PlanvanAanpakVerwardePersonen1.0

Voorstelvanuitdemaatschappelijkezorg

OlgaSollet1juli2016

V1 PvAVerwardepersonenMZ 2

Voorwoord In2013stakenhetLegerdesHeils,RIMO,RIBWHeuvellandenMaasvalleienMondriaan,allenaanbiedersvanmaatschappelijkeopvangen/ofbeschermdwonen,dekoppenbijelkaartervoorbereidingopdekomendedecentralisatievandelenvandeAWBZ-zorgnaardegemeenten.Nu,jarenlater,isditinitiatiefinZuidLimburguitgegroeidtoteengrootsamenwerkingsverbandmaatschappelijkezorgwaarincentrumgemeenten(MaastrichtenSittard-Geleen),aanbiedersvanmaatschappelijkezorg(LegerdesHeils,deLevantoGroep,Moveoo,WonenPlus,Talentetc.)enGGZ(MondriaanenZuyderland),Veiligheidshuizen,GGDZuidLimburg,politieLimburgenhetArrondissementsparketLimburgvanhetOpenbaarMinisteriededoorontwikkelingvanmaatschappelijkeopvang(MO),openbareggz(oggz)enhetBeschermdWonen(BW)onderdekoepelbenamingMaatschappelijkeZorg(MZ)gezamenlijkterhandnemen.Sinds2013hebikalsonafhankelijkconsultantdeeervolleopdrachtmogenkrijgenvanditsamenwerkingsverbandomhetprocesvanpositioneringenverbeteringvandemaatschappelijkezorgteondersteunenenalsprojectleiderdebenodigdeactieshiertoetestimulerenenfaciliteren.Vooruligthetmeestrecenteproductvanbovengenoemdsamenwerkingsproces:hetPlanvanAanpakVerwardePersonenvanuithetperspectiefvandeMaatschappelijkeZorg.DoordeoverhevelingvanhetBeschermdWonennaardeWmo,hetgelijktijdiginengenvanhetdomeinvandeGGZendoordeextramuraliseringingehandicaptenzorgenGGZiseenkloofinprofessionaliteiteninpassendeinfrastructuurontstaantussendegespecialiseerdeenlangdurigezorgenerzijdsendegemeentelijkemaatschappelijkezorgvoorsociaalkwetsbaremensenmetpsychiatrischeenpsychosocialeproblematiekanderzijds.InhetvoorliggendePlanvanAanpakwordtbeschrevenwelkeverbeteractiesindemaatschappelijkezorgnodigzijnomdieklooftedichtenendetaakdiedesectorheeftbijopvangenbegeleidingvanverwardepersonenopeenadequateenverantwoordewijzeuittevoeren.DesubregioParkstadisopenigeafstandbetrokkengeweestbijdetotstandkomingvanditplan.Parkstadonderschrijftdeinhoudelijkekadersenuitgangspuntenvanhetplan.Opuitwerkingsniveauheeftvoordezeversievanhetplanslechtssummierafstemmingplaatsgevonden.Deambitieomookindeuitwerkinggezamenlijkoptetrekkenisnadrukkelijkaanwezigendatzalongetwijfeldresulterenineenversie2.0vanditplan.Bijdie2.0versiezullenookziektekostenverzekeraarseneventueleanderestakeholdersbetrokkenworden.Demaatschappelijkezorgiseenverantwoordelijkheidvande(centrum)gemeenten.HetisdanooknodigdatdebetrokkencentrumgemeenteninZuidLimburghetvoortouwnemenenopdrachtgeventothetinrichtenvaneenaantal(subregionale)pilotsm.b.t.deinditplanbeschrevenverbeteracties:

1. verbeteringvandetoegang(7x24bereikbaarheid,crisisinterventie,versterkingtriage)2. verdereprofessionalisering(expertiseteam,crisisopvangvoorzieningen)3. verbeteringvandedoor-enuitstroom(centraleachterdeur/uitstroomtafel).

Indepilotswordtonderzochtopwelkewijzedestructureleherinrichtingvandemaatschappelijkezorgvormdienttekrijgenopdateenfundamentelebijdragegeleverdkanwordenaanhetoplossen

V1 PvAVerwardepersonenMZ 3

vandeproblemenrondpersonendiealsgevolgvanhunsocialekwetsbaarheidendaaruitvoortvloeiendeproblemenoverlastveroorzakenofzichzelfofandereschadeberokkenen.Samenwerkingtussenallebetrokkenpartijenisdaarbijuitgangspunt.PlanvanAanpakVerwardePersonenMaatschappelijkeZorg:vanstraatenopdegoedeweg!NamenshetSamenwerkingsverbandMaatschappelijkeZorgZuidLimburg,OlgaSollet,ProjectleiderJuni2016

V1 PvAVerwardepersonenMZ 4

1. Inleiding Vroeger,ja..vroeger,toenwashetduidelijk:alsjegekwasgingjenaardepsychiatrie,alsjeoverlastveroorzaaktegingjenaardepolitieenalsjeoverlastveroorzaakteomdatjegekwaswerdjedoordepolitienaardepsychiatriegebracht.Ongeachtofhetvroegernubeterwasofniet,duidelijkisdathetnuiniedergevalandersis.Deroepomhetdomeinvandepsychiatrieteverengentotdatvandegeneeskundeheeft–medealsgevolgvandenoodzaaktotbezuinigenindegezondheidszorg-gehoorgevonden.Daarnaastheeftdevisiedat(zolangmogelijk)thuiswonenteprefererenisbovenklinischeopnameterreingewonnenengeleidtoteensterkeafbouwvanklinischebedenindelangdurigezorg.Enduszijnerdeafgelopenjarenmeerenmeermensenopstraateninonzewijkenenbuurtenverschenendiedegripophunlevenverliezen,diedaardoorverloederen,overlastveroorzakenofzelfsgevaarlijkzijnvoorzichzelfofanderen.Overdevraagwieverantwoordelijkisvooropvangenondersteuningvoordezemensenontstaatvaakdiscussie.Ishetdebasisgezondheidszorg,dehuisartsmetzijnpraktijkondersteunersbijvoorbeeld?Nee,deproblematiekisvaaktecomplex,bestrijktteveellevensgebiedenenvraagtomeenspecialistischeaanpak.Ishetdepsychiatriedan?Soms,maarookheelvaakniet,wantdepsychiatrieiserzoalsgezegdvooralnogvoorde–behandelbare-ernstigepsychiatrischeaandoeningenendusnietvoordedronkenonruststokermeteenpersoonlijkheidsstoornis.Kunnenwedeoplossingdanvindenindeveiligheidshoek?Bijdepolitiebijvoorbeeld?Neeookniet,depolitieiservoorordehandhavingenomcriminaliteitoptesporenentebestrijden.Natuurlijkookomhulpteverleneninnoodsituatiesmaardatistochwelietsandersdanopvangenbegeleidingbiedenaandeverwarde,suïcidaledaklozediedreigtvaneensteigertespringen.Tja,wiedanwel?Zoalsvaakhetgevalisdelaatstetijdluidthetantwoordopdezevraag:hetisheelvaakdegemeentedieverantwoordelijkis.Wantdegemeenteisverantwoordelijkvoordemaatschappelijkzorg,waarinde‘oude’maatschappelijkeopvang,devrouwenopvang,dezwerfjongerenopvang,deoggzenhetbeschermdwonenzijnsamengebracht.Endatisnubijuitstekdesectorwaarindegroepvansociaalkwetsbaremensen,dieveelaleengemarginaliseerdbestaanleidenendieonvoldoendeinstaatzijnzichopeigenkrachttehandhavenindesamenlevingterechtkomen.Hetisdesectorwaarindegeextramuraliseerdeex-psychiatrischpatiëntenenlichtverstandelijkgehandicapten(zgn.lvg-ers)naastdetraditioneledak-enthuislozenhunheilzoeken.Eenontwikkelinggestoeldopnormalisering,langerthuisendeinclusievesamenleving,geheelconformdeambitiesvanlandelijkeenlokaleoverheden.Uitgangspuntvoordezenotitieisdanookdathettijdwordtomtestoppenmetvruchtelooswijzennaarelkaarenhetheenenweerschuivenvanverwardepersonenenanderekwetsbaredoelgroepen.Wezullendehandenineenmoetenslaanensamenmetallebetrokkenpartijendeopdrachtpassendeenadequatezorgenondersteuningvoordezegroepburgersterealiserenaanpakken.

