Persconferentie

Brussel, 3 april 2019

▪Deel 1: Doorlichtingen zonder juridische consequentie• Adviezen

• Resultaten kwaliteitsontwikkeling

• Resultaten kwaliteit

• Resultaten BVH

▪Deel 2: In de kijker• Vervolgschoolcoaching: een tweede monitoring

• Andere referentiekaders (CLB, internaten)

▪Deel 3: Andere opdrachten• Een overzicht

• Uitgelicht: permanent onderwijs aan huis

▪Deel 4: Blik op de toekomst• Een open brief

2

“Wat we van kwaliteitsvol onderwijs verwachten is niet weinig, maar is nu tenminste gevat in een transparant referentiekader voor

onderwijskwaliteit.”

“Het debat over de onderwijskwaliteit verdient de nodige objectivering en veldexpertise, geen ongenuanceerde beoordelingen die de complexe realiteit miskennen.”

3

4

Deel 1

Doorlichtingen zonder juridische consequentie

5

▪ Gebaseerd op het referentiekader voor onderwijskwaliteit (OK)

6

▪ Doorlichting bestaat uit twee soorten onderzoeken:

➢ onderzoek naar de kwaliteitsontwikkeling:

• visie, beleid, kwaliteitszorg

• kwaliteitsontwikkeling van BVH

➢ onderzoek naar de kwaliteit:

• onderwijsleerpraktijk

• kwaliteitsgebied

• aftoetsing van de kwaliteit van BVH

7

Beneden de verwachtingEr zijn meerdere essentiële elementen die voor verbetering vatbaar zijn.

Benadert de verwachting Er zijn naast sterke punten ook nog meerdere punten ter verbetering.

Daardoor komt het geheel nog niet tegemoet aan de verwachting.

Volgens de verwachtingEr zijn veel sterke punten en geen belangrijke punten of gebieden ter

verbetering. Het geheel komt tegemoet aan de verwachting.

Overstijgt de verwachting Er zijn veel sterke punten, met inbegrip van significante voorbeelden van

goede praktijk.

▪ Situering van de kwaliteit met ontwikkelingsschalen

Onderzoeksvraag 4

8

Welk aandeel van de scholen krijgt na de doorlichting

een gunstig of ongunstig advies (zonder juridische

consequentie)?

Onderzoeksvraag 3Onderzoeksvraag 2Onderzoeksvraag 1

9

Onderzoeksvraag 4

10

Onderzoeksvraag 1

In welke mate ontwikkelen scholen hun kwaliteit,

met bijzondere aandacht voor de aansturing en de

kwaliteitsbewaking van de onderwijsleerpraktijk?

Onderzoeksvraag 3Onderzoeksvraag 2

11

3

2

4

6

7

5

31

24

53

70

70

68

116

115

105

90

90

88

22

31

10

6

5

11

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Visie en strategisch beleid (K1)

Organisatiebeleid (K2)

Onderwijskundig beleid (K3)

Systematische evaluatie van de kwaliteit(K4)

Betrouwbare evaluatie van de kwaliteit(K5)

Borgen en bijsturen (K6)

12

1

1

11

3

3

3

19

13

35

43

23

32

41

45

23

24

43

29

11

13

3

2

3

8

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Visie en strategisch beleid (K1)

Organisatiebeleid (K2)

Onderwijskundig beleid (K3)

Systematische evaluatie van de kwaliteit(K4)

Betrouwbare evaluatie van de kwaliteit(K5)

Borgen en bijsturen (K6)

Onderzoeksvraag 4

13

Onderzoeksvraag 1

In welke mate verstrekken scholen kwaliteitsvol

onderwijs dat tegemoetkomt aan de

kwaliteitsverwachtingen uit het OK en bereiken ze

daarmee resultaten en effecten?

