorbeeld dat er een aantal teams zijn komente vervallen als gevolg van de economischecrisis.De reactie van de bevolking op veranderingen enontwikkelingen is in onze ogen moeilijk te

voorspellen. We denken dat het de mensenbeïnvloed in hun koopgedrag als bijvoorbeeldhun favoriete club slecht presteert. De sponsors

5Voorwoord

van die club zullen het hierdoor voelen in de omzet. Zoals eerder gezegdverwachten we dat de sportsponsoring een grote rol in de economie zal blijvenspelen in de topsport en dat deze ook zal blijven toenemen.

Wij geloven dat zonder sponsoring topsport onmogelijk zou zijn.

Steven Schuilwerve en Laurèl Joannes

Hoofdvraag en deelvragen

Hoofdvraag:

Wat is het aandeel van sportsponsoring in de Nederlandse economie metbetrekking op de professioneel beoefende sporten voetbal, wielrennen enschaatsen? Deelvragen:

Hoofdstuk 1:1. Wat is de plaats van sportsponsoring in de sponsoring?

Hoofdstuk 2:1. Wat is de geschiedenis van sportsponsoring? Hoofdstuk 3:1. Fieldresearch onder de Nederlandse consument.2. Resultaten van het fieldresearch.

Hoofdstuk 4:1. Waarom kiest een sponsor in het wielrennen voor een bepaaldtype/categorie sponsoring?2. Hoeveel geld gaat er om in de sponsoring in het wielrennen? Hoofdstuk 5:1. Waarom kiest een sponsor in het schaatsen voor een bepaaldtype/categorie sponsoring?2. Hoeveel geld gaat er om in de sponsoring in het schaatsen? Hoofdstuk 6:1. Waarom kiest een sponsor in de voetballerij voor een bepaaldtype/categorie sponsoring?

2. Hoeveel geld gaat er om in de sponsoring in de voetballerij?

6Voorwoord

Hoofdstuk 7:1. Hoe reageert de sportsponsoring op de (effecten van de) economischecrisis? Hoofdstuk 8:

1. Wat is de reactie van sportsponsoring op veranderingen enontwikkelingen in de sport? Hoofdstuk 9:1. Wat is de toekomst van sportsponsoring?

Hoofdstuk 1 Aandeel

sportsponsoring1. Wat is de plaats van sportsponsoring in de sponsoring?

In de literatuur vinden we verschillende definities voor sponsoring:

Groenendijk en van Hazekamp definiëren sponsoring als:“Sponsoring is een zakelijke overeenkomst, waarbij de ene partij (sponsor) eenop geld waardeerbareprestatie levert en waarbij de andere partij (gesponsorde)

communicatiemogelijkheden verschaft”.(Groenendijk en van Hazekamp, public relations, beleid, organisatie enuitvoering, 1993)

Een andere omschrijving wordt gegeven door Cornwell en Maignan:“Sponsoring is een uitwisseling tussen een sponsor en een evenement of activiteit, waarbij dezelaatste geld ontvangt en waarbij de sponsor rechten krijgt om zich met het evenement te associëren en die associatie te adverteren.” (Cornwell en Maignan, An international review of sponsorship research, 1998)

De definitie die Lokerman en Westermann hanteren luidt als volgt:

“Sponsoring is een overeenkomst met rechten en plichten tussen twee partijen:de sponsor en degesponsorde. De sponsor stelt geld, goederen en/of diensten ter beschikking van de gesponsorde. Degesponsorde stelt daar prestaties tegenover,die bijdragen aan de marketing- en/of communicatiedoelstellingen van de sponsor.” (Lokerman en Westermann, adfo sportsponsoring, 1999)

Van Vlimmeren en de Reuter omschrijven sponsoring als:"Bij deze wijze van reclame krijgt een individu, een vereniging of een instellingeen bepaald bedrag van een individu onder voorwaarde dat de sponsornaamvermeld wordt (bijvoorbeeld op de sportkleding)."(van Vlimmeren en de Reuter, In balans, management & organisatie, 2007)

7Voorwoord

Uit voorgaande definities blijkt dat sponsoring uit twee handelingen bestaat. Teneerste een onderlinge ruil van handelingen tussen 2 partijen, de sponsor en degesponsorde partij. De sponsor geeft de gesponsorde partij financiële of materiële steun en krijgt hiervoor de rechten om zich te linken aan degesponsorde partij. Ten tweede zal de sponsor verschillende activiteitenbedenken om de relatie met de gesponsorde partij bekend te maken en aan tegeven in de media.

Wat wel door Olga Toet, Manager sponsorzaken, Staatsloterij, sterk wordtonderstreept is het volgende:“Sponsoring is geen liefdadigheid, wij gaan alleen in zee met verenigingen dieons een tegenprestatie kunnen bieden.”

Sport strekt zich uit over de hele wereld. Man of vrouw, jong of oud, rijk of arm,donker of blank, laag- of hooggeschoold, sport bereikt de hele wereld. Desportwereld heeft een enorm bereik en een gigantisch publiek. Met name door demedia is de sportwereld toegankelijk voor elke sportliefhebber, van welke sportmen ook houdt. Men kan vanuit de woonkamer zien of hun helden aan deverwachtingen voldoen tijdens de sportevenementen over de wereld.Bijvoorbeeld de Olympische Spelen, de Champions League, de Tour De France enverschillende wereldkampioenschappen van alle mogelijke sporten.Aangezien sport een enorme rol speelt in de hedendaagse samenleving, zagenverscheidene bedrijven de kans om een breed publiek te bereiken. De (top)sportheeft zich ontwikkeld van een ontspannende activiteit tot een ingewikkeldeindustrie waar veel geld in omgaat.

Sportsponsoring is de meeste voorkomende activiteit van alle

sponsoractiviteiten.

8Voorwoord

Zoals de afbeelding duidelijk maakt, gaan de meeste bestedingen in sponsoringuit naar sportsponsoring, deze uitgaven zijn na 2007 alleen nog maar gegroeid.

We onderscheiden drie vormen van sportsponsoring, dat zijn de volgende:- sponsoring van een individuele sporter- sponsoring van sportploegen- sponsoring van een sportevenement

Men maakt een keuze uit die drie vormen door te kijken naar de doelgroep, dedoelstelling en/of de eigen bedrijfscultuur. De opbouw blijft in alle vormenhetzelfde, het bedrijf geeft de gesponsorde geld of materialen in ruil voormedewerking bij het behalen van de marketingdoelstelling die gesteld is voor desponsoring van dat bedrijf.Door middel van sportsponsoring kunnenverschillende doelstellingen wordengerealiseerd.

Uit interviews met verschillende bedrijven, actief in sportsponsoring, blijken devolgende het belangrijkste:

- De naamsbekendheid of het imago van het bedrijf of product verhogen.- Gebruik maken van de sport om belangrijke klanten uit te nodigen en

zakenrelaties te bespreken- Het motiveren van eigen werknemers- Via sponsoring een hogere klantenwerving realiseren.

9Voorwoord

Deze doelstellingen worden pas op lange termijn bereikt, waardoor de sponsoringniet zonder risico verloopt. Er moet eerst een enorm bedrag wordengeïnvesteerd, zonder zekerheid op een positief resultaat. Hierdoor kan menvolgens Olga Toet, Manager sponsorzaken, Staatsloterij, het beste de sponsoringcombineren met andere marketingcommunicatie-elementen. Reclame, publicrelations en instrumenten vanactiecommunicatie moetensamenwerken om de sport alsmassacommunicatiemiddeloptimaal te kunnen benutten.

Hoofdstuk 2 Geschiedenis1. Wat is de geschiedenis van sportsponsoring?

Gaius Cilnius Maecenas, raadsman van keizer Augustus in deeerste eeuw voor Christus, wordt gezien als de eerstebeschermer en sponsor van de kunst. Hij gaf financiëlesteun aan de grote dichters van die tijd, Vergilius, Propertius en Horatius. Het woord mecenaat is afgeleid van deze

kunstbeschermer. Volgens Wolters / Koenen Nederlandswoordenboek betekent mecenaat: Iemand die kunstenaarsen geleerden geldelijk steunt, een kunstbeschermer .

Sport en sponsoring in het oude

Griekenland.

Sportsponsoring bestaat al heel lang, deze is namelijk ontstaan in de tijd van deGrieken en Romeinen. De elite gaf geld aan atleten en gladiatoren omdat zij ergpopulair waren bij het volk om op die manier aanzien teverkrijgen. Vaak had de sponsor van bijvoorbeeld DeOlympische Spelen of andere sporten een publieke rol enwilde graag herkozen worden.

10Voorwoord

Spelen werden betaald door een sponsor, de editor. De sponsors werden dan ookin de ochtend in het zonnetje gezet en bedankt voor de financiële steun. Zijkregen de eretitel “Choregos” dit was voor een persoon uit Athene die de plichthad verschillende evenementen te financieren.Liturgie is volgens het Wolters’ ster woordenboek: het geheel vanvoorgeschreven gebeden, ceremoniën en handelingen die een eredienst uitmaken. Het woord is afgeleid van het oud Griekse woord λειτουργία (leitourgi)dat volksdienst betekent. Onder de rijke mensen uit Athene werd verloot wieverschillende evenementen zou moeten sponsoren. Sommigen sponsorden uitvrije wil en anderen omdat dit bij de dus wet verplicht was.

Kunnen sporten was een luxe, het was een statussymbool. Men kon enkelsporten als je tijd over had en ook bestonden er regels over wie wel mochtmeedoen en wie niet, enkel mannen werden toegelaten op de speelvelden enook in het publiek zaten enkel welgestelde mannen. Als je sponsor was, had jenog meer aanzien. Je had het geld en mensen waren je dankbaar, dat jij door definanciële hulp, hun favoriete tijdverdrijf mogelijk maakte.

99% van de bevolking in de Oudheid moest hele dagen intensief werken om rondte komen en voor hen was het dus ondenkbaar ooit mee te mogen doen metbijvoorbeeld de Olympische Spelen. Het Griekse land was vruchtbaar waardoor erook Grieken waren die erg welvarend waren, zij profiteerden van het werk vananderen en hadden veel vrije tijd. Voor het eerst ontstonden verschillendesporten met daaraan gebonden regels. Ook voor het Oude Griekenland werden al

wel sporten beoefend. Het is bekend dat ook deEgyptenaren wel eens met de paarden raceten of zich bezig hielden met een wedstrijd boogschieten.Maar deze wedstrijdjes waren kleinschalig enincidenteel.

Bij de Grieken ontstonden langdurige en op grote schaal uitgeoefende sporten.Aan de vele beelden die de Grieken maakten, was te zien dat atleten belangrijkepersonen in de Griekse cultuur waren. Er warennamelijk ontzettend veel beelden van de in dezetijd beroemde atleten. Ze werden aanbeden door

het volk. Voor de Grieken was sport niet enkeltijdverdrijf, het was iets waarmee je liet zienhoeveel respect jij zou moeten krijgen. Vooral hetsponsor zijn, werd gezien als een eredienst.Sporters en sponsors werden dan ook bijna evenvaak afgebeeld als Goden. Dit was uniek omdat demensen in een tijd leefden waar het geloof in godcentraal stond. De beelden en bustes werden zogeperfectioneerd dat het verschil tussen atletenen Goden moeilijk meer te zien was.

Er waren sportmannen die hun tijd voor waren, zij

huurden trainers in om beter te worden en metschema’s te trainen die bij hun het beste pasten.

11Voorwoord

Buiten deze speciaal opgestelde schema’s, aten ze ook speciaal samengesteldemaaltijden en sliepen op vastgestelde tijden. Deze fanaten waren, hoe wij ze nuzouden noemen, de topsporters en de helden van die tijd.

De tijdsduur van wedstrijden en de deelname van dieren was afhankelijk van dehoeveelheid geld die de editor te besteden had. Er waren verschillendegladiatoren, elk met hun eigen wapens en tactieken. Gladiatoren waren slavendie goed getraind werden, goede verzorging en goed te eten kregen. In ruilhiervoor moesten zij vechten tegen elkaar of tegen dieren. De opleidingen,onderdak en voedsel werden betaald door verschillende sponsoren die door dewet werden aangesteld. De sponsor moest bij de gevechten tussen gladiatorenonderling, de wapens controleren. Als een gladiator na een strijd om genadesmeekte, door zijn wijsvinger in de lucht te steken en zijn schild op de grond teleggen, moest de sponsorende partij kiezen wat zijn lot zou worden. Hij luisterdedan naar het publiek die luidkeels schreeuwden “Mitte!” (Laat gaan!) of “Iugula!”(Dood hem!). Wanneer hij mocht blijven leven had hij dapper gestreden en zagde bevolking hem als een gladiator die ze door zijn manier van vechten vaker

aan het werk wilden zien. Het was natuurlijk een perfecte wijze vanentertainment en de gladiator zal snel te bezichtigen zijn in een nieuw gevecht.Wanner de editor samen met het publiek echter besliste dat niet dapper vocht,moest de verliezer zijn keel tonen aan de winnaar en deze mocht hemvermoorden.

De eerste vormen van sportsponsoring met commerciële inslag, zoals wij die nukennen, ontstaan aan het einde van de 18e eeuw.

Sportsponsoring door de jaren heen.

Omstreeks 1885 ontstaat het betaald voetbal in Engeland, dat word gespeeld opkosten van het bedrijfsleven die hen sponsorde. Voor het eerst in de historie,

verdienden voetballers hun brood met voetballen.

De Nederlandse schaatser en wielrenner Jaap Edenverdient in 1896 al 5000 gulden als hij als prof op de1000 meter met staande start een nieuwwereldrecord rijdt. Hij verdiende, naar men zegt,zo’n 40 000 gulden per jaar en had het privilege omverschillende aanbiedingen van Amerikanen af tewijzen.

In 1896 werden de eerste moderneOlympische Spelen georganiseerd inAthene. Al in dat jaar staan er advertentiesvan sponsors in de officiële

12Voorwoord

programmablaadjes. Sponsors zijn tegenwoordig niet meer weg te denken bij deorganisatie van de Spelen.Als in 1928 de Olympische Spelen in Amsterdam worden georganiseerd krijgtCoco-Cola de exclusieve rechten om colaleverancier te zijn tijdens deze Spelen.Veel omvangrijke firma’s stappen in de grote evenementen, georganiseerd overde hele wereld.

Henri Desgrange, hoofdredacteur van eensporttijdschrift en wielrenner uit Frankrijk,organiseerde in 1903 voor het eerst de Tour deFrance. In die tijd waren er in Frankrijk 2concurrerende tijdschriften, Le Vélo en L’Auto Vélo.Le Vélo had een veel groter aantalabonnementhouders en was tevens sponsor van dewielerklassiekers Parijs-Brest-Parijs en Bordeaux-Parijs. Desgrange, als hoofdredacteur van L’AutoVélo, verloor de rechtszaak en moest de naam

L’Auto Vélo veranderen in L’Auto. Hij zon op wraaken verzon de Tour de France waardoor de oplagenrazendsnel stegen en zij de eerste sponsorwerden van de Ronde Van Frankrijk. Samenmet nog vele andere sponsors waren zij

verantwoordelijk voor het blijven bestaan van deze, nog steeds enormpopulaire wielerkoers.

Emil Jellinek, die na 1903 zijn naam veranderde in Emil Jellinek-Mercedes, was een rijke ondernemer. Hij kocht een aantal Daimlerauto’s en liet ze meerijden in verschillende wedstrijden, hij was eensponsor omdat hij de wagens verzorgde. Hij drong er wel op aan dat deauto’s onder de naam van zijn dochter Mercedes moesten meerijden. Zoontstond in 1926 het merk Mercedes-Benz.

Nederlandse merken zoals Gazelle,Willem II en Amstel, meldden zich ook na de Tweede Wereldoorlog om te sponsoren. Over deze ontwikkelingen was nietiedereen even enthousiast. De sport zou misbruikt worden, de kranten spraken erschande van! Petjes en shirtjes met logo’s werden in die tijd buiten het zicht vancamera’s gehouden.

Inmiddels is sportsponsoring een alom geaccepteerd verschijnsel. Professionelesport zou niet meer mogelijk zijn zonder sponsoring.

Sportsponsoring van tegenwoordig.

In Nederland ontwikkelt de sponsoring zich rond deze jaartallen:Sport 1970Kunst en Cultuur 1980

Telvisie 1985Maatschappij * 1990Entertainment 1990*inclusief natuur & milieu, onderwijs, ontwikkelingshulp, welzijn engezondheidszorg.

13Voorwoord

Veel bedrijven willen hun budgetten niet vrijgeven en er zijn ook vele kleinesponsorbedragen die samen een groot geheel vormen. Toch hieronder debevonden resultaten:

Ter vergelijking Nike geeft 800 miljoen uit aan sportsponsoring. Dit is bijna hettotale sponsorbudget in Nederland. De vijf grootste sportsponsors ter wereld zijn

de volgende, die samen per jaar bijna 3 miljard euro uitgeven.