V1 PvAVerwardepersonenMZ 5

Demaatschappelijkzorgheefteenbelangrijkerolindezeaanpak,maaromdezerolkwalitatiefverantwoordeneffectieftekunnenspelenvoordeinaantalencomplexiteittoenemendedoelgroepeniseenverbeterslagvandemaatschappelijkezorgnodig.Inditvoorstelwordteenplanvanaanpakuitgewerktomdemaatschappelijkezorgdebenodigdekwaliteitsslagtelatenmaken,zodatvanuitdezesectorrelevanteennoodzakelijkopvangenondersteuning,inclusiefaanpakverwardepersonen,opeenverantwoordemanierkanplaatsvinden.Dehoofdstukken2totenmet4beschrijvenachtergrondenenhoofdlijnenvanditplan.Inhoofdstuk5wordendebeoogderesultatenbeschrevenaandehandvaneen9-talbouwstenen.Tenslottevolgthoofdstukken6eenbeschrijvingvandebenodigdeacties.

2. Veranderendedomeinen:GGZenMZVeranderingenindezorgenopvangDeafgelopenjarenhebbengroteveranderingenplaatsgevondenindezorgvoorenondersteuningvansociaalkwetsbaremensendieveelaleengemarginaliseerdbestaanleidenendieonvoldoendeinstaatzijnzichopeigenkrachttehandhavenindesamenleving.Dezedoelgroepiszeerheterogeen.Hetgaatommensenmeteenhoogrisicoopuitvalenommensendieinfeitealbuitendesamenlevingzijnkomentestaan.Wemoetenhierbijdenkenaan:depressieveofdementeouderendiezijnvereenzaamd,woningvervuilers,meervoudigeprobleemgezinnen,langdurigvandegeestelijkegezondheidszorgafhankelijkemensen,langdurigverslaafdenaanalcoholen/ofdrugsendaklozen.Hetgaatomsociaalkwetsbaremensendie:

• nietofonvoldoendeinstaatzijnindeeigenbestaansvoorwaardentevoorzien(dakbovenhethoofd,voedsel,inkomen,socialecontacten,zelfverzorging);

• meerdereproblementegelijkhebbenzoalssociaalisolement,verwaarlozingvaneigenlichamelijkfunctionerenenvanhunomgeving(inclusiefeventuelekinderen),problemenmet(huiselijk)geweld,vervuilingvanwoonruimte,overlastgevendgedrag,gebrekaanstabielewoonruimte,schulden,psychischeproblemen;

Vooreendeelvandezepopulatiekomendaarnogeentweetalkenmerkenbij,teweten:

• zevragennietzelfomhulpofondersteuningen/ofkunnenofwillendezenietaccepteren.Ziektebesefofziekte-inzichtisgeringofgeheelafwezig.Zezijnnietgemotiveerdvoorbehandeling.

• zekrijgenvanuithetperspectiefvanprofessionelehulpverlenersnietdezorgdiezijnodighebbenomzichindesamenlevingtehandhaven;

Voordezemensenzorgtde(centrum)gemeentevooreenadequaatpaletaanvoorzieningenvoormaatschappelijkeopvangenOpenbareGeestelijkeGezondheidszorg(oggz).Deoggzisgerichtophetbestrijdenvanrisicofactoren(preventie),hetbereikenenbegeleidenvankwetsbarepersonenenrisicogroependievaakzelfnietdewegvindennaarzorg(toeleiding),hetfunctionerenalsmeldpuntvoorsignalenvancrisisofdreigingvancrisisbijkwetsbarepersonenenrisicogroepen(crisissignalering)enhettotstandbrengenvanafsprakentussenbetrokkenorganisaties(ketensamenwerking).

V1 PvAVerwardepersonenMZ 6

Inhetkadervanmaatschappelijkzorgwordteenpaletaangedifferentieerdewoon-enverblijfsvoorzieningengerealiseerd,gekoppeldaanzorg,begeleidingen/ofdagbesteding.HetveldvanmaatschappelijkeopvangisinNederlanddussterkinbeweging.DedecentralisatievanbegeleidingenbeschermdwonenvandeAWBZnaardeWmoheefthetlandschapvanzorgvoorenondersteuningvanmensenmetmeervoudige,complexeproblemendiehetnauwelijksluktomzichstaandetehoudenindesamenlevingsterkveranderd.Gemeentenzijnnunaastde‘oude’takenophetgebiedvanopvang,openbaregeestelijkegezondheidszorg(oggz)enverslavingszorgookverantwoordelijkvoordeambulantebegeleidingenhetwonenvandemeestkwetsbaremenseninmultiprobleemsituaties.Degemeenteninhetalgemeenendecentrumgemeenteninhetbijzonderzijneerstverantwoordelijkvoorhetorganiserenvannoodzakelijkevoorzieningenvoorbovengenoemdedoelgroepenenvoorhetverminderenvanoverlastenhetbeschermenvanhetalgemeenbelangvanburgers,inclusiefhetingrijpenwaarditnodigis.

InnavolgingvandeAcademischeWerkplaatsOGGZgebruikenwijvoorhetgeheledomeinvanmaatschappelijkeopvang,oggzenbeschermdwonendeterm:maatschappelijkezorg.Inhetrapport“Niemandtussenwalenschip;maatschappelijkzorgvoormenseninmultiprobleemsituaties.Referentiekaderineennotendop.”vandeAcademischewerkplaatsOGGZwordtmaatschappelijkezorgalsvolgtomschreven:

Deveranderingeninhetsociaaldomeinstaannietopzichzelf.Vangroteinvloedophetmaatschappelijkezorgveldzijnookdeveranderingenindegespecialiseerdezorg.DenkbijditlaatstebvaandeopsplitsingvandeGGZineenbasiseneengespecialiseerddeelwaardoorhetdomeinvandepsychiatrieverderingeëngdwordt.Maarookaandeextramuraliseringinde(langdurige)zorginhetalgemeenenaanhetbestuursakkoordtussenministerieVWS,zorgverzekeraarsendeGGZwaarinovereengekomenisdatvoor2020debeddenindeGGZmeteenderdegereduceerdzullenzijninhetbijzonder.Alhoewelmomenteeldestatusvanditbestuursakkoorddoordeverschillendepartijenverschillendgeïnterpreteerdwordt,heeftdeafbouwvanbeddentotnutoezekeralmerkbareeffectenopgeleverdindemaatschappelijkezorg.Eenherijkingvandemaatschappelijkezorgisnoodzakelijk,nudeondersteuningvankwetsbaremensennietlangerexclusiefonderdeelisvanhetdomeinvande(geestelijke)gezondheidszorg,maareentweedezwaartepuntheeftinhetdomeinvandemaatschappelijkeondersteuningenparticipatie.

V1 PvAVerwardepersonenMZ 7

3. VerwardepersonenIndeafgelopenjarenzijnertoenemendezorgengeuitdoorallerleibetrokkenenoverdezorgvoorenopvangvanmensenmetdusdanigverwardgedragdatzijdegripophunleven(dreigente)verliezen,waardoorhetrisicoaanwezigisdatzijzichzelfofanderenschadeberokkenen(definitieverwardepersonenvanAanjaagteamVerwardePersonen).AanbiedersvanlaagdrempeligeopvangzoalshetLegerdesHeilstrekkenaandebelomdatzijziendatsteedsmeermensenmeteencombinatievanpsychischestoornissen,verslavingenverstandelijkebeperkinguitbehandeldzijnenopstraatterechtkomen.MaarookdeNS,depolitieenwoningcorporatiessignalerentoenemendeproblemenmetverwardepersoneninhunsector.HetministerievanVWSonderkentdetoenemendeproblematiekenheeftdegemeentenopgedragenvoordezomervan2016tekomenmeteenPlanvanAanpakVerwardePersonenenheeftdaartoeeenzgn.Aanjaagteamgeïnstalleerddattotdoelheeft:

• Bouwstenenteontwikkelenvooreenpassendondersteuningsaanbodvoorverwardepersonenenhunfamilie/sociaalnetwerk

• Eensluitendeaanpaktebevorderenvanondersteuningenzorginallegemeentenvoorzomer2016

• Inzichttegeveninenoplossingenaantedragenvoorbovenlokale/-regionalebelemmeringendieaanpassingenopsysteemniveauvragen.

Hetaanjaagteamheeftrecent(februari2016)eentussenrapportageopgeleverd,waarvaneenaantalbelangrijkeconclusieszijn:

• Erzijngroteverschillenbijderegio’sendegemeentenindevertalingvanhettriageprocesnaardeuitvoeringspraktijk.

• Bijernstigeincidentenen/ofernstigeoverlastenwaarbijvermoedenisvaneenernstigeacutepsychiatrischeoorzaak,zijninvrijwelalleregio’safsprakengemaakttussenpartijen.Dezeafsprakengaanoverdewijzewaaropwordtomgegaanmetpersonenmetverwardgedragendeopvangvandezepersonen.