Onderzoeksvraag 2Onderzoeksvraag 3

14

1

1

5

2

2

5

16

15

19

16

2

5

2

1

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Brede basiszorg (L1)

Passende begeleiding (L2)

Samenwerking met het CLB (L3)

Ondersteuning van de leraren (L4)

15

4

5

2

6

5

2

1

1

2

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Brede basiszorg (L1)

Passende begeleiding (L2)

Samenwerking met het CLB (L3)

Ondersteuning van de leraren (L4)

16

1

1

6

21

19

5

1

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Diversiteitscultuur (D1)

Taalgericht onderwijs (D2)

17

1

7

7

2

1

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Diversiteitscultuur (D1)

Taalgericht onderwijs (D2)

18

7

15

2

12

4

17

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Rapportering (R1)

Studiebekrachtiging (R2)

Oriëntering (R3)

19

10

6

1

4

4

13

11

65

89

18

66

93

130

69

327

301

364

340

318

268

320

20

26

39

12

7

11

22

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Afstemming van het aanbod op hetgevalideerd doelenkader (U1)

Leer- en ontwikkelingsgericht aanbod (U2)

Leer- en leefklimaat (U3)

Materiële leeromgeving (U4)

Feedback (U5)

Kleuter- of leerlingenevaluatie (U6)

Leereffecten (U7)

20

1

1

1

7

33

4

2

8

6

12

103

66

28

17

42

42

25

4

5

6

1

4

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Kleuterafdeling: alle leergebieden

Lagere afdeling: wiskunde

Lagere afdeling: lichamelijke opvoeding

Lagere afdeling: Frans

Lagere afdeling: mens en maatschappij,wetenschappen en techniek

Lagere afdeling: Nederlands

Lagere afdeling: muzische vorming

21

2

2

2

1

6

61

1

7

4

23

7

26

73

69

26

15

26

41

15

5

1

4

1

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Kleuterafdeling: alle leergebieden

Lagere afdeling: wiskunde

Lagere afdeling: lichamelijke opvoeding

Lagere afdeling: Frans

Lagere afdeling: mens en maatschappij,wetenschappen en techniek

Lagere afdeling: Nederlands

Lagere afdeling: muzische vorming

22

3

1

2

1

3

4

6

9

8

7

5

3

8

5

4

10

5

4

4

8

9

9

7

8

8

1

1

1

1

1

3

1

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Gegevensverzameling (H1)

Bepalen van specifieke opvoedings- enonderwijsbehoeften (H2)

Doelenkader (H3)

Selectie op maat (H4)

Pedagogisch-didactische planning (H5)

Planning materiële leeromgeving enonderwijsorganisatie (H6)

Leer- en leefklimaat (H7)

Leer- en ontwikkelingsgericht aanbod (H8)

Evaluatie van de leerlingenvorderingen (H9)

Evaluatie van de handelingsplanning opleerlingenniveau (H10)

23

33

11

20

6

60

54

119

119

8

77

177

185

137

219

236

337

277

194

137

184

14

19

39

10

7

1

8

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Afstemming van het aanbod op het gevalideerddoelenkader (U1)

Leer- en ontwikkelingsgericht aanbod (U2)

Leer- en leefklimaat (U3)

Materiële leeromgeving (U4)

Feedback (U5)

Leerlingenevaluatie (U6)

Leereffecten (U7)

24

2

1

1

1

1

12

8

36

13

8

1

2

5

9

17

22

21

13

14

17

20

6

6

13

5

12

10

6

13

30

5

23

1

1

3

1

1

1

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Economie, handel en informatica

Engels

Frans

Harde sector

Humane vakken

Klassieke talen

Lichamelijke opvoeding

Muzische vakken

Nederlands

Project algemene vakken

Techniek

Wetenschappen

Wiskunde

Zachte sector

25

6

2

11

7

1

1

1

2

6

9

5

7

8

10

34

6

9

5

4

3

11

4

15

25

18

17

12

14

13

6

5

9

1

12

3

9

10

20

4

13

2

1

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Economie, handel en informatica

Engels

Frans

Harde sector

Humane vakken

Klassieke talen

Lichamelijke opvoeding

Muzische vakken

Nederlands

Project algemene vakken

Techniek

Wetenschappen

Wiskunde

Zachte sector

26

Onderzoeksvraag 1

In hoeverre voeren scholen een beleid op het vlak van

bewoonbaarheid, veiligheid en hygiëne?

