Preventieve geneeskunde;consultatie reisziekten

Wim Terryn

RZ Jan Yperman

Geschiedenis• 2° jaar opleiding;

– AZ St Jan Brugge; dr Johan Boelaert• HIV, Infectieziekten, Travel Clinic

• 6° jaar opleiding;– UZ Gent; prof dr Dirk Vogelaers: mijn “grote voorbeeld”

• infectieziekten• HIV kliniek• Consultatie reisziekten

• Staflid nefrologie 2003-2004– Transplantatie;

• immunosuppressie • Vroeg: bacteriële infecties• Na één maand: opportunistische infecties (PCP, CMV, toxoplasmose, atypische

mucobacteriën...)

RZ Jan Yperman• Geografisch; lacune

– Brugge, Gent, Brussel, Antwerpen– ...en Ieper

Reizigersdiaree• Meestal bacteriële infectie : water, rauwe groenten,

ongepelde vruchten. PREVENTIE: Flessenwater, zelfs voor tandenpoetsen. Koken van water. Chloramine tabletten (vuil water eerst filteren).– antacida (vooral PPI) hoger risico– meestal goedaardig; loperamide– ACEi en/of diuretica: tijdelijk stoppen bij ernstige diaree– Enterotoxigene E coli (ETEC)/ dysenterie: koorts, hevige

buikpijn, bloederige stoelgang: ZELFTHERAPIE antibiotica (volwassen: fluoroquinolone, kinderen; azithromycine. (evt snel bij sporters, immunosuppressie).

• amoebendysenterie (Gabbroral/Fasigyn): RO faeces voor parasieten, echo lever!

• geen preventieve antibiotica, geen nifuroxazide (Ercefuryl), geen parenterol, geen bactisubtil; nutteloos of schadelijk

Malaria: Afrika + Amazonegebied

• P falciparum (meest gevaarlijk), sterfte wereldwijd jaarlijks 3-3.5 miljoen mensen, vooral Afrikaanse kinderen, doch ook jaarlijks enkele Belgische reizigers. Mortaliteit 1%.

• Muggenbeetpreventie met DEET >20% (’s avonds; inactiveert zonnecreme) + Muskietennet– Chloroquineresistentie; enkel Malarone of Lariam (uitzonderlijk

Doxycycline)– Malarone; geen bijwerkingen, -D1 tot +D7, MET DE MAALTIJD

(absorpsie * 4) kostprijs!– Lariam;

• W1 tot +4W, goedkoop en efficiënt behalve bepaalde plaatsen in Azië• 1/20 bijwerkingen (angst, depressie, slapeloosheid); proefbehandeling

>3wekn• Contraïndicaties; depressie, ritmestoornissen

Malaria; KAARTEN!

THAILAND

Malaria; KAARTEN!

PERU

Malaria; KAARTEN!

PERU

“stand by treatment”;-malarone 4 co per dag met eten gedurende 3 opeenvolgende dagen

Gele Koorts

• virale hepatitis overgedragen door mug, mortaliteit 50 %

• endemisch Zuid Amerika en Afrika – epidemieën: landenlijst !

• verplichte vaccinatie in landen waar geen Gele koorts voorkomt, doch waar het klimaat zijn verspreiding mogelijk maakt – bv Thailand, Namibië, Zuid Afrika: dit ENKEL indien

men uit een land komt waar WEL Gele koorts voorkomt. Dus niet vanuit België

• levend vaccin; niet bij immunosuppressie (na BMT: 2 jaar wachten) en zwangerschap

Mengitis door meningococcen serotype A;C;W;Y

• VERPLICHT: – Mekka reizigers (Haj) (crowding)

• Subsaharisch Afrika in de winter (Burkina: 5000 gevallen in 2005/ vaccinatiecampagnes)

• Cave; – GEEN Neisvac®, Meningitec ®=

serotype C– WEL Mencevax®

Hepatitis A

• faeco- oraal (voedsel), wereldwijd behalve West-Europa, Australië en Noord Amerika (wel in Griekenland, Italië en Spanje)

