Post on 13-May-2015
“Pensioenen & de Kredietcrisis”
Dick Sluimers, Voorzitter Raad van Bestuur APG Groep
‘FSA Congres’ 28 april 2009
Agenda
• Nederlands pensioenstelsel
• Pensioenfondsen & de Kredietcrisis
Pensioen en Jongeren
• Pensioenen veel in het nieuws tijdens de kredietcrisis
• Nederlanders hebben 40% van hun netto vermogen in pensioenbesparingen
• … maar jongeren gaan nog liever naar de tandarts of naar hun schoonmoeder dan dat zij zich in hun pensioen verdiepen
Nederlands pensioenstelselJaarlijkse pensioenuitkering
0
5
10
15
20
25
30
AOW Collectief pensioen Individueelpensioen
(mld
. eu
ro)
Collectieve pensioenspaarpotultimo 2008€ 575 miljard
APG: Algemene Pensioen Groep
• Bestaat sinds 1 maart 2008• Bestaat uit APG, Cordares en Loyalis• Pensioenuitvoering voor fondsen in o.a. sectoren overheid,
onderwijs en bouw• € 200 miljard beheerd vermogen• > 4 miljoen deelnemers• 4.000 werknemers
Dekkingsgraad van pensioenfondsen
• Dekkingsgraad is een soort thermometer voor situatie pensioenfonds
• Dekkingsgraad afhankelijk van:– Vermogen – Verplichtingen
• Gemiddelde dekkingsgraad van 142% naar
91%
Dekkingsgraad (dgr)
Totaal vermogen
Totaal verplichtingen
• Effect op dekkingsgraad:– Daling vermogen 142% 116%– Stijging verplichtingen 116% 91%
• dgr =
Rendement op vermogen pensioenfondsen 2008
Nederlandse fondsen
• ABP -20%
• Bpf Bouw -14%
• PfzW -21%
• PME -20%
• PMT -21%
Buitenlandse fondsen
• NBIM (Noorwegen) -23%
• CalPers (VS) -28%
Hebben pensioenfondsen te veel risico genomen?
• Risicoprofiel pensioenfonds staat vast, gegeven:– Voorschriften DNB– Hoogte van de pensioenpremie– Ambitieniveau van pensioenuitkering
• Pensioenfondsen beleggen beter en goedkoper dan individu
Hebben pensioenfondsen verkeerd belegd?
Ontwikkeling aandelenbeurzen 2008
Westerse markten Top 3 stijgers
FTSE 100 (VK) -31% 1) Ghana +26%
Dow Jones (VS) -33% 2) Ecuador +11%
DAX 30 (DUI) -39% 3) Tunesië +8%
Nikkei (JAP) -40% Top 3 dalers
CAC 40 (FR) -43% 1) IJsland -97%
AEX (NL) -52% 2) Oekraïne -83%
3) Bulgarije -80%
Dekkingsgraad (dgr)
Totaal vermogen
Totaal verplichtingen
• Effect op dekkingsgraad:– Daling vermogen 142% 116%– Stijging verplichtingen 116% 91%
• dgr =
• Toekomstige uitkeringen pensioenfonds moeten worden
teruggerekend naar huidige waarde • Discontering verplichtingen afhankelijk van regelgeving:
RegelgevingDisconteringsvoet ultimo feb. 2009
Dekkingsgraad ultimo feb. 2009
FTK 3,45% 87%
RJ 271 4,19% 97%
IAS 19 / FAS 87 5,19% 112 %
Historisch rendement
5,90% 124%
Waardering verplichtingen discutabel
Rente bovendien erg volatiel & procyclisch
3%
4%
5%
6%
7%
8%
9%
10%
jan-
88
jan-
90
jan-
92
jan-
94
jan-
96
jan-
98
jan-
00
jan-
02
jan-
04
jan-
06
jan-
08
Huidige rekenrente
3%
4%
5%
6%
7%
8%
9%
10%
jun-
86
jun-
88
jun-
90
jun-
92
jun-
94
jun-
96
jun-
98
jun-
00
jun-
02
jun-
04
jun-
06
jun-
08
Huidige rekenrente
5-jaars gemiddelde rente
10-jaars gemiddelde rente
Oplossing :Trendmatige waardering verplichtingen
Collectief pensioen of individueel pensioen?
Werken in de pensioensector
• Wordt saai weer sexy?• Pensioenwereld in beweging
– Duurzaam beleggen– Innovatief beleggen
• Werken in de pensioensector…daar zit muziek in!
www.werkenbijapg.nl