Pencil vs Pixel: Designonderzoek test het klaslokaal van de toekomst
Pixel als penseel - Sandra Heerma
1
Door SandraHeermavanVoss K unstenaar Geoffrey Lillemon (1981), zoon van een ingeni- eur en een psychologe uit Texas, VS, herinnert zich het moment waarop de compu- ter in zijn leven kwam. „Mijn vader bracht in 1996 een lomp uitziende laptop mee naar huis. Ik ontdekte Micro- soft Paint en begon ermee te tekenen, want dat deed ik graag. Een visueel voca- bulaire had ik al: mijn oma, een katten- vrouw met een tweedehands boekwinkel- tje, gaf me altijd oude boeken en tijdschrif- ten om te bekijken. Later kwam het pro- gramma Flash Art en leerde ik mezelf sim- pele animaties te maken en zo mijn teke- ningen leven in te blazen. Ik wist meteen: dit maak ik niet voor een museum of gale- rie. Dit is voor mensen thuis, alleen bij de computer, in hun onderbroek met een kop koffie. Dat besef veranderde alles voor mij.” Rafaël Rozendaal (Amsterdam, 1980) was al vóór internet met computers bezig, op een Mac van vrienden van zijn ouders. „Ik tekende en schilderde, maakte collages en zeefdrukken en had een eigen doka – mijn ouders zijn kunstenaars, dus ik was er vroeg bij. Toen internet kwam, dacht ik meteen: ‘Empowerment ’.” Rozendaal stu- deerde af met een internetproject aan de academie in Maastricht en kan nu van zijn kunst leven. Op zijn onderlip staat het woord ‘internet ’ getatoeëerd. Lillemon en Rozendaal gelden als kop- stukken van een groep kunstenaars die op internet zo goed de weg weten dat ze er een nieuwe esthetiek uit weten te halen, en er zowel een podium als publiek vinden. Hun werk heeft een digitale oorsprong en ze verspreiden het bij voorkeur gratis en ad infinitum. Musea die het willen behou- den kopen een webdomein in plaats van een schilderij of sculptuur. Born Digital luidt de titel van een aan deze generatie ge- wijde groepstentoonstelling, die vanaf vol- gende week te zien is in MOTI (Museum of the Image) in Breda. Tech Wizards De classificatie ‘born digital’ betreft de werken, niet de makers: de tien geselec- teerde kunstenaars zijn geboren tussen 1990 en 1972 en waren er dus pas in hun vroege jeugd of puberteit bij, veel later dan de iPad-baby’ s van nu. Wel zijn het alle- maal tech wizards. Rozendaals bijdrage aan de expositie, Si- lent Silence, vormt de voorlopige uitkomst van „een bijna vijf jaar durend onderzoek naar schermformaten”. Het resultaat, een interactieve compositie, ziet er op groot scherm uit als een soort flitsend grafisch behang. Nieuwe generatie in de kunst De computer vergroot de mogelijkheden van de kunstenaar. Museum Moti in Breda toont hoe een nieuwe generatie opgroeit voor wie digitale kunst vanzelfsprekend is. Pixel als penseel Sjaalsvan HendrickjeSchimmel Rosa Menkman (Arnhem, 1983) werkt aan het Goldsmiths College in Londen aan een proefschrift over glitches , digitale storin- gen, en toont in MOTI op een testbeeldach- tige manier verknipte versies van haar ei- gen gezicht. Lillemon bedacht T he N ail P o- lish Inferno, een freaky, absurde 3D-versie van de ruimte in MOTI zelf waar bezoekers met een 3D-bril doorheen kunnen lopen. De Born Digitals – bij gebrek aan een be- tere naam – breken niet met alle tradities. Ze zijn opgeleid aan kunstacademies, gaan ook naar musea en galeries en zijn ver- trouwd met traditionele, offline-vormen. Hendrickje Schimmel (Arnhem, 1990) be- print zijden sjaals met motieven van typi- sche Tumblr-beelden: katten, vriendin- nen, kamerplanten. Lillemon, die exposeert onder het pseunoniem Oculart, werkt ‘transmedi- aal’: het hangt van zijn bui af in welke vorm hij een idee het eerste giet. „Ik be- gin met tekenen of schilderen, daar ont- staan mijn personages en mijn beeldtaal. Voor een 3D-animatie moet ik een techni- cus en animatoren inhuren en ben ik soms maanden bezig. In mijn eentje ach- ter de schildersezel heb ik het makkelij- ker. Maar de computer vergroot mijn mo- gelijkheden om nieuwe werelden te creë- ren – sensueel, romantisch, menselijk. Dan ga ik ook voor de totale visuele over- daad. ” Born