• Alshetgaatomhethandelennaaraanleidingvanniet-acuteproblematiekenvroegsignaleringisereendiffuusbeeld.Ditheeftondermeertemakenmetdebeleidsvrijheidvangemeentenoverdewijzewaaropzeinvullinggevenaandezeverantwoordelijkheden.Gemeentenmakeneigenkeuzes:

- Indeorganisatievanhettoeleidingsprocesnaarbegeleidingenopvang.- Indeverantwoordelijkheidsverdelingtussendesocialewijkteams,deGGD,de

bemoeizorgendemaatschappelijkeopvang.- Indeaardendeomvangvanbeschikbarezorg,opvangenondersteuning.

• Deuitvoeringspraktijkvanzorgvoorpersonenmetverwardgedrag,waarbijgeensprakeisvaneenernstigincidentofvermoedenvanacuteproblematiek,isminderhelder.Erisgeenzichtopen/ofeenzelfdebeeldvanallebetrokkenpartijen,hunverantwoordelijkhedentenaanzienvanpersonendieverwardgedragvertonenendewijzewaaropdeketen(hetnetwerk)enhetgeheleprocesisgeorganiseerd.

• Erwordtopverschillendeschaalniveausaandeproblematiekvanverwardepersonengewerkt.Vooracuteproblematiekopeenrelatiefhogerschaalniveau.Voorderegulierezorg

V1 PvAVerwardepersonenMZ 8

enopvangvanpersonenmetverwardgedragopeenlagerschaalniveauendaarbijissprakevanmeerdifferentiatie,onduidelijkheidendiversiteitinafsprakenenbetrokkenpartijen.

• Alleregio’szijnopditmomentaandeslagomhettriageprocesteverbeteren.Erissteedsmeeroogvoorverwardepersonenenketenpartnersinderegiowetenelkaarsteedsbetertevindenenwerkengezamenlijkideeënenoplossingsrichtingenuit.

Zoalsgezegdzijngemeentenverplichtvoordezomervan2016een‘sluitendeaanpak’tepresenteren.Hetaanjaagteamgeeftindetussenrapportageeeneersteinvullingvanhetbegripsluitendeaanpakmetbehulpvandeonderstaande9bouwstenen,dieaangevenwatminimaalnodigisvooreensluitendeaanpak,vanuithetperspectiefvanmensenmetverwardgedragzelfenvandesamenleving.:

Hetaanjaagteamonderscheidt4categorieënmensenmetverwardgedrag,teweten:

Erisnietéénaanpakvoormensenmetverwardgedrag.Dezeisgediferentieerd.Deinvullingperbouwsteenkanverschilendzijn,afhankelijkvanbijvoorbeelddematewaariniemandeengevaarvoorzichzelfofdeomgevingisofoverlastveroorzaakt.Maarhetmogeduidelijkzijndatwelinallebouwstenenvoorzienmoetzijnomtoteensluitendeaanpaktekomen.

| Personen met Verward gedrag14

3.2 De samenhangende bouwstenen voor een sluitende aanpak

Uit de inventarisaties en de verschillende gesprekken en bijeenkomsten blijkt dat het vraagstuk moeilijk goed te duiden is. Dat regio’s hard werken, maar er nog geen eenduidig en gezamenlijk beeld bestaat van een ‘sluitende aanpak’ en wat dit vergt. Het Aanjaagteam werkt oplossings- en actiegericht en wil concrete handvatten bieden aan de praktijk. Daarom geeft het Aanjaagteam hieronder een eerste invulling van het begrip ‘sluitende aanpak’. Een aanpak bestaande uit een aantal bouwstenen. Deze bouwstenen geven aan wat minimaal nodig is voor een sluitende aanpak, vanuit het perspectief van mensen met verward gedrag zelf én de samenleving. Waar nodig verdiept en toetst het Aanjaagteam dit in de volgende fase, met alle betrokkenen. Kern van de aanpak zijn onderstaande 9 bouwstenen:

De bouwstenen sluiten aan bij verschillende fases, die er (kunnen) zijn wanneer iemand verward gedrag vertoont. Bij de diverse bouwstenen is expertise nodig op het terrein van verwardheid. Dit omvat onder meer expertise op het gebied van geestelijke gezondheid, verslaving, licht verstandelijke beperking en psycho-geriatrie. Het gaat dus om diverse disciplines.

De bouwstenen hangen onderling nauw samen en hebben effect op elkaar. Continuïteit is belangrijk. Als een straftraject is afgesloten, dient bijvoorbeeld het vervolg in een zorg- of maatschappelijk ondersteuningstraject geregeld te zijn. Als een zorgtraject is afgesloten, is overdracht naar de wijk en aandacht voor de benodigde ondersteuning in de levensstructuur nodig. (Arbeids)participatie is daarbij van wezenlijk belang. Als tijdelijke verwardheid over is, is het van belang eventuele signalen van afglijden tijdig te zien en structureel herstel te borgen.

1. Inbreng mensen met verward gedrag en omgeving

9. Informatie- voorziening

2. Preventie en levensstructuur

3. Vroegtijdige signalering

5. Beoordeling en risicotaxatie6. Toeleiding

8. Passende ondersteuning, zorg en straf

7. Passend vervoer 4. Melding

Figuur 2: bouwstenen voor een sluitende aanpak op lokaal niveau

V1 PvAVerwardepersonenMZ 9

OokinZuidLimburgisersprakevantoenemendeproblematiekrondpersonenmetverwardgedrag.IedereenherinnertzichhetfataleincidentbijhetLegerdesHeilsindecember2014dataaneencliëntvandedag-ennachtopvanghetlevenkostte.Maarookveleincidentenmeteenminderdramatischeafloopvragenintoenemendematedeaandachteninspanningvandiversebetrokkenpartijenalspolitie,opvangvoorzieningen,GGZenwoningcorporaties.VooronderstaandetabelisgeputuiteeninventarisatieE33meldingen(incidentenverwardepersonen)vandepolitie:

2011 2012 2013 2014 2015 verschil'11-'15

Beek 25 17 23 25 30 20%Brunssum 54 61 58 63 74 37%Eijsden-Margraten 12 22 28 21 30 150%Gulpen-Wittem 24 29 37 38 37 54%Heerlen 628 444 505 437 445 -41%Kerkrade 153 191 258 266 190 24%Landgraaf 76 79 112 100 104 37%Maastricht 231 274 400 378 415 80%Meerssen 14 18 30 20 28 100%Nuth 19 15 25 12 15 -27%Onderbanken 6 9 15 13 36 600%Schinnen 12 20 14 23 37 208%Simpelveld 29 20 29 18 14 -107%Sittard-Geleen 250 262 331 395 355 42%Stein 38 32 29 79 36 -5%Vaals 39 31 67 65 55 41%ValkenburgaandeGeul 44 45 37 44 58 32%Voerendaal 24 13 16 15 16 -50%(N.B.hetbetrefthierincidentenengeenuniekepersonen).HetisduidelijkdatookinZuidLimburgbijvrijwelelkegemeentesprakeisvansterktoegenomenproblematiekwaarvooreenoplossingdringendgewenstis.Indezenotitiewordteendergelijkeoplossingbeschrevenvanuithetperspectiefvandemaatschappelijkezorg,innauwesamenwerkingmetbelangrijkeanderestakeholdersalshetsociaaldomeinvandegemeente,GGD,GGZenwoningcorporaties.4. DoorontwikkelingmaatschappelijkzorgZuidLimburgInZuidLimburghebbenaanbiedersengemeentenhetafgelopenjaargezamenlijkstappengezetomtekomentoteenintegraalondersteuningsbeleidmaatschappelijkezorg.Onderdeeldaarvanzijno.a.debestaandetrajecteninzake:

• deverdereverbeteringvandecentralevoordeurenOpvangenBeschermdWonen,waarbijmetnamedesamenwerkingenafstemmingmetdeSocialeWijkteamsvandegemeentevangrootbelangis.

