Sociale ondernemingenHanze Research Day, 30 januari 2018

Petra Oden, Claudia van Orden, Melanie Doherty

Agenda voor deze bijeenkomst

• Voorstelrondje

• Inleiding (Petra)

• Verkennend onderzoek (Claudia)

• RAAK-MKB-voorstel ‘Social Impact beloond’ (Claudia)

• Ervaringen in de praktijk (Melanie)

Welke kenmerken heeft een sociale onderneming?

Wat is een sociale onderneming?

29-01-2018

Sociale ondernemeringen

29-01-2018

Sociale ondernemingen

29-01-2018

Zelfstandige ondernemingen die een product of dienst leveren en primair en expliciet een maatschappelijk doel nastreven, dat wil zeggen een maatschappelijk probleem willen oplossen.

Bron:

Sociaal-Economische Raad (2015). Sociale ondernemingen: een verkennend advies

Definitie sociale onderneming

29-01-2018

Niet duurzaam volledig afhankelijk van subsidies, schenkingen en

donaties

De financiële doelstelling staat ten dienste van het primaire

maatschappelijke doel.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo) tot de corebusiness van

elke onderneming hoort.

Winst en maatschappelijk doel

29-01-2018

1. Social nurturers: Arbeidsparticipatie Ook wel sociale firma’s of Work Integration SocialEnterprises (WISE).

2. Social traders: Ontwikkelingssamenwerking. Voorbeeld: Tony’s Chocolonely

3. Social connectors: Leefbaarheid. Sociale cohesie in de buurt bijvoorbeeld.

4. Social innovators: Duurzaamheid.

Bron:

Dagevos, M. & Kiers, J. & Kors, J. & Verhagen, P. (2015). Voor een goede zaak. Sociaal ondernemen in theorie en praktijk. Bussum: Coutinho

Sociale ondernemingen in soorten

29-01-2018

Sociaal ondernemerschap sluit aan bij een van de hoofdthema’s van de Europese Unie, namelijk sociale innovatie:

Social innovation can be defined as the development and implementation of new ideas (products, services and models) to meet social needs and create new social relationships or collaborations.

Bron:

European Commission, Directorate-General Regional and Urban Policy and Directorate General Employment, Social affairs and Inclusion, Guide to social innovation, 2013, p. 6

Bijdrage aan sociale innovatie

29-01-2018

Het is van belang dat aanbestedende diensten en speciale-

sectorbedrijven door middel van (overheids- en speciale-

sector)opdrachten kunnen bijdragen aan slimme, duurzame en

inclusieve groei, zoals nagestreefd in de Europa 2020-strategie.

Uitgangspunt nieuwe Europese Aanbestedingsrichtlijnen

29-01-2018

Aanbestedingen voorbehouden aan organisaties met ≥ 30%

arbeidsbeperkten of ‘kansarmen’ zoals werklozen, leden van

achtergestelde minderheden of andere maatschappelijk gemarginaliseerde groepen

Sociale ondernemingen: ondernemingen met als hoofddoel:

maatschappelijke en professionele integratie of herintegratie van

gehandicapten en kansarmen

Voorbehoud sociale ondernemingen Aanbestedingswet

29-01-2018

Inkopers onbekend met voorbehoud sociale

ondernemingen

Prijs nog steeds doorslaggevend in aanbestedingen

Bron:

Pirvu, D. & E. Clipici (2016)

Social Enterprises and the EU’s Public Procurement Market.

Voluntas, 27, p. 1611–1637

Voorbehoud sociale ondernemingen: Europese praktijk

29-01-2018

Vanaf 2012 lagere prioriteit van lokale overheden aan duurzaam

inkopen (Brief aan Tweede Kamer (2016) van MVO Nederland, de Groene Zaak, NEVI, VNO-NCW, MKB-

Nederland en Social Enterprise NL)

Social Enterprise.NL (2016): lokale overheden huiverig voor

samenwerking met sociale ondernemingen

McKinsey (2016): criteria in aanbestedingsprocessen om sociale

ondernemers te stimuleren nog niet ontwikkeld

Voorbehoud sociale ondernemingen: Nederlandse praktijk

29-01-2018

Afstudeeronderzoek Julian Hut (2018):