Digitals denken kosmopolitisch en verhuizen gemakkelijk, omdat veel van hun werk op een laptop of smartphone ge- daan kan worden. Maar de mens blijft honkvast. Lillemon wisselt het overspan- nen, megalomane klimaat van Los Ange- les na een groot project opgelucht af met het gemoedelijke Amsterdam, sinds zes jaar zijn woonplaats, om er gewoon eens „een avond aan de rode wijn te kunnen”. Rozendaal is na een paar zwerfjaren al drie jaar gelukkig in New York. „ Vroeger dacht ik dat het belang van grote steden door internet zou afnemen, maar dat is niet zo. De grote kunstcentra zijn nog altijd Berlijn, Londen en New York.” Echte ontm oetingen Ook bij artistieke en intellectuele geestver- wanten die ze online, via via leren kennen, blijven echte ontmoetingen essentieel – vooral als er moet worden samengewerkt. Rozendaal: „Ik had e-mailcontact met een paar Japanners en pas toen ik ze opzocht in hun eigen omgeving merkte ik hoe groot de culturele verschillen waren. Dan stuit je op een taalbarrière.” Lillemon: „Eén-op-één ontmoetingen zijn kleinschalig, maar even belangrijk als een viral trend. Ze zullen hun waarde altijd blijven behouden.” In de theoretische draai die MOTI aan de tentoonstelling geeft worden de Born Digi- tals bijna als verlossers gepresenteerd: dit zijn de leiders die ons met hun positieve, tegendraadse manier van denken gerust kunnen stellen, wegwijs kunnen maken, de digitale toekomst in kunnen trekken. En dat is nodig. De gewone gebruiker is zo- wel verslaafd aan als doodsbenauwd voor internet, nu de schaduwkanten van het onbeperkt delen steeds duidelijker wor- den. Rozendaal, wijs: „Social media zie ik als een soort cafébezoek – alles wat daar gebeurt is openbaar. Ik gebruik ze zeer beperkt.” Tegelijk is hij enthousiast over de laag- drempeligheid van het net: „Ik creëer mijn podium en hoef nooit op de goedkeuring van een curator of uitgever te wachten. In Berlijn ben ik in 2010 begonnen met Bring Your Own Beamer-avonden, waarop der- tig kunstenaars hun digitale kunst en de apparatuur om het te vertonen meebren- gen. Dat idee sloeg internationaal aan, er zijn al zo’n 200 edities geweest.” Lillemon: „ Vorig jaar heb ik meegewerkt aan de Bangerz-tour van Miley Cyrus: een gigantisch project van 22 video’ s die tij- dens de show werden vertoond. Ik zag het als een fantastische kans om een jong, vi- sueel verzadigd en ongeduldig publiek te laten kennismaken met nieuwe vormen.” Dankzij de moderne technieken kan ie- dereen nu ook zelf kunst maken, beamen ze. Lillemon noemt het de „populist chal- lenge ”: iedereen krijgt een kans, het is aan de kunstenaars zelf om hun meerwaarde te bewijzen. Rozendaal: „Er zijn YouTube- en Tumblr-accounts en videogames die zo de naam ‘kunstwerk’ zouden kunnen dra- gen. Ik verdedig mezelf ook nooit als men- sen mijn werk niet als kunst zien. Het is leuk als het gewaardeerd wordt, maar door wie maakt me niet uit. Iedereen telt mee.” Lillemon: „Het leukste van de kunst- wereld is om er zelf aan mee te doen.” BornDigital,t/m28juni2015in:MOTI Museum of the Image, Boschstraat 22, Breda. Inl: motimuseum.nl Op de computer ga ik voor de totale visuele overdaad Geoffrey Lillemon Werkvan GeoffreyLillemon
Transcript of Pixel als penseel - Sandra Heerma
D oor Sandra Heerma van Voss
Kunstenaar Geoffrey Lillemon(1981), zoon van een ingeni-eur en een psychologe uitTexas, VS, herinnert zich hetmoment waarop de compu-ter in zijn leven kwam. „Mijn
vader bracht in 1996 een lomp uitziendelaptop mee naar huis. Ik ontdekte Micro-soft Paint en begon ermee te tekenen,want dat deed ik graag. Een visueel voca-bulaire had ik al: mijn oma, een katten-vrouw met een tweedehands boekwinkel-tje, gaf me altijd oude boeken en tijdschrif-ten om te bekijken. Later kwam het pro-gramma Flash Art en leerde ik mezelf sim-pele animaties te maken en zo mijn teke-ningen leven in te blazen. Ik wist meteen:dit maak ik niet voor een museum of gale-rie. Dit is voor mensen thuis, alleen bij decomputer, in hun onderbroek met een kopkoffie. Dat besef veranderde alles voormij.”