V1 PvAVerwardepersonenMZ 10

• dedoorontwikkelingvandevangnet-enbemoeizorgfuncties,waarbijdedoelstellingisomtekomentoteensamenhangendendekkendaanbodaanvangnet-enbemoeizorgfunctiesingeheelZuidLimburg,metruimteisvoorcouleurlocalindedagelijkseuitvoeringinde3subregio’s,maarookmetalsuitgangspunteenzogrootmogelijkeuniformeringvanbeleid,organisatie,doelgroepen,werkwijzenentaken

• deaanpakverwardepersoneninsamenwerkingmetdeGGZ.Terrealisatievanbovengenoemdeambitiesophetvlakvantoegang,vangnet/bemoeizorg,eensluitendeaanpakvoorverwardepersonenenomdeindepraktijkervarenknelpuntenteadresserenisdooreenaantalvandemeestbetrokkenpartijeninZuidLimburg(centrumgemeentenMaastrichtenSittard-Geleen,LevantoGroep,LegerdesHeils,GGDZL,Moveoo,Mondriaan,politie)hetinitiatiefgenomenomeenvoorlopigwerkmodeloptestellenvooreengeïntegreerde,samenhangendeenkwalitatieveinvullingvandemaatschappelijkezorginZuidLimburg.Ophoofdlijnenishetvoorlopigewerkmodelalsvolgtsamentevatten:ToegangdemaatschappelijkezorginZuidLimburgwordtalscoherentenetwerkorganisatievormgegevenmetinelkesubregio–Maastricht&Heuvelland,WestelijkeMijnstreekenParkstad-geïntegreerdetoegangs-envangnet/bemoeizorgteams.Desubregionaleteamswerkennauwsamenenstemmenhunwerkwijzeentakenpakketopelkaaraf.VanuitdetoegangsteamswordtnauwsamengewerktmetdeSocialeWijkteamsvandegemeente.ExpertiseOpregionaalniveauwordtvoorzienineenexpertiseteam,waarininiedergevaldefunctiesstraatpsychiater,somatischarts,procesbegeleider/teamleidervertegenwoordigdzijn.Ditexpertiseteamisondersteunendensteltexpertiseterbeschikkingaanhetgehelemaatschappelijkezorgveld,duszowelaandetoegangs-envangnet/bemoeizorgteamsalsaandeoverigevoorzieningenvooropvang-enbeschermdwonen.OndersteuningenvoorzieningenInZuidLimburgwordtvoorzienineengedifferentieerdpaletaanambulanteondersteuningsmogelijkheden,dagbestedings-,verblijfs-enwoonvoorzieningen,aldannietgekoppeldaanzorg.Persubregiozijnallebasisvoorzieningenaanwezig,opregionaalniveaukanindiengewenstvoorzienwordeninmeerspecialistischefuncties.Eenadequatecrisisopvangvoorzieningisbeschikbaarvoorkortdurendeopvangenacutezorgvoormensenmetverwardgedragwaarvooropnameen/ofbehandelingindeGGZnietaandeordeis.NazorgenachterdeurOmeengoededoor-enuitstroomuitdeopvangenwoonvoorzieningentebewerkstelligenwordt,analoogaanhetsuccesvolleketensamenwerkingsmodeldatindecentralevoordeurengehanteerdwordt,eencentraleachterdeurgerealiseerd.Doelvandezecentraleachterdeurishetopbasisvanengezamenlijkbeleidskaderbewerkstelligenvaneenverbeterdesamenwerkingtussenallebetrokkenpartijen(gemeente,zorgaanbiedersenwoningcorporaties),o.a.leidendtotgezamenlijkgedragencapaciteits-enuitvoeringsafsprakenenhetrealiserenvaneengeregeldecasuïstiektafel

V1 PvAVerwardepersonenMZ 11

waardirectematchingentoewijzingkanplaatsvinden.Nazorgwordtingezetomdecontinuïteitteborgenenterugvaltevoorkomen.Evenalsdithetgevalisbijdecentralevoordeurvoorzieningen,wordtookmetbetrekkingtotnazorgendecentraleachterdeurdedoorontwikkelingvanderelatiemetdeSocialeWijkteamscruciaalbevonden.HetmodelMaatschappelijkeZorginschema:

Indiversebesprekingenvanditmodelmetstakeholdersuitdemaatschappelijkzorg,deGGZenbetrokkengemeentenzowelopbestuurlijkalsopambtelijkniveau,isgeblekendathetmodeldraagvlakheeft.Dekomendejarenzalhetveldvandemaatschappelijkezorgnogsterkinbewegingzijn.Degewensteveranderingeninzorgendienstverleninghebbeneenmeerjarigontwikkelperspectief.Tevenswordenwettelijkenbudgettairnogontwikkelingenvoorzienvoordekomendejaren.Tegendezeachtergrondverdienthetaanbevelingomdemaatschappelijkzorgalsnetwerkorganisatievormtegevenentekiezenvooreenprojectmatigeaanpakdievoortdurendinhoudelijk,quainzetvanpersoneelenpositioneringtussendeorganisatiesgemonitord/geëvalueerdwordt.DealdusgepositioneerdeprojectorganisatiemaatschappelijkezorginZuidLimburglegtdanverantwoording

ETC. ETC.

Maastricht Parkstad Westelijke4Heuvelland Mijnstreek

Vangnet Bemoeizorg Vangnet

EXPERTISETEAM

zwerf4jongeren4

Centrale/voordeur/OBW/M&H/

TOBW/Parkstad/

Centrale/voordeur/OBW//WM/

BW4Talent4

BW4Levanto4

Domus4

DNO4Singel4

VO4Blijf4BW4

Moveoo4

BW44LdH4DNO4

Klomp4

Heug4der4licht4

Crisis4Opvang4

Centrale/achterdeur/

OBW/M&H/

V1 PvAVerwardepersonenMZ 12

afaaneenstuurgroepwaarinbestuurdersvandebetrokkenorganisatieszittinghebbenendieliefstondergemeentelijkeleidingfunctioneert.Tenbehoevevanvoortgangsbewaking,sturingenonderzoek/analysedientvoorzientewordenineenadequatemonitoringvanprocessenendataverzameling.

5 Beoogderesultaten:invullingvandebouwstenenDoordemaatschappelijkezorginZuidLimburgopbovenbeschrevenwijzevormeninhoudtegevenkunnendedoorhetaanjaagteamgenoemdebouwstenenvoordesectormaatschappelijkezorgingevuldworden.Zodoendewordtdaneensluitendeaanpakvooropvangenondersteuningvanmensenmetverwardgedragindemaatschappelijkezorggerealiseerd.Debeoogderesultatenperbouwsteenwordenhieronderbeschreven.Daarwaarsamenwerkingmetaanpalende(zorg-ofondersteunings)sectorennodigisomtotdegewenstesluitendeaanpaktekomen,wordtdezesamenwerkingeveneensbeschreven.Bouwsteen1. InbrengmensenmetverwardgedragenhundirecteomgevingDeinbrengvanmensenmetverwardgedragenhundirecteomgeving(bijvoorbeeldfamilie)isindeaanpakgeborgdvanwegedegehanteerdemethodiekenindemaatschappelijkezorg:eenpersoonsgerichte,individuelemaatwerkaanpak,herstelgerichtwerkenmetparticipatieennormaliseringdoelenzijn,hetwerkenmetervaringsdeskundigenetc.Doordedifferentiatieinvoorzieningenwaarvandoordeketensamenwerkingoptimaalgebruikgemaaktkanworden,kanrekeninggehoudenwordenmetverschillendebelevingenenbejegeningen,bijvoorbeeldopbasisvanverschilleninetnischeachtergrond,aardvandeproblematiekofleeftijd.Bijhetmakenvanbeleidendeuitvoeringervaningemeenten,wijkteamsenzorginstellingenisersprakevangestructureerdeinbrengvancliënt-enfamilie-organisaties.Bouwsteen2en3.PreventieenlevensstructuurenVroegtijdigesignaleringVoorhetherstelenhetvoorkomenvanafglijdeniseenstabielelevensstructuur–enhetwaarnodigeerstweeropordebrengenvanhetgewoneleven-belangrijk:socialecontacten,zinvol(vrijwilligers)werkofdagbesteding,eenpassendeenbetaalbarewoning,financieeldezakenoporde,eengoedestructuurmetzominmogelijkstress.Uitgangspuntindemaatschappelijkezorgisdanookeenpersoonsgerichteaanpak,metaandachtvoordegehelelevensstructuur,dedirecteomgeving,continuïteitvanzorgenondersteuningen(arbeids-)participatie. Methetoogoppreventieenvroegsignaleringisnauwesamenwerkingenafstemmingmetdedomeinensociaalenwerk&inkomenvandegemeenteenmetwoningcorporatiesvanuitermategrootbelang.Desamenwerkingtussenmaatschappelijkezorgensocialewijkteamswordtgeïntensiveerdt.b.v.hetaansluitenbijdeeigenkrachtenspecifiekeachtergrondenvandemensenenhetbetrekkenvanhundirecteomgevingbijdeondersteuning.Erisveelwinsttebehalendoorvoormensendiezichinsituatiesmetmultiproblemenbevindeninformeleondersteuningterealiseren.Ookinhetkadervansignaleringenals‘vindplaats’zijndesocialeteamsbelangrijkesamenwerkingspartnervoordemaatschappelijkezorg.