1. Nike 800 miljoen euro

2. Adidas 700 miljoen euro

3. Coca Cola 550 miljoen euro.

4. Red Bull 500 miljoen euro

5. Pepsi 375 miljoen euro + Totaal 2.925 miljoen euro

In 2008 werd naar schatting wereldwijd 43,5 miljard dollar uitgegeven aansponsoring. Waarvan 69% aan sportsponsoring, wat zo’n 30miljard dollar is.

Zoals te zien is in de afbeelding gaf men in 2008 ongeveer 920 miljoen euro uitaan sponsoring in Nederland. Naar schatting gaf men een kleine 600 miljoen eurouit aan sportsponsoring in ons land in datzelfde jaar.

Hoofdstuk 3 Fieldresearch1. Fieldresearch onder de Nederlandse consument.

Beste meneer/mevrouw. Geregeld wordt u geconfronteerd met uitingen vansponsors. Met deze enquête willen wij de effecten meten van topsportsponsoringop u en dan met name in de volkssporten voetbal, wielrennen en schaatsen.

14Voorwoord

Kruis aan wat voor u van toepassing is.1. Van welk geslacht bent u?

O Mannelijk geslachtO Vrouwelijk geslacht

2. In welke leeftijdscategorie bevindt u zich?O 12 – 18 jaar

O 19 – 25 jaarO 26 – 4O jaarO 4O – 64 jaarO 65 jaar of ouder

3. Wat is uw huidige sportprofiel?O Ik sport nietO Ik sport regelmatig*O Ik sport intens*

O Ik sport zeer intens** regelmatig: 1-5u/week; intens: 5 -9u/week; zeer intens: meer dan9u/week

4. De reclame in de sport (bv. shirtreclame of bordreclame) trekt mijnaandacht.O Mee eensO Niet mee eens

5. Ik irriteer mij aan de reclame in de sport. (bv. shirtreclame of bordreclame)O Mee eensO Niet mee eens

6. Ik ken de hoofdsponsor van grote Nederlandse voetbalclubs.O Mee eensO Niet mee eens

7. Ik ken de hoofdsponsors van de Nederlandse wielerploegen metproflicenties.O Mee eensO Niet mee eens

8. Ik ken de hoofdsponsors van de Nederlandse schaatsploegen.

O Mee eensO Niet mee eens

9. Ik koop eerder producten van bedrijven die mijn favoriete club of sportsponsoren.O Mee eensO Niet mee eens

10.Ik koop producten van een bedrijf die via de sport reclame maken eerderdan anderen.

15Voorwoord

11.Supportersrellen in het voetbal, dopingschandalen in het wielrennen enteleurstellende prestaties beïnvloeden mijn koopgedrag ten opzichte vande bedrijven die die clubs of atleten sponsoren.O Mee eensO Niet mee eens

12.De overheid zou een verbod moeten instellen voor sportsponsoring dooralcoholproducenten.O Mee eensO Niet mee eens

13.Prestaties van het gesponsorde team / de gesponsorde atleet hebbeninvloed op mijn kijk op de bedrijven die hen sponsoren.O Mee eensO Mee oneens

14.Wat denkt u dat de belangrijkste reden voor een bedrijf is om sport tesponsoren?O De bekendheid van het bedrijf verhogen.O Gebruik maken van de sport om belangrijke klanten uit te nodigen enzakenrelaties te

bespreken.O Het imago van het bedrijf verbeteren.O Via sponsoring een hogere klantenwerving realiseren.O Interesse door de raad van bestuur in de sport.O anders, namelijk,………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

15.Kruis de sponsors van de Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond aan.O Ik ken er geenO Ik ken er wel, namelijk:

16Voorwoord

16.Kruis de sponsors van de Koninklijke Nederlandsche Wielren Unie aan.O Ik ken er geenO Ik ken er wel, namelijk:

17Voorwoord

17.Kruis de sponsors van de Koninklijke Nederlandse Schaats Bond aan.O Ik ken er geenO Ik ken er wel, namelijk:

18.Zonder sportsponsoring zou topsport onmogelijk zijn.

18Voorwoord

Bedankt voor uw medewerking.Steven Schuilwerve en Laurèl JoannesNorbertuscollege

Juiste antwoorden 15, 16 en 17

19Voorwoord

2. Resultaten van het fieldresearch.

Wij hebben exact 100 mensen deze enquête in laten vullen. Er is bewustrekening mee gehouden de percentages van vragen 1 en 2 gelijkwaardig tehouden zodat er een gericht beeld ontstaat. Onderstaande gegevens zijn hetresultaat hiervan.

1. Van welk geslacht bent u?Man 50%Vrouw 50%

2. In welke leeftijdscategorie bevindt u zich?12 – 18 jaar 20%19 – 25 jaar 20%26 – 4O jaar 20%4O – 64 jaar 20%65 jaar of ouder 20%

3. Wat is uw huidige sportprofiel?Ik sport niet 15%Ik sport regelmatig* 55%Ik sport intens* 20%Ik sport zeer intens* 10%

* regelmatig: 1-5u/week; intens: 5 -9u/week; zeer intens: meer dan 9u/week

Meeeens

Niet meeeens

4. De reclame in de sport trekt mijnaandacht. 65%

5. Ik irriteer mij aan de reclame in de

sport. 32%68%

6. Ik ken de hoofdsponsor van grote 59% 41%

20Voorwoord

Nederlandse voetbalclubs. 7. Ik ken de hoofdsponsors van deNederlandse 39% 61%

wielerploegen met proflicenties. 8. Ik ken de hoofdsponsors van de 46% 54%

Nederlandse schaatsploegen. 9. Ik koop eerder producten van bedrijvendie 19% 81%

mijn favoriete club of sport sponsoren. 10. Ik koop producten van een bedrijf dievia de 24% 76%

sport reclame maken eerder dananderen. 11. Supportersrellen, dopingschandalenen 62% 38%

teleurstellende prestaties beïnvloedenmijn

koopgedrag ten opzichte van debedrijven

die clubs of atleten sponsoren. 12. De overheid zou een verbod moeteninstellen 24% 76%

voor sportsponsoring dooralcoholproducenten. 13. Prestaties van het gesponsordeteam / 43% 57%

de gesponsorde atleet hebben invloedop mijn

kijk op de bedrijven die hensponsoren.

14. Wat denkt u dat de belangrijkste reden voor een bedrijf is om sport tesponsoren?

De bekendheid van het bedrijf verhogen. 33%Gebruik maken van de sport om belangrijkeklanten uit te nodigen en zakenrelaties te bespreken. 21%Het imago van het bedrijf verbeteren. 14%Via sponsoring een hogere klantenwerving realiseren. 19%Interesse door de raad van bestuur in de sport. 6%anders, namelijk,

- Motiveren van werknemers 4%- Maatschappelijke betrokkenheid 2%- Merkentrouw verhogen 1%

15. Kruis de sponsors van de Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond aan.Ik ken er geen. 8%Noemde alle vijf de sponsors. 6%Noemde vier van de vijf de sponsors. 9%Noemde drie van de vijf de sponsors. 18%Noemde twee van de vijf de sponsors. 28%Noemde één van de vijf de sponsors. 30%

Noemde één of meer foute sponsor(s). 1%

16. Kruis de sponsors van de Koninklijke Nederlandsche Wielren Unie aan.

21Voorwoord

Ik ken er geen. 40%Noemde alle acht de sponsors. 0%Noemde zeven van de acht sponsors. 0%Noemde zes van de acht sponsors. 1%Noemde vijf van de acht sponsors. 3%Noemde vier van de acht sponsors. 2%Noemde drie van de acht sponsors. 18%Noemde twee van de acht sponsors. 20%Noemde één van de acht sponsors. 14%Noemde één of meer foute sponsor(s). 2%

17. Kruis de sponsors van de Koninklijke Nederlandse Schaats Bond aan.Ik ken er geen. 43%Noemde alle vier de sponsors. 9%Noemde drie van de vier de sponsors. 10%Noemde twee van de vier de sponsors. 18%Noemde één van de vier de sponsors. 15%

Noemde of meer foute sponsor(s). 5%

Conclusie:

Tegen onze verwachtingen in irriteren redelijk veel mensen zich aan reclame inde sportwereld. Wat wel werd verwacht is dat de hoofdsponsors van devoetbalbond bekender zijn dan de hoofdsponsors van de wielerbond en deschaatsbond. De hoofdsponsors van de schaatsbond zijn in vergelijking met dewielerbond meer gerenommeerd. Wat wij ook verwachtten is dat invloeden vanbinnen de sportwereld effect hebben op de afzet van de producten vansponsorende bedrijven. Voorbeelden hiervan zijn dopingschandalen of supportersrellen. Dit geldt ook voor de prestaties van diezelfde clubs, atleten of

sporten. Bij negatieve publiciteit zal de afzet afnemen en bij positieve publiciteitzal de verkoop toenemen.Wat het meest opvalt over de vraag welke doelstelling men zou hebben om tesponsoren gaf het merendeel het antwoord, De bekendheid van het bedrijf verhogen. Uit onze interviews bleek dat dit vooral klopt bij de kleinere bedrijven.De grote bedrijven hebben vaak de bekendheid al en sponsoren met anderemarketingdoelstellingen. Interesse door de raad van bestuur in de sport werd ooknog door 6% van de ondervraagden gekozen als belangrijkste reden voor eenbedrijf om te sponsoren. Uit onderzoek is gebleken dat dit vooral in degeschiedenis een belangrijke reden was om te sponsoren. Managers maaktenhun sponsoringkeuzes op grond van persoonlijke voorkeur en interesse in dedesbetreffende sport. Tegenwoordig is dit niet langer het geval, omdat men met

dit argument veel geld aan sponsoring besteedde zonder te kijken naar de

22Voorwoord

gevolgen op korte en lange termijn. Geld werd verkwist op deze onprofessionelewijze van sponsoren.Verder werd uit het fieldresearch duidelijk dat er uiterst weinig personen zijn dieop de hoogte zijn van de sponsors van de bonden KNVB KNWB en de KNSB. Dit islogisch omdat de consument eerder kijkt naar de sporters en sportploegen dannaar bonden of sponsors. Nogmaals blijkt dat het voetbal de bekendste sport isbij de bevolking en dus ook qua sponsors. Waar wij wel rekening mee houden ishet moment dat wij deze enquête hebben gehouden, dit was in de maandoktober. Schaatsen kwam toen pas in kleine getale in beeld. Zouden wij ditonderzoek drie maanden later afgenomen hebben kwamen er hoogstwaarschijnlijk andere resultaten uit.Omdat voetbal wederom volkssport nummer één blijkt, zouden wij in devoetbalwereld sponsoren met ons bedrijf. Je hebt op deze wijze een gigantischbereik en veel afzetmogelijkheden.

Hoofdstuk 4 Wielrennen

Het is algemeen bekend dat het wielrennen een volkssport is. Met name inlanden als België, Frankrijk, Duitsland, Spanje, Nederland, Italië en Luxemburg.De grootste wielerronden in de wielersport zijn La Vuelta (Spanje), La Tour deFrance (Frankrijk) en de Giro d’Italia (Italië). Andere koersen waar veel geld inomgaat zijn de ‘klassiekers’. Denk dan aan Milaan-San Remo, de Ronde vanVlaanderen, Parijs-Roubaix, Luik-Bastenaken-Luik, de Ronde van Lombardije ende klassieker in San Sebastián. In deze rondes en klassiekers is voor de rennersen het hele team een hoop geld te vangen. Dit komt door de enorme media-aandacht welke weer leidt tot een grote opkomst van sponsors. Ook tv-gelden

leiden geld naar de teams.

23Voorwoord

Wat het laatste decennium toch wel een smet werpt op deze rondes en hetwielrennen is het gebruik vandoping. Tal van sponsors verlietende ronde en zelfs sponsors van dewielerteams zelf lieten het team inde steek omdat het bedrijf geennegatieve publiciteit wenst.Voorbeelden van bekende rennersdie betrapt zijn, zijn bijvoorbeeldde sprinters Alessandro Petacchi,Mario Cippolini en Erik Zabel. Dezerenners hebben veel etappesgewonnen onder invloed vandoping. De Amerikaan FloydLandis won de Tour de France in2006, maar werd na de Tour

alsnog betrapt op doping, zijn team toentertijd Phonak besloot direct te stoppen

met sponsoring. Zo’n zelfde geval is actueel in het nieuws bij de SpanjaardAlberto Contador. De geboren Madrileen won, voor zover duidelijk, de Tour deFrance in 2007 en 2009 ‘clean’. Maar in 2010 is hij positief getest. Zijn teamAstana komt wederom in negatieve publiciteit terecht omdat de OekrainerAlexandre Vinokoerov in hun team ook al doping had gebruikt.Wie beweert dat zulke dopinggevallen alleen in het buitenland plaatsvinden heefthet mis. De Rabobank uit Nederland had zijn eigen dopinggeval in de Tour van2007 wat mondiale media-aandacht trok. Ploegleider Theo de Rooij schorsteRasmussen tijdens de ronde nadat bekend werd dat hij meer dan de toegestane‘plastesten’ had gemist. Dit is uiterst zeldzaam omdat Rasmussen niet positief had getest tijdens de Tour de France. Maar de verdenkingen aan het adres vanRasmussen en dus ook bij Rabobank waren niet meer te houden en een slechtenaam kon de Nederlandse Bank niet gebruiken.

Hieronder ziet u de statistieken van www.Rabosport.tv waar u kunt zien hoeveelpubliciteit het trok in vergelijking met andere evenementen.

24Voorwoord

Andere toprenners die gebruikten zijn de inmiddels overleden Italiaan MarcoPantani en de Duitse legende Jan Ullrich.Fenomeen Lance Armstrong is nooit positief bevonden maar wordt door menigpersoon wel verdacht van dopinggebruik. Armstrong wuifde de aanklachten aanzijn adres weg met term “jaloezie”.Door al deze gevallen zijn er veel mensen die denken dat elke renner gebruiktmaar dat ze het goed weten te verbergen.

Natuurlijk zijn er ook redenen voor sponsors om wel te sponsoren in dewielrennerij in NederlandDe Rabobank is de grootste en bekendste sponsor in de Nederlandse wielersport.De bank heeft internationale uitstraling onder andere door hun actieve maniervan sponsoring. Rabobank sponsort het professionele ProTeam dat een licentieheeft bij de UCI-tour, wat betekent dat ze aan de grootste rondes ter wereldmogen deelnemen. Ze zijn tevens hoofdsponsor van de Koninklijke NederlandseWielren Unie en vinden talent dus belangrijk. In Nederland zijn ze niet alleenbekend door hun sponsoring in het wielrennen en andere topsporten, zesponsoren namelijk ook sporten op recreatief niveau. Lokaal komt de bank dusook uitstekend in het nieuws.

25Voorwoord

De Rabobank komt met de volgende redenen voor het sponsoren van dewielersport

- Sponsoring in het wielrennen maakt deel uit van het geïntegreerdecommunicatiebeleid van de Rabobank

Toelichting: Aan het wielrennen houden wij als bank duurzame enmeerjarige relaties met andere banken over.

- Sponsoring in het wielrennen levert een belangrijke en positieve bijdrageaan naamsbekendheid en merkpersoonlijkheid

- Wielrennen raakt mensen in het hart- Wielrennen voegt emotie toe aan de Rabobank- Sponsoring werkt sterk associatief (Een ander beeld oproepend van de

samenwerking)

Communicatieadviseur van de Rabobank Ieke Tromp licht het volgende toe:“We zijn bij Rabobank fervent Wielerliefhebbers”. Buiten bovenstaande redenenwil Rabobank fietsend Nederland vooruit helpen. Nogmaals Ieke Tromp: “Wijwillen de Nederlandse wielersport stimuleren op de bovenste treden van de

internationale ladder te houden”. “Ook is aandacht voor jeugd belangrijk, net alsrecreatie”

Het gesponsorde wielerteam Rabobank beschikt over een sterke organisatie endat is belangrijk voor de Bank want ze vinden het belangrijk dat het team dewaarden vertegenwoordigt die passen bij hun visie.De hospitality mogelijkheden zijn bij het wielrennen enorm. Hospitalitymogelijkheden zijn mogelijkheden om je naamsbekendheid te vergroten door desponsoring. Deze mogelijkheden zijn zo groot omdat er in het wielerseizoen( januari t/m oktober) elke week wel een wedstrijd is waar je, je als bedrijf kantonen. In de maanden dat er door de profploegen niet gefietst wordt, worden ervaak clinics gegeven. Clinics zijn trainingen waar gevorderde fietsers traininggeven aan amateurs of mensen die helemaal nooit een wedstrijd hebben gefietst.

Rabobank is door hun sponsoring vaak te zien op televisie. Wanneer je eenNederlander vraagt over wielrennen, is vaak het eerst wat in hem opkomt de

Tour de France. Hieronder ziet u “de zuivere zendtijd” van de Rabobank tijdensde Tour de France, in minuten.