Geïnterviewde aanbestedende diensten maken geen voorbehoud

voor sociale ondernemingen in aanbestedingen

Onbekend met mogelijkheid van voorbehoud sociale ondernemingen

Maken wel voorbehoud voor eigen sociale werkvoorzieningen

Soms vinden ze de waarde van de aanbesteding te laag voor sociale

ondernemingen

Prijs is doorslaggevend: sociale ondernemingen duurder door

begeleiding

Voorbehoud sociale ondernemingen in de Noordelijke praktijk

29-01-2018

Sociale ondernemingen in Noord-

Nederland: een verkenning

Enquête over sociaal ondernemerschap:

(cf. jaarlijkse monitor Social Enterprise NL)

1)Kenmerken

2)Belemmeringen voor groei

3)Gewenste ondersteuning

Publicatie in Sociaal Bestek, feb. 2018

Respondenten Uitgezet onder 1200 MKB-bedrijven

166 geopend

56 voltooid

30

SO

Social impact beloondOntwerpgericht onderzoek naar een effectieve en efficiënte

methodiek voor het inzichtelijk maken van social impact, vóór en

dóór MKB én hun potentiële opdrachtgevers

‘social impact’theory of change - veranderingsleer

INPUT

de resources die je gebruikt

ACTIVITEITEN

wat je doet

OUTPUTS

directe resultaten van bedrifsactiviteiten

EFFECTEN

effecten op stakeholders/de maatschappij

IMPACT

dat deel van de veranderingen dat aan jouw bedrijf kan worden toegeschreven

Impact mapBelangrijkste

stakeholders

1. 2. 3.

Belangrijkste doel van de impactmeting

Beoogde impact in 1 zin

ACTIVITEITEN

Wat je organisatie

doet voor de

stakeholder

OUTPUT

Wat krijgt de

stakeholder

daarvoor?

EFFECTEN

Wat verandert

hierdoor voor de

stakeholder?

INDICATOREN

Wat kun je concreet

in kaart brengen?

HOE TE METEN?

Hoe vergaar je

informatie?

1.

2.

Input van (potentiële) opdrachtgevers

• Beloning van social impact door opdrachtgevers

belangrijk voor SO’s

• Invulling geven aan social return verplichting?

• Gunfactor?

Onderzoeksopzet

Casus 12

cas

1. input van

opdrachtgevers

2. (her)ontwerp

methodiek

impactmeting evaluatie implementatie verbeter-

voorstellen

vaststellen

geleerde lessen

4. reflectie

(leernetwerk)

5. definitief

ontwerp

2 X

3. Casestudies

PRAKTIJKSTROOM

KENNISSTROOM

Tijdpad en werkpakketten

Looptijd: maart 2018 maart 2020

WP1: minstens 12 interviews met inkopers en

inkoopadviseurs, 2 keer

WP2: (case studies) social impact meting bij 12 MKB-

bedrijven, 2 keer, tussendoor verbetervoorstellen

implementeren

WP3: integratie – herontwerp van de methodiek

(en doorwerking + projectmanagement)

Wat loopt er nú?

• Pilot impact meting bij Bikkels & Bikes (minor

Duurzame organisaties, IBK)

• Monitoring Groningse Ondernemers Challenge

• Interviews aanbesteding RuG (e.a.)

• Afstudeeronderzoek TP naar meetinstrumenten

• Presentatie VH-congres (19/4)

• ….

Impactmeting bij Van Hulley

Melanie Doherty

Petra Oden, Claudia van Orden en Melanie Doherty

p.a.t.oden@pl.hanze.nl

https://research.hanze.nl/en/persons/petra-oden

@PetraOden

c.y.d.van.orden@pl.hanze.nl

https://research.hanze.nl/en/persons/claudia-yd-van-orden

Lectoraat Juridische Aspecten van de Arbeidsmarkt

Marian van Os Centrum voor Ondernemerschap

Bedankt voor uw aandacht!