V1 PvAVerwardepersonenMZ 13

Tenbehoevevancontinuïteitenpreventievanterugvalwordtalseenzorg-ofstraftrajectvaneenpersoonisafgeslotenaltijdgezorgdvooreen‘warmeoverdracht’,bijvoorbeeldnaardewijkofnaarpassendeondersteuningofnaarparticipatie.Doelvanzo’nwarmeoverdrachtisdateriemandisdiedepersoonnietuithetoogverliest,datdebenodigdevervolgondersteuninggebodenwordtendatdefinancieringsstructuurgeenbelemmeringvormtdoorgoedoverlegtussendeverschillendefinanciers.Desamenwerkingopcliëntniveautussenbetrokkenpartijenwordto.a.geconcretiseerdindeindicatie-encasuïstiektafels(centralevoor-enachterdeuren)middels:

• DeelnameWmo-loketmedewerkersenW&I-consulentenmetmandaataancentralevoordeurent.b.v.zorgtoewijzingenfinanciëleaspectensituatiecliënt

• ParticipatievanWmo-loketmedewerkersmetmandaataancrisisinterventie• DeelnamevanWmo-loketmedewerkersmetmandaataancentraleachterdeur• InformatieuitwisselingtussenWmo-loketmedewerkersensocialeteamst.b.v.preventieen

(vroeg)signalering• CentraleschakelenderolVHHbijsignaleringenaanpakmultiprobleemsituatiesvan

gemeentenaarmaatschappelijkezorgenv.v.• Deelnamewoonconsulentencorporatiesaancentraleachterdeur

Bouwsteen4,5en6 Melding,beoordelingenrisicotaxatieentoewijzingDecentralevoordeurenhebbenreedseencrucialerolbijmelding,beoordelingenrisicotaxatieentoewijzingvanmaatschappelijkezorgvoorcliëntenwaarbijgeensprakeisvanacutezorgofcrisis.Dezevoordeuren,dievoordebetrokken(centrum)gemeentenfungerenalsonderdeelvandeWmo-toegang,kennengelijkedoelstellingen(o.a.kwaliteitsverbeteringtoegangsectormiddelsketenafstemmingbijindicatiestelling,borgenmeestpassendeverwijzing,beterinzichtindoelgroepenenbehoeften,tegengaanshopgedrag),enwerkenopeenminofmeergeüniformeerdewijze,alzijnverschilleninuiteindelijkewerkwijzemogelijkalsgevolgvanspecifiekeomstandighedenindesubregio’s.Standaardisiniedergevaldatwekelijkscliënten,naeengeprotocolleerdescreeningwordenbesprokenindemultidisciplinaireindicatietafels.AandeindicatietafelsschuivenookWmo-loketmedewerkersmetmandaatvoorzorgtoewijzingaan.OokhetVeiligheidshuisneemtdeelaandevergaderingenendraagtzorgvoorscreeningvanallenieuweaanmeldingenopveiligheidsrisico’sendaarmeesamenhangendeafspraken.Middelseendoorontwikkeltrajectvanvangnet/bemoeizorgwordteenintensievesamenwerkingtussenenintegratievandecentralevoordeurteamsendeteamsvangnet-bemoeizorggerealiseerdopeenzodanigewijzedatereendekkendpaletaantoegangsfunctiesontstaatindevolgendetaakverdeling:

• Reguliereaanmeldingbinnenkantoortijden:centralevoordeurteamsOBW• Spoedeisendehulpenbereikbaarheidbuitenkantooruren:vangnet-enbemoeizorgteams.

Alsonderdeelvanbovenbeschrevenprofessionaliseringvandemaatschappelijkezorg,inclusiefeenadequate24uursbereikbaarheidencrisisfunctie,wordtdesamenwerkingmetenafstemmingtussenpolitie/justitieendemaatschappelijkezorggeformaliseerdenverbeterd.Voordevangnet-/bemoeizorgteamsalsonderdeelvandetoegangtotdemaatschappelijkezorginhetalgemeenenals

V1 PvAVerwardepersonenMZ 14

crisisteaminhetbijzonder,iseenbelangrijkerolweggelegdomtekomentoteengoedesamenwerkingentaakafbakeningmetpolitie/justitieenmetdesocialewijkteamsvandegemeente.Ingezetzalwordenopeeneffectieveenvloeiendecommunicatie,kennisoverdracht,informatie-uitwisselingenafstemmingenvooralookophetelkaarbijspringenenondersteunendaarwaardenoodaandemanis.Vanzelfsprekendissnelheid,c.q.eenkortereactietijduitgangspunt.Detoegangsteamshebbeneenexpertiseteamterbeschikking,metdaarindiversespecialistischeexperts(psychiater,SPV-er,specialistgehandicaptenzorg,huisarts/algemeenarts)diewaarnodigbijspringenbijtriage,beoordelingentoewijzing.Bouwsteen7 PassendvervoerErzijndiversemomentenwaaropvervoervaneenpersoonmetverwardgedragnodigkanzijn.Tevaakvindtditvervoerdoordepolitieplaats.Ditisongeschiktvoorpersonenmetverwardgedrag,diegeenstrafbaarfeithebbengepleegd:onnodigstigmatiserend,geenjuridischebasisennietinhetbelangvandepersoon.InsamenwerkingmetdeGGZwordteenpassendvervoersmogelijkheidgerealiseerd,prikkelarmennietstigmatiserend,waarbijmetnameingezetwordtopdeaanwezigheidvanbekwaamenmetdedoelgroepbekendpersoneeluitmaatschappelijkezorgen/ofGGZbijhetvervoer.Bouwsteen8 Passendeondersteuning,zorgenstrafInderegioiseengevarieerdpaletaangedifferentieerdeambulanteondersteuningsmogelijkheden,dagbestedings-enopvangenwoonvoorzieningen–aldannietmetzorg–gerealiseerd:

• laagdrempeligevoorzieningenomereventijdelijk‘tussenuit’tekunnenenookvoornachtopvang.

• vormenvanbeschermdofbegeleidwonen• passendeenbetaalbarewoningenvoorzelfstandigwonen• langdurigeoflevenslangevormenvanbegeleidenbeschermdwonen,metofzonderzorg • opmaatgemaakteverblijfsaanpakvoorde‘buitencategorie’vanmensendiepotentieel

gevaarlijkzijn,diemoeilijkplaatsbaarzijnenblijvendezorgenondersteuningnodighebben.Deverschillendeondersteunings-enverblijfsvoorzieningenhebbeneenexpertiseteamterbeschikking,metdaarindiversespecialistischeexperts(psychiater,SPV-er,specialistgehandicaptenzorg,huisarts/algemeenarts)diewaarnodigbijspringenbijbeoordeling,zorgenrisicotaxatie.Doorenerzijdsdeketensamenwerkingopdiversemomenteninhetzorg-enondersteuningstrajectdateencliëntdoorlooptookconcreetgestaltetegevenmiddelsindicatie-ofcasuïstiektafelswaaraanallebetrokkenpartijendeelnemen,wordtketensamenwerkingwaarindecliëntendiensbehoeftencentraalstaangeoptimaliseerd.Erisaandachtvoordedoor-enuitstroomindezeheleketenmiddelsdecentraleachterdeur..Doordenauweketensamenwerkingindemaatschappelijkezorgbestaateengezamenlijkbeeldvandebenodigdepassendezorg-enondersteuningsinfrastructuurbinnende(sub)regioopbasisvaninformatiegemeenten,cliënt-enfamilieorganisaties,zorgverzekeraars,zorginstellingen,politie,etc.