26Voorwoord

Veel free-publicity met name tijdens de Tour de France voor de Rabobank.

1. Waarom kiest een sponsor in het wielrennen voor een

bepaald type/categorie sponsoring?

Net als in het schaatsen kiest een sponsor er vaak voor een team te sponsoren.Een individu, sponsoren is ook een mogelijkheid maar er moeten dan welduidelijke afspraken gemaakt worden met het team zodat de belangen van hetteam er niet onder lijden. Een evenement, denk aan een klassieker van een grote

pro-tour ronde als de Tour De France kan ook gesponsord worden. Een grootevenement als deze heeft hoofd en sub-sponsors. De sponsors kunnen dealsafsluiten waarin duidelijk wordt wat ze gaan sponsoren. Dat kan verschillen vansponsoren van boarding bij de finish, sponsoren van boarding bij eentussensprint, sponsoren van boarding bij een top van een berg, sponsoren van de‘bezemwagen’ etc.

In de wielerwereld zijn er 18 teams in het bezit van een pro-tour licentie. Dit iseen licentie voor de teams die mee mogen doen aan de wedstrijden van het

hoogste niveau. Daaronder zijn er teams in het bezit van een B-licentie en ookteams in het bezit van een C-licentie. Bij C-licenties is er vaak sprake vanamateurteams.

Hedendaags zijn er twee Nederlandse teams in bezit van een pro-tour licentie. Errijden bij deze teams niet alleen Nederlandse renners omdat de prestaties hetbelangrijkst blijven voor alle teams. Gaat dit niet met sporters uit het eigen landdan moet er over de landgrenzen gezocht worden naar oplossingen. De teamswaar het om gaat zijn Rabobank Cycling Team en Vacansoleil- DCM Pro Cycling

Team. In de Nederlandse volksmond ook wel Rabobank en Vacansoleil.

Team Rabobank Rijders:

27Voorwoord

Coaches:

Harold Knebel

Erik Breukink

Erik DekkerFrans Maassen

Adri van

Houwelingen

Jan Boven

Nico Verhoeven

Agu is eeninternationaalbedrijf dat

wielerkledingproduceert. Ze

leveren aan Rabobank alle kleding die het team nodig heeft. Fietsschoenen,sokken, ondershirts, het wielershirt zelf, de broek maar ook de helm en dehandschoenen.

Giant Giant is een van oorsprong Taiwanees bedrijf dat fietsen produceert. De eersteprotour-teams die er mee reden waren het T-mobilevan Jan Ullrich en het ONCE van onder andere Joseba

Beloki. Vanaf 2009 rijdt Rabobank op fietsen vanGiant. Daarvoor reed Rabobank met Colnago, eenItaliaans merk.

NikeOok het wereldberoemde merk Nike levert kleding voorRabobank. Dit is vooral kleding waar de renners mee doorhet hotel lopen en kleding die ze dragen oppersconferenties. De alledaagse kleding wordt dus doorNike geregeld. Nike behoeft verder geen introductie.

Carlos Barredo SPA

Lars BoomNEDHoofdsponsor:

Theo Bos NED

Matti Breschel DEN

Graeme Brown AUSStef Clement NEDRick Flens NEDOscar Freire SPA

Juan-Manuel Garate SPARobert Gesink NED

Steven Kruijswijk NEDSebastian Langeveld NED

Thomas Leezer NED

Paul Martens DUI

Michael Matthews AUSBauke Mollema NED

Grischa Niermann DUILuis-Leon Sanchez SPA

Bram Tankink NEDLaurens Ten Dam NEDMaarten Tjallingii NED

Jos van Emden NEDDennis van Winden NED

Coen Vermeltfoort NEDPieter Weening NED

Maarten Wynants NED

Subsponsors Rabobank :

28Voorwoord

Rabobank is een team met een grote naam in het wielrennen. Doordat het teamal lang bestaat is het een bekend team voor iedereen die het wielrennen eenwarm hart toedraagt.Rabobank heeft vele successen gekend en woordvoerder van Rabobank Ieke

Tromp lichtte ook toe: “Als het aan ons ligt sponsoren we minimaal nog vijf jaaren we hopen nog veel langer”.

Team Vacansoleil

Rijders:

Coaches:

Daan Luijkx

Hilaire van der

Schueren

Michel Cornelisse

Subsponsors

Vacansoleil :

Collstrop

Le Coq

Sportif

Batavus

Maxim Belkov RUSBorut Bozic SLO

Matteo Carrara ITA Thomas de Gendt BEL

Stijn DevolderBELHoofdsponsor:

Romain Feillu FRA

Gorik Gardeyn BELJohnny Hoogerland NED

Martijn Keizer NEDSergey Lagutin UZB

Björn Leukemans BELMarco Marcato ITA

Ezequiel Mosquera SPAJens Mouris NEDAlberto Ongarato ITA

Wouter Poels NED

Ruslan Pydgornyy OEK Riccardo Ricco ITA

Rob Ruijgh NEDMirko Selvaggi ITA

Joost van Leijen NEDFrederik Veijchelen BELLieuwe Westra NED

29Voorwoord

CollstropCollstrop is een merk van houtgroep Cras. Deze houthandel is opgericht in 1878.Het Belgische bedrijf was al langer bekend in het wielrennen. Het had haar eigenprotour-team in seizoen 2007-2008. De resultaten van hun renners vielen echtertegen en de sponsor trok zich terug. In 2010 besloot het terug te keren in dewielersport bij het team Vacansoleil. Collstrop levert Vacansoleil een financiëlebijdrage.

Le Coq Sportif Le Coq Sportif is een Franse fabrikant van voornamelijk sportschoenen ensportkleding. Het bedrijf is in 1948 opgericht en maakte een stormachtigeontwikkeling door. Het werd opgekocht door Adidas die wel de naam liet bestaanomdat het zo succesvol was. Le Coq Sportif staat weer op eigen benen nadag hetin 1995 weer werd verkocht door Adidas. Nu produceert het bedrijf ookalledaagse kleding. Le Coq Sportif levert het team van Vacansoleil dewielerkleding.

BatavusBatavus is een Nederlands bedrijf dat fietsen produceert. Het levert fietsen overde hele wereld. In 1904 richtte meneer Gaastra het bedrijf op en het groeide uit

tot een succesvol bedrijf. Batavus levert nu de fietsen aan Vacansoleil.

Het team van Vacansoleil, komt in tegenstelling tot Rabobank, is net nieuw. Deploeg is opgericht in 2008 (onder een andere naam weliswaar) en reed in 2010 al

30Voorwoord

haar eerste Tour de France. Dit is een prestatie van formaat. Ze kregen dezeplaats toegediend met een wildcard maar dat mocht volgens teambaas DaanLuijkx geen smet zijn op hun eerste grote wielerronde. Er werd geen etappegewonnen maar het team reed aanvallend en wist dus wel de naam Vacansoleilregelmatig in beeld te brengen, tot vreugde van de sponsor. Onlangs is bekendgemaakt dat Vacansoleil ook in de Tour de France 2011 van de partij zal zijn. Metde klassementsrenner pur sang, Riccardo Ricco hoopt Vacansoleil de top 10 vanhet klassement te behalen en minimaal één etappezege.

Individuen

Er zijn maar weinig renners in het wielrennen die zonder team zouden willenkoersen. Dit is ook onmogelijk en het is in de regels zo opgenomen dat derenners verplicht in teams aan een wedstrijd of ronde deelnemen.

Individueel koersen is een onmogelijke opdracht omdat de teams zo gerichtrijden, dat iedereen in het team zijn taak weet en hierdoor de teamprestatiebevorderd wordt. Een voorbeeld. Een team heeft een topsprinter in zijn team.Deze sprinter zou echter niet kunnen functioneren wanneer er geen ‘knechten’waren. Knechten zijn renners die een sprint ‘aantrekken’. Dit betekent dat desprinter in het wiel zit bij de knecht en zo uit de wind kan rijden. De knecht maaktzoveel mogelijk snelheid en laat daarna los. De sprinter komt dan in volle windterecht maar het moeilijkste deel zit eropWanneer de regels het dus al zouden toelaten, wat niet het geval is, zou het eenhele lastige opgave zijn je eigen sponsors te zoeken en als individu een wedstrijdte winnen.

Evenementen

De grootste wielerevenementen vinden niet in Nederland plaats. Dezeevenementen trekken vanzelfsprekend de meeste kijkers. In Nederland zijn erechter nog wel twee evenementen die voor sponsors aantrekkelijk zijn om hunnaam aan te binden. Dat zijn de Nederlandse Kampioenschappen en de Eneco

Tour.De hoofdsponsor van het NK is wederom de

Rabobank. Ieke Tromp, woordvoerder vanRabobank licht toe: “Aangezien we veel geldstoppen in het wielrennen, vonden we hetbelangrijk onze naam te koppelen aan hetNK. Zeker ook omdat het een toernooi iswaar veel jonge renners aan meedoen, wewillen deze renners het idee geven dat zeiets bereikt hebben door aan het NK deel tenemen en gelukkig doet onze organisatiealles eraan om dit te laten zien”.Het andere aansprekende evenement is de Eneco Tour. Deze wedstrijd isonderdeel van de UCI protour en deze ronde is dus aantrekkelijk voor de grote

teams omdat er genoeg punten te verdienen zijn.

31Voorwoord

De ronde wordt gereden in Nederland en België. Voordat het energiebedrijf Eneco zich aan de ronde verbond heette de Eneco Tour, de Ronde vanNederland.

2. Hoeveel geld gaat er om in de sponsoring in het wielrennen?

Hoeveel geld er exact omgaat in het wielrennen is lastig te bepalen. Er wordtgesponsord in het team zelf, materiaal voor het team, evenementen, boardingetc.

Rabobankt heeft naar buiten gebracht een budget van 10 miljoen euro testoppen in het profwielrennen. Ze sponsoren buiten deze 10 miljoen euro ooknog het amateurwielrennen het baanwielrennen.

32Voorwoord

Vacansoleil publiceerde op haar site dat de begroting van 2011 5.5 miljoen eurozal bedragen. Waarvan ongeveer 60% wordt geinvesteerd in sponsoring, dat is

3.3miljoen euro

In bovenstaand figuur is te zien dat er 30 miljoen in het Nederlandse wielrennenomgaat in het jaar 2008. Wat bekend is over 2010 is dat de Rabobank dus in hetwielerteam 10 miljoen investeert en Vacansoleil in haar team 3.3 miljoen euro.Skill-Shimano, team met een B-licentie is goed voor 3.9 miljoen. In Nederland zijner verder tal van amateurverenigingen die volgens Ieke Tromp geschatgezamenlijk een bedrag waard zijn van 3.5 miljoen. Het bedrag dat Eneco stoptin het wielrennen door het sponsoren van de Eneco tour is erg hoog met eenslordige 1.5 miljoen. Dit bedrag is mede zo hoog omdat de naam Ronde vanNederland is veranderd in de Eneco Tour.

Hoofdstuk 5 SchaatsenOok door middel van de oer-Hollandse sport schaatsen kunnen volgens NielsCannegieter, sportmarketeer, Triple Double, de bedrijfsdoelstellingen worden

verwezenlijkt. Hij meent dat sport hét associatieve platform is en dat ook

33Voorwoord

schaatsen een absoluut kijkcijfer kanon is, daardoor een goed object om tesponsoren.De KNSB, de Koninklijke Koninklijke Nederlandse SchaatsBond, is actief op de volgende terreinen: Inline- skaten,Kortebaan, Langebaan, Kunstrijden, Marathon,Schoonrijden, Shorttrack en Toerschaatsen. Uit

jaarrapporten van de KNSB is gebleken dat steeds meerverenigingen zich aansluiten en ze steeds meer ledenkrijgen. Hierdoor stijgen ook de inkomsten. De activiteitenworden bekostigt met die inkomsten, waarvansponsorgelden een groot deel uitmaken. Onder hettopsportprogramma vallen de 3 schaatsdisciplines die tijdens de Olympischespelen worden beoefent; Kunstrijden, Langebaan en Shorttrack. In het seizoen2010-2011 zullen hier Marathon schaatsen en Inline-skaten aan wordentoegevoegd. De hoofdsponsor van de KNSB is sinds 1 november 2010 KPN.

1. Waarom kiest een sponsor in het schaatsen voor een

34Voorwoord

In het schaatsten maak je de keuze om een ploeg, een individu, een evenementof boarding te sponsoren.

Ploegen

Het sponsoren van ploegen gebeurd veel. Men kan via successen vanverschillende mensen veel positieve reacties ontvangen. Zij spreiden hun steunaan verschillende mensen in één groep, waardoor je meteen een deel van deNederlandse schaatsers aan je bindt.Ploegen zijn opgebouwd in teams met een A-status, B-status of sinds dit jaar meteen C-status. De ploegen met A-status zijn dan ook het opvallendst en hetinteressantst om te sponsoren.

Een bekend voorbeeld van een A-status team is team TVM.Rijders:Trainers:

Ireen Wüst GerardKemkers

Jorien VoorhuisBart Veldkamp

Jan BlokhuijsenGeert KuiperRemco olde Heuvel

Sponsor:Simon KuipersSven KramerWouter olde Heuvel

TVM verzekeringen betalen niet enkel voor de tenues van het hele team, maarzorgen ook voor het vervoer en de salarissen. Zij regelen andere sponsoren omdie producten te verzorgen maar het financiële gedeelte komt van dit bedrijf.Andere sponsoren op het gebied van producten voor team TVM:

Voor TVM verzekeringen waren deafgelopen seizoenen een groot succes. Deene na de andere titel werdbinnengesleept. En dit succesvollesponsorcontract werpt zijn vruchten af ophet hele bedrijf en ieder die daarmee temaken heeft. Veel zakelijke contactenworden ook ontvangen op evenementenmet dit team. De Groene brigade is eenbegrip geworden in de schaatswereld metGerard Kemkers aan het roer.

35Voorwoord

Rijders: Trainers:Annette Gerritsen Peter KolderFloor van den Brandt Floor van Leeuwen

Sponsor:Margot Boer

In mei 2010 vertrokken Annette Gerritsen, Marianne Timmer en Margot Boerplotseling uit de ploeg van Control. De reden is nog steeds niet duidelijk. Hetsalaris van €70.000 vond Timmer te laag om bij Control te blijven. Voorheenkreeg zij €225.000 per seizoen bij de DSB Bank. Gerritsen en Boer weigeren ophet laatste moment ook een verlenging van het contract, mede dankzij Timmer

en haar man. “Liga is ons letterlijk op het lijf geschreven, we willen met elkaarpieken op het NK in november en natuurlijk op het WK sprint in Heerenveen in januari. Het is onze droom om met het complete Team Liga op het podium testaan.”Het was een onzekere periode, gaf ze toe. “In eerste instantie stonden we erineens met ons drieën alleen voor, ik ben dan ook blij dat er gaandewegbedrijven en mensen bereid waren om ons op weg te helpen.”Gerritsen: “Het was een rommelige zomer, een beetje onzeker ook, maar naverloop van tijd hebben we goed kunnen trainen en we staan er fysiek goed voor.Ik ben benieuwd waar we staan, komende winter.”Boer was opgetogen met de komst van Liga als nieuwe sponsor.. “Het was eenonzekere periode in de zomer, ik ben blij dat we nu vol zekerheid met een

supergoede sponsor de winter kunnen ingaan.”

Marianne Timmer is ondertussen gestoptmet schaatsen, tijdens het NK sprint in

Thialf liet ze weten er per direct mee testoppen: “Ik heb passie en liefde voordeze sport, dan is afscheid nemen altijdzwaar” Eigenlijk wilde ze tijdens dewinterspelen in Vancouver afscheidnemen, maar door een enkelblessure was

ze er niet bij en verlengde ze haarschaatsleven met nog een extra jaar. Naeen matig optreden op de 500metertijdens het NK sprint, ze werd 14e, beslootzij toch nu al te stoppen.

36Voorwoord

Onverwacht Olympisch goud in 2006 in Turijn.

Individuen

Niet alle schaatsers vinden een schaatsploeg die bij zich past en daarombereiden sommigen zich individueel voor op de komende wedstrijden. Zij hebbendan ook persoonlijke sponsors waar een zelfstandig een contract mee isafgesloten.Burn is bijvoorbeeld een sponsor die ook graag individuen sponsort. Uit eeninterview met Maartje Reubsaet, Marketing & Sales, Born Sportscare, is geblekendat zij graag in natura, materiaal sponsoren aan individuen. Zij leveren gratis

producten aan de gesponsorde in ruil voor naamvermelding op bijvoorbeeld dekleding. Hun belangrijkste reden om in individuen te sponsoren is het zo veelmogelijk willen verkopen van verschillende producten die zij leveren. Mensen

willen dingen proberen en proeven die hun helden en voorbeelden ook gebruiken.Via individuen kunnen ook kleinere bedrijven deze atleten sponsoren opverschillende manieren. Dit kan financieel of met persoonlijke producten zoalskleding, voedsel, drinken, schoeisel, apparaatjes, etc.

