D oor Sandra Heerma van Voss

Kunstenaar Geoffrey Lillemon(1981), zoon van een ingeni-eur en een psychologe uitTexas, VS, herinnert zich hetmoment waarop de compu-ter in zijn leven kwam. „Mijn

vader bracht in 1996 een lomp uitziendelaptop mee naar huis. Ik ontdekte Micro-soft Paint en begon ermee te tekenen,want dat deed ik graag. Een visueel voca-bulaire had ik al: mijn oma, een katten-vrouw met een tweedehands boekwinkel-tje, gaf me altijd oude boeken en tijdschrif-ten om te bekijken. Later kwam het pro-gramma Flash Art en leerde ik mezelf sim-pele animaties te maken en zo mijn teke-ningen leven in te blazen. Ik wist meteen:dit maak ik niet voor een museum of gale-rie. Dit is voor mensen thuis, alleen bij decomputer, in hun onderbroek met een kopkoffie. Dat besef veranderde alles voormij.”

Rafaël Rozendaal (Amsterdam, 1980)was al vóór internet met computers bezig,op een Mac van vrienden van zijn ouders.„Ik tekende en schilderde, maakte collagesen zeefdrukken en had een eigen doka –mijn ouders zijn kunstenaars, dus ik was ervroeg bij. Toen internet kwam, dacht ikmeteen: ‘E m p owe r m e n t ’.” Rozendaal stu-deerde af met een internetproject aan deacademie in Maastricht en kan nu van zijnkunst leven. Op zijn onderlip staat hetwoord ‘i n te r n e t ’ get atoeëerd.

Lillemon en Rozendaal gelden als kop-stukken van een groep kunstenaars die opinternet zo goed de weg weten dat ze er eennieuwe esthetiek uit weten te halen, en erzowel een podium als publiek vinden.

Hun werk heeft een digitale oorsprongen ze verspreiden het bij voorkeur gratis enad infinitum. Musea die het willen behou-den kopen een webdomein in plaats vaneen schilderij of sculptuur. Born Digitalluidt de titel van een aan deze generatie ge-wijde groepstentoonstelling, die vanaf vol-gende week te zien is in MOTI (Museum ofthe Image) in Breda.

Tech WizardsDe classificatie ‘born digital’ betreft dewerken, niet de makers: de tien geselec-teerde kunstenaars zijn geboren tussen1990 en 1972 en waren er dus pas in hunvroege jeugd of puberteit bij, veel later dande iPad-baby’s van nu. Wel zijn het alle-maal tech wizards.

Rozendaals bijdrage aan de expositie, Si-lent Silence, vormt de voorlopige uitkomstvan „een bijna vijf jaar durend onderzoeknaar schermformaten”. Het resultaat, eeninteractieve compositie, ziet er op grootscherm uit als een soort flitsend grafischbehang .

Nieuwe generatie in de kunstDe computer vergroot de mogelijkhedenvan de kunstenaar. Museum Moti in Bredatoont hoe een nieuwe generatie opgroeitvoor wie digitale kunst vanzelfsprekend is.

P i xe lals penseel

Sjaals van Hendrickje Schimmel

Rosa Menkman (Arnhem, 1983) werkt aanhet Goldsmiths College in Londen aan eenproefschrift over gl i tch e s , digitale storin-gen, en toont in MOTI op een testbeeldach-tige manier verknipte versies van haar ei-gen gezicht. Lillemon bedacht T he N ail P o-lish Inferno, een freaky, absurde 3D-versievan de ruimte in MOTI zelf waar bezoekersmet een 3D-bril doorheen kunnen lopen.

De Born Digitals – bij gebrek aan een be-tere naam – breken niet met alle tradities.Ze zijn opgeleid aan kunstacademies, gaanook naar musea en galeries en zijn ver-trouwd met traditionele, offline-vormen.Hendrickje Schimmel (Arnhem, 1990) be-print zijden sjaals met motieven van typi-sche Tumblr-beelden: katten, vriendin-nen, kamerplanten.

