23 APRIL 2013POWERED BY BBL

HOSTED BY STUDIO SPARK

AgendaWelkomstwoord door Danny Jacobs (10u10 - 10u20)

Sociale innovatie, transitie, rol voor de milieubeweging en opportuniteiten (10u20 – 11u15)

Interessante trends (11u15 – 12u)

Toelichting: “De sociale innovatiefabriek” (12u00– 12u30)

LUNCH MET TRANSITIE-GURU JAN ROTMANS

De verhalen van … (13u00 – 13u30)

Roadmap voor geplande sociale innovatie (13u30 – 14u30)

Ideeën en vervolg (14u30 – 15u30)

Sociale innovatie als oplossing voor transitieKiemen van het nieuwe VlaanderenDanny Jacobs, BBLV

Uitdagingen voor de toekomst

Demografie Ecologische crisis

Nieuwe communicatie

GezondheidszorgArmoede Eerlijke handel

Uitdagingen

Demografie Ecologische crisis

Nieuwe communicatie

GezondheidszorgArmoede Eerlijke handel

Ecologische crisis

klimaatvervuilingbiodiversiteitverstedelijkingmaterialenruimte...

Business as usual

werkt niet (snel) genoego korte termijndenken blijft door bestaande

structuren de voornaamste gang van zaken vb emissiehandel vb steeds zelfde groep van milieubewuste

mensen bereikt met onze boodschap, samenleving blijft vervolgens dezelfde (consumptiegedreven) model handelen

vb begrotingsorthodoxie is nu dé prioriteit Europa

Oplossen door transitieaanpak

o Verandering nodigo Op sociaal, economisch en ecologisch vlako Op niveau van individu, organisatie, samenleving

en systeemo Vanuit een langetermijnperspectiefo Geen 'draaiboek' voor transitie: vergt

maatwerko Participatie is nodig om te willen evoluereno Interactie van verschillende actoren nodig

Sociale Innovatie

http://vimeo.com/60114688

Sociale Innovatie

sociale innovatie is een manier om transitie te verwezenlijken

• sociaal - niet zuiver technologische innovatie,

productinnovatie; wel: waarde voor de maatschappij , sociaal-economisch-ecologisch

• innovatief - incrementeel vs. transformatief

• systeemverandering

Sociale innovaties vanuit het verenigingsleven: verleden en toekomstAnton Schuurmans (de Verenigde Verenigingen)

Sociale Innovatie: eigenschappen

• structureel gericht op oplossing voor maatschappelijke noden of uitdagingen (van onderuit of van bovenop)

• introduceert een nieuw of significant verbeterd product (en/of dienst), proces, marketingmethode en/of organisatiemodel;

• op basis van een middellange en lange termijnvisie op de samenleving of op een door de innovatie beoogde toekomst;

• duidelijk zicht op impact en meetbaarheid ervan

• slim samenwerken: verschillende actoren werken samen op een vernieuwende manier

Wat maakt een idee sociaal innovatief?

• biedt een oplossing voor maatschappelijke noden en uitdagingen die “beter” is dan de bestaande oplossingen

noden en uitdagingen kunnen van boven of van onderuit worden benoemd

omdat er nog geen oplossing is (nieuwe maatschappelijke uitdagingen en noden)

omdat de benodigde oplossing meesurft op maatschappelijke trends terwijl de ‘oude’ oplossing aan kracht verliest

omdat ze eco-efficiënter is (onze bottom-line) dan wat er voorheen was

Wat maakt een idee sociaal innovatief?

• introduceert een nieuw of significant verbeterd product (en/of dienst), proces, marketingmethode en/of organisatiemodel;

bestaand idee of concept kan verbeterd worden lancering van totaal nieuwe ideeën

• op basis van een middellange en lange termijnvisie op de samenleving of op een door de innovatie beoogde toekomst;

moet grondige systeeminnovatie mogelijk maken of syteemverandering bewerkstelligen

• duidelijk zicht op impact en meetbaarheid ervan

Wat maakt een idee sociaal innovatief? (2)

• een structureel andere manier van handeleno iets doen is de essentie van het project (geen

sensibilisering of een tijdelijk handelingsmodel aanbieden)

• opschaalbaar of repliceerbaaro economisch op termijn zelfbedruipendo breed toepasbaar in verschillende

omgevingen maar niet noodzakelijk identiek toepasbaar (aanpasbaar)

o open, geen monopolie (creative commons, open source...)