V1 PvAVerwardepersonenMZ 15

endebenodigdezorgenondersteuningwordtgeregeld/ingekochtzoveelmogelijkopregionaalniveau.Inhetgevalvanacuteproblematiek,isereengedeeldenormoverwatacuutis.Tenbehoevevandecrisisopvangwordteencrisisopvangvoorzieninggerealiseerd.DetoegangtotdecrisisopvangverlooptviadehiervoorgenoemdetoegangsteamsmaatschappelijkezorgDecrisisopvangheeftvoldoendecapaciteitom24/7beschikbaarheidenopvangtegaranderen.Wanneerersprakeisvaneenstrafrechtelijktraject(aldannietmetdetentie),wordtookdaar–wanneernodig–eenzorgtrajectgestart.DaartoezijninmiddelskontaktenmethetOMgelegdenwordtdoordemaatschappelijkezorggeparticipeerdindeprojectgroepZSM-contextgericht.DezeprojectgroepneemtdedoorontwikkelingvandeZSM-methodiek(ZoSpoedig,Slim,Simpel,SamenenSelectiefMogelijk),gekenmerktdooreenversneldeafhandelingvaneenvoudigemisdrijven,waarbijnaaanhoudingvandeverdachtezospoedigmogelijkeenbeslissinggenomenoverhetafdoeningstrajectinsamenwerkingmetallejustitiëlepartners),terhandenzietdemaatschappelijkezorgalseenrelevantepartnerbijdezedoorontwikkeling. Bouwsteen9 InformatievoorzieningIndemaatschappelijkezorgwordtgewerktvolgenseenketenoverschrijdendinformatieprotocol,dateenhandelingskaderbiedtvoorallebetrokkenprofessionals(zorg,wonen,veiligheid,lokaalbeleid)voorhetdelenvaninformatie:watkan,mag,moet,doorwieenhoebinnendekadersvanprivacyregelingenenmedischberoepsgeheim.Zodoendewordtgewaarborgddatdepersoonmetverwardgedragdejuistezorgenondersteuningkrijgt.Elementenvanditintegraalinformatieprotocolzijn:• Persooncentraal.Informatievoorzieningvanénoverdepersoonmetverwardgedrag.• Bejegening.Helderuitleggenwaarominformatienodigisenlegitimerendatinformatie

gedeeldwordt.• Professionaliteit.Professionelehoudingtenaanzienvanhetvragenomendelenvan

informatie,wederzijdsbegripenmeewerkendehouding.Deprofessionalheeftoogvoorderisico’svanhetbewarenvaninformatieinsystemenenkentdewettelijkekadersenhandeltdaarbinnen.

• Proportionaliteit.Hetgaatomdieinformatiedienodigisomtekunnenhandelen.• Terugkoppeling.Alsinformatieisgedeeld,volgtookeenterugkoppelingoverwatermetde

informatiegedaanis.• Continuïteit.Heteigenaarschapisbelegdenhetishelderwiederegieheeftrondomde

persoonmetverwardgedrag.

6. Benodigdeacties,PlanvanAanpakOmbovenstaandeambitiesterealiserenenhetgeschetstemodelteoperationaliserendieneneendrietalactielijnenuitgezetteworden,teweten:

• Verbeteringendoorontwikkelingtoegang:vangnet-/bemoeizorgfunctiesenintegratiedaarvanmetdecentralevoordeurteams

• Versterkingendoorontwikkelingprofessionaliseringmaatschappelijkezorg:

V1 PvAVerwardepersonenMZ 16

o SamenstellingenbeschikbaarstellingexpertiseteamopZuidLimburgsniveauo Realisatie7x24-uursbereikbaarheidencrisisopvangmaatschappelijkezorg,innauwe

samenwerkingmetdeGGZ• Verbeteringdoor-enuitstroom:centraleachterdeurenrealisatievanvoldoendeen

voldoendegedifferentieerdevoorzieningenvooropvangenbeschermdwonenenontwikkelenintegraalbeleid-endaaraangekoppeldeintegraleuitvoering-maatschappelijkezorgvanuitperspectiefzorg,wonenenfinanciën

Daarnaastdienenaspectenalspassendvervoerenimplementatievaneenadequaatinformatieprotocolterhandgenomenteworden.5.1 VerbeteringtoegangVangnetenbemoeizorgzijnvormenvanzorgenondersteuningophetterreinvandeoggz.Deoggzomvatdepreventievezorgvoordegehelebevolkinginhetalgemeenenvoorrisicogroepenenkwetsbarepersonendiezelfgeenhulpzoekenzoalsdak-enthuislozenenzorgwekkendezorgmijdersinhetbijzonder.Kenmerkendvoordeoggzisdatactiviteitenophetgebiedvanzorgenondersteuningvaaknietwordenvoorafgegaandooreenvrijwillige,individuelehulpvraagvaneencliënt.Detakenenwerkzaamhedeninhetkadervandevangnetfunctieoggzenvandebemoeizorgzijngerichtophet(beter)toeleidenvankwetsbarepersonennaarzorgenondersteuningeneengeschiktzorg-ofondersteuningsaanbodvoorhentewaarborgen.VoordeuitvoeringvandetakenenwerkzaamhedenzijninZuidLimburgeentweetalteamsverantwoordelijk,waarbijhetteamVangnetoggzvandeGGDgedecentraliseerdwerktintweesubregio’s:

• BemoeizorgMondriaanvoordesubregioOostelijkZuidLimburg(OZL-Parkstad)• VangnetoggzZuidelijkZuidLimburg(ZZL)GGDvoordesubregioMaastrichtenHeuvelland• VangnetoggzWestelijkeMijnstreek(WM)GGDvoordesubregioSittard-Geleenen

omstrekenHettotaleaantalbemoeizorgcliëntenin2014IndeParkstadbedroeg298.VangnetWMenZZLwasbetrokkenin2014bijeentotaalaantalvanresp.243en345cases.Inallesubregio’sstijgthetaantalaanmeldingendelaatstejaren.Deafgelopentijdisopmeerderemomentengeïnventariseerdwelkewensenenbehoeftenerbestaanm.b.t.dedoorontwikkelingvandevangnet-enbemoeizorgfunctiesinZuidLimburg.Uitdieinventarisatieskomtdewensvanbetrokkenpartijennaarvorenomtekomentoteensamenhangendendekkendaanbodaanvangnet-enbemoeizorgfunctiesingeheelZuidLimburg.Hierbijisruimteisvoorcouleurlocalindedagelijkseuitvoeringinde3subregio’s,maarhetuitgangspuntisomtekomentoteenzogrootmogelijkeuniformeringvanbeleid,organisatie,doelgroepen,werkwijzenentaken.Inverdereinvullingvanbovenstaandealgemenewenszijndevolgendeaspectenbenoemd:

• AnaloogaandewijzewaaropdecentralevoordeurenO&BWfunctioneren,wordtookvoordevangnet-enbemoeizorgfunctiesgestreefdnaareenopZuidLimburgniveauvasttestellen

V1 PvAVerwardepersonenMZ 17

beleidskader,uitgevoerddoor3subregionaleteamsdiehunwerkwijzeentakenpakketopelkaarafstemmen.

• DeteamsdienennauwsamentewerkenmetdeinhunsubregiofunctionerendevoordeurO&BW

• DeteamszijnvoorverwijzersenstakeholdersheteenduidigeenherkenbaargezichtvandeoggzinZuidLimburgenfunctionerenalszodanigindefrontlijnvandemaatschappelijkezorg

• Inalleteamsdientmedischeenpsychiatrischeexpertisebeschikbaartezijn• Deteamsdienen7x24bereikbaartezijn.

Tegendeachtergrondvanbovenstaandeontwikkelingenenrekeninghoudendmetbehoeftenenwensenvandesamenwerkendepartnersinhetdomeinvandemaatschappelijkezorg,wordteendoorontwikkelingvandevangnet-enbemoeizorgfunctiein2delenvoorgesteld:

• uniformeringenafstemming• doorontwikkelingtoegang-bereikbaarheidenspoedeisendehulp

UniformeringenafstemmingAnaloogaandewijzewaaropdecentralevoordeurenOpvangenBeschermdWonengestaltehebbengekregenenmomenteelfunctioneren,wordtookvoordevangnet-enbemoeizorgteamsgestreefdnaareenzouniformmogelijkesamenstelling,werkwijzeentaakstelling.Concreetbetekentverdereuniformeringenafstemmingmetname:

• BeschikbaarheidvaneenpsychiatervoordeteamsZZLenWM.ZoalsbekendheefthetBemoeizorgteamindeParkstaddebeschikkingovereen‘eigen’psychiater.PositiefdaaraanzijndekortelijnennaardeGGZenandereaanpalendemedischespecialismenenbeschikbaarheidvanexpertiseophetgebiedvanmedicatie,diagnostiekenbehandeling.OokaandetweeteamsinMaastrichtendeWMzoueenpsychiatertoegevoegddienentewordenomdeveranderdepopulatievandemaatschappelijkezorg(meerpsychiatrie,complexereenzwaardereproblematieketc.)naarbehorentekunnenbedienen

• Analyseeneventueleaanpassingvanformatieomvanginrelatietottakenpakket.HetBemoeizorgteamkent–ookzonderdepsychiater-eenruimereformatieomvangdandeteamsindeanderetweesubregio’sbijeenminofmeergelijktakenpakketeneenbeduidendgeringeraantalinwoners.Bekekendienttewordenwelkeformatieomvangpassendisbijhetuiteindelijkvasttestellentakenpakket.