Rafaël Rozendaal (Amsterdam, 1980)was al vóór internet met computers bezig,op een Mac van vrienden van zijn ouders.„Ik tekende en schilderde, maakte collagesen zeefdrukken en had een eigen doka –mijn ouders zijn kunstenaars, dus ik was ervroeg bij. Toen internet kwam, dacht ikmeteen: ‘E m p owe r m e n t ’.” Rozendaal stu-deerde af met een internetproject aan deacademie in Maastricht en kan nu van zijnkunst leven. Op zijn onderlip staat hetwoord ‘i n te r n e t ’ get atoeëerd.
Lillemon en Rozendaal gelden als kop-stukken van een groep kunstenaars die opinternet zo goed de weg weten dat ze er eennieuwe esthetiek uit weten te halen, en erzowel een podium als publiek vinden.
Hun werk heeft een digitale oorsprongen ze verspreiden het bij voorkeur gratis enad infinitum. Musea die het willen behou-den kopen een webdomein in plaats vaneen schilderij of sculptuur. Born Digitalluidt de titel van een aan deze generatie ge-wijde groepstentoonstelling, die vanaf vol-gende week te zien is in MOTI (Museum ofthe Image) in Breda.
Tech WizardsDe classificatie ‘born digital’ betreft dewerken, niet de makers: de tien geselec-teerde kunstenaars zijn geboren tussen1990 en 1972 en waren er dus pas in hunvroege jeugd of puberteit bij, veel later dande iPad-baby’s van nu. Wel zijn het alle-maal tech wizards.
Rozendaals bijdrage aan de expositie, Si-lent Silence, vormt de voorlopige uitkomstvan „een bijna vijf jaar durend onderzoeknaar schermformaten”. Het resultaat, eeninteractieve compositie, ziet er op grootscherm uit als een soort flitsend grafischbehang .
Nieuwe generatie in de kunstDe computer vergroot de mogelijkhedenvan de kunstenaar. Museum Moti in Bredatoont hoe een nieuwe generatie opgroeitvoor wie digitale kunst vanzelfsprekend is.
P i xe lals penseel
Sjaals van Hendrickje Schimmel
Rosa Menkman (Arnhem, 1983) werkt aanhet Goldsmiths College in Londen aan eenproefschrift over gl i tch e s , digitale storin-gen, en toont in MOTI op een testbeeldach-tige manier verknipte versies van haar ei-gen gezicht. Lillemon bedacht T he N ail P o-lish Inferno, een freaky, absurde 3D-versievan de ruimte in MOTI zelf waar bezoekersmet een 3D-bril doorheen kunnen lopen.
De Born Digitals – bij gebrek aan een be-tere naam – breken niet met alle tradities.Ze zijn opgeleid aan kunstacademies, gaanook naar musea en galeries en zijn ver-trouwd met traditionele, offline-vormen.Hendrickje Schimmel (Arnhem, 1990) be-print zijden sjaals met motieven van typi-sche Tumblr-beelden: katten, vriendin-nen, kamerplanten.