Onderzoeksvraag 2Onderzoeksvraag 3Onderzoeksvraag 4

27

5

4

4

4

28

31

24

32

128

128

135

128

11

9

9

8

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Planning en uitvoering (BVH1)

Ondersteuning (BVH2)

Systematische en betrouwbare evaluatie(BVH3)

Borgen en bijsturen (BVH4)

28

6

2

2

6

25

12

25

19

38

53

41

42

3

5

4

5

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Planning en uitvoering (BVH1)

Ondersteuning (BVH2)

Systematische en betrouwbare evaluatie(BVH3)

Borgen en bijsturen (BVH4)

▪ Sterk

• Gunstige adviezen (63 % zonder meer, 30 % met tekorten)

• Leerlingenbegeleiding en diversiteitscultuur

• Leer- en leefklimaat

• Wiskunde, Nederlands en Frans

• BVH

▪ Zwak

• Kwaliteitsontwikkeling (de helft van de scholen)

• Muzische vorming

• Evaluatie van kleuters en leerlingen

• Handelingsplanmatig werken in bubao (voornamelijk: multidisciplinair

overleg, doelenselectie en cyclische evaluatie van de handelingsplanning)

29

▪ Sterk

• Gunstige adviezen (35 % zonder meer, 51 % met tekorten)

• Leerlingenbegeleiding op schoolniveau en diversiteitscultuur

• Leer- en leefklimaat

• Lichamelijke opvoeding en klassieke talen

▪ Zwak

• Kwaliteitsontwikkeling (driekwart van de scholen)

• Leerlingenbegeleiding: brede basiszorg voor leren en studeren,

ondersteuning van de leraren

• Taalgericht vakonderwijs

• Evaluatie van leerlingen en studiebekrachtiging

• Wiskunde, Frans en vakken uit de harde sector

30

▪ De ruime meerderheid van de doorlichtingen eindigt met een gunstig advies

▪ Scholen zijn sterk in het vormgeven van een positief en stimulerend leer- en

leefklimaat

▪ Scholen vertonen werkpunten op het vlak van het onderzoeken en het

ontwikkelen van hun kwaliteit

▪ Scholen vertonen werkpunten op het vlak van het in kaart brengen van hun

leereffecten ter ondersteuning van hun kwaliteitsontwikkeling

31

32

Deel 2

In de kijker

33

Context 2016: uitbreiding middelen: 0,9 uren-leraar per regelmatige leerling OKAN (3681 uren-leraar); doel: sterker inzetten op expertiseoverdracht en -opbouw

Doelen 1. Hoe worden de uren-leraar vsc’ing ingezet? Welke diverse praktijken treffen we aan i.v.m. de vervolgschoolcoaching?

2. Wat zijn de effecten van de activiteiten van de vervolgschoolcoaches?

Fasen Monitoring/evaluatie Onderzoeksmethodiek

Juni 2017 Monitoring

- Inventaris activiteiten vsc’es

- Effectmeting en effecten

Perceptieonderzoek via online bevraging

directeurs onthaalscholen (79)(R: 89 %)

Juni 2018 Verrijkte monitoring:

• Kwaliteitsontwikkeling

• Inventaris activiteiten vsc’es

• Informatieverzameling en -

overdracht

• Professionaliseringsnoden vsc’es

• Succesfactoren en knelpunten

• Effecten

Perceptieonderzoek via online bevraging

4 doelgroepen:

• directeurs onthaalscholen (77)(R: 77

%)

• vervolgschoolcoaches (672) (R: 30 %)

• directeurs scholengemeenschappen

(54) (R: 77 %)

• directeurs vervolgscholen (steekproef:

108) (R: 26 %)

Juni 2019 Evaluatie Casusonderzoek

MONITORING EN EVALUATIE VERVOLGSCHOOLCOACHING

34

KWALITEITSONTWIKKELING VAN DE VERVOLGSCHOOLCOACHING Positieve vaststellingen Uitdagingen

Visieontwikkeling en inhoud van de visie

9 op 10 onthaalscholen hebben een visieDe pijler expertiseoverdracht en -opbouw minder uitgewerkt

9 op 10 onthaalscholen met visie: beide pijlers in visie

Slechts 1 school op 7: visie op de kwaliteitszorg

Beleid

Nagenoeg alle onthaalscholen: inzet specifieke uren-leraar voor beide pijlers van de opdracht vsc’ing

1 op 4 onthaalscholen: nog een aantal uren-leraar vsc’ing voor activiteiten in het onthaaljaar

Alle onthaalscholen: beleidsmatige ondersteuning vsc’ing: functiebeschrijvingen vsc’es (3 op 4), professionalisering vsc’es, …

Samenwerking vsc’es met vervolgscholen

Kwaliteitszorg

Nagenoeg alle onthaalscholen evalueren aspecten van hun beleid i.v.m. vervolgschoolcoaching.