Een bekend voorbeeld van een individuele schaatser met persoonlijke sponsors isRijder:Bob de Jong Sponsors:

Trainer: Jillert Anema

37Voorwoord

Evenementen

Het sponsoren van evenementen is ook een veel gebruikt sponsormiddel in deschaatswereld. Jaarlijks worden er veelevenementen georganiseerd. Waaronder WK’s,EK’s, WC’s etc.Een grote naam voor de Nederlandseschaatswereld is Essent hoofdsponsor van alleEuropese- en wereldkampioenschappenlangebaanschaatsen en hoofdsponsor van achtmondiale wereldbekerwedstrijden verspreid overhet schaatsseizoen. Veel bedrijven die evenementen sponsoren hebben alsdoelstelling gebruik maken van de sport om belangrijke klanten uit te nodigen

en zakenrelaties te bespreken. Omdat in sommigen evenementen de naam vande sponsor al verwerkt staat verschijnt dat bedrijf veel in kranten, op televisie enop internet. De naamsbekendheid stijgt door dit soort evenementen. Ook zijn erevenementen die zich richten op de doelstelling maatschappelijkebetrokkenheid. Men creëert goodwill en verbeterd het imago.

Boarding

Naast logo’s op shirts zijn ook borden langs de schaatsbanen een van de meestopvallende sponsoractiviteiten voor de consumenten. De meningen zijnverschillend over irritaties die de, verspringende, reclames geven, maar dat zeoveral staan en dat er veel geld naar uit gaat is een feit.

KPN geeft als hoofdsponsor van de KNSB veel gelduit aan sponsoring. Zij komen dan ook groot envaak in beeld. Als men de site http://www.knsb.nl/ bezoekt zal KPN ook het eerst gezien worden.

Uit verschillende interviews is gebleken dat mengraag investeert in borden rond velden, zalen enook schaatsbanen. De reden hiervoor is dat menerg exact kan meten hoelang men in beeld is op

televisie. Ook is het tegenwoordig mogelijk om bijtoeschouwers te zien hoe vaak zij naar een bord kijken. Alle door onsgeïnterviewde partijen laten dit door speciale bedrijven testen en de uitslagenmogen helaas niet worden prijsgegeven.Het kan ook zijn dat men met elektronische borden werkt, dan betaal je alssponsor voor het aantal minuten dat jouwlogo op de borden verschijnt.

38Voorwoord

De val van Erben Wennemars gaf Aegon veel zendtijd op televisie, in kranten en opinternet.

2. Hoeveel geld gaat er om in de sponsoring in het

schaatsen?

Het is lastig te zeggen hoeveel geld er om gaat in sponsoring van deze sport. Desponsors vanA-licentie ploegen betalen grofweg 1 miljoen euro. Maar naast ploegen gaat erook veel geld om in evenementen, boarding en het sponsoren van individueleschaatsers. Grote bronnen voor het Nederlandse schaatsen zijn de volgende,

waaruit blijkt dat niet alleen financieel veel gesponsord wordt:

KPN is sinds juli 2010 hoofdsponsor van de KNSB.Schaatsen heeft een speciale plek in de harten vanNederlanders en met dit contract wil KPN de velenNederlanders bereiken. Zij laten hun medewerkersen klanten meegenieten van evenementen die zij

financieel mogelijk maken. Dit seizoen krijgt Nederland een nieuw schaatspakvoor de nationale selectie en jong oranje. KPN heeftNederlandse topschaatsers ook voorzien van een KPN pakket

met daarin een Blackberry en Ipad, waardoor ze altijd incontact kunnen blijven met fans, familie of vrienden. Ookzorgen zij voor de organisatie van marathonwedstrijden, en na maanden lang overleg, wordtook de prijzenpot gevuld door de KPN. Verderzorgt KPN voor een nieuwe kleur langs de ijsbaan,in de hal en op natuurijs. Eind december werd het KPN NK allround ensprint gehouden in de Thialf, Heerenveen. KPN had meer dan 7000klanten en 3000 vrijwilligers van de KNSB uitgenodigd om dit

spectacel mee te maken. Schaatsers, fans, medewerkers, klanten, iedereen konmeegenieten in het KPN clubhuis. Men kon geregeld genieten vankinderpersconferenties, handtekeningsessies met toppers, huldigingen van

winnaars, rechtstreekse muziek, virtuele schaatsplanken en typische Hollandsegerechten. Ook maakt KPN mogelijk dat kinderen kunnen deelnemen aan eenschaatsclinic in de KPN Junior Schaatsclub, van Barbara de Loor, de Nederlandseoud- langebaanschaatsster. De KPN heeft samen met de KNSB geprobeerd dezedagen voor iedereen, van jong tot oud, speciaal te maken. Onder de slogan“Samen gaan we mooie tijden beleven”+

± 6 miljoen euro per jaar

Craft heeft het gloednieuweschaatspak voor zowel de

39Voorwoord

Nederlandse selectie als Jong Oranje ontworpen in opdracht van de KNSB. Craftontwikkelt haar producten in een nauwe samenwerking met sporters en coaches.Craft is een internationaal bedrijf dat over de hele wereld teams en atleten vankleding voorziet. Door na testen naar de mening van de sporters te luisterenworden de pakken steeds verder ontwikkeld en verbeterd. Het nieuweschaatspak heeft de opvallende kleuren oranje en blauw. Het groene op hethoofd en bij de handen geeft ook nog de kleuren weer van KPN. En ook duidelijkde logo’s van Craft op de benen, schouders, armen, etc.

Een andere grote supplier voor schaatsland is BornSportscare, dat haar basis al in 1985 legde. Born levert almeer dan 30 jaar haar producten aan verschillendeindividuele topsporters onder andere een triatleet,

marathonloper en een danspaar, aan ploegen en teams zoalsde voetbalclub Roda JC en ook aanenkele grote sportbondenbijvoorbeeld de KNSB, KNWU en de

KNZB.Met een totaal sportsponsoringbudget van ongeveer€50.000, waarvan een groot gedeelte dit jaar naar deKNSB en de KNWU ging, zijn zij volgens MaartjeReubsaet, Marketing & Sales, Born Sportscare, het enige merk dat volledig aan de behoeften vantopsporters kan doen op het gebied wenst op het gebied van voeding, verzorging

en supplementen.

Essent is een bekende sponsorvan het Nederlandse schaatsen, maar zoals velendenken sponsoren zij geen schaatsers. Zoals alvermeld maakt Essent financieel veel evenementenmogelijk. Verder deelt Essent haar kennis op hetgebied van energie met de schaatswereld. Essent is

hoofdsponsor van het prachtige schaatshal Thialf inHeerenveen. Het is bekend van de groteschaatsevenementen die elk jaar worden gehouden met alle gezelligheid vanbands er omheen.

Thialf beschikt over meerdere banen, er kunnen Beurzen, congressen, concertenof meer kleinschalige evenementen worden gehouden. Van een kinderfeestje toteen zakelijke bijeenkomst, alles is mogelijk! Essent verzorgt hier alle elektriciteit,en staat bij in het maken van goed schaatsijs.

Vorig jaar werd

de campagneSvencouver gelanceerd door

40Voorwoord

Essent, wat hun naamsbekendheid sterk ten goede kwam. Sven Kramer moestvan het toernooi in Vancouver zijn toernooi maken! Met deze marketingsactiebeloofde Essent stijgende kortingen op energierekeningen van Essent-klanten alsSven goed zou presteren. Hoe beter hij zou presteren, hoe groter de kortingenzouden worden. Albert Jan Smid, manager Sales van Essent, laat via de Essentwebsite weten, ‘Wij zijn verheugd dat wij in goed overleg met TVM de grootsteschaatser van Nederland kunnen inzetten als gezicht van deze salesactie. Svenwil zijn droom realiseren en goud pakken. Samen met onze klanten zullen wehem aanmoedigen, zodat hij genoeg energie heeft om zijn doel te bereiken.’

Een dramatische start voor het Olympischeschaatsseizoen in 2009 was het failliet verklarenvan de DSB Bank. Zij hadden hun eigen

schaatsteam, wie verder moesten zonder sponsor. Het sponsorbudget van deDSB Bank was ongeveer 10 miljoen euro per jaar. Waarvan ongeveer 5.5 miljoeneuro naar AZ ging. Het DSB schaatsteam draaide bijna geheel op de 2 miljoeneuro die zij per jaar ontvingen van de DSB Bank.Als de sponsoring stopt, staan schaatsers alsMarianne Timmer, Margot Boer, Mark Tuitert,Stefan Groothuis en Simon Kuipers in de kou. Welliet de KNSB meteen weten hen bij te staan, zonet voor de Olympische Spelen van Vancouver.Wat ook het geval was toen de financieleinkomsten stopten. Gezamenlijk, als team, werdgezocht naar een nieuwe sponsor, wat na enigetijd lukte. De KNSB stond enige tijd garant voorreis- en verblijfkosten en de kosten van detrainingsfaciliteiten, zo vertelde directeur Sportvan de KNSB directeur Arie Koops “De voorbereiding op de Olympische Spelenmag op geen enkele wijze in gevaar komen.”

Sinds 12 november 2009 is het DSB team veranderd in Control, met nog steedseen A-status. Met als hoofdsponsor detacheringbedrijf Control.

41Voorwoord

Rijders: Trainers:Hoofdsponsor:Diane valkenburg JacOrie

Janine Smit Sicco JanmaatLaurine van Riessen Bjarne RykkjePaulien van Deutekom

Jan SmeekensKjeld NuijsMark TuitertPim Schipper

Sjoerd de Vries Control is overigens nog steeds op zoek naar co-sponsoren. Zij zijn inStefan Groothuis gesprek met meerdere kandidaten.

Er zijn verder veel bedrijven die de boarding sponsoren en zo gemakkelijk in demedia komen.

Conclusie:

42Voorwoord

Het totale sponsoringgeld dat omgaat in het schaatsen is dus erg moeilijk vast testellen. Men kan sponsoren in producten, geld of energie. Er wordt gesponsord inindividuele toppers, ploegen en teams, in evenementen of op boarding.Hoofdsponsor van de KNSB is KPN, die ± 6 miljoen euro per jaar investeert.

Om te laten zien waar sponsorgelden in het schaatsen naar uitgaan een schattingin het langebaan schaatsen:Er zijn 3 teams met een A-status, die van de hoofdsponsor minstens per jaarongeveer 2 miljoen ontvangen. Ook zijn er 3 teams met een B-licentie, dieongeveer per jaar minstens €400.000 ontvangen van hun hoofdsponsor. Op ditmoment is er ook nog een team met een C-status die waarschijnlijk haar statusdit jaar naar een B-status zal proberen te verleggen. Zij ontvangen minstens€200.000.

Totaal van bovenstaande bedragen is 7.4miljoen euro.Daar bovenop komen de licentiekosten die een totaal van €457.000.Verder heeft een team meestal ongeveer 10 co-sponsoren die elk op hun eigenmanier investeren in het team. Uit interviews met deskundigen blijkt dat zij

gemiddeld €15.000 spenderen aan deze teams. Wat een totaal maakt van 1.05miljoen euro.

Totale opbrengsten: 9.957 miljoeneuro.

In 2008 werd er dus naar schatting20miljoen euro uitgegeven aansponsoring in het schaatsen. Dit zaltegen 2010 gestegen zijn net als detotale sportsponsoruitgaven met ±28% wat uitkomt op een totaalsponsoruitgaven van 25.6 miljoeneuro

Hoofdstuk 6 VoetbalDe meest populaire sport in Nederland, de meest beoefende sport van Nederland

en de sport met de meeste kijkcijfers in Nederland. Voetbal wordtdoor velen, op verschillende manieren beleefd. De één is fan, deander amateur- voetballer. Sommigen hebben een seizoenskaart engaan elke wedstrijd trouw, anderen kijken op zondagavond 19.00uNOS studiosport en krijgen daarmee de afgelopen gebeurtenissen inde Eredivisie van afgelopen weekend mee. Weer anderen vinden hetvoetbal alleen leuk als het Nederlands Elftal speelt en we met heelhet land in het oranje achter ons Oranje staan.

Maar wat zit er achter de sport en de supporters,hoeveel geld gaat er om in de voetbalwereld wat betreftsportsponsoring? Hoeveel geld gaat er alleen al uit aansportsponsoring in de voetbalwereld in Nederland?

43Voorwoord

1. Waarom kiest een sponsor in de voetballerij voor een

In de Nederlandse voetbalwereld is het grootste verschil waar je tussen kankiezen, het sponsoren van de KNVB, de Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond, of

het sponsoren van de eredivisie en daarmee bijvoorbeeld een club.

Door de grootste sportbond van Nederland tesponsoren komen bedrijven in contact met ruim8 miljoen Oranjefans. Tijdens een EK of WK zitten miljoenen mensen aan de televisiegekluisterd.Voor sponsors is de KNVB een interessante

partij omdat er ze hiermee bijna 1,2 miljoengeregistreerde voetballers bij 3.400verenigingen bereiken. Ze bereiken velegroepen, van de jongste tot pupillen van 45+,van straatvoetballers tot voetballende meisjesen dames.Nike, Unilever, de Staatsloterij, Heineken,PricewaterhouseCoopers, Oad Reizen, UNIT4,Nederlandse Energie Maatschappij en de INGzijn momenteel de sponsors van de KNVB.Naast sponsors heeft de KNVB ook een vijftalsuppliers, dit zijn bedrijven die sponsoren in

producten en diensten. Deze lopen uiteen vangezondheidsprogramma’s tot de kostuums vanhet Nederlands Elftal. Tegenwoordig zijn de 5suppliers van de KNVB Adecco, Aquarius, PerrySport, Piet Zoomers en Volkswagen.

Seré Seesing,Communicatiemanager Sponsoring

& Evenementen, geeft ons uiteg over het sponsoringscontract van de ING metde KNVB dat al sinds 1996 bestaat.ING is tegenwoordig zelfs hoofdsponsor én shirtsponsor van de KNVB endaarmee van het Nederlands Elftal, Jong Oranjeetc.Daarnaast heeft ING ondersteund bij decampagne rondom het WK BID.Verder sponsort ING Betaalde Voetbalclubs doorafname van Business Seats en sponsoren zij ookdiverse amateurclubs.

44Voorwoord

Tenslotte richt ING zich met dit sponsorschap ook erg op de jeugd. Dit doenwe door oa de volgende zaken:- Ballenjongens

Het Nederlands elftal kan niet zonder ballenjongens, dus voetbalgekke jongens en meisjes tussen de 12 en18 jaar kunnen zich vanaf deze zomervia ING opgeven om kans te maken om ballenjongen of -meisje van Oranjete worden.

- JeugdplanING is bezig met een plan waarbij we als hoofdsponsor van de KNVBvoetbal in de breedte gaan ondersteunen, door ons te richten op de jeugd-> “De kampioenen van 2018!”

Sportsponsoring past bij het sponsorbeleid van ING. Voetbal is eentoegankelijke sport voor een breed publiek en is een uitstekend middel voorrelatiemanagement. Meer dan de helft van alle Nederlanders is klant bij deING en de kleur oranje, de leeuw en de Hollandse mentaliteit zijn daarbijfactoren die de ING en de KNVB gemeen hebben.

Uit onderzoek is gebleken dat de naamsbekendheid van ING sterk is gestegensinds zij het sponsorcontract met de KNVB afsloten . Daarnaast wordt hetmerk ook anders gepercipieerd door klanten en niet-klanten.Seré Seesing legt ons uit dat de ING niet kiest voor een bepaalde categorievan sponsoring, ze gaan juist voor de volle breedte van desponsormogelijkheden, omdat daardoor het effect zo groot mogelijk te maken.De ING kiest er voor om het sponsorschap zo breed mogelijk in te zetten ineen sport en zij maken dan zeker ook gebruik van shirtsponsoring enreclameboarding tijdens wedstrijden. Dat is echter maar een heel klein deelvan een sponsorschap. Daarnaast linken zij het ook met hun producten,reclamecampagnes, acties, etc. Zo maak je ten volle gebruik van alles wateen sponsorschap te bieden heeft.

Barbara Westendorp, assistentwoordvoerder,

PricewaterhouseCoopers, verteld ons dat PwC al sinds 1992 een trotse en trouwesponsor van Oranje is. Zij hebben talloze redenen om de sponsor van de KNVB tezijn. Zo helpen zij het Nederlandse voetbal en de nationale elftallen zich te blijvenverbeteren. Het draagt bij aan het vergroten van de naamsbekendheid en stelthen in de gelegenheid om samen met gasten de elftallen toe te juichen bij dewedstrijden, etc. Naast de liefde voor het voetbalspel is er meer dat ons aan de

KNVB en het Nederlandse topvoetbal bindt. De mensen van PwC hebben gemeendat zij voortdurend bezig zijn de verborgen talenten die in elke onderneming of

45Voorwoord

organisatie aanwezig zijn, zichtbaar te maken. Door alle talenten optimaal in tezetten kunnen topprestaties bereikt worden. Ook voetbaltrainers moetenverborgen talenten zichtbaar maken en verder ontwikkelen zodat er op het veldtopprestaties geleverd worden. Zij voelen zich verbonden met de KNVB omdat zijvoor kwaliteit staan, net als de KNB.Met de sponsoring van de KNVB ondersteunen ze de voetbalsport overkoepelenden hoeven ze geen keuze te maken tussen clubs in de Eredivisie.