• Onderzochtwordtopwelkewijzetakent.a.v.ZeerMoeilijkPlaatsbarenhetbestbelegdkunnenworden.DezetaakwordtindeParkstadnuuitgevoerddoorLevanto,maargeziendegoedeervaringeninM&HendeWMwaarhetVangnetdezetaakuitvoert,kanbekekenwordeninhoeverrehetBemoeizorgteam,dataanbieder-onafhankelijkisenvanwegede–toekomstige-rolinhetveldvandemaatschappelijkezorgeenspilpositiebijdein-doorenuitstroomkrijgt,eenrolkanspelen.

• VastedeelnamevanhetBemoeizorgteamParkstadaanhetoverlegvanhetTOBWindeParkstad

• Gezamenlijkoverlegteamsineennadertebepalenfrequentiet.b.v.afstemming,uitwisselingenbeleidskadering.

• Omverdereverwarringenonnodigediscussietevoorkomenwordttenslottevoorgesteldomdebenamingvandeteamsgelijktemakenendaarbijtekiezenvoordenaam:Vangnetteam.

V1 PvAVerwardepersonenMZ 18

Bereikbaarheidenspoed/crisisInhetdoorontwikkeltrajectvangnet/bemoeizorgwordtgestreefdnaarintensievesamenwerkingtussenenintegratievandecentralevoordeurteamsendeteamsvangnet-bemoeizorgopeenzodanigewijzedatereendekkendpaletaantoegangsfunctiesontstaatindevolgendetaakverdeling:

• Reguliereaanmeldingbinnenkantoortijden:centralevoordeurteamsOBW• Spoedeisendehulpenbereikbaarheidbuitenkantooruren:vangnet-enbemoeizorgteams.

Naastdehuidigetakenwordthettakenpakketvandevangnet-/bemoeizorgteamsdanuitgebreidmethetzorgdragenvoorbereikbaarheidvandemaatschappelijkezorgbuitenkantoorurenenmethetinterveniërenincrisissituatiesenindicerenvanhetbenodigdevervolgtraject.Medewerkersvandevangnet-/bemoeizorgteamslijkenbijuitstekgeschiktomdeze“frontlinie”-takentekunnenuitvoeren.Zezijnimmersgewendinuitzonderlijkeomstandighedentewerken,(veiligheids)risico’ssnelinteschatten,zezijnstressbestendig,flexibel,zezijnbekendmetmotiverendeende-escalerendehulpverleningsmethodiekenenzebeschikkenoverdevereistekennisvanmedischeproblematiekenterminologie,vanverslavingenvanpsychiatrischetoestandsbeelden.VersterkingtriageEenbelangrijkonderdeelvandebenodigdekwaliteitsverbeteringindemaatschappelijkezorgisdeversterkingvandeeerstescreening/triagebijbinnenkomstvaneencliënt–veelalviaeenopvangvoorziening-inhetcircuitvanmaatschappelijkezorg.Verbeterdetriagezouhetinonzesectorveelvoorkomendeprobleemvanonderdiagnostiekenonderbehandeling,metnametenaanzienvanpsychiatrischeaandoeningen,verstandelijkebeperkingenen/ofsomatischeproblemen,aanmerkelijkmoetenverminderen.Eenuitbreidingvanhetinstrumentariumvoortriage,vanvragenlijstentotconsultatievanspecialisten,ishierbijcruciaal.5.2 VersterkingenverdereprofessionaliseringmaatschappelijkezorgDehuidigesituatierondverwardepersonenkenmerktzichhelaasvaakdooronduidelijkheidoverwieverantwoordelijkisvoordecliënt,waarbijdemiddelsreguliereverwijzingofcrisisaanmeldingingeschakeldeGGZconstateertdaterbijcliëntgeensprakeisvanpsychiatrieinengerezinendecliëntweerterugverwijstnaarplaatsvanherkomst(thuis,straat,opvang),debetreffendedaarweeroverlastveroorzaakt,demaatschappelijkezorgnietvoldoendebereikbaaroftoegerustisomcrisissituatiesoptevangenenhetuiteindelijkdepolitieisdiemetdecliëntblijftzitten.InZuidLimburgisafgesprokendatdeaanpakvandeproblematiekrondverwardepersoneniniedergevalissamenwerkingtussenGGZenmaatschappelijkezorggerealiseerdwordt.Daarbijwillenweafvanonproductievewelles-nietesdiscussiesoverofwaareencliëntthuishoortennemendehuidigeindelingvandezorgwaarindespecialistischepsychiatrieeenveelbeperkterdomeinkentdanvroegerindeGGZhetgevalwasendemaatschappelijkezorgdeverantwoordelijkheidkrijgtvoordecliëntendienietmeerbinnenhetdomeinvandeGGZvallenalsgegeven.Datbetekentdatwedemaatschappelijkezorgdienenteverbeterenopeenaantalpuntenomdezerobuustgenoegtemakenomdeveranderdetaakstellingaantekunnen.Noodzakelijkzijndaarbij2acties:

V1 PvAVerwardepersonenMZ 19

• SamenstellingenbeschikbaarstellingexpertiseteamopZuidLimburgsniveau• Realisatie7x24-uursbereikbaarheidencrisisopvangmaatschappelijkezorg,innauwe

samenwerkingmetdeGGZSamenstellingenbeschikbaarstellingexpertiseteamopZuidLimburgsniveauInalleonderdelenvandemaatschappelijkezorg–vanvoordeurtotwoonvoorzieningenvanDNOtotvangnetoggz–wordtdebeschikbaarheidvanspecialistischedeskundigheidgemist.Hetgaatdanvooralompsychiatrischedeskundigheid–depsychiaterofdeervarenSPV-erdieinstaatisomeenpsychiatrischediagnosetestellen,noodzaakengebruikmedicatiekanbeoordelen,enopgeleidezijn/haarbevindingendaarvantoteengerichtenmaatwerkbehandel-,ofondersteuningsadvieskankomen.OpditmomentheeftalleenhetBemoeizorgteamParkstaddebeschikkingovereen‘eigen’psychiaterendatwordtdoorditteamalseenzeergrootgoedgezien.Naastdevoordehandliggendepluspuntenindezorgvoorcliënten,wordendoorhetteamookdekortelijnenmetdeGGZendemogelijkhedenvanmultidisciplinairwerkenenhetindeskundigheidmakkelijkkunnenopschalenalsgrotevoordelenvandebeschikbaarheidvaneenpsychiatergenoemd.Indemaatschappelijkezorgisookbehoefteaaneenvastesomatischeartsenverpleegkundige.Veelcliëntenhebbengeenhuisartsofdedrempelomdezetebezoekenistehoog.Ookzijncliëntensomsnietverzekerd.EndatterwijluithetonderzoekC.vanEverdingenisgeblekendattentijdevandemomentopnameindeonderzochteDNOongeveertweederdevandecliëntenkamptemeteenofmeersomatischeproblemenalshypertensie/hart-envaatziekten(11%),Interneaandoeningenalsdiabetesmellitus,maagzweer,hepatitisCetc.(19%)ofneurologischeaandoeningenalsepilepsieofpolyneuropathie(23%).Hetomvangrijkeennogsteedstoenemendeaantalcliëntenmet(lichte)verstandelijkebeperkingenindemaatschappelijkzorg(volgensvanEverdingenindedoorhaaronderzochtepopulatiezo’n33%)isbeschikbaarheidvanexpertiseopgebiedvandiagnostiekenondersteuningvandezedoelgroepzekerookdringendgewenst.Omzo(kosten-)efficiëntalsmogelijkisdeschaarsespecialistischedeskundigheidintezetten,kaneenexpertiseteamgerealiseerdwordenopbovensubregionaleschaal(iniedergevalopdeschaalM&HenWM,indienParkstadwenstaantesluitenkanhetteamopZuidLimburgsniveaugestaltekrijgen).Ditteamissamengestelduitpsychiaters,somatischartsenevt.overigespecialistischedeskundigen.Hetteamheeftdevolgendetaken:

• Bijdragenaandiagnostiekenindicering• Consultatieopafspraakenzonodigopafroept.b.v.decliëntenvanopvangenbeschermd

wonenvoorzieningen• Voortgangsbewakingopspecialistischeonderdelenvanondersteuningstrajecten• BrugfunctienaarGGZenoverigemedischezorg

Tenaanzienvandiagnostiekenindiceringisdeideeomdevoordeurteams(voordereguliereaanmeldingen)endevangnet/bemoeizorgteams(voordezorgmijdersendecrisisaanmeldingen)alsvoorwachttepositionerenenhetexpertiseteamalsachterwacht.Desamenwerkingvanhetexpertiseteammetdezebeideanderefunctiesdientdanookzeernauwtezijn.

