NATIONAAL SPORTVELDEN CONGRES

PRIVATISEREN WEER OP ZIJN RETOUR?

Hans SlenderLectoraat Sportwetenschap

VOORSTELLEN

• Docent sportmanagement• Onderzoeker lectoraat sportwetenschap• Coördinator KennisWerkPlaats

sportbeleid- en ondernemerschap• Projecten: - Visie-ontwikkeling sportparken

opdracht gemeente Groningen - Sportkaart van Nederland

INHOUD

1. Lectoraat Sportwetenschap2. Geschiedenis sportaccommodaties3. Privatisering4. Beleidsontwikkelingen5. Moderne sportvereniging

1. LECTORAAT SPORTWETENSCHAP

Stimuleren van sport en bewegen

Motorisch leren Ondernemen en sportbeleid

Optimaliseren van sport en presteren

Beroepspraktijk

SportsFieldLab Groningen

Outdoorlab; ICT en sensoren

Bewegingslab

Observatielab

Inspanningslab

Neuropsychologisch lab

Healthy ageing Ondernemerschap

5

2. GESCHIEDENIS

Civilisering Reglementering Institutionalisering

Sportificatie

ONTSTAAN SPORTVERENIGING

7

Gestart met private initiatieven

Tot en met de jaren ‘60-‘70 was sport voor de elite

8

Jaren ‘70: Externe democratiseringOpkomst gemeentelijke sportparken

SPORTVERZORGINGSSTAAT

Aanleg, exploitatie en onderhoud sportaccommodaties ligt bij de overheid.

Doelstellingt.a.v.

voorzieningen

Kwaliteitsniveau

Prijsniveau

Spreidingsniveau

(Gevarieerd aanbod)

10

Vanaf jaren ‘90 opkomst privatisering

3. PRIVATISERING

Taken die traditioneel door de overheid worden uitgevoerd overdragen aan een private partij ten behoeve van effectiviteit en efficiëntie.

Zwembaden en overdekte sportaccommodaties:1988: 40% privaat 2000: 60% privaat

Openlucht sportaccommodaties:1988: 13% privaat 2000: 21% privaat

VORMEN

Vaak gaat het om beheer en exploitatie van sportaccommodaties, maar soms ook om bestuurlijke en financiële verantwoordelijkheden.• Overdracht beheer/onderhoud aan vereniging• Overdracht beheer/onderhoud sportpark aan

gezamenlijke verenigingen (stichting)• Overdracht alle sportparken in een gemeente• Overdracht (al dan niet geheel) eigendom aan

grote vereniging of bedrijf

FACTOREN DIE EEN ROL SPELEN

Veelal kostenbesparing gemeenten of kerntaakdiscussiesoorzaak privatisering.• Wens gebruikers meer verantwoordelijkheid bij

het beheer en exploitatie• Willen beschikken over faciliteiten van een

hoger kwaliteitsniveau• Noodzaak bestuurlijke of ambtelijke

reorganisatie

KNELPUNTEN

Zowel positieve als negatieve ervaringen met privatiseringwaar te nemen.• Op peil houden of vergroten gebruik

accommodaties valt vaak tegen• Financiën bij de vereniging kunnen problemen

opleveren• Kwaliteit onderhoud laat soms te wensen over

Traditionele sportverenigingPassie

Vitale sportvereniging

Vermarkting/Commercialisering

Modernisering/Vermaatschappelijking

Professionalisering

Bron: Waardenburg & Boessenkool

4. BELEIDSONTWIKKELINGEN

Nieuwesportconsument

(ondernemende vereniging)

Druk overheid(moderne vereniging)

Ambitie

MAATSCHAPPELIJKE ROL SPORT

Doelstellingt.a.v. gebruik

Sportdeelname

Doelgroepen

Type activiteiten

Doelstellingalgemeen

Sociale integratie

Gezondheid

Samenwerking

STURINGSINSTRUMENTEN (1)