Lillemon, die exposeert onder hetpseunoniem Oculart, werkt ‘t ra n s m e d i-a a l’: het hangt van zijn bui af in welkevorm hij een idee het eerste giet. „Ik be-gin met tekenen of schilderen, daar ont-staan mijn personages en mijn beeldtaal.Voor een 3D-animatie moet ik een techni-cus en animatoren inhuren en ben iksoms maanden bezig. In mijn eentje ach-ter de schildersezel heb ik het makkelij-ker. Maar de computer vergroot mijn mo-gelijkheden om nieuwe werelden te creë-ren – sensueel, romantisch, menselijk.Dan ga ik ook voor de totale visuele over-d a ad . ”

Born Digitals denken kosmopolitisch enverhuizen gemakkelijk, omdat veel vanhun werk op een laptop of smartphone ge-daan kan worden. Maar de mens blijfthonkvast. Lillemon wisselt het overspan-

nen, megalomane klimaat van Los Ange-les na een groot project opgelucht af methet gemoedelijke Amsterdam, sinds zesjaar zijn woonplaats, om er gewoon eens„een avond aan de rode wijn te kunnen”.Rozendaal is na een paar zwerfjaren aldrie jaar gelukkig in New York. „Vroe gerdacht ik dat het belang van grote stedendoor internet zou afnemen, maar dat isniet zo. De grote kunstcentra zijn nog altijdBerlijn, Londen en New York.”

Echte ontm oetingenOok bij artistieke en intellectuele geestver-wanten die ze online, via via leren kennen,blijven echte ontmoetingen essentieel –vooral als er moet worden samengewerkt.Rozendaal: „Ik had e-mailcontact met eenpaar Japanners en pas toen ik ze opzochtin hun eigen omgeving merkte ik hoe grootde culturele verschillen waren. Dan stuit jeop een taalbarrière.”

Lillemon: „Eén-op-één ontmoetingenzijn kleinschalig, maar even belangrijk alseen viral trend. Ze zullen hun waarde altijdblijven behouden.”

In de theoretische draai die MOTI aan detentoonstelling geeft worden de Born Digi-tals bijna als verlossers gepresenteerd: ditzijn de leiders die ons met hun positieve,tegendraadse manier van denken gerustkunnen stellen, wegwijs kunnen maken,de digitale toekomst in kunnen trekken.En dat is nodig. De gewone gebruiker is zo-wel verslaafd aan als doodsbenauwd voorinternet, nu de schaduwkanten van hetonbeperkt delen steeds duidelijker wor-de n .

Rozendaal, wijs: „Social media zie ik als eensoort cafébezoek – alles wat daar gebeurt isopenbaar. Ik gebruik ze zeer beperkt.”

Tegelijk is hij enthousiast over de laag-drempeligheid van het net: „Ik creëer mijnpodium en hoef nooit op de goedkeuringvan een curator of uitgever te wachten. InBerlijn ben ik in 2010 begonnen met BringYour Own Beamer-avonden, waarop der-tig kunstenaars hun digitale kunst en deapparatuur om het te vertonen meebren-gen. Dat idee sloeg internationaal aan, erzijn al zo’n 200 edities geweest.”

Lillemon: „Vorig jaar heb ik meegewerktaan de B angerz-tour van Miley Cyrus: eengigantisch project van 22 video’s die tij-dens de show werden vertoond. Ik zag hetals een fantastische kans om een jong, vi-sueel verzadigd en ongeduldig publiek telaten kennismaken met nieuwe vormen.”

Dankzij de moderne technieken kan ie-dereen nu ook zelf kunst maken, beamenze. Lillemon noemt het de „populist chal-l e n ge ”: iedereen krijgt een kans, het is aande kunstenaars zelf om hun meerwaardete bewijzen. Rozendaal: „Er zijn YouTube-en Tumblr-accounts en videogames die zode naam ‘kunst werk’ zouden kunnen dra-gen. Ik verdedig mezelf ook nooit als men-sen mijn werk niet als kunst zien. Het isleuk als het gewaardeerd wordt, maardoor wie maakt me niet uit. Iedereen teltmee.” Lillemon: „Het leukste van de kunst-wereld is om er zelf aan mee te doen.”

Born Dig ital, t/m 28 juni 2015 in: MOTIMuseum of the Image, Boschstraat 22,Breda. Inl: motimuseum.nl

Op dec o m p u te rga ik voorde totalev isueleove rd a a dG e o f f reyLillemon

Werk van Geoffrey Lillemon