Lillemon, die exposeert onder hetpseunoniem Oculart, werkt ‘t ra n s m e d i-a a l’: het hangt van zijn bui af in welkevorm hij een idee het eerste giet. „Ik be-gin met tekenen of schilderen, daar ont-staan mijn personages en mijn beeldtaal.Voor een 3D-animatie moet ik een techni-cus en animatoren inhuren en ben iksoms maanden bezig. In mijn eentje ach-ter de schildersezel heb ik het makkelij-ker. Maar de computer vergroot mijn mo-gelijkheden om nieuwe werelden te creë-ren – sensueel, romantisch, menselijk.Dan ga ik ook voor de totale visuele over-d a ad . ”
Born Digitals denken kosmopolitisch enverhuizen gemakkelijk, omdat veel vanhun werk op een laptop of smartphone ge-daan kan worden. Maar de mens blijfthonkvast. Lillemon wisselt het overspan-
nen, megalomane klimaat van Los Ange-les na een groot project opgelucht af methet gemoedelijke Amsterdam, sinds zesjaar zijn woonplaats, om er gewoon eens„een avond aan de rode wijn te kunnen”.Rozendaal is na een paar zwerfjaren aldrie jaar gelukkig in New York. „Vroe gerdacht ik dat het belang van grote stedendoor internet zou afnemen, maar dat isniet zo. De grote kunstcentra zijn nog altijdBerlijn, Londen en New York.”
Echte ontm oetingenOok bij artistieke en intellectuele geestver-wanten die ze online, via via leren kennen,blijven echte ontmoetingen essentieel –vooral als er moet worden samengewerkt.Rozendaal: „Ik had e-mailcontact met eenpaar Japanners en pas toen ik ze opzochtin hun eigen omgeving merkte ik hoe grootde culturele verschillen waren. Dan stuit jeop een taalbarrière.”
Lillemon: „Eén-op-één ontmoetingenzijn kleinschalig, maar even belangrijk alseen viral trend. Ze zullen hun waarde altijdblijven behouden.”
In de theoretische draai die MOTI aan detentoonstelling geeft worden de Born Digi-tals bijna als verlossers gepresenteerd: ditzijn de leiders die ons met hun positieve,tegendraadse manier van denken gerustkunnen stellen, wegwijs kunnen maken,de digitale toekomst in kunnen trekken.En dat is nodig. De gewone gebruiker is zo-wel verslaafd aan als doodsbenauwd voorinternet, nu de schaduwkanten van hetonbeperkt delen steeds duidelijker wor-de n .
Rozendaal, wijs: „Social media zie ik als eensoort cafébezoek – alles wat daar gebeurt isopenbaar. Ik gebruik ze zeer beperkt.”
Tegelijk is hij enthousiast over de laag-drempeligheid van het net: „Ik creëer mijnpodium en hoef nooit op de goedkeuringvan een curator of uitgever te wachten. InBerlijn ben ik in 2010 begonnen met BringYour Own Beamer-avonden, waarop der-tig kunstenaars hun digitale kunst en deapparatuur om het te vertonen meebren-gen. Dat idee sloeg internationaal aan, erzijn al zo’n 200 edities geweest.”
Lillemon: „Vorig jaar heb ik meegewerktaan de B angerz-tour van Miley Cyrus: eengigantisch project van 22 video’s die tij-dens de show werden vertoond. Ik zag hetals een fantastische kans om een jong, vi-sueel verzadigd en ongeduldig publiek telaten kennismaken met nieuwe vormen.”
Dankzij de moderne technieken kan ie-dereen nu ook zelf kunst maken, beamenze. Lillemon noemt het de „populist chal-l e n ge ”: iedereen krijgt een kans, het is aande kunstenaars zelf om hun meerwaardete bewijzen. Rozendaal: „Er zijn YouTube-en Tumblr-accounts en videogames die zode naam ‘kunst werk’ zouden kunnen dra-gen. Ik verdedig mezelf ook nooit als men-sen mijn werk niet als kunst zien. Het isleuk als het gewaardeerd wordt, maardoor wie maakt me niet uit. Iedereen teltmee.” Lillemon: „Het leukste van de kunst-wereld is om er zelf aan mee te doen.”
Born Dig ital, t/m 28 juni 2015 in: MOTIMuseum of the Image, Boschstraat 22,Breda. Inl: motimuseum.nl
Op dec o m p u te rga ik voorde totalev isueleove rd a a dG e o f f reyLillemon
Werk van Geoffrey Lillemon