Wat maakt een idee sociaal innovatief? (3)

• slim samenwerkeno zoeken naar de juiste partners die idee versterkeno stimuleert out-of-the-box-denkeno in elke fase van het proces de juiste stakeholders

betrekken

Case 1

o Samentuinen (Katelijne Schiltz, VELT)

Case 2

Peer to peer autodelen (NL) https://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=Ta-GPK3Eo_E

o Peer to peer autodelen: BBL (Aude Goovaerts, BBL)

Wat kunnen wij hiermee? - ROLLEN voor de milieubeweging

• goede (bestaande of nieuwe) sociaal innovatieve modellen aanreiken

• barrières voor sociale innovatie detecteren en helpen wegwerken o regelgeving: (verzekeringen, eigendomsrecht,

BTW,...)o economisch (fondsen,...)o cultureel

• milieuexpertise aanwenden in transitienetwerken, middenveld

Wat kunnen wij hiermee? - OPPORTUNITEITEN voor de milieubeweging

• onze visie en prioriteiten verwezenlijken• sociaal ondernemerschap realiseren en financiële

opportuniteiten tot stand brengen via een onderneming die aan de volgende twee bepalende criteria beantwoordt:

• voornaamste doelstelling of bedoeling is maatschappelijke winst te genereren door het inperken van een probleem of marktfalen, het invullen van een maatschappelijke behoefte of uitdaging.

o sociale onderneming doet dit op een ondernemende, marktgerichte wijze, dit wil zeggen door middel van het genereren van eigen inkomsten om zelfvoorzienend te zijn.

Sociale innovatie: kans voor verenigingen en

bedrijven

Interessante trends

Auto bezitten Auto delen

Groenten telen

Groenten kopen

100%Premium product100%

Afval

Peer-to-peerlogerenHotelkamer huren

Peer-to-peerlogerenHotelkamer huren

Eten delen

Interessante trends

Dit gaat over het aanboren van het grenzeloos potentieel toegang te verschaffen tot producten, eerder dan ze te bezitten, en tegelijk geld, plaats en tijd te besparen, nieuwe vrienden te maken en actieve, geëngageerde burgers te worden

“

Wat komt er op ons af?

SELFNESSREVIVALISME

SOCIAAL NETWERKEN

GEMEENSCHAPSZELVEN

ZELFBECIJFERING

SPELVORMING

OPENNESS

BEAUTIFICATION

REVIVALISME

REVIVALISME

REVIVALISME

GEMEENSCHAPSZELVEN

Collaborative Consumption. Samen is het nieuwe alleen

video

GEMEENSCHAPSZELVEN

GEMEENSCHAPSZELVEN

GEMEENSCHAPSZELVEN

GEMEENSCHAPSZELVEN

OPENNESS

OPENNESS – OPEN MANUFACTURING

OPENNESS - DIY BIO

OPENNESS

SOCIAAL NETWERKEN

SOCIAAL NETWERKEN

SOCIAAL NETWERKEN

SOCIAAL NETWERKEN

ZELFBECIJFERING

ZELFBECIJFERING

GAMIFICATION

GAMIFICATION

Sociale innovatiefabriek

Nele Verbruggen – I-propellerAnton Schuurmans - de Verenigde

Verenigingen

Sociale Innovatiefabriek

Presentatie op Focusdag Sociale Innovatie BBL, 23/04/2013

Grote maatschappelijke uitdagingen aanpakken, op systematische en geconcerteerde wijze

Sociale Innovatiefabriek: genereren en versterken van sociaal innovatieve ideeën

bij middenveld en bedrijven VZW met 6 personeelsleden geoormerkt budget bij IWT

Ideeën genereren

Ideeën verrijken Ideeën helpen realiseren

Ideecampagnes

Visie-sessies

Netwerken

….

Verrijkingsmodules (over het meten van sociale impact, het streven naar financiële soliditeit, doelgroepanalyse, …)

Co-creatiesessies

Delen van leerlessen

Sociale innovatiewedstrijd

Opleidingsaanbod

Partnersearch

….

Sociale Innovatiefabriek: genereren en versterken van sociaal innovatieve ideeën

Toeleiding naar financiering voor haalbaarheids-onderzoek of pilootfase

(IWT-middelen en andere)

Sociaal innovatieve ideeën

Innovatief : Concept is nieuw of

vernieuwend voor de

maatschappij in haar geheel,

of voor een specifieke

sector

Solide: Er is een

realistisch idee over

compensatie van de kosten

Sociaal: Het streven naar sociale impact is de centrale en

belangrijkste doelstelling

Belangrijk: Het concept

komt met een

oplossing voor een reële en

belangrijke sociale nood

Samen: Uitvoering is

mogelijk door

indiener met team

en/of partnership

Een uitleendienst voor auto’s: van bezit naar gebruik

Verschaffen van kleine kredieten aan mensen die traditioneel gezien buiten de klanten van kredietverstrekkers vallen

Fitness voor doelgroep dieverst af staat van een sportieve levensstijl. Slim gebruik van partnerschap met scholen om kosten te drukken en tegelijk sociale impact te vergroten.