Kwantitatieve en kwalitatieve bronnen -> effecten en resultaten op de ex-onthaalleerlingen

Weinig bronnen i.v.m. de pijler expertiseoverdracht en -opbouw

6 op 10 onthaalscholen: gewenste effecten

35

ACTIVITEITEN VAN DE VERVOLGSCHOOLCOACHES% scholen

Begeleiding, ondersteuning en opvolging van ex-onthaalleerlingen

▪ Studie- en schoolkeuzebegeleiding tijdens het onthaaljaar

▪ Leer-, taal-, socio-emotionele en integratiebegeleiding in het vervolgonderwijs

100 %

Expertiseoverdracht en -opbouw in het vervolgonderwijs

▪ Informatieoverdracht en adviesverlening (n.a.v.

(toelatings)klassenraden, gesprekken, overleg, …)

(doorstroomdossier)

98 %

Eigen professionalisering van de vervolgschoolcoaches 42 %

Expertiseoverdracht aan externen (clb, vrijwillige begeleiders,

overheid)14 %

Coördinatie van de (opdrachten) vervolgschoolcoaching 12 %

Kwaliteitszorg i.v.m. de vervolgschoolcoaching 27 %

36

46%

65%

69%

29%

23%

19%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Verhoogde slaagkansen

Verhoogd welbevinden

Vlottere overgang naarvervolgscholen

Effecten op leerlingenniveau

aanzienlijk enig geen nvt noh

37

19%

20%

36%

42%

44%

54%

56%

71%

73%

39%

58%

47%

39%

42%

32%

31%

19%

15%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Verhoogde expert. vs: interculturele compet.

Grotere openheid vs flexibele leertrajecten

Verhoogde expert. vs: socio-emotionele begel.

Positievere houding vs

Verhoogde expertise vs: leerbegeleiding

Grotere betrokkenheid actoren

Nauwere samenwerking tss. os en vs

Betere informatiedoorstroming over lln.

Intensievere opvolging door vs

Effecten op schoolteamniveau in het vervolgonderwijs

aanzienlijk enig geen nvt noh

38

39

40

Deel 3

Andere opdrachten

Eerste controles huisonderwijs 271

Tweede controles huisonderwijs 25

Controles projecten kunstinitiatie bao - dko 18

Advisering permanent onderwijs aan huis 160

Advisering tijdelijke vrijstelling van leerplicht 7

Advisering definitieve vrijstelling van leerplicht 9

Advisering gecombineerd onderwijs steekproef van 985 modules

Leerplanadvisering 60

Onderzoek afwijking schoolorganisatie basisonderwijs 54

Onderzoek afwijking schoolorganisatie buitengewoon

basisonderwijs

8

Advisering nuttige ervaring secundair onderwijs 2152

Advisering nuttige ervaring volwassenenonderwijs 480

Herzieningsaanvragen nuttige ervaring 56

Advisering van gelijkwaardigheid van buitenlandse

diploma’s

61

Advisering dossiers bekwaamheidsbewijzen 29

41

Onderzoek erkenning van een nieuwe instelling of een

structuuronderdeel secundair onderwijs

1

Onderzoek erkenning van een nieuwe instelling of een

structuuronderdeel basisonderwijs

32

Onderzoek erkenning nieuwe internaten 7Advisering gelijkwaardigheid getuigschrift bubao 444Advisering gelijkwaardigheid doelen IAC met doelen GC 8Advisering examenprogramma’s examencommisie so 29Advisering programmatieaanvragen so 80 Advisering programmatieaanvragen bubao 10Advisering programmatieaanvragen buso 19 Diplomagerichtheid van opleidingen vwo 2Vragenlijst welbevinden 312 rapporten