V1 PvAVerwardepersonenMZ 20

Degewensteconsulatiezalvoornamelijkmiddelsvastespreekuren,c.q.consultatiebezoekenplaatsvinden,maarkanzonodigopafroepgevraagdworden.Tijdensdebezoekenaanvoorzieningenwordtookvoordevoortgangsbewakingzorggedragen.Hetexpertiseteamisbinnendemaatschappelijkezorghetpreferente,maarniethetexclusieveschakelpuntvoorcommunicatiemetaanpalendezorgsectorenalsGGZensomatischezorg.Realisatie7x24-uursbereikbaarheidencrisisopvangmaatschappelijkezorg,innauwesamenwerkingmetdeGGZVooreensluitendeketenindemaatschappelijkezorgvooropvangenondersteuningvanmensendie(acuut)verwardgedragvertonenenoverlastveroorzakenishetnodigomeen7x24-uursbereikbaarheidterealiserenwaarmeldinggedaankanwordendoorpolitieofanderebetrokkenen(b.v.huisartsenofanderehulpverleners)vanincidentenendientereencrisisopvangvoordezepersonentekomen.Omtevoorkomendatnaastelkaargewerktwordtdientdezeopvangzeernauwaantesluitenbijenliefstgeïntegreerdtewordenmetde24-uursbereikbaarheidsdienstendecrisisopvangvandeGGZ.Devariantenwaarinbeidefunctionaliteitengerealiseerdkunnenwordenzijnlegio.De24-uursbereikbaarheidwordtdeelsineigenbeheer,gebruikmakendvaneencombinatievanvoorzieningenalsDag-enNachtOpvang,expertiseteamenvangnet/bemoeizorgteams,endeelsinsamenwerkingmetde24-uursbereikbaarheidsdienstGGZgeorganiseerd.Ookvoordecrisisopvangzijnverschillendeoplossingendenkbaar.ZokentDenHaagdenieuweOpvangVerwardePersonen,waarbij12doordeGGZgerundeopvangplaatsenbeschikbaarzijninhetpolitiebureauwaarverwardepersonenkort(liefstmaximaal6uur)opgevangenkunnenwordenenwaarpolitie,GGZ/verslavingszorg,OMendegemeentenauwsamenwerkenentotonmiddellijkescreeningenvervolgbehandelingkunnenovergaan.EenoplossingdieinDenHaagalszeersuccesvolwordtbeschouwd(ineenjaartijd2500verwardepersonenopgevangen,waarvanzo’n95%doorgeleidkonwordennaarpassendezorg),maardiebehoorlijkekostenmetzichmeebrengtenwaarvoormogelijkinZuidLimburgdebenodigdeschaalgrootteontbreekt.Maarookde‘simpele’vormvanhetpolitiebeddatindeWestelijkeMijnstreekaltijdbeschikbaarisvooropnamevanmensenineenacutenoodsituatieendatbinnen24uurweervrijgemaaktdienttewordenismogelijk.OpditmomentlijkteencrisisopvangdiegebruikmaaktvanfaciliteiteneninfrastructuurvandeGGZdemeestwenselijkevariantinZuidLimburg.Naderonderzoekzalmoetenplaatsvindenomop(korte)termijntekomentotbesluitenoverdedefinitievewijzewaaropbereikbaarheidencrisisopvangingevulddienenteworden.Echter,dataandezevoorzieningenbehoeftebestaatwordtdoorallebetrokkenpartijenonderschreven.

5.3 Verbeteringdoor-enuitstroomRealisatiecentraleachterdeurDoelvandecentraleachterdeurisdeverbeteringvandedoor-enuitstroomuitdeopvang-enbeschermdwonenvoorzieningen,zowelbeleidsmatigalspraktisch,door:

• Ontwikkelenvaneengezamenlijkgedragenbeleidskader• Bewerkstelligenvaneenbeteresamenwerkingtussenallebetrokkenpartijen(iniedergeval

V1 PvAVerwardepersonenMZ 21

zorgaanbieders,gemeente,partnerswoningmarkt,zowelcorporatiesalsparticulier)o.a.leidendtotgezamenlijkgedragencapaciteits-enuitvoeringsafspraken

• Organiserenvaneengeregeldecasuïstiektafelwaarindirectematching/toewijzingkanplaatsvinden

• CentraleenintegralesturingenmonitoringwonenmaatschappelijkezorgVoldoendeenvoldoendegedifferentieerdevoorzieningenenintegraalbeleidOmgoedezorgenondersteuningindemaatschappelijkezorgteborgeniseenvoldoendeomvangrijkenvoldoendegedifferentieerdaanbodaanvoorzieningenvoorwonen,opvangendagbestedingnoodzakelijk.Detoenamevanhetaantalcliëntendateenberoepdoetopdemaatschappelijkezorgmaakteenuitbreidingvandeabsolutecapaciteitnodig,terwijldeverschuivingindoelgroepenomverderedifferentiatievanvoorzieningenvraagt.Zoleertdeervaringvandelaatstetijddaterveelvraagisnaarindividuelewoonruimtevoordenietgroepsgeschiktecliënteneniservraagnaar(sub)doelgroep-specifiekevoorzieningenb.v.voorlichtverstandelijkgehandicapten,voorcliëntenmeteenautismespectrumstoornisofvoorgescheidenvoorzieningenvoorverslaafdenenmensenmetdominantpsychiatrischeproblematiek.DedecentralisatievanAWBZ-zorgenbeschermdwonennaardegemeenteheeftmogelijkhedengecreëerdvoornieuweaanbiedersomvoorspecifiekedoelgroepeneenaanbodtecreërenendaarwordtookduidelijkgebruikvangemaakt.Hetbetreftdanechtervaakkleinschaligevoorzieningenenderhalveblijftereencapaciteitsvraag.Enookvoordetraditionele,sterkgemarginaliseerdecliëntvandemaatschappelijkezorgwordenweinignieuweinitiatievenontplooidenblijftdebehoefteaanvoldoendepassendevoorzieningengroot.Eengoededoor-enuitstroomvandevoorzieningenisvanessentieelbelangvoorhetsteedsbeschikbaarhebbenvaneenbreedpaletaanvoorzieningen.Debeschikbaarheidvanvoldoendebetaalbarewoningen,veranderingeninhetbeleidvandecorporatiestenaanzienvanbetaalbaarheidsproblemeninhetalgemeenenvanwoonblokkadesinhetbijzondereneenintegraalbeleidgerichtopeenmaatwerkaanpakvandeindividueleproblemenvanuitdeonderlingesamenhangvandossierszorg,wonenenfinanciënzijnhierbijvoorwaardelijk.VanuithetmaatschappelijkezorgveldinMaastrichtwordtreedseeninitiatiefondernomenomeencentraleachterdeurterealiserenterverbeteringvandedoorstromingendeuitstroomindemaatschappelijkezorg.Bekekendienttewordenofditinitiatiefooknavolgingverdientindebeideanderesubregio’sofdateengezamenlijkeZuidLimburgseconferentiewenselijkis.Daarnaastishetaangewezenomteruitvoeringvandezeactielijnaansluitingtezoekenbijactiesenuitrolvanhetuitvoeringsplandatalsvervolgophetonderzoek‘ScheidenWonenenZorg”nuopgesteldisenin2016onderverantwoordelijkheidvanhetBestuurlijkOverlegWonenenWijken(eensamenwerkingsverbandvandegemeenteMaastrichtmetdeMaastrichtsewoningcorporaties)uitgevoerdwordt.

V1 PvAVerwardepersonenMZ 22

7. TenslotteIndezenotitiewordteenvoorstelgeformuleerdhoemiddelshetdoorontwikkelenenverderprofessionaliserenvandemaatschappelijkezorgeenbelangrijkeenomvangrijkebijdragegeleverdkanwordenaanhetrealiserenvaneensluitendeaanpakvoormensenmetverwardgedrag.HetvoorstelbiedtvolgensdesamenstellerseennoodzakelijkeaanvullingopdeinspanningendiemomenteelondernomenwordendoorGGZsamenmet(vertegenwoordigersvan)de(boven)lokaledriehoekoverdegewensteaanpakvanverwardepersonen.NuimmersvelemensenmetverwardgedragnietmeertothetdomeinvandelangdurigespecialistischezorginhetalgemeenenvandeGGZinhetbijzondergerekendworden,maareennieuwthuishebbengevondeninhetdomeinvandemaatschappelijkezorg,kaneenplanvanaanpaknietsuccesvolzijnzondereenbelangrijkerolvoordespelersinditmaatschappelijkezorgveld.Demaatschappelijkezorgisgraagbereiddezerolopeenverantwoordelijke,effectieveen(kosten)efficiëntewijzeopzichtenemen.