• mortaliteit + 40 jaar: 2 procent !! • Epidemiologisch risico• Vaccinatie 100 % beschermend, geen

bijwerkingen• Indien Twinrix® gegeven wordt; bevat slechts

HALVE DOSIS (=Havrix 720 =Junior), dus steeds TWEE spuiten voor vertrek OF Havrix 1440 + Engerix 20 (Havrix 1440®: één spuit is 100 % beschermend na 14 dagen)

Buiktyphus

• progressief koorts door bacteriëmie,– onbehandeld 10 % ernstige complicaties:

darmperforaties en bloedingen – infectiekans vooral bij avontuurlijk reizen

• vaccinatie oraal (levend) en im. (antigenisch), – beschermt ongeveer voor 70% gedurende 3

jaar

• behandeling = antibiotica, doch in India veel resistentie; sneller vaccineren.

Tetanus Diphterie Polio

• Poliomyelitis; epidemieën in Afrika en Azië, vooral India

• één rappel als volwassene: levenslange immuniteit

• combinatie TeDiPolio = Revaxis ®

Mazelen

• wereldwijde killer (800.000 doden)• personen geboren 1960-1980 die

geen klinisch mazelen doorgemaakt hebben éénmalig MBR vaccin (Priorix®)

• Vanaf 1985 universele vaccinatie

Cholera

• administratieve stempel voor Afrika! ‘Cholera not indicated forever’

• enkel risico voor hulpverleners in epidemieën; ook dan nog behandelbaar met antibiotica en vocht

Japanse Encefalitis

• Azië; langer verblijf (3-4 weken) op het platteland

• Virale encefalitis (muggen)• Lage infectiekans itt. malaria doch

zeer belangrijke morbiditeit en mortaliteit

• Niet op de markt in België: geîmporteerd uit Nederland

Rabies

• Rugzaktoeristen of “backpackers”, fietsers die gedurende langere tijd reizen (3 maand), ook hulpverleners, migranten

• honden, katten, apen: nooit aanraken (kinderen)

• Speleologen: vleermuizen• bestellen bij Pasteurinstituut (via

reiskliniek): 125 euro/3 injecties D1D7D14: rappels door de huisarts, geen bijwerkingen

Tuberculose; BCG

• beschermt niet tegen pulmonaire TBC,– wel tegen ernstige TBC bv tuberculeuse

meningitis, vooral bij kinderen

• mantoux wordt (vals) positief• overwegen voor kinderen van

migranten die bv terugreizen, ook voor bep. Overzeese scholen bv Franse Lycea

FRUHSOMMERENCEFALITIS of TBE (tickbite encephalitis)

• centraal Europa en Sovjet Unie

• tekenbeet; preventie !• vaccinatie overwegen

Zwangerschap

• Geen levende vaccins

• Lariam; niet in het eerste trimester

• Best NIET reizen indien niet nodig

Schistosomiasis: zoet water

•

Checklist; huisarts• essentiële patientengegevens: zwanger? medicatie

inname ? splenectomie ? allergie ?• neem de landenlijst (http://www.itg.be), check voor

GELE KOORTS EN MALARIA: evt verwijzing plannen• basisvaccins in orde ?

– te, di, polio, pertussis, mazelen, hepatitis B, influenza

• reizigersdiaree, voorschrift loperamide en quinolone of azithromycine

• hepatitis A vaccinatie ? Buiktyphusvaccinatie ?• Meer uitzonderlijke vaccinaties:

– Meningitis ACWY, rabies, jap encefalitis, tuberculose, TBE

• Gezondheidsrisico’s; schistosomiase, dengue, wondinfecties, Chagas…

Koorts na een reis

• = Malaria tot het tegendeel is bewezen (eerste drie maanden nadien)

• Steeds onmiddellijk diagnostiek:– Sneltest (antigen)– Dikdruppel– Labo; thrombopenie (Dengue)– Hemoculturen (typhus)

Rol van de huisarts in de preventieve reisgeneeskunde

• Best eerst naar de huisarts

• Reiskliniek– Gele koorts; WHO regelment– Malaria: onduidelijke situaties– Langer verblijf; Rabies, Japanse encefalitis

enz...– Koorts na een reis