42556 leerlingen

42

▪Voor kinderen of jongeren die door een beperking niet in staat zijn onderwijs te volgen in de school voor buitengewoon onderwijs

▪Recht op vier uur onderwijs in hun verblijfplaats (thuis of in de zorginstelling)

▪Aanvragen bij Zorgpunt - adviesorgaan van de onderwijsinspectieo Principe: Recht op onderwijs voor elk kind/jongere

o Kwaliteitstoetsing : Onderwijs op maat

43

▪Forse stijging aanvragen - mindshift recht op onderwijs voor elk kind/jongere

• 2014 - 2015: 90 aanvragen

• 2017 - 2018: 158 aanvragen

▪Regionale verschillen:

• Ongelijke spreiding van scholen buitengewoon onderwijs voor bepaald type

• Ongelijke spreiding van MFC’s

• Verschillen in toepassing inschrijvingsbeleid

44

▪27 scholen buitengewoon onderwijs die aan 145 leerlingen POAH aanbieden

▪Vanuit de stimulerende rol van de onderwijsinspectie

▪WAT kwam aan bod?

• Organisatie van POAH op schoolniveau

• Realisatie van onderwijs op maat via het proces van handelingsplanning

45

46

3

3

2

3

3

2

0

2

3

3

3

1

4

3

3

2

0

2

3

4

11

10

10

10

12

15

11

9

11

10

9

12

10

10

8

6

15

12

9

7

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Gegevensverzameling (H1)

Bepalen van specifieke opvoedings- enonderwijsbehoeften (H2)

Doelenkader (H3)

Selectie op maat (H4)

Pedagogisch-didactische planning (H5)

Planning materiële leeromgeving enonderwijsorganisatie (H6)

Leer- en leefklimaat (H7)

Leer- en ontwikkelingsgericht aanbod (H8)

Evaluatie van de leerlingenvorderingen (H9)

Evaluatie van de handelingsplanning opleerlingenniveau (H10)

▪Betrek de pedagogische begeleidingsdienst of andere externe deskundigen

▪ Integreer POAH in de schoolwerking

▪Benut de mogelijkheid van deeltijdse lessenroosters

▪Borg de kwaliteit van onderwijs op maat via het cyclisch proces van handelingsplanning

47

▪POAH voor kinderen onder de vijf jaar

▪Geen verschil in financiering/subsidiëring tussen bubao/buso

▪Stimuleer deeltijdse trajecten in scholen

▪Werk verder aan een onderwijs- en zorgaanbod voor kinderen en jongeren met intensieve zorg- en ondersteuningsnoden

▪Faciliteer de samenwerking tussen scholen en dienstverlenende MFC

48

49

Deel 4

Een blik op de toekomst

▪De onderwijskwaliteit daalt: quid?

▪Nood aan creativiteit en innovatieve concepten!

▪Kwaliteitsontwikkeling als conditio sine qua non voor een hoge onderwijskwaliteit!

▪Onderwijsinspectie: nog effectiever na inspectie 2.0? Hoe worden we een nog krachtiger hefboom?

50

▪De unieke positie en expertise van de onderwijsinspectie kan

➢ falende en zwakke scholen vooruit helpen

➢ goede scholen stimuleren om te excelleren

▪Hoe?

➢ kwaliteitsontwikkeling wordt een erkenningsvoorwaarde

➢ gedifferentieerd doorlichten

➢ slagkrachtige netwerken en nieuwe vormen van interactie

➢ nieuwe functies voor nieuwe uitdagingen als unieke liaison

➢ expertise uit het onderwijsveld blijven aanboren

51

▪Contactgegevens inspecteur-generaal Lieven Viaene

• lieven.viaene@onderwijsinspectie.be

• 02 553 87 13

• 0499 39 61 61

▪Websites

• De volledige Onderwijsspiegel 2019 vind je op www.onderwijsinspectie.be

• Meer informatie over Inspectie 2.0 vind je op www.onderwijsinspectie.be/nl/doorlichten

• Meer informatie over het referentiekader voor onderwijskwaliteit (OK) vind je op www.mijnschoolisok.be

• Doorlichtingsverslagen van scholen, centra en academies vind je op www.doorlichtingsverslagen.be

52