PwC kiest niet voor een bepaalde manier van sponsoren, het zijn voorwaarden inhet sponsorcontract die zij volgen. Elke sponsorpropositie heeft haar eigenpakket waaruit een keuze gemaakt moet worden. Bij voetbal zijn dat standaardboardingminuten maar ook de vermelding op alle overige KNVB uitingen rondomde wedstrijden.Aan de shirtvermelding van bijvoorbeeld de ING op de trainingskleding van hetNL Elftal hangt een eigen prijskaartje.

Rondom het WK voetbal heeft PwC de KNVB sponsoring

extra aandacht gegeven middels de websitewww.cijfersvanoranje.nlOp deze website warentijdens het WK2010 allefeiten en cijfers vanOranje, maar ook van deoverige WK wedstrijdenterug te vinden en kon

men meedoen aan een Quiz om geld teverdienen voor het WorldCoaches project vande KNVB in samenwerking met SOSKinderdorpen. Een project waarbij het nietalleen gaat om geld, maar ook delen van kennis, ter beschikking stellen vanadvies, diensten en ondersteunende middelen. Jongeren in SOS kinderdorpen endaarbuiten worden begeleid als voetbalcoach en als levenscoach.PwC = Partner WorldCoaches Mede dankzij PwC en de Nederlandse bevolking is met meer dan 10.000 mensen

meer € 19.367,50 bij elkaar gespeeld voor het WorldCoaches project, zokrijgt het WK nog een mooi vervolg in Zuid-Afrika.

In lijn met de KNVB Sponsoring is PwC ookverbonden aan the HollandBelgium Bid, deorganisatie die zich inzet het WK voetbal in

2018 of 2022 naar België en Nederland tehalen, en hebben zij hun vakkennis ingezet engeholpen bij de samenstelling van hetBidboek dat in mei is uitgereikt aan de FIFA.

Olga Toet is manager sponsorzaken bij deStaatloterij. Als het over sportsponsoringgaat is Toet een echte specialist, ze zit almeer dan 10 jaar in het vak. Ze werktsinds 4 jaar bij de staatsloterij en deStaatsloterij is sponsor van de Koninklijke

46Voorwoord

Nederlandse Voetbal Bond. Daar moet bij gezegd worden dat ze zich alleenrichten op het Nederlands Elftal. Veel mensen zijn hiervan op de hoogteaangezien de staatsloterij uitermate actief sponsort. Samen met de NationaleNederlanden bleek uit de enquête dat de Nederlandse bevolking bij de naamStaatsloterij al snel de link wordt gelegd met de KNVB.

De Staatsloterij is de grootste loterij in Nederland. Ze zijn marktleider. Dit houdtin dat ze een groter marktaandeel hebben dan bijvoorbeeld Lotto en dePostcodeloterij. De Staatsloterij sponsort de KNVB al 10 jaar. En de vooruitzichtenzijn positief volgens Toet: “We zijn uitermate tevreden over de samenwerking ende KNVB ook. Na een prestatie als afgelopen zomer in Zuid-Afrika is het ookmoeilijk niet tevreden te zijn”.

De Staatsloterij sponsort de KNVB en dus het Nederlands Elftal omdat ze onsnationale voetbalteam uitstekend bij hun bedrijf vinden passen. Dan bedoelen zequa niveau. Het Nederlands Elftal is het hoogste niveau van het Nederlandsevoetbal en afgelopen jaar, toen de finale van het Wereld Kampioenschap in Zuid-

Afrika werd gehaald, ook bijna van de wereld. Ook qua kleur past de staatsloterijuitstekend bij het Nederlands Elftal, dat ook wel Oranje wordt genoemd en dit isdus ook de kleur die hoort bij de Staatsloterij.Het sponsoren van het Nederland Elftal wordt door de Staatsloterij gebruikt alsmassacommunicatie. Ze bereiken met Oranje een enorm publiek. Geen sport inNederland krijgt meer aandacht en de Staatsloterij heeft hier slim op ingespeeld.Voor de naamsbekendheid hoeft de Staatsloterij niet te sponsoren doordat ze degrootste loterij van Nederland zijn. Wanneer je Oranje echter sponsort helpt hetnatuurlijk wel in het proces de grootste ook te blijven.De Staatsloterij vindt het verder belangrijk dat ze voldoende budget hebben omOranje te sponsoren zodat het maximale resultaat kan worden gehaald uit hetcontract met de bond.Het contract dat de Staatsloterij met KNVB heeft afgesloten bevat een hoopclausules. De termijnen waarin de Staatsloterij en de bond samenwerken bestaanuit 3 of 4 jaar. Na anderhalf jaar wordt het samenwerkingsverband onder de loepgelegd en bekeken of beide partijen nog tevreden zijn over de samenwerking totdan toe. Olga Toet meldt dat er onlangs (oktober 2010) een nieuw contract isgetekend voor 3 jaar.Een WK of EK is voor de staatsloterij een periode dat de meeste aandacht op hetNederlands Elftal is gevestigd en dus ook op de sponsors. De sponsors van KNVBporberen als een team te werken zodat de reclamecampagnes stuk voor stukgoed overkomen op de Nederlandse bevolking.

Twee tot drie weken voor een toernooi start de Staatsloterij haar campagne en al

de focus is dan gericht op het Nederlands Elftal. Deze campagne wordtdoorgetrokken tot het Nederlands Elftal is uitgeschakeld. Toet: “De mensen thuiszitten er niet op te wachten dat na er na de uitschakeling van hun NederlandsElftal weer herinnerd wordt aan het feit dat ze werkelijk uitgeschakeld zijn, ditwerkt eerder averechts voor het bedrijf en het is dus verstandig te stoppen metde campagne wanneer het Nederlands elftal is uitgeschakeld”. Wanneer er naeen toernooi een periode geen wedstrijd gespeeld wordt door het Nederlandselftal wordt de focus weer gericht op hun loterij en het verkopen van loten.

Duidelijk is dat de Staatsloterij een groot bedrijf is in Nederland. Zou het dan nietverstandig zijn ook in het buitenland clubs of bonden te sponsoren? Het antwoordhierop is nee, omdat de Staatsloterij een Nederlands bedrijf is waar alleen loten

kunnen worden gekocht die in Nederland geldig zijn.

47Voorwoord

Daarom is het belangrijk dat het Nederlandse publiek betrokken wordt bijcampagnes en niet een ander volk. Ook sponsoren zij geen amateurclubs omdatde duidelijke doelgroep 18 jaar en ouder is, de loten mogen namelijk pas wordengekocht als je 18 jaar of ouder bent.

De economische crisis heeft de branche van de loterijen niet extreem geraakt enook de Staatsloterij niet. “Doordat wij in termijnen werken van 3 jaar,budgetteren wij ook meteen voor 3 jaar. Dit is een reden waarom we minder hardgeraakt zijn door de crisis dan andere bedrijven”. Aldus Olga Toet, managersponsorzaken Staatsloterij.

De Staatsloterij heeft in het verleden ook de Nederlandse topclubs in deEredivisie , Ajax, Feyenoord en PSV gesponsord. Als subsponsor waren ze 3 jaaractief bij deze teams. De Staatsloterij zag hier later van af omdat het duur werdom 3 topclubs te sponsoren samen met het Nederlands Elftal. Aangezien hetNederlandse Elftal beter bij hun bedrijf paste en past, kozen zij dan ook voorOranje.

Olga Toet sluit het interview af met een interessant feit. Namelijk met dewedstrijd Nederland-Turkije. Een oefenduel vlak na het WK. De kritieken over hetNederlands Elftal na het WK namen toe. Er zou niet mooi gevoetbald zijn, er wasbijvoorbeeld niets terug te zien van het voetbal waar Nederland mee bekend isgeworden. Aanvallend denken, via de vleugels en snel combinatiespel. “Toch trokde wedstrijd 2.5 miljoen kijkers”.aldus Toet. Het Nederlands Elftal is altijd een‘hot item’.Wij verwachtten dat Nederland na al die wedstrijden wel ‘voetbalmoe’ zoudenzijn, maar niets bleek minder waar.” Het Nederlandse publiek koos er dus tochvoor massaal te kijken naar een op papier onaantrekkelijk oefenduel”.“We zijn er trots op, sponsor te zijn van het Nederlands Elftal”.

48Voorwoord

Eredivisie

In de Eredivisie strijden 18 teams tegen elkaar voor de landstitel. Elke club heeft

meerdere sponsoren maar ook de Eredivisie zelf heeft haar eigen sponsoren.In onderstaande tabel zijn de 18 clubs weergegeven die in het seizoen 2008-2009zich aan elkaar hebben geprobeerd te meten. Met daarnaast de netto omzet ende bedragen die verder binnenkwamen.

In bovenstaande tabel is duidelijk te zien dat sponsorontvangsten erg belangrijkzijn voor de alle eredivisie clubs. Bij sommige van dezen bestaat zelfs meer dande helft van de netto omzet uit sponsorontvangsten.

Frank Jonker, accountmanager, AZ, legt ons de band uit tussen hun sponsor ende club AZ.

49Voorwoord

De contracten die worden afgesloten met onze hoofd- en subsponsors zijn voorlange termijn (2 jaar of langer) AFAS is voor drie seizoenen shirtsponsor en vijf seizoenen stadionsponsor.Hoe beter AZ speelt hoe meer sponsorgeld ze ook binnen krijgen. Want als hetgoed gaat spelen wij meer wedstrijden, denk hierbij aan de KNVB Beker en deUEFA Europa League. De sponsors moeten ook voor die extra wedstrijdenkaartjes kopen, iets wat AZ dus meer geld op levert. De sponsors van AZ vindendat zij goed passen bij de club met hun vijf kernwaarden: Nuchter, Toegankelijk,Ambitieus, Eén team en de Hollandse Voetbalschool.In het hedendaagse voetbal zie je vaak dat clubs hun eeuwenoude stadionnaamveranderen in de naam van hun sponsor voor een berg met geld. Na de val vande DSB is een nieuwe sponsornaam verbonden aan het stadion en niet eenvariant op de Alkmaaerderhout. De reden is heel simpel; de naam ‘AFAS Stadion’levert AZ geld op, iets wat iedere club heel hard nodig heeft. Er is uiteraard ooknagedacht over een variant op de naam van het oude stadion, alleen hebben zetoch hiervoor gekozen.

Ook omdat het toch crisis is, ook bij AZ, en er relatief gezien iets meer sponsorshun contract niet hebben verlengt. Bezuinigingen worden bij AZ ookdoorgevoerd, dat is gevolg van het wegvallen van de DB Bank.Wij halen de meeste inkomsten uit shirtsponoring, dit levert de meeste belichtingook op een sponsor.Er wordt niet alleen financieel gesponsord maar ook in middelen. Van Gilsbijvoorbeeld levert bij ons de pakken en krijgt daarvoor wedstrijdfaciliteiten voorterug.Verder zitten wij ook vast aan afspraken met de Eredivisie. Dit zie je duidelijk aande backdrops. Dit zijn achterwanden bij een interview van de spelers na afloopvan een wedstrijd. Iedere club kan daar zijn eigen sponsors promoten, maarbovenaan staan altijd de sponsors van de Eredivisie zelf. (zoalsNivea, ICS, etc.)

In de tijd van Dirk Scheringa, met de DSB Bank alshoofdsponsor was er hetzelfde als nu. Eén hoofdsponsor(sponsor van de shirts en het stadion) en een Business Team

de subsponsoren. Na de val van deDSB zijn we op zoek gegaan naar eennieuwe sponsor en kwamen er ookveel aanbiedingen binnen. Het vindenvan de nieuwe hoofdsponsor isallemaal vrij snel gegaan. Ook het

aantal seizoenskaarten dat wordtverkocht is niet afgenomen met deval van de DSB Bank. Alle 17.000seizoenskaarten zijn altijduitverkocht. We hebben toen onsvertrouwen gezet op een voorzitter,wat Dirk Scheringa naast hoofdsponsor ook was.

Martijn Ruijter, accountmanager, De Graafschap, geefthetzelfde weer van zijn club.

50Voorwoord

De ideale situatie is dat sponsoren 3-jarige contracten aangaan met DeGraafschap. Omdat het bij De Graafschap ieder seizoen afwachten is of erEredivisie of Eerste Divisie wordt gespeeld kiezen veel sponsoren voor eeneenjarig contract. Wel zijn er een aantal constructies dat wanneer De Graafschapbijvoorbeeld promoveert of in de Eredivisie blijft dat het contract dan wordtverlengd.Men betaald voor het aantal seats dat men heeft of voor de reclame-uitingen diemen heeft. Er is geen constructie dat de Seats duurder worden wanneer deprestaties beter zijn. Wel wordt er ieder seizoen overlegt wat de nieuwe prijs vande Seats moet zijn, het kan dus zo zijn dat wanneer de prestaties beter zijn deSeats ook duurder worden maar dit is niet

standaard.Bij De Graafschap is de crisis terug te zienbij de kleinere bedrijven die sponsor zijn. Zijkiezen ervoor om een lager bedrag tesponsoren of om helemaal te stoppen metsponsoren. Qua aantal is De Graafschap er,door de promotie van afgelopen seizoen, ditseizoen fors op vooruit gegaan.In het hedendaagse voetbal zie je vaak datclubs hun eeuwenoude stadionnaamveranderen in de naam van hun sponsorvoor een berg met geld. Maar bij de

Graafscha zien we het niet snel gebeuren met De Vijverberg.

Bij De Graaschap hebben wij veel contactmomenten met de sponsoren. Dit kanzijn op een formele en een informele manier. De formele contacten zijn erminimaal 2 maal per seizoen. Er is een bedrijfsbezoek dat de Accountmanagerverricht en daarnaast zijn er contractonderhandelingen met de sponsoren. Deinformele contacten zijn er ongeveer om de 2 weken. Dit zijn vaak bijeenkomstendie georganiseerd zijn voor de sponsoren.De meeste van onze sponsoren streven naar regionale bekendheid omdat zij eente klein sponsorbudget hebben om echt nationale bekendheid te genereren. Deshirtsponsor bijvoorbeeld streeft wel naar nationale bekendheid en krijgt ook veel

aandacht in de media tijdens uitzendingen van Studio Sport & Eredivisie Live.De meeste van onze sponsoren zijn alleen actief in voetbal omdat dit de grootstesport van Nederland is. Daarnaast heeft De Graafschap het grootste regionale

51Voorwoord

netwerk van Oost-Gelderland. Het is dus voor hen het meest gunstig om hiersponsor te zijn.De grote bedragen die wij ontvangen zijn echt te vinden bij de shirtsponsoring.Onze shirtsponsor is ook de hoofdsponsor van De Graafschap. Daarnaast wordthet meeste geld gegenereerd uit de verkochte Seats.

Bovenstaande tabel toont de 18 Eredivisie clubs met hun totalesponsorinkomsten, hun aantal sponsoren en de gemiddelde sponsorbijdrage. Degemiddelde sponsorbijdrage op clubniveau worden berekend door de totalesponsorinkomsten van de BVO te delen door het aantal clubsponsoren.De Graafschap heeft in totaal dus 417 sponsoren die gemiddeld €15.000,00 EnAZ heeft 808 sponsoren die gemiddeld €18.000,00 investeren.Naast de sponsoren van de clubs van de Eredivisie ook nog een klein overzichtjemet de sponsors van de Eredivisie zelf:

2. Hoeveel geld gaat erom in de sponsoring in de

voetballerij?

De voetballerij is in Nederland volkssport nummer één en de grote bedrijvenwillen zich linken aan deze sport. Is het vanzelfsprekend dat er in hetNederlandse voetbal dan ook het meeste geld omgaat? Dat wordt duidelijk indeze paragraaf.

Eredivisie

52Voorwoord

We starten met de inkomsten van de Nederlandse voetbalclubs in de Eredivisie,seizoen 2009/2010.Alle clubs proberen natuurlijk een zo lucratief mogelijk contract af te sluiten meteen sponsor, het liefst een sponsor die ook bij de filosofie van hun club past, eenfilosofie waar sponsor en gesponsorde zich in kunnen vinden. Een samenwerkingwerkt natuurlijk het beste als zowel de sponsor als de club tevreden zijn metelkaar. Er zijn clubs die vooral zelf veel op zoek gaan naar sponsors. En clubs diede sponsors eerder naar hun laten komen. Wanneer het laatste het geval is,betekent dit echter vaak wel dat je een club van naam hebt, nationaal alsinternationaal gezien.De betere clubs hebben vaak het voordeel dat ze een groot aanbod hebben vansponsors en subsponsors. Een topclub als Ajax heeft bijvoorbeeld liever geenkleine regionale sponsors. Ze hebben liever één grote sponsor waaraan zeevenveel geld verdienen. Deze grote sponsors verwachten ook dat de clubvervolgens buiten hen, niet te veel kleine sponsors aan zich bindt, zodat de grotesponsor zelf meer in het nieuws is wanneer de club in de media komt.