SVK’s huren woningen en appartementen, en bieden de eigenaars stevige garanties. Als eerste huurder is het SVK verantwoordelijk voor alle huurdersverplichtingen. Daarna kan het SVK deze woning sociaal verhuren aan een woonbehoeftige.

LUNCH MET TRANSITIE-GURUJAN ROTMANS

TransitieNL:Kiemen van het nieuwe Nederland

Tegenlicht VPRO

Succesfactoren

• Noodzaak (Sense of urgency) realiseert gedragsverandering

• Vertrouwen en zelfstandigheid• Kantelaars – dwarsdenkers - friskijkers• Positieve insteek – denken in kansen• Toegang tot overvloed• Energieke beweging van bovenop - netwerken

Drempels

• Wetgeving: nieuwe wereld – oude regels• Concurrentie • Misbruik van vertrouwen

SOCIALE INNOVATIE ALS GEPLAND PROCES

SOCIALE INNOVATIE ALS GEPLAND PROCES

#1.Van ‘noodzaak tot verandering’ tot idee

#2.Opzet experiment

#3.Evaluatie experiment

#4.Opschalen

#5.Systeemverandering

Aan de slag!

WERKEN ROND VIJF KIEMIDEEEN (Fictieve, maar door de realiteit geïnspireerde verhalen)

Centrale vragen

#1.Van ‘noodzaak tot verandering’ tot idee- Over welke burgerbehoefte en verzuchtingen hebben we het?- Welke observaties wijzen op urgentie? - Wat is het alternatief model om deze burgerbehoefte op een duurzame manier te bedienen?- Welke tendensen in de samenleving wijzen op slaagkans voor ons initiatief?

Centrale vragen

#2. Opzet experiment- Van welke initiatieven kunnen we bijleren? Waar halen we inspiratie? - Welke mensen mobiliseren we als eerste gebruikers? Hoe?- Via welke samenwerkingsverbanden komen we snel tot het waarmaken van een experiment?

Centrale vragen

#3.Evaluatie Experiment- Wanneer kunnen we van een succes spreken? Wat zijn de criteria?

Centrale vragen

#4.Opschalen- Welke maatschappelijke, politieke, juridische en economische weerstand komen we tegen, en hoe gaan we ermee om?- Wie zijn potentiële partners in crime? - Wat zijn de grote kostenposten?- Wie helpt ons het initiatief financieren?- Wie beschikt over de expertise die wij nodig hebben om het

initiatief waar te maken?- Wie geeft ons toegang tot de juiste doelgroepen?

Centrale vragen

#5.SysteemveranderingWat maakt het nieuwe model beter dan het conventionele systeem?- Wat is de individuele meerwaarde?- Wat is de maatschappelijke meerwaarde?- Wat is de ecologische meerwaarde?

HET VERHAAL VAN EDDY KINDERMANS#1: VERSTEDELIJKING

DE AGFA-KANTOREN

Eddy Kindermans is voorzitter van de Vlaamse huisvestingsmaatschappij, en woont in Mortsel nabij Antwerpen. Midden in de zeer drukke, maar gegeerde gemeente Mortsel liggen 3 industriële sites van Agfa Gevaert. Eén daarvan is echter al decennia niet meer in gebruik. Het is een site van 5 hectare groot, en te midden van woonwijken en Provinciale invalswegen. Volgens sommigen is het ideaal gelegen voor een verstandig stadsinbreidingsproject.

De site geeft uit aan ‘de Krijgsbaan’ waar je een serie oude kantoorgebouwen aantreft die volgens een studie van een groep Antwerpse laatstejaarsstudenten Architectuur prima zijn om te bouwen tot een co-housingproject of tot sociale woningen. Later zouden alle magazijnen in hetzelfde lot kunnen volgen, en zou de oude Agfa-site een prachtige, groene woon-oase kunnen worden.Het is een idee dat Eddy niet loslaat telkens hij in de file voorbij het terrein rijdt.