Juridisch:Wet- en regelgeving:eigendom, opstal, erfpacht, vergunning

Communicatief:Ondersteuning:consultenten, ondersteuners, sportloketInformatie en voorlichting:leveren informatie, voorlichting, website

STURINGSINSTRUMENTEN (2)

Economisch: Facilitering:aanleg, onderhoud, exploitatie, privatiseringFinanciering:tarieven, subsidies, garanties, prestatiecontactSportstimulering:participaties campagnes, activiteiten, sportpas

Rijk (VWS) Provincie Gemeenten Totaaloverheid

€ 103 miljoen

Presteren:€ 26 miljoen

Meedoen:€ 71 miljoen

Bewegen:€ 18 miljoen

€ 16 miljoen € 993 miljoen

Waarvan:€ 782 miljoen accommodaties

75 % vrije tijd25 % onderwijs

68 % van vere-nigingen huurt

€ 1.112 miljoen

Waarvan:€ 785 miljoen accommodaties

Bron: VWS, SCP en CBS

ROL VAN DE OVERHEID

Huisvesting22%

Inkoop kantine13%

Person-eel-

skosten12%

Wedstrijd-/reiskosten10%

Vrijwilligers-vergoeding

8%

Bond-scontribu-

tie8%

Onderhoud7%

Kapitaallasten6%

Overige14%

Totaal ruim € 1 miljard

UITGAVEN VERENIGING

21

5. Moderne sportvereniging

• Niet alleen eigen leden bedienen(maatschappelijke functie)

• Samenwerken met onderwijs• Sociale rol in de wijk• Naschoolse opvang• Laagdrempelig• Kwetsbare doelgroepen

GEVOLGEN VOOR GEMEENTEN

• Steeds meer integrale aanpak en samenwerking vereist, effecten worden gemonitored.

• Van communicatieve sturing en sportstimulering naar faciliteren en financiële sturing.

• Wellicht zelfs terugdraaien privatisering?

GEVOLGEN VOOR VERENIGING

Mogelijke nieuwe instrumenten:• Automatische subsidies worden minder

(bijvoorbeeld jeugdsubsidie)• Verschillende tarieven voor typen gebruiker• Maatschappelijke doelen als onderdeel van

prestatiecontracten• Meer samenwerking vereist• Zijn clubs hier voldoende op toegerust?

• Informele samenwerking tussen bespelers• (gezamenlijke) verenigingsmanager• Parkmanager in dienst

van de gemeente• Parkmanager in

dienst van commerciële partij of stichting

BEHEERVORMEN SPORTPARK

25

• Hans Westerbeek, Aaron Smith, Paul Turner, Paul Emery, Christine Green, Linda van Leeuwen & Berend Rubingh (2005). Management van sportaccommodaties en –evenementen. Nieuwegein: Arko Sports Media.

• Hiske Wiggers, Hans Slender & Kris Tuinier (2011). Visie op sportpark Hoogkerk. Groningen: Hanzehogeschool.

• Marieke de Groot (2008). Maatschappelijk actieve sportverenigingen in beeld. Amsterdam: DSP-Groep.

• Michel Ligtenbarg (2006). Privatisering en commercialisering van sportaccommodaties. Enschede: Universiteit Twente.

• Ministerie van VWS (2000). Privatisering van sportaccommodaties: gevolgd en gevolgen. Amsterdam: Van Dijk, Van Soomeren en Partners BV.

• Janine van Kalmthout & Caroline van Lindert (2009). Maatschappelijke rol sportverenigingen. ’s Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut.

• Remko van den Dool, Ruud van der Meulen en Koen Breedveld (2008). Van 60 naar 75. Bouwstenen voor een beleid gericht op een hogere sportdeelname. W.J.H. Mulier Instituut.

• Jan Boessenkool, Jo Lucassen, Maikel Waardenburg & Fons Kemper (2011). Sportvereniging tussen ambities en tradities. W.J.H. Mulier Instituut.

Vaktijdschriften: SportFM; SportAccom; Sportlokaal; Sport, Bestuur & Management; Sport&Strategie; SportknowhowXL

LITERATUUR