Bovenstaande tabel geeft de sponsorontvangsten in het seizoen 2009/2010 weer.We bekijken nu alleen de totale ontvangsten van alle sponsors en niet naarhoeveel sponsors de club heeft. Wat hedendaags vaak in het nieuws is, is deopkomst van de’ provincieclubs’. Ze doelen dan op clubs die niet uit grote stedenkomen als Amsterdam, Rotterdam, Eindhoven en Utrecht.Aan de sponsorinkomsten is dit gegeven duidelijk nog niet zichtbaar. Wat opvaltis dat Ajax er nog steeds ruim bovenuit steekt. Uit verschillendemarktonderzoeken van Infostrada Sport via Voetbal International is ook geblekendat Ajax nog steeds de populairste club is van Nederland. De achterban van declub is groter dan die van Feyenoord en PSV, nummers twee en drie op de lijstvan grootste achterban, samen. Dit zijn voor sponsors natuurlijk uitermateinteressante statistieken. Hier moet wel bij vermeld worden dat het voorsponsors die minder te besteden hebben ook minder interessant is. Wanneer zijeen club sponsoren komt deze uit hun regio en zijn ze daar meer dan gelukkig

mee.Ajax krijgt dus nog de meeste inkomsten mede door haar hoofdsponsor Aegon,ondanks dat de club uit de hoofdstad al 6 jaar geen kampioen van Nederland

53Voorwoord

meer is geworden. Club in verval Feyenoord staat nog op een respectabele derdeplaats. Dit ook door de grote naam, historie achterban die de club nog steedsheeft. De Rotterdammers presteren al jaren ver onder de maat, de vraag is dushoelang de sponsors nog hun naam aan de club willen binden. Wanneer de clubbijvoorbeeld zover afzakt dat de Jupiler League (2e divisie) bereikt wordt zal deinteresse van veel sponsors wel gaan afnemen.Uit de tabel valt verder op dat Twente en AZ hard aan de weg timmeren en datSC Heerenveen haar zaakjes nog steeds goed op orde heeft.

Onderstaande tabel toont de 18 Eredivisie clubs met hun totalesponsorinkomsten, hun aantal sponsors en de gemiddelde sponsorbijdrage.*De hieronder berekende gemiddelden zijn beïnvloed doordatbusinessseathoudersen dergelijke niet zijn uitgesplitst. Deze maken deel uit van de zogehetencommerciële exploitatie enzijn groot in aantal, waardoor zij het berekende gemiddelde beïnvloeden en

drukken.

Aan de bovenstaande tabel te zien, zie je dat de traditionele top 3 het meestegeld ophaalt en ook de hoogste gemiddelde sponsorbijdrage hebben. Ze kiezener bewust voor een zo laag mogelijk aantal sponsors aan zich te binden zoalsbovenstaand beschreven.

54Voorwoord

Dezetabel gaat over de gegevens uit het seizoen 2008/2009 en hieronder deeindstand van dit seizoen.1 AZ 10 Vitesse

2 FC Twente 11 NEC

3 Ajax 12 Willem II4 PSV 13 Sparta Rotterdam

5 SC Heerenveen 14 ADO Den Haag

6 FC Groningen 15 Heracles Almelo

7 Feyenoord 16 Roda JC

8 NAC Breda 17 De Graafschap

9 FC Utrecht 18 FC Volendam

De rode trendlijn geeft aan hoeveel punten er gemiddeld werden behaald bij eenbepaalde netto omzet, gegevens op de y-as duiden op het aantal verdiendepunten. De gegevens op de x-as is de netto omzet (X 1000).Wat opvalt en logisch is, is dat de clubs die goed presteren het meeste geldbinnenslepen.

55Voorwoord

Bovenstaande tabel geeft het seizoen 2008/2009 weer in netto resultaten. Hetnetto resultaat is het bedrijfsresultaat (totale netto omzet – totale bedrijfslasten)na rentebaten, Rentelasten, belasting en vergoedingssommen. Denk bij devergoedingssommen aan de transfers.Gezamenlijk hebben de clubs in de Eredivisie een negatief netto resultaat van €31,0 miljoen. Acht clubs hebben een positief netto resultaat.De clubs in de Jupiler League hebben in het seizoen 2008/2009 gezamenlijk eennegatief netto resultaat van € 10,2 miljoen. Zes clubs noteren een positief nettoresultaat.In de drie voorgaande seizoenen was het netto resultaat in de Eredivisie nogpositief. Dit heeft natuurlijk alles te maken met de crisis.

Hoewel de Jupiler League in het seizoen 2008/’09 een negatief netto resultaatkent, ishet netto resultaat iets verbeterd ten opzichte van 2007/2008. Dit betekent datze de goede weg zijn ingeslagen.

56Voorwoord

In bovenstaande sponsorpiramide worden alle sponsoren van de clubsgerangschikt naar groottein zes categorieën.Gemiddeld heeft een Eredivisieclub 494 sponsoren. In zijn totaliteit telt deEredivisie

8.900 sponsoren. Hiervan valt 50% in de categorie die € 5.000 tot € 20.000 per jaar sponsort en 39% in de laagste categorie tot € 5.000.

57Voorwoord

Buitenland

In bovenstaande tabel staan de totale inkomsten van de rijkste clubs van Europa.Het verschil tussen de Europese topcompetities en de Eredivisie is enorm. RealMadrid is nummer één op deze lijst met ruim 400 miljoen euro.

1. Real Madrid, Bwin, € 139,2 miljoen, 35%2. FC Barcelona, * Etisalat en Betfair, € 112 miljoen, 31%3. Manchester United, Saudi Telecom, AIG € 82,2 miljoen,

25%4. Bayern München, T-Home € 159,3 miljoen, 55%5. Arsenal, Emirates, € 56,5 miljoen, 21%6. Chelsea, Samsung, € 11,7 miljoen, 26%7. Liverpool, Carlsberg, € 79,5 miljoen, 37%8. Juventus, New Holland Group, € 54,3 miljoen, 27%9. Inter Milaan, Pirelli, € 52,6 miljoen,

27%10. AC Milan, Bwin, € 64,1 miljoen, 33%

Bovenstaande gegevens tonen de top 10 clubs met de hoogste totale inkomensmet daarachter hun hoofdsponsor(s). Het bedrag dat de club aan sponsorgeldenontvangt en uiterst rechts de sponsorontvangsten als percentages van de omzet.

* Het sponsorinkomen van FC Barcelona is veel lager dan het zou kunnen zijn.De belangrijkste shirtsponsor is namelijk Unicef. FC Barcelona doneert geld aanUnicef in plaats van Unicef aan FC Barcelona. Volgend jaar zal dit niet langer hetgeval zijn. FC Barcelona is in zee gegaan met de Qatar Foundation. Qatar

Foundation zal in het eerste jaar 166 miljoen euro bijschrijven. Nederlandselegende Johan Cruijff uitte zich uiterst kritisch over dit contract. Hij vond het

58Voorwoord

initiatief om met Unicef op het shirt te spelen beter voor de wereld en was ertrots op dat FC Barcelona het enige team ter wereld was die op deze manier eenorganisatie steunde.

Shirtsponsoring

Bovenstaande grafiek toont de waarde van de shirtsponsoring in 6 Europesetopcompetities de Barclays Premier League uit Engeland, de Ligue un uitFrankrijk, de Duitse Bundesliga, de Italiaanse Serie A, de Nederlandse Eredivisieen de Primera Division uit Spanje. Deze waarde blijft maar stijgen.De waarde van shirtsponsoring is nog nooit zo hoog geweest namelijk meer dan

470 miljoen euro. De stijging van de waarde van shirtsponsoring dit jaar bedroeg18 procent met de gegevens vergeleken van vorig jaar.

De waarde van shirtsponsoring inde Eredivisie blijft ongeveer gelijkmet het vorige jaar. Deze gingmet één miljoen euro omlaagnaar 42 miljoen euro. Dit is maarliefst 86 miljoen euro minder dande totale jaarlijkse inkomsten uitshirtsponsoring in de PremierLeague. Deze competitie staat opéén met de Duitse er vlak achterhen. Na deze competities volgenachtereenvolgens de Serie A,Ligue 1, Primera Division en deEredivisie.

59Voorwoord

Na alle gegevens over shirtsponsoring te hebben verzameld is het interessant teweten te komen welke sectoren er het meest geïnteresseerd zijn in deshirtsponsoring en welke sectoren er dan het meeste sponsoren. De sectorfinanciële dienstverlening/verzekeringen gaf de meeste miljoenen uit aanshirtsponsoring. Daarna kwam de sector kansspelen en loterijen. Alle sectorengaven afgelopen seizoen meer geld uit dan het seizoen ervoor behalve deenergieleveranciers. Zij spenderen nu 2,3 miljoen euro minder dan de 43,4miljoen euro in de vorige jaargang.

Onderstaande tabel geeft de teams met de hoogste inkomsten aanshirtsponsoring weer.

60Voorwoord

U ziet dat Manchester United bovenaan staat en niet Real Madrid dat in het jaar2008/2009 nog bovenaan stond in de lijst met de meeste totale inkomsten. Ditwil dus niets zeggen over de gegevens van shirtsponsoring. Manchester Uniteden Liverpool FC hebben sinds afgelopen zomer beide een nieuwe shirtsponsor enzij incasseren dan ook de meeste miljoenen van alle clubs. De sponsors zijn AONen Standard Chartered (beide sector financiële dienstverlening/verzekeringen) enzij geven op jaarbasis 23,6 miljoen euro uit om op het shirt van de twee topclubste mogen staan. Bwin (Real Madrid), Deutsche Telekom (Bayern München) enSamsung (Chelsea) completeren deze top vijf.Al deze enorme bedragen zijn niet aan Nederlandse clubs besteed. De kloof lijkt

juist alleen maar groter te worden. Daarom willen Nederlandse clubs dat hunbeste spelers niet zo snel naar het buitenland vertrekken zodat ze deNederlandse clubs aan meer sportieve successen kunnen helpen. Dit leidt ookweer tot een stijging van interesses van sponsors. Ajax is behaalt nog steeds hetmeeste geld uit shirtsponsoring. Aegon betaalt per jaar 10 miljoen euro.

Conclusie:

Zoals eerder in dit werkstuk te zien gaat er 20 miljoen euro om aan desponsoring in het schaatsten 30 miljoen euro in wielrennen en 270 miljoen europer jaar in de sponsoring van het voetbal. Deze verschillen waren te verwachtenwant voetbal is de meest beoefende sport in Nederland. voetbal trekt de meestetoeschouwers en is dus voor veel sponsors de aantrekkelijkste sport om tesponsoren.

61Voorwoord

Hoofdstuk 7 Economische

crisis1. Hoe reageert de sportsponsoring op de (effecten van

de) economische crisis?

“Of het nu cultuur is of sport, maakt dat geen verschil. Ook de sport voelt decrisis. Aan de andere kant worden er nog steeds grote sponsorcontractengesloten en stijgen de sponsorinkomens. Als je bijvoorbeeld kijkt naar Amerika,daar zijn de sponsorgelden in 2010 voor Football, Basketball, Honkbal en

ijshockey met 7% gestegen naar 2,3 miljard dollar.” Vertelt Niels Cannegieter,sportmarketeer, Triple Double

Uit een onderzoek van Markteffect met 120 bedrijven en onze interviews zijn wijtot de volgende conclusies gekomen:

“Er wordt natuurlijk kritisch gekeken naarbudgetten en de financiële crisis maaktdat je als bedrijf nog een extra met destofkam door je projecten heen gaat. Datbetekent echter niet altijd dat je perseveel bezuinigd, maar vooral probeert de

budgetten beter te verdelen en effectieverin te zetten.Wel is het zo dat bij keuzes tussenbijvoorbeeld het oplossen van bepaalde

klachten of een bepaald sponsorship, dat eerste toch wat zwaarder weegt.”Antwoordt Seré Seesing, Communicatiemanager Sponsoring & Evenementen, INGNederland, op de vraag Wordt er door de financiële crisis op Sport Sponsoringbezuinigd door de ING en zo ja waarom?

Ten eerste is aan de bedrijven gevraagd of zij gevolgen hebben gemerkt van deeconomische crisis. Het grootste gedeelte, 61%, voelen geen consequenties vande economische crisis. Dit is vooral omdat het gaat om langlopende contracten.

Barbara Westendorp, assistent woordvoerder, PricewaterhouseCoopers, zegthierover: “Een sponsorcontract wordt afgesloten voor enkele jaren, hierop heeftde crisis alleen invloed indien het contract afloopt en herzien moet worden. In hetgeval van KNVB Hoofdsponsoren staat hier een vast bedrag voor, wat dus niet isveranderd door de crisis.” Ook Olga Toet, Manager sponsorzaken, Staatsloterij,vertelt ons hetzelfde “Wij hebben een contract van 3 of 4 jaar, die wordenafgemaakt, dus op dit moment is er niks veranderd aan ons budget. En alsgrootste staatsloterij van Nederland voelen wij sowieso niet veel van de crisis enook de vaste spelers die waren afgevallen doen nu eigenlijk weer mee, waardoorwij ook bij het vernieuwen van ons contract waarschijnlijk geen kleiner budgetzullen hebben.”Ieke Tromp, Communicatieadviseur, Rabobank, merkt iets anders op: “Wemerken dat er een enorme toename is van sponsorverzoeken. Het is steedsmoeilijker om sponsors te vinden in deze tijden. Wij hebben een strak beleidsplan

62Voorwoord

waar staat waar de verzoeken aan moeten voldoen. Past het binnen deze criteriadan kan men een bijdrage verwachten.” Erik ruts, adviesbureau Sponsorbrein zegt: “Bedrijven kijken op dit moment welveel kritischer naar wat sponsoring het oplevert. Als dat te weinig is, trekken zezicht terug.”Ruts vertelt er dan wel bij dat er ook positieve kanten zitten aan het nu beginnenmet sponsoren: “Als je nu instapt in sponsoring, levert dat extra sympathie op. Jewekt op z’n minst de indruk dat het goed gaat met je bedrijf.”Volgens Markteffect geeft 1% van de ondervraagde bedrijven aan dat zijpositieve gevolgen merken van de crisis.

32% zegt dan weer dat zij negatieve gevolgen hebben gevoeld in hunonderneming. Zo ook Maartje Reubsaet, Marketing & Sales, Born Sportscare, zijverteld dat bij hun er een steeds kleiner budget vrijkomt voor sportsponsoring.Andere negatieve gevolgen waaruit de bedrijven konden kiezen waren devolgende:

Willem van Putten, ondernemer van zelfstandige horecagroothandel Gepu,vertelt in krantenartikel Voor wat hoort wat dat zij sponsoren in geld, goederenen (kortingsacties) “Door de crisis is het budget wat lager en sponsoren weminder in geld en meer in goederen. Een doosje kroketten doneren is voor ons

goedkoper dan geld te geven. Ik sponsor sowieso liever in spullen; dan weet ikwaar het terechtkomt. Met geld is dat altijd afwachten. Een ander gevolg van decrisis is dat we scherper op de voorraad letten en ons assortiment opschonen.Hierdoor gaan er artikelen uit, die komen dan vrij om weg te geven.”

Uit het onderzoek in 2009 van Markteffect kwam op de vraag wat er zougebeuren met de budgetten van de verschillende bedrijven dit antwoord:

63Voorwoord

Frank Jonker, accountmanager, AZ, merkt op dat er dit jaar relatief iets mindersponsoren hun contract hebben verlengt door de crisis. Waardoor er bij de clubook bezuinigingen worden toegepast.

Martijn Ruijter, accountmanager, De Graafschap, ziet het vooral bij de kleinesponsoren. Zij sponsoren in kleinere bedragen of stoppen met sponsoren. Maarwat betreft de grote sponsor, die blijft hetzelfde.

Jan Driessen, directeur communicatie, Aegon, vertelt in NRC Focus dat het nu,tijdens de economische crisis, helemaal belangrijk is om na te gaan wat we nueigenlijk sponsoren. En of er wel genoeg rendement uit die sponsoring komt.“Aegon is de derde sponsor van Nederland met een budget van 18 miljoen euro

per jaar, exclusief activatie. Dat geld is goed besteed, ik weet zeker dat het meeroplevert dan het kost. We onderzoeken alles wat mogelijk is, maar het is eenillusie dat ik dat ook allemaal hard kan maken. Het is een onderbouwdeinschatting. Het wordt in deze tijden steeds belangrijker om precies te weten watsponsoring oplevert. Maar ik heb daarvoor het ultieme onderzoek nog nietgevonden. Wat is bijvoorbeeld de waarde van trotsere medewerkers?”

Conclusie:Vooral de kleine sponsor zal volgens ons gaan bezuinigen of zelfs stoppen metsponsoren. Maar de grootste zullen veel minder van de crisis voelen en ook doorblijven gaan met de sponsoring. Elk bedrijf zal waarschijnlijk wel goed de

sponsorcontracten hebben nagekeken. Een erg belangrijk punt tijdens deze crisisom toch de topsport te kunnen laten bestaan is het contact tussen de sponsor ende gesponsorde partij.Over het contact dat deze twee samen hebben zegt Olga Toet, Managersponsorzaken, Staatsloterij, het volgende: “Wij hebben wekelijks contact met deKNVB, er zijn veel momenten dat we gewoon in de auto elkaar bellen en pratenover de zaken. Ook zitten we eens in de drie maanden om de tafel met hardefeiten en cijfers, daar bekijken we wat er beter kan. Ook tijdens de wedstrijden ende 50 evenementen is het contact met de gesponsorde partij volgens onsbelangrijk. Er moeten duidelijke afspraken zijn over tegenprestaties, geld of contact. Ik geloof dat dit een heel belangrijk punt is, het contact tussen deStaatsloterij en de KNVB, om een sponsorcontract optimaal te benutten, voor

beide partijen.”

64Voorwoord

Nu het toch beter gaat met velen bedrijven geloven wij dat het geld dat omgaatin sportsponsoring toch zal blijven toenemen, meer hierover in hoofdstuk 9.

Hoofdstuk 8 Reactie op

ontwikkelingen1. Wat is de reactie van sportsponsoring op veranderingen

en ontwikkelingen in de sport?

Veranderingen en ontwikkelingen in de sport vinden constant plaats. Vansynchroonzwemmen tot paardrijden, van rugby tot tafeltennis. Een goedeprestatie kan gevolgen hebben voor het contract dat op dat moment tussen desponsor en de sporter of het team geld. Slechte prestaties doen dit natuurlijk ook

maar ook supportersrellen of dopingperikelen kunnen enorme invloed hebben opde relatie tussen de gesponsorde en de sponsor. Van de afgelopen tien jaarhebben wij de interessantste eruit gepikt.

AZ Alkmaar landskampioen 2008/2009

Sponsor: DSB Bank

AZ Alkmaar werd in 2009 voor het in eerst in haarhistorie landskampioen van de Eredivisie. In hetseizoen 2006/2007 was de club de titel misgelopenop de laatste speeldag door met 3-2 te verliezenvan Excelsior. De ontlading dat het in 2009 wellukte was vanzelfsprekend enorm.

65Voorwoord

Gevolgen

Deze prestatie had natuurlijk gevolgen voor de sponsor in die tijd van AZ, DSB.De DSB Bank was de bank van Dirk Scheringa. Bij DSB was het altijd opmerkelijkdat je tegen een extreem lage rente hoge bedragen kon lenen. Uiteindelijk is de

bank mede door toedoen van Pieter Lakeman gevallen en verloren duizendenmensen een hoop geld. Dat terzijde was het succes in 2009 ook aan DSB te zien.Uit een enquete van DSB die het destijds hield was te zien dat er een stijging wasvan de personen die de bank DSB gingen gebruiken. DSB speelde ook goed in ophet succes van AZ door extra reclames op tv en andere media te plaatsen,verwijzend naar het succes van hun club AZ.Dirk Scheringa besloot voor de titel een nieuw stadion te bouwen met de naamDSB Stadion. Dit deed hij omdat de verbeterde prestaties ervoor zorgden dat detoeschouwersaantallen bleven stijgen. Het kleine stadion de Alkmaarderhout(capaciteit 7800) kon de bezoekersaantallen nietmeer aan een uitbreiding was noodzakelijk. HetDSB Stadion was een feit, maar zoals iedereen weetliep het verhaal niet zo sprookjesachtig af als hetbegon.AZ heeft nu een nieuwe hoofdsponsor gevonden inAFAS Software. Dit bedrijf heeft ook destadionnaam overgenomen (AFAS Stadion). Deprestaties van AZ vallen niet tegen en de club is ergelukkig bovenop gekomen.

Dirk Scheringa

Yuri van Gelder betrapt op Cocaïne

Sponsor: Lotto

Yuri van Gelder is een Nederlandse topturner die zich kanmeten met de beste turners ter wereld. Hij won veletoernooien, zo werd hij in 2005 europees- en wereldkampioen.In 2008 en 2009 werd hij ook europees kampioen. Iedereenwas blij met Yuri want hij zette Nederland weer op deinternationale turnkaart. Totdat het gebruik van cocaïne tottwee keer toe werd gesignaleerd. Het leven van Yuriveranderde compleet.

Gevolgen

In de turnsport heb je sponsors die de turnbond sponsoren en er zijn sponsors diede sporter individueel sponsoren. Yuri van Gelder had vele sponsors maar zijnhoofdsponsor was Lotto.Nadat echter bekend werd dat Yuri van Gelder voor de tweede keer cocaïne hadgebruikt was voor Lotto de maat vol. Althans, de KNGU kwam naar buiten methet bericht dat Yuri van Gelder niet meedeed aan het WK door het gebruik vancocaïne. Van Gelder ontkent dit nog steeds en meldde dat hij er met zijn hoofdniet bij was. De Waalwijker is ook niet positief bevonden dus zijn er ook nogsponsors die geloven in zijn onschuld. Voor Lotto was het kwaad al geschied enze zijn niet bereid om op hun besluit terug te komen. Mede doordat Lotto na zijn

66Voorwoord

eerste gebruik van cocaïne al sprak dat een tweede betrapping op doping zouleiden tot het dichtdraaien van de geldkraan.

Yuri hield nog wel tal van sponsors over. Zij wachten op een definitief antwoordof van Gelder wel heeft gebruikt, of toch niet.

Dopinggebruik Thomas Dekker

Sponsor: Rabobank

Hem werd door kenners een gouden toekomst voorspeld. Hij zou groter zijn dan Joop Zoetemelk. Thomas Dekker was de trots van de Rabobank. Hij zou de Tourde France gaan winnen wanneer hij ouder was en hij was een enorm talent bij de

jeugd.Zoals het er echter nu uitziet, lijkt het erop dat Thomas Dekker enkel een eeuwig

talent zal blijvenHij won de Tirreno Adriatico in 2006 en een hoop etappes in belangrijke ronden.In 2009 werd echter bekend dat Dekker in 2007 EPO had gebruikt. Een bekendevorm van doping onder wielrenners. Dekker bekende en werd geschorst tot juli2011.

Gevolgen

In het hoofdstuk over wielrennen wordtuitgelegd hoe de wielersport in elkaar zit.Daar valt te lezen dat alle renners onder

contract staan bij een team. Thomas Dekkerreed bij Rabobank. De bank stond na zij

67Voorwoord

bekentenis van het gebruik van EPO voor een lastige keuze. De bank schadeaanbrengen door een renner een tweede kans te geven na het gebruik vandoping of een toptalent ontslaan waardoor er een kans is dat hij voor andereteams veel prijzengeld gaat opleveren. De bank koos voor de eerste optie. Zeontsloegen Thomas Dekker uit belang van de Rabobank.Niet alleen de Rabobank stond uiteindelijk achter het ontslag, ook ThomasDekker wilde weg. Het talent en Rabobank hadden al eerder conflicten overbijvoorbeeld de Tour de France. Thomas Dekker werd thuis gelaten en hij was hethier absoluut niet mee eens. Het gebruik van EPO was voor Rabobank dedruppel, die iedereen al aan het voelen komen.

Supporters ADO Den Haag bestormen het veld

Sponsor: DSW

ADO den Haag staat erom bekend dat het een zeer meelevende aanhang. Niet alhet publiek dat bij ADO komt kijken is erg beschaafd. Zeker de harde kern niet.Ze laten vaak van zich horen. Zowel in positieve zin als in negatieve zin. Wanneerde prestaties in Den Haag tegenvallen roert het publiek zich. Zeker in dewedstrijden tegen Ajax en Feyenoord wil het publiek strijd zien. Als de prestaties

tegen blijven vallen is het geen pretje om trainer te zijn bij ADO. Frans Adelaarheeft dit gemerkt. Op 19 november 2006 bestormen de fans het veld in dewedstrijd tegen Vitesse. Ze eisen dat de trainer de club verlaat en met succes.Adelaar vertrekt dezelfde dag nog en oogt aangeslagen maar de fans lieten ookde club met een extra probleem achter. DSW, de hoofdsponsor wil vertrekken.

Gevolgen

DSW was niet gediend van dit gedrag van de fans. Ze hadden eerder al het huisvan Adelaar bekogeld met eieren en ook dit was in de media gekomen. Dit isslechte reclame voor een sponsor en voor DSW was de maat vol. Ze besloten te

stoppen met sponsoring. De zorgverzekeraar kwam daar later wel op terug. Zewilden nog wel sponsoren maar hun naam moest per direct van het shirt

68Voorwoord

verdwijnen. Aan het einde van het seizoen besloot DSW alsnog te stoppen metsponsoren. De fans hadden dus invloed op de club op een negatieve manier.

Hoofdstuk 9 Toekomst1. Wat is de toekomst van sportsponsoring?

De toekomst van sportsponsoring is geenveelbesproken onderwerp als het gaat over desportwereld. Het gaat vaak over prestaties van deteams. Na de crisis is er echter wel wat veranderd. InNederland hoor je vooral veel nieuws oversportsponsoring als er een Jupiler-League club aan derand van de afgang staat. In het jaar 2011 wordtdoor de media gesteld dat het ergste deel wel voorbijis en dat de toekomst wat betreft sportsponsoring errooskleurig uitziet. Grote vraag die nu rest is of dezestelling terecht is of dat we ons nog wel degelijkzorgen moeten maken voor de toekomst. Wat wel

69Voorwoord

een feit is, is dat de sector cultuur het kind van de rekening zal worden. KabinetRutte heeft het met de sector cultuur een stuk minder goed voor dan met desector sport. Hij heeft bekend gemaakt dat er bezuinigd zal gaan worden op decultuursector en dat de sportsector met het huidige budget verder kan.

In de gegevens is te zien dat er een stagnatie was in de sport in 2009. Oorzaak isnatuurlijk de economische crisis wat in hoofdstuk 7 uitgebreid is uitgelegd.

Toekomst

Wat voorspeld wordt door Niels Cannegieter, sportmarketeer van Triple DoubleSportmarketing is dat de sector sport er over het algemeen goed vanaf isgekomen en dat de sponsors alleen maar meer zullen gaan sponsoren. Vooral degrote sponsors zullen meer geld gaan investeren. Dit doen ze omdat detoeschouwersaantallen bij veel sporten weer zullen toenemen omdat de crisisvoorbij is. En de bevolking vindt sport vaak een fijne bezigheid, zowel om te

kijken als om zelf te beoefenen. Cannegieter meldt verder dat kleine bedrijvenhun sponsorgelden wel kunnen gaan inkorten omdat ze voorlopig nog niet overde crisis heen zijn. Dit kan ertoe leiden dat de allerkleinste clubs of verenigingenmoeten zoeken naar andere oplossingen om niet failliet te worden verklaard.Cannegieter: “Het ergste is achter de rug en ook kleine verenigingen weten diten proberen weer vooruit te kijken”.

Cultuur

De sportsector was uitermate opgelicht toen bekend werd dat er niet bezuinigdging worden op hun sector. Voor de grootste teams en clubs maakt dit geen heel

groot verschil maar voor de kleine clubs was het reden om een extra feest tevieren in hun clubhuis (VV Virtus teZevenbergen).De cultuursector zal door debezuinigingen van kabinet Rutte erwel onder leiden. Een voorbeeld isdat de BTW op kaartjes niet meer 6%zal zijn maar 19%. Cannegieter:“Voor veel mensen wordenvoorstellingen nu te duur en zullenze eerder hun geld op zak houden.

Voor de sport is het te hopen datdeze mensen nu eerder bijsportwedstrijden komen kijken”. “Al

70Voorwoord

trekt sport natuurlijk ook ander publiek aan dan cultuur, dit zal de toekomst uitgaan wijzen”. NielsCannegieter

Volgens ‘kenners’ schuilt er geen groot gevaar voor de sport als gevolg van debezuinigingen in de cultuursector. Zij zijn van mening dat de sector cultuur geendeel van de sportsponsors zal overnemen doordat er een extreem tekort ontstaatin deze sector.Sportmarketeer Cannegieter: “ Ik verwacht niet dat de sector cultuur veelsponsors zal overnemen die nu actief zijn in de sport. Sport en cultuur trekt totaalandere doelgroepen, waardoor ik verwacht dat sponsoren niet ineens van koerswisselen omdat de sector cultuur nu ineens hard acquisitie gaat plegen. Als ereen switch gemaakt wordt, gebeurt dit met andere motieven.

Ook wat betreft de sportsponsoring in Nederland is Cannegieter tevreden. “Na derecessie is in 2010 de magische grens van 1 miljard euro aan sponsorgeldendoorbroken”Conclusie: Na de recessie is de kans groot dat de kleine clubs weer uit het dalzullen krabbelen en de grote clubs zullen rijker en rijker worden doordat desponsors steeds meer te investeren hebben en ook werkelijk meer gaaninvesteren in de sport.

ConclusieBeantwoording van de hoofdvraag:

“Wat is het aandeel van sportsponsoring in de Nederlandse economie met

betrekking op de professioneel beoefende sporten voetbal, wielrennen en

schaatsen?”

Sportsponsoring beslaat meer dan 50% van de totale uitgaven aan sponsoring inNederland. 25% van het sponsorbudget in ons land ging uit naar voetbal.Uit het fieldresearch is gebleken dat de Nederlandse bevolking zich het meest

aangetrokken voelt tot de sport voetbal in tegenstelling tot de sportenwielrennen en schaatsen. Ook zijn de sponsors van het voetbal bekender dan desponsors uit het schaatsen en wielrennen.

71Voorwoord

In het voetbal ging in 2008 ongeveer 270 miljoen euro uit aan sportsponsoringvan de KNVB, de eredivisie en de Eredivisie clubs.In de Nederlandse schaatswereld werd 20 miljoen euro uitgegeven om de sportmogelijk te maken in het jaar 2008.In Nederland werd ongeveer 30 miljoen euro uitgegeven in 2008 aan desportsponsoring van het wielrennen.De totale sponsoring in Nederland in datzelfde jaar bedroeg ongeveer 925miljoen euro. De totale sportsponsoring uitgaven bedroegen in 2008 570 miljoeneuro.In 2009 steeg de totale sponsoring naar 950 miljoen, dat is een stijging 2.70%, desportsponsoringuitgaven stegen van 2008 naar 2009 met 5.26%, de nieuwesporsponsorbestedingen in Nederland in 2009 bedroegen 600miljoen euro.Na dit jaar was er een kleine stagnatie te zien in de bestedingen in het totalesponsorbudget en de sportsponsorbudgetten.De toekomst voor de sportwereld ziet er rooskleurig uit, sport kan niet meerbestaan zonder sponsoring. Op de sport wordt door Kabinet Rutte niet bezuinigd.

Reclame sla je om, maar sponsoring, dat beleef je!

SlotwoordIn Oktober kregen we de eerste voorlichting over een werkstuk dat bij alle

leerlingen bekend is.

Het profielwerkstuk. Meneer van Luijt en mevrouw Wijnen maakten ons direct

warm voor de opdracht. Een onderwerp was vrij snel gevonden en wat volgde

was een planning.

De planning had er alle schijn van dat, wanneer het goed uitgevoerd zou worden,

het werkstuk een groot aantal bladzijden zou omvatten.

72Voorwoord

Deze verwachting werd, wanneer we kijken naar het resultaat, ook werkelijkheid.

We hopen echter dat de kwaliteit de kwantiteit van het werkstuk gaat

overstijgen.

Over het algemeen zijn we zeer tevreden over het resultaat. Voorl het

samenwerkingsverband en het contact met Mijnheer Gijzen verliepen volgens ons

vlekkeloos.

We vonden het erg interessant om onze deelvragen en hoofdvraag te

beantwoorden. Dit kan je oppervlakkig doen maar het was voor ons een

uitdaging om dieper op de onderwerpen in te gaan. Het gaf ons een kick om uit

interviews informatie te verkrijgen welke niet of nauwelijks op internet te vinden

is. Ook alle verzamelde informatie bundelen tot één geheel was prettig om te

doen. Je zag namelijk het werkstuk meer en meer vorm krijgen tot het

eindresultaat.

De enquête was voor ons een van de hoogtepunten. Aangezien deze niet alleen

aan onbekenden is verstuurd maar ook een familie en vrienden. We kwamenhierdoor te weten of zij veel van de sporten wisten of niet.

Natuurlijk waren er ook minder leuke kanten aan een werkstuk als deze. Denk

dan aan onbeantwoorde mails van bedrijven waar je heel graag meer van zou

willen weten.

Al met al waren er voor ons meer positieve kenmerken op te noemen dan

negatieve en dat hebben we te danken aan onze interesse voor het gekozen

onderwerp.

Tot slot willen we meneer Gijzen bedanken voor zijn hulp en medewerking. Hij gaf

ons de nodige steun waar wij erg content mee waren.

73Voorwoord

BronvermeldingBoeken:

sport. 101 boeiende vragen en verbazingwekkende antwoorden - Verbeeckpublic relations, beleid, organisatie en uitvoering - Groenendijk en van

HazekampAn international review of sponsorship research - Cornwell en Maignanadfo sportsponsoring - Lokerman en WestermannIn balans, management & organisatie - van Vlimmeren en de ReuterCommunicatiedossier sponsoring – van MarenAdfo sponsoring, theorie en praktijk – Lokermann

Basisboek entertainmentmarketing – Penseel en JanssenWolters/ Koenen Nederlands woordenboek

Krantenartikelen:

BN de Stem, Schaatsploeg DSB in grote onzekerheid,13 oktober 2009NRC Focus, Kunst, maar steeds meer wetenschapVan Laura Wennekes, Voor wat hoort wat, verkregen via Erik Ruts.De Volkskrant, Eredivisie leed vorig seizoen recordverlies, 24 november

2010DVD:

Le tour de France

Interviews:Ieke Tromp, Communicatieadviseur, RabobankBoy Sleddering, sponsoring, RabobankOlga Toet, Manager sponsorzaken, Staatsloterij

Barbara Westendorp, assistent woordvoerder, PricewaterhouseCoopersMaartje Reubsaet, Marketing & Sales, Born SportscareErik ruts, adviesbureau, SponsorbreinFrank Jonker, accountmanager, AZMartijn Ruijter, accountmanager, De GraafschapEduard Joannes, directeur vastgoed, KBC bankNiels Cannegieter, sportmarketeer, Triple DoubleBas Wouters van den Oudenweijer, Projecmanager Sponsoring, KPNSeré Seesing, Communicatiemanager Sponsoring & Evenementen, ING

Nederland

Websites:http://www.knvbexpertise.nl/http://en.wikipedia.org/wiki/Henri_Desgrangehttp://www.romeinspompeii.net/amphitheater1.html#driehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Liturgiehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Jaap_Edenhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Gaius_Cilnius_Maecenashttp://www.hplus.nl/index.php?

option=com_content&task=view&id=182&Itemid=35http://arno.unimaas.nl/show.cgi?fid=17500http://www.knvb.nl/partners/sponsors/staatsloterijhttp://www.knsb.nl/bond/sponsors/

http://www.knwu.nl/ http://schaatsen.nl/topsport-langebaan/teams

74Voorwoord

http://www.bobdejong.net/index.php?PHPSESSID=v6um084lhgvj88on9pnh1loj82&x841=52

08&pageid=1 http://www.essent.nl/content/overessent/actueel/archief/2009/svencouver_sven_kramer

_schaatst_energierekening_omlaag.html http://schaatsen.blog.nl/naast-de-baan/2009/10/19/schaatsers-dsb-zoeken-nieuwe-

sponsor-failliet-knsb-steuhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Rabobankwww.knvb.nlhttp://www.cijfersvanoranje.nl/worldcoach_project/www.az.nlwww.degraafschap.nlhttp://www.eredivisie.nl/www.uciprotour.comhttp://www.vacansoleilprocyclingteam.com/renners/

www.rabosport.tvwww.giant.comwww.agu.comwww.nike.comwww.enecotour.nl nl.wikipedia .org/wiki/Gianthttp://www.nusport.nl/overig/2350939/team-timmer-officieel-team-liga.htmlhttp://www.nrc.nl/nieuws/2010/12/28/marianne-timmer-stopt-per-direct-met-

schaatsen/www.vi.nlhttp://nl.wikipedia.org/wiki/DSB_Bank

http://www.trouw.nl/nieuws/sport/article3251813.ece/Van_Gelder_verliest_Lotto_als_spon sor.html

http://www.google.nl/imgres?imgurl=http://www.volkskrant.nl/static/FOTO/pe/8/16/5/med ia_xl_297890.jpg%3F20101013173701&imgrefurl=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/3704/Yuri -van-Gelder/article/detail/1032815/2010/10/13/Van-Gelder-is-zijn-sponsor-

kwijt.dhtml&usg=___45PbXSUC-

xtpU0ilU0yuQTJbGU=&h=624&w=468&sz=31&hl=nl&start=0&zoom=1&tbnid=n5n2KEh9cshS BM:&tbnh=139&tbnw=102&prev=/images%3Fq%3DYuri%2Bvan%2BGelder%2Blotto%26um %3D1%26hl%3Dnl%26sa%3DN%26rlz%3D1R2SMSN_nlNL387%26biw%3D1345%26bih%3D55 3%26tbs%3Disch:1&um=1&itbs=1&iact=rc&dur=417&ei=AxsqTYLyJ4qV8QOCyu2DBw&oei=A

xsqTYLyJ4qV8QOCyu2DBw&esq=1&page=1&ndsp=19&ved=1t:429,r:5,s:0&tx=88&ty=85

http://nl.wikipedia.org/wiki/Yuri_van_Gelderhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Thomas_Dekker_(wielrenner)

http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2698/Sport/article/detail/926226/2008/07/28/Vertrouwens breuk-Dekker-en-Rabo.dhtml

http://reclamewereld.blog.nl/sponsoring/2006/11/20/hoofdsponsor_dsw_haalt_naam_van_ ado-shirts

75Voorwoord

http://www.vi.nl/Nieuws-item/189007/Waarde-van-shirtsponsoring-in-Europa-blijft- stijgen.htm

http://www.rtl.nl/(/financien/rtlz/nieuws/)/components/financien/rtlz/2010/weken_2010/49/12

10_1155_barcelona_sponsortcontract_qatar_166_miljoen_5_jaar.xml

Planning8 oktober ’10Samen het onderwerp kiezen en een gesprek houden met meneer Gijzen overhet onderwerp. Ook samen een planning opstellen.

Voor 18 oktober ’10Opstellen van hoofdvraag en deelvragen en doorsturen ter controle naar meneerGijzen.

Voor 21oktober ’10Zoveel mogelijk bronnen verzamelen over het onderwerp.

21 oktober ’10

Gesprek met meneer Gijzen. Zoveel mogelijk mailtjes versturen naar mensen diewe zouden kunnen interviewen. Een enquête opstellen over hoe mensenreageren op sportsponsoring en een hypothese maken. Bekijken van deverschillende gevonden bronnen. En het opstellen van een voorwoord.

Week 43Met enquêtes de straat op en in laten vullen.Ingevulde enquêtes bekijken en uitwerken tot een conclusie.Steven zoveel mogelijk informatie zoeken over sponsoring in het wielrennen enLaurèl in het schaatsen.

24 november ‘10

Gesprek met meneer Gijzen.Zo veel mogelijk interviews afnemen.

5 december ’10Samen deelvraag 1 maken.

6 december ’10Samen werken aan de resultaten van de enquête. En meneer Gijzen deelvraag1, de hypothese en de resultaten van de enquête ter controle sturen.

7 december ‘10

Gesprek met meneer Gijzen over al geschreven stukken. Samen hoofdstuk 2schrijven

76Voorwoord

Voor 15 december ‘10Hoofdstuk 3 en 4 afmaken.

20 december ‘10Laatste PWS- dag. Gesprek met meneer Gijzen .

27 december ‘10Hoofdstuk 5, deelvraag 1 beantwoorden

28 december ‘10Hoofdstuk 5 afronden.

5januari ‘10Hoofdstuk 7 afronden en de opmaak van het werkstuk bepalen.

8 januari ‘10Hoofdstuk 8 en 9 afronden

9 januari ‘10Hoofdstuk 6 schrijven.

11 januari ‘10Schrijven van de conclusie en het slotwoord.

12 januari ’10Alles af, versturen naar meneer Gijzen voor laatste controle.

13 januari ’10Laatste opmaak verbeteringen. Uitprinten en binden van het eindwerk.

14 januari ‘10Inleveren van het profielwerkstuk.

77Voorwoord

Logboek 8 oktober ’10Gesprek met meneer Gijzen over het onderwerp. We zijn samen op zoek gegaannaar het onderwerp en de hoofdvraag op school. We hebben een planningopgesteld.

12 oktober ’10Opstellen van de hoofdvraag en verschillende deelvragen. Thuis samen aangewerkt en doorgestuurd voor controle naar meneer Gijzen.

18 oktober ’10Laurèl is op zoek gegaan naar informatie over sportsponsoring in de bibliotheeken op internet.

19 oktober ’10Steven is op zoek gegaan naar informatie over sportsponsoring in de bibliotheeken op internet.

21 oktober ’10Gesprek met meneer Gijzen op school. Aanwijzingen gehad over opbouw enopmaak van het werkstuk.

Thuis samen gewerkt aan informatie zoeken en mailtjes sturen naar mensen diewe kunnen interviewen. Enquête opgesteld en voorwoord en hypothesegemaakt. Steven heeft de DVD van de tour de France bekeken en daar de nodigeinformatie uit gehaald.

25 oktober ‘10Versturen van de enquête naar meneer gijzen.

Week 43We zijn elke dag wel bezig geweest met meer bedrijven en instanties te e-mailenom nog meer informatie te krijgen. Ook hebben we al een aantal mensengevonden met wie we over en weer e-mailen. Verder hebben we de enquêtes inlaten vullen door mensen via internet.

24 november ’10Naar Den Haag, we hebben een interview gehad met Olga Toet van deStaatsloterij en met Bas Wouters van den Oudenweijer van de KPN.

5 december ’10Samen deelvraag 1.

6 december ’10

78Voorwoord

Samen gewerkt aan de resultaten van de enquête. En meneer Gijzen deelvraag1, de hypothese en de resultaten van de enquête ter controle gestuurd.

7 december ‘10Gesprek met meneer Gijzen over al geschreven stukken. Voorwoord verstuurdnaar meneer Gijzen. Het samen schrijven van hoofdstuk 2 en een begin makenaan hoofdstuk 3 en 4.

12 december ‘10We hebben hoofdstuk 3 en 4 afgemaakt.

20 december ‘10Laatste PWS- dag. Gesprek met meneer Gijzen over het af krijgen van het geheleprofielwerkstuk.25 december ‘10Hoofdstuk 5, deelvraag 1 beantwoord, samen.

28 december ‘10Hoofdstuk 5 afgerond en een begin gemaakt aan hoofdstuk 7.

3 januari ‘10Hoofdstuk 7 afgerond en een begin gemaakt aan hoofdstuk 9. Opmaak van hetprofielwerkstuk gemaakt en alles samengevoegd.

8 januari ‘10Hoofdstuk 8 en 9 afgerond.

9 januari ’10Begin gemaakt aan hoofdstuk 6.

11 januari ‘10Schrijven van de conclusie en het slotwoord en einde gemaakt aan hoofdstuk 6.

12 januari ’10Alles af, verstuurd naar meneer Gijzen voor laatste controle.

13 januari ’10Laatste opmaak verbeteringen. Uitprinten en binden van het eindwerk.

14 januari ‘10

Inleveren van het profielwerkstuk.

Verder hebben wij de gehele periode, van 8 oktober tot half december, in contactgestaan met bedrijven om hierdoor informatie te verkrijgen.

79Voorwoord

BijlagenEen aantal ingevulde enquêtes vindt u op de volgende pagina’s.

80Voorwoord

Beste meneer/mevrouw. Geregeld wordt u geconfronteerd met uitingen van

sponsors. Met deze enquête willen wij de effecten meten van topsportsponsoringop u en dan met name in de volkssporten voetbal, wielrennen en schaatsen.

3. Wat is uw huidige sportprofiel?O Ik sport nietO Ik sport regelmatig*O Ik sport intens*O Ik sport zeer intens** regelmatig: 1-5u/week; intens: 5 -9u/week; zeer intens: meer dan9u/week

8. Ik ken de hoofdsponsors van de Nederlandse schaatsploegen.O Mee eensO Niet mee eens

81Voorwoord

10.Ik koop producten van een bedrijf die via de sport reclame maken eerderdan anderen.O Mee eensO Niet mee eens

11.Supportersrellen in het voetbal, dopingschandalen in het wielrennen enteleurstellende prestaties beïnvloeden mijn koopgedrag ten opzichte van

de bedrijven die die clubs of atleten sponsoren.O Mee eensO Niet mee eens

bespreken.O Het imago van het bedrijf verbeteren.O Via sponsoring een hogere klantenwerving realiseren.O Interesse door de raad van bestuur in de sport.

O anders, namelijk,………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

82Voorwoord

83Voorwoord

17.K ruis de sponsors van de Koninklijke Nederlandse Schaats Bond aan.O Ik ken er geenO Ik ken er wel, namelijk:

84Voorwoord

18.Zonder sportsponsoring zou topsport onmogelijk zijn.O Mee eensO Niet mee eens

O 19 – 25 jaarO 26 – 4O jaar

O 4O – 64 jaarO 65 jaar of ouder

3. Wat is uw huidige sportprofiel?O Ik sport nietO Ik sport regelmatig*O Ik sport intens*O Ik sport zeer intens** regelmatig: 1-5u/week; intens: 5 -9u/week; zeer intens: meer dan9u/week

4. De reclame in de sport (bv. shirtreclame of bordreclame) trekt mijn

aandacht.O Mee eens

85Voorwoord

O Niet mee eens

8. Ik ken de hoofdsponsors van de Nederlandse schaatsploegen.O Mee eens

O Niet mee eens

11.Supportersrellen in het voetbal, dopingschandalen in het wielrennen enteleurstellende prestaties beïnvloeden mijn koopgedrag ten opzichte van

de bedrijven die die clubs of atleten sponsoren.O Mee eensO Niet mee eens

13.Prestaties van het gesponsorde team / de gesponsorde atleet hebbeninvloed op mijn kijk op de bedrijven die hen sponsoren.O Mee eens

O Mee oneens

86Voorwoord

bespreken.O Het imago van het bedrijf verbeteren.O Via sponsoring een hogere klantenwerving realiseren.O Interesse door de raad van bestuur in de sport.O anders, namelijk,………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

87Voorwoord

88Voorwoord

18.Zonder sportsponsoring zou topsport onmogelijk zijn.

89Voorwoord

3. Wat is uw huidige sportprofiel?O Ik sport niet

O Ik sport regelmatig*O Ik sport intens*O Ik sport zeer intens** regelmatig: 1-5u/week; intens: 5 -9u/week; zeer intens: meer dan9u/week

90Voorwoord

8. Ik ken de hoofdsponsors van de Nederlandse schaatsploegen.O Mee eensO Niet mee eens

11.Supportersrellen in het voetbal, dopingschandalen in het wielrennen enteleurstellende prestaties beïnvloeden mijn koopgedrag ten opzichte vande bedrijven die die clubs of atleten sponsoren.O Mee eensO Niet mee eens

12.De overheid zou een verbod moeten instellen voor sportsponsoring dooralcoholproducenten.

14.Wat denkt u dat de belangrijkste reden voor een bedrijf is om sport tesponsoren?O De bekendheid van het bedrijf verhogen.O Gebruik maken van de sport om belangrijke klanten uit te nodigen en

zakenrelaties tebespreken.

91Voorwoord

O Het imago van het bedrijf verbeteren.O Via sponsoring een hogere klantenwerving realiseren.O Interesse door de raad van bestuur in de sport.O anders, namelijk,………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

92Voorwoord

93Voorwoord

18.Zonder sportsponsoring zou topsport onmogelijk zijn.O Mee eensO Niet mee eens

Profielwerkstuk Sport Sponsoring Bijna Definitief[1]

Documents

Transcript of Profielwerkstuk Sport Sponsoring Bijna Definitief[1]

Profielwerkstuk presentatie

INHOUDSOPGAVE - theresialyceum.nl · Pws profielwerkstuk profielwerkstuk profielwerkstuk profielwerkstuk Vrije deel verbreden/verdiepen verbreden/verdiepen verbreden/verdiepen verbreden/verdiepen

Blauw Research: ROI van Sponsoring - Presentatie Sponsoring Seminar Sponsor Tribune

Rotterdam Volleybal sponsoring mogelijkheden

Classic FM Live Sponsoring

cosmetica profielwerkstuk

Profielwerkstuk havo 5

Gaz'l Dossier de Sponsoring

bedankbrief sponsoring So Zenit

2016 ACMC - Sponsoring

Profielwerkstuk Elektrochemische cellen

Sponsoring Sponsoring Welkom bij de workshop Astrid en Miek Meldpunt Vrijwilligerswerk.

Profielwerkstuk over Luminescenties

Profielwerkstuk Windturbines

Profielwerkstuk Cryptologie

Sponsoring CVV Blauw-Wit (W)

Profielwerkstuk Yoghurt

Profielwerkstuk “Sportdrankjes”

ckv Mia Sponsoring informatie

Feestjaar wilrijk sponsoring