HET VERHAAL VAN ERIK VAN DEN BERGH#2: ENERGIE

SCHOOLDAKFONDS

De gemeente Grimbergen telt zo’n 15 zelfstandige verzekeringsmakelaars. 4 daarvan zijn actief in de gemeentepolitiek, 2 bij VLD, 1 bij Groen, en 1 bij SPA. Tijdens het weekend vinden we de heren vaak terug bij een pilsje in de cantine van de lokale tennisclub. Vanuit lange toogdiscussies over klimaat, de crisis en de lege gemeentekas komen ze op een schitterend idee: Laten we een coöperatieve starten waarbij iedere Grimbergenaar aandeelhouder kan worden, en die investeert in hernieuwbare energie die op de daken van het gemeentepatrimonium wordt opgewekt: daken van het zwembad, de sporthal, de rust- en verzorgingstehuizen, scholen enz…. Deze instellingen kunnen dan stroom kopen van hun eigen dak, en iedereen in Grimbergen heeft toegang tot een veilige, duurzame belegging.

HET VERHAAL VAN BRUNO LEYSSEN

#3: MOBILITEIT

KISS AND RIDE

Bruno Leyssen is allicht één van de jongste MVO-managers in België. Hij werkt bij Bostoen rond duurzaamheid, en in zijn vrije tijd is een duurzame levensstijl ontzettend belangrijk. Samen met enkele buren hebben ze 1 auto gekocht. Ze houden kosten, aantal kilometers, tankbeurten etc. bij in een schriftje in het handschoenenbakje. Het werkt prima, en iedereen houdt zich al 3 jaar aan de regels en draagt goed zorg voor de knalrode Citroen C5 break die dus meerdere gezinnen kent.

Op een MVO-seminarie ontdekt Bruno dat er al heel wat applicaties voor de Smart Phone bestaan die alle administratie, agenda en betalingen rond autodelen prima weten te automatiseren. Hij ontdekt ook ‘ridesharing’: Niet alleen delen van auto’s maar van 1-malige of recurrente ‘autoritten’. ‘liften voor de facebook-generatie’ zou je het ook kunnen noemen.

Hij is er rotsvast van overtuigd dat je ridesharing ook hier in Vlaanderen leven kan inblazen voor kotstudenten, festivalgangers, pendelaars, … en dat het heel wat interessante ontmoetingen kan opleveren.

HET VERHAAL VAN STELLA VAN ASSCHE#4: VOEDING

AARDPEERBRIGADE

Stelle Van Assche beheert al 2 jaar op een gebeten manier een volkstuintje in de gemeente Edegem. Op een dag ontvangt ze via ‘Groen Edegem’ een uitnodiging om deel te nemen aan een denktank rond de herbestemming van het kasteeldomein “Hof ter Eden en de aansluiting bij Fort 5 tot een groot parkdomein. Veerle vormt samen met 3 medetuinders uit de buurt het ‘volkstuincollectief Aardpeerbrigade’, en dromen van een veel groter terrein waarmee meerdere jonge gezinnen kunnen worden aangetrokken om samen te tuinieren, te genieten van het buitenleven enz…

Er is nog 1 landbouwer die maïs teelt binnen de grenzen van het toekomstig parkdomein…

HET VERHAAL VAN ROEL VERBOUWEL

#5: MATERIALEN

LOCALBAY

Roel Verbouwel is web developer, is 39 jaar, heeft een vaste vriendin, en verliet vorig jaar de stad om zich in een randgemeente te gaan vestigen. Hij liep al lang met een idee rond om een website te starten waar op buurtniveau mensen allerlei zaken met elkaar kunnen delen en ruilen. Grasmaaiers, haagscharen delen… bijles frans ruilen voor afhaallunch…Nu hij in de gemeente Lochristi nabij Gent woont is het zover. 30 avonden lang bouwde hij aan LOCALBAY…

Het enige wat je moet doen is een profiel aanmaken op LOCALBAY, je buren leren kennen, enkele producten en diensten in je vitrine zetten, en hop je bent vertrokken….

Roel is zover dat hij de website heeft aangemaakt, en een eigen flyer heeft verdeeld tijdens het straatfeest tijdens de speelstraat. 3 weken later zijn ruim 35 buurtbewoners aan ‘t delen en aan ‘t ruilen…

Op een dag krijgt hij telefoon van Colruyt. Ze willen LocalBay graag mee ondersteuning geven, op voorwaarde ze buurtbewoners het voorstel mogen doen een buurt-afhaalpunt te worden voor online bestellingen bij Colruyt….

HOE BREIEN WE HIER EEN VERVOLG AAN?