19 mei 2017, pag. 28

Over een vloek eneen kerkvoogdeen kerkJANTIEN DE BOER

LEEUWARDEN De verhalen uit het2018-project Under de Toer waai-eren alle kanten op. En allemaalzijn ze het vertellen meer danwaard.

Het kan niet waar zijn, zou je den-ken, maar het is echt gebeurd. Opeen zondagochtend in 1842, net toenvoorgangster Vitalis op de preek-stoel over Simson vertelde, dekrachtpatser die een Filistijnse tem-pel in puin liet vallen door een pilaarom te trekken, stortte de kerktorenvan de Sint Vituskerk in Wetsensmet donderend geraas in.

Ga maar kijken, zei projectleiderTamara Schoppert gisteren tijdensde presentatie van alle 32 Under deToer-voorstellingen in de GroteKerk in Leeuwarden. ,,Het is een ge-amputeerd kerkje. Heel naar. Nogsteeds.’’

Het onweerde, toen de toren viel.Maar was het wel de bliksem, die dekerk amputeerde? Was het niet eennieuw huzarenstukje van Simson?Of was het de wraak van Sint Vitus,de naamgever van de kerk die in op-dracht van een Romeinse keizerdoodgemarteld werd?

In mei volgend jaar is er een muzi-

kale voorstelling over te zien. Het iseen van de producties van Under deToer, een 2018-project dat het helejaar rond Friese kerken in de schijn-werpers zet.

De Leeuwarder Grote Kerk tintel-de gisteravond van energie. Orga-nist Theo Jellema liet het orgel dave-ren, en Tamara Schoppert verteldeover de Mariakerk in Kortezwaag,die ooit zonder toren gebouwdwerd. Toen er 1896 alsnog een kerk-toren aan vast werd geplakt, besloothet kerkbestuur een van de klokkenuit de klokkenstoel te verkopen, omde nieuwbouw te kunnen betalen.

Tjalle Tamme kon er niet mee le-ven. Razend beende hij de vergade-ring van de kerkvoogdij uit. ,,As ikdea gean wol ik troch twá klokkenbebongele wurde’’, riep hij nog. Dewoorden galmden tegen de muren,en legden een vloek over het dorp. InDe klok moat werom!, een voorstel-ling met dans, muziek en film wordt

geprobeerd om de vloek op te hef-fen.

Zo meanderde de presentatie gis-teravond van het ene naar het ande-re verhaal. Regisseur Sjoeke-MarijeWallendal vertelde met twee sche-dels in haar handen over MarijkeMuoi, de moeder van Friesland, wierstoffelijke resten in 1795 door woes-te revolutionairen uit de Grote Kerkwerden opgegraven. De opstande-lingen voetbalden met haar schedel.Ze plasten over haar botten. En nuligt ze weer onder de grond.

Zo gaat dat. Onrust gaat en komt.En Under de Toer, dat deels levens-vatbaar werd door een subsidie van500.000 van het Prins Bernard Cul-tuurfonds, waardoor alle projecten12.000 euro konden krijgen, verteltover liefde, oorlog, ruzies, hoop enhebzucht.

In Ryptsjerk bijvoorbeeld gaat hetgerucht dat onder de kerkvloer eencrypte ligt, met daarin het lichaamvan Antje van Uylenburgh, de zusvan Saskia, die weer de vrouw vanRembrandt was.

O, het stikt in Friesland van de ver-tellingen. En 32 ervan worden vol-gend jaar verbeeld. Al die kerken zijngetuigen geweest van verhalen doorde eeuwen heen, zei Tamara Schop-pert. En in 2018 wordt alles afgestoft.

drkvoogdDe toren vieltijdens de preekover Simson

Sjoeke Marije Wallendal: ,,Door de rellen van1795 heeft Marijke Muoi nu twee schedels.’’ FOTO HOGE NOORDEN/JACOB